Một hôm trên R bổ sung cho tôi một cán bộ. Do sự động lòng của cái chết Năm Tiều đi viện quân chăng? Hắn gặp tôi kêu đúng tên nhưng tôi không biết hắn là ai. Hắn cười khà khà:

- Ông anh hùng 69 (“xách nóp”, danh từ của Sáu Huỳnh) quên thằng thợ rừng này rồi sao?

Đầy hắn tóc tai rậm ri như rừng Tà Bon, mắt sâu như hang sói, còn tay chân thì dài ngoằng như tay khỉ ốm, lại thêm cái bản mặt vàng ệnh như chuối xiêm hườm. Hắn móc thuốc rời để lên bàn, chẩm rãi quấn nhật trình đốt khói um nhà:

Thằng Cử ở Kà Tum nè! Thầy nhớ chưa?

- Trời! Mày Cử đây hả? Tao ngờ ngợ mà không nhớ ra. Đầu óc tao bây giờ bị B52 chiếm hết rồi. Đi đâu lạc xuống đây?

- Đi xuống bổ sung cho ông chớ đi đâu. Đóng quân gì mà bí mật quá vậy cha non.

- Ở đây thì vậy đó. Lòi lưng thì bỏ mạng ngay!

- Còn chỗ nào trống cho thằng này xin một chưn!

Cử là trung úy phóng lựu, loại pháo chống xe tăng, pháo do xe 10 bánh Molotova kéo. Vô đây mấy năm ở R (tôi gặp trên đường lên R dự đại hội mừng công 1962) không có việc gì làm, bị đưa về U80 cho ông Tư Khanh rồi tống cho ông Hùynh Văn Một. Cử xung vào độ săn thú phục vụ cho các hoàng đế từ đó tới nay.

Tôi hỏi:

- "Cặp lựu" của mày có "tăng" để phóng chưa?

- Phóng vô gốc cây rừng thì có. Trên đó khỉ còn phải chạy mặt tôi nghe thầy.

- Còn thằng Hùng Mập đâu?

- Sau khi đem được "cối" từ đồng bằng lên, nó giã liền mấy tháng, cối nhở phè ra, nó cho về đẻ, ở trên này nó rửa chân leo lên bàn thờ rồi.

- Sao kỳ vậy?

- Cây ngả đè chết! Mẹ, thằng chết rồi cái thây mập còn làm khổ anh em. Cây đè như chuột sập bẫy nhẹp, phải đi mượn cưa công binh cắt 3 ngày mới lấy xác ra được, xương ngực, sọ đầu nát nghiến. Cái thằng cưới vợ không coi ngày.

Cử ngó quanh:

- Bếp núc có lửa khói gì không bác nó?

- Để làm gì?

- Nướng bậy mấy thỏi khô nai nhậu sương sương rồi "ba tui" kể chuyện R cho nghe. Sắp tới mức "ghi vôi" rồi đó. Oánh nốt một phát nữa là tới chỗ dui thôi.

Tôi kêu thằng Đá nhóm bếp. Cử móc trong ba-lô ra mấy gói bọc ni-lông rất kỹ. Như Hai Giả để dành tôm khô cho tôi năm trước. Cử mở ra, mùi sả ớt thơm nồng.

- Đây là khô thịt nạc heo rừng nghe cha! Con heo này có hơn hai tạ. Nanh độc chiếc dữ vô biên. Có lẽ no đã từng chọi nhau với gấu hay chó sói nên bị thương, chỉ còn một nanh và một mắt. Thứ độc nhản long này ác lắm. Bắn nó sụm rồi mà không "hộc" một tiếng! Nói chui vô bụi nằm im. Thằng bạn tui nhào vô cầm dao xẻ thịt, nó chồm dậy hất mõm suýt lọt dái đấy.

Đây, tôi lấy thịt thăn muối để dành dâng cho bệ hạ nhẩm xà. Nè, nên nhớ là heo rừng thứ thiệt chứ không phải heo nhà như tụi Hà Nội mạo danh đâu nghe. Da nó nhai không dai mà dẻo như sáp, mỡ của nó thì dòn ăn không ngán như mỡ heo nhà.... Còn đây là khô nai. Con nai chà này lông lưng màu đỏ. Không biết mẹ nó có bị cọp "nhảy" hay không mà bụng nó có rằn. Sừng nó ngâm một tỉn rượu còn để ở nhà ông Sáu Ngọc cho ông Tư Khanh tẩm gân phục vụ bà vợ Chín Việt. Tên gì quên rồi?

- Mai Khanh.

- Ờ... ờ... Con ngựa bà này rượng lắm. Ông đi rồi con mẽ nguậy ngay với ông Chánh Ủy!.. Ê còn đây nữa. Cái gói này dành riêng cho ông thầy pháo.

- Cái gì đen đen như táo tàu vậy?

- Cặp ngọc hành của con sơn dương. Tui bắn được mổ lấy bỏ vô rượu ngay và đem dái nai thay thế. Mấy cha già giơ khôn lắm, hễ bắn được sơn dương đem về là mấy chả hỏi hai hòn ngọc chớ không màng đến thịt thà.

Còn cái này. - Cử lấy một bình trong móp méo giơ lên lắc óc ách.- Uống một chung chạy ngoài rừng sáng đêm không ngủ nghe ông!

- Cái thằng nói bá xàm. Con nít nghe cười chết.

Thằng Đá thằng Tiền nướng xong khô nai khô heo để trong dĩa đem lên. Tôi tặng mỗi đứa một thỏi rồi bảo ra sân canh máy bay lẫn pháo đề-pa.

Hai đứa uống rượu ngâm bao tử nhím rễ tranh rễ nhàu, các thứ rễ thập cẩm và nanh thú rừng khác chẳng kém bài thuốc rượu của vua Minh Mạng, bác Hồ copy gởi cho lũ về Nam mang tặng bà con mỗi người một toa gọi là chiếu cố Thành Đồng Thành Đất. Cưa qua cưa lại một hồi, Cử mới hỏi:

- Ông không hay gì à?

Cử kề tai tôi rỉ nhỏ:

- Người ta đi qua Miên hết rồi.

- Hả?

- Vậy đó.

- Sắp vào đợt 3...?

- Vô luôn đợt 4 đợt 5 tới đợt 10, nhưng các ông ở dưới này mầu sao thì mần.

- Quân khu mới cho người lên xin viện binh.

- Binh ở đâu mà viện? ông Chín Vinh về trển tới nay còn đái ra cây, hỏi ổng tên gì ổng cũng quên nữa là viện. Ổng luôn mồm chửi: "Đ.m. pháo Mỹ ác quá!"

- Ổng bị sơ sơ có mấy trái pháo nổ cách xa 200, 300 mét mà đái gì dai vậy?

- Ờ thì tại bong bóng ổng to. Thầy không thấy cặp giò trường bão của ổng sao?

- Còn mấy ông kia?

- Đã bảo là sang chơi với thằng vua Thổ rồi.

- Còn mày xuống đây làm gì? Sao không qua đó kiếm một con "chăn cà mum" ngâm thuốc rượu?

- Thằng nào sốt rét mà xin đi đồng bằng thì ở trên cho liền.

- Thôi được, ở đây với tao, chạy đua với trực thăng và đội 175 ly chơi cho biết mùi trần thế.

- Bắc Kỳ xâm lược vô đông lắm. Trọ trẹ nghe nực cái lỗ nhĩ quá trời. Tui nhớ ông, bèn xin hạ san quách cho xong. À, có thằng cha Đỗ Phiệt, Đỗ Phét gì đó hỏi thăm ông.

Tôi lục lại trong trí nhớ, nhưng không thấy ai có cái tên như thế!

- Tao không biết. Chắc là tên mới. Vô đây ông Mặt Sắt kia còn thay tên đổi họ mày không biết à?

- Thầy biết ông kẹ nào tên Mười Khang không?

- Ai mà biết nổi tên tuổi mấy con rắn hổ mây đó?

- Nghe nói ông Mười vô thay ông Sáu đó.

- Rừng Tà Bon còn nhiều khỉ, dọc không mậy?

- Khỉ thì nhiều. Lọ nồi cũng có, nhưng voi và chó sói không thấy nữa. Chắc chúng nó kéo qua Thái Lan để tìm đất sống. Có lần tôi gặp voi thầy ạ! Một bầy. Con chúa đàn ắt phải cao hơn 2 thước.

- Sao thầy biết?

- Dấu bùn trên thân cây cao tới đâu là voi cao tới đó! Có một món thịt mới cũng ngon lấm. Đó là gà lôi rừng. Quay thì tuyệt.

Cử nói chuyện săn thú say sưa như một tay thiện nghệ. Rồi nói sang gỗ quí, Cử cũng rành như thợ rừng thượng đẳng:

- Mẹ, con mụ Trần Lệ Xuân nó chiếm cả khu rừng nên có cái lộ ủi Trần Lệ Xuân mà ông đi qua để vô R đóng vai anh hùng (giả) đó! Bà Phùng Văn Cung hun một phát còn đã tới nay hả? Một cây gõ đốn xuống giá cả triệu bạc, đem về Sàigòn bán 5, 7 triệu. Yêu nước con mẹ gì.

Tôi cười:

- Ai thấy của cũng ham hết mày ơn Nếu mày làm tổng thống mày cũng thế chớ hơn gì.

Cử phá lên cười rồi ực hết chỗ thuốc rượu còn lại trong đáy ca, bốc khô nai nhai ngấu nghiến và gật gù cái đầu tóc um tùm:

- Thằng chó nào lên ngôi cũng vỗ ngực xưng mình là nhà cách mạng nhà ái quốc yêu cái quần, quần dài quần ngắn cũng yêu nốt.

- Tụi mình cũng yêu nước đây. Nước nếp!

- Ê thầy nhớ thằng cha Thu Mai không?

- Sao không? - Tôi nhắc- Kỳ đi R mừng công, thằng chả làm Phó, Ba Hải làm trưởng đoàn. Anh em trong đoàn bảo thằng chả nên ghé trạm mua đường nấu chè thay tên khác Tên gì lại tên "Thu Mai - Thai mu" à? Thằng chả nói vợ thằng chả tên Mai. Ba tháng sau tao gặp thằng chả ở trường pháo binh ở gần Suối Nàng Rà, hỏi thay tên chưa? Rồi. Tên gì? - Thu Mâu! là Thâu mu! Lẩn quẩn cũng không khỏi cái mu rùa.

Cử tiếp:

- Số thằng chả chết vì cái đó. Vợ xuống thăm. Thằng chả đang sốt. Sáng hôm sau ngay chừ. Vợ đổ thừa y tá cho uống kí ninh quá liều. Nhưng y tá nói đâu có cho viên nào. Bác sĩ Hoàng Anh biết rõ mà không nói ra, không kết tội y tá, mà cho "chôn liền" ở gò "môn lù".

Tôi bỗng kêu lên:

- Tao nhớ thằng Phiệt rồi. Nó là em ông đại tá cục trưởng phụ trách các chuyến du hành Bà Thủy vô Nam. Nó dọa gả cháu gái cho tao ở Hà Nam. Nó cho tao xem hình, "ẻng" là cán bộ 3 đảm đang gì đó.

- Rồi sao không cấy?

- Cấy mồm rồi phải đi, làm sao cấy thiệt được! Kỳ đó tao suýt đi tàu lặn đó nghe mày.

Ông Cục trưởng bảo ở trong này cần gấp sĩ quan pháo binh huấn luyện viên. Ở trên chấm tao và cho tao đi về Thanh Hóa để xuống tàu ở Sầm Sơn. Bùi Thanh Khiết, Dương Cự Tẩm và nhiều ông tá đi chuyến đó. Không hiểu sao tao ớn quá.

- Sao ớn? Chẳng bằng lội Trường Sơn à?

- Nghe đồn ở giữa tàu có đặt một tấn thuốc TNT. Hễ đụng địch là châm ngòi phi tang. Cá mập ăn hết thịt xương cha sanh mẹ đẻ. Cho nên tao bịa ra lý do với ông đại tá: "Tôi có tật say sóng. Hồi tập kết, tôi nằm vùi 7 ngày đêm trên tàu Arkhangels, đến Sầm Sơn 3 ngày sau còn ói mửa. Rủi gặp địch tôi đâu có chiến đấu được. Xin đại tá cho tôi đi bộ!" Nghe thế ông mừng, gạt tên tao trong đám đi tàu.

- Sao ông không đi máy bay?

- Tao đâu có tiêu chuẩn đeo đuôi máy bay tàu lặn. Thà xin lui lại trước cho được việc để khỏi bị gạch tên đỡ mục có hơn.

- Anh vợ Lê Đức Thọ làm đếch gì mà đeo được?

- Đụ bà con ông cháu cha không làm đếch gì cách mạng cũng ưu đãi, còn bần cố hỉ nai lưng voi ra vác đạn hộc máu, chỉ được bằng khen to bằng cái thẹp em Nguyễn Thị Chiên 1. Rủi chết được bảng vàng danh dự.

- Chịp, thôi mày ơi! Đừng có nhắc mấy chuyện đó thêm đau lòng con quốc nhẹp, để cho tao toàn thân toàn ý phục rụ nhăn răng (phục vụ nhân dân)

- Ê, còn có chuyện này nữa. Ông có biết lúc đi săn tôi gặp Đảng Rồng Xanh không?

- Đảng Rồng Xanh là đảng gì, ở đâu?

- Xời! Vậy ông lạc hậu rồi ông ơi! Trên biên giới Việt - Thổ và rải rác ở Lò Gò, Tà Băng, Sóc Ky, Tà Nốt, Xa Mách, có đám lính đào ngũ chuyên đi ăn cướp kho các cơ quan để sống. Ông Tám Dọn cho truy tầm mà đâu có bắt được. Hễ nghe động là tụi nó vọt qua Miên sống phây phây. Có thằng lấy vợ Thổ. Tên đầu đảng là đại úy nghe! Coi chừng tụi nó rải phóng Sài Gòn trước mình. Tụi nó có lời thề ghê gớm lắm: " bất phục Cộng, bất tùng Ngụy, chết đứng như cây tùng " thằng nào muốn vô đảng phải thề và xâm đầu rồng trên ngực hoặc trên bắp tay.

- Tao nghe nói ông Huỳnh Văn Một bắt được hết mà!

- Tụi Rồng Xanh là đám bất trị. Nghe nói có lần Tổng hành Chòi của ông ở Kà Tum bị tụi Rồng Xanh tấn công. Ổng suýt bỏ mạng. Sau vụ đó, ổng được ông Sáu Di phong cho hàm Đại tá, và phát cho 40 trường bá đỏ để trấn nhậm Kà Tum.

- Vậy tao nghe thiếu tá Bùi Khanh về làm xã đội trưởng ở đó mà?

- Đó là chuyện đời xưa. Bây giờ không có ông Một mà cũng không có ông Bùi Khanh. Không biết họ đi đâu mất hết rồi. Có lẽ lại qua nhậu thuốc rượu không đau lưng với vua Thổ.

Hai đứa nói chuyện mênh mông trời đất nào ngán trên đầu có ai. Bỗng Cử giật mình:

- Thôi, tốp ngay! Những gì tôi nói, ông bỏ qua nghe, ông thuật lại cho ai tôi chối đấy!

- Cái thằng, ai mà thuật lại cho ai? Mày tưởng tao không biết gì về R sao? Tao rành còn hơn mày nói nãy giờ.

- Thí dụ chuyện gì?

- Bà mặt sắt vô đây đánh ghen một cú nổ trời. Ổng hận tình ca nên bỏ đi xuống đây rồi văng dênh đó.

- Ghen với ai trong rừng?

- Để hôm nào tao đào hầm, hai đứa xuống đó đậy nấp lại tao kể cho mà nghe- Thôi đi tắm một phát "tẩy R " rồi sẽ nếm mùi Củ... Chi ông bạn phóng "nựu" Niên Xô!

Nhìn cái lưng còm thằng bạn lủi thủi đi ra giếng, tôi bất giác nghe vang lên trong tâm khảm những câu hát vùi sâu trong ký vãng xa xôi:

Tôi như một tên hát dạo lan man tay rà chiếc hộp lon bên mép xe đò chờ những đồng xu rơi vào không biết xe đỗ bến nào. Long Biên, Sàigòn, Nhà Bè, Bến Lức hay MiNốt Nam Vang.

Tôi đang lẩm nhẩm thì thằng Đá cười vang:

- Anh Hai, anh hát gì kỳ cục "uậy"?

- Hát gì mà kỳ?

- "Thề ngày mai chiến thắng chớ quên đường về làng xưa" mới đúng chớ!

- Bài hát đó có hồi mày chưa ra đời sao mày biết đúng sai?

- Sau ngày hòa bình, bố em có hát cho em và chị Mây em nghe.

- Ổng đi cải tạo mà hát hò cái nỗi gì!

Thằng Đá tịt luôn. Nó chợt hiểu những điều mà từ trước nay nó chỉ hiểu lờ mờ. Tôi muốn bảo nó: "ông đại tướng nằm võng cho quân giải phóng khiêng. Bà đại tướng cũng thế. Mày tìm cách bò lên đại tướng, chớ trở về Bắc với "lon sao chẽ” (binh nhất, binh nhì) ai mà thèm mơ mày hả Đá?"

Ông bạn vàng tắm xong vô nhà đứng rũ tóc như chim rỉa lông:

- Năm năm ở rừng, bữa nay hạ san hôm nay mới tắm được nước cam lồ khỏe như lột xác.

- Ít bữa đây rồi banh xác.

Tôi kêu sắp nhỏ pha trà đãi bạn cố tri. Nát giỏ cũng còn bờ tre chớ đâu có tệ. Kẹo đậu phộng, kẹo mè, bánh bao đầy dĩa, tôi bảo:

- Mày thiếu chất ngọt mấy năm trời, nay tẫm gân cho dẻo đặng chạy nghe không bồ!

Cử ngồi ăn cứ lắc đầu lia:

- Trên đó bây giờ buồn lắm. Không còn ai cả, lớp chết lớp đi. Trường Pháo của ông ở Nàng Rà 365A bây giờ để làm chuồng khỉ, Trường Trung Sơ chẳng còn ai học. Lê Xuân Chuyên em nuôi Chín Vinh dông ra Sài Gòn rồi. Đài Sài Gòn la om sòm nghe cha nội!

- Sao vậy?

- Anh ta chế diễu vụ ông anh nuôi ra trận bắt lính cõng. Có người báo cáo. Ổng bị kỷ luật nên bất mãn dọt luôn. Có rải truyền đơn và đầm già kêu loa om trời.

- Mày có lên vùng trên không?

- Lò Gò nơi ông Thọ và bà Quỳnh Hoa vui vẻ nay cũng bỏ hoang. Chỗ Đài Giải Phóng nay chỉ còn ếch nhái kêu dưới hào. Tui đi săn có vô tận căn cứ BCH/R ở Tà Bon cũng nhà không vườn trống. B52 tiêu thổ kháng chiến giùm mình hết cả rồi. Chỉ còn một căn cứ là còn hoạt động mạnh. Đo là trại giam lính ta đào ngũ ở Suối Sâu. Nhiều đứa còn băng đầu băng tay, chõi nạng. Tụi thằng Tư Tăng đặc công FIDO hổng hiểu sao cũng bị giam ở đó. Nghe đồn tụi nó vượt ngục kéo ra Sàigòn nhưng bị bắt lại tái giam. Tui có thằng quen. Ông biết không? Thằng Chín Tống - Pháo phòng tăng ở ngoải về một chuyến với tui!

Tôi ngồi lặng thinh. Tôi biết đó là trại ông Năm Đăng để dành nhốt quân ta. Nhưng tôi không muốn nhắc thêm về vụ Chín Tống. Mẹ nó, thằng bỏ đảng, phản đảng thì vô Bộ Chính Trị ngon ơ, thằng chạy rót trước khi đụng trận thì lại là chỉ huy tối cao Rờ Rẫm còn anh lính quèn chiến đấu không có chỉ huy không biết mục tiêu, lội qua sông tìm cái sống thì lại bị nhốt tù mất chức. Ở đâu có những chuyện như vậy nếu không ở Việt Nam?

Một cậu lính chạy vào hớt hải.

- Anh Hai anh Hai, xe tăng càn Bàu Lách.

- Nó càn thây kệ mẹ nó chớ la cái gì.

- Nó cán nhẹp hầm ông Chín Nửa, trưởng ban bảo vệ khu.

Tôi bật dậy kêu lên:

- Dượng Chín của tao.

Thoáng hiện lên trong trí tôi bà cô tôi với hai đứa con nhỏ. Mới năm ngoái cô xuống thăm đem cho quần áo, đồng hồ, rượu, trước khi về, cô dặn:

- Ba xắp nhỏ đừng có ăn no ngủ kỹ. Lỡ có việc gì tôi không biết làm sao!

Đánh Mỹ đâu có phải là chuyện chơi. Nhứt chín nhì bù. Chín ít thấy, luôn luôn bù.

Cậu bé nói tiếp:

- Ổng với một tổ vệ binh trốn chung một hầm.

- Đi đâu vầy nè trời!

Ông Tư Lịnh mới chết, rồi ông trưởng ban bảo vệ buồn tình đi theo xuống dưới kia tiếp tục bảo vệ ông Tư Lịnh tới gáo.

Củ Chi sau Mậu Thân: ông lớn bà bé dông tuốt qua đất Miên ăn hút lãnh đạo ngược về Việt Nam.

Cán bộ chỉ huy bị bỏ lại: chửi thề, chạy, trốn, lủi và lên bàn thờ, rán chịu!

Lính và cán bộ quèn: nghỉ phép, tự nghỉ phép chống Mỹ. AK, súng nhỏ không có lính cầm. Súng lớn: chôn.