Cặp rằng Hực ngồi uống trong quán, tại chợ Ngã Năm. Bỗng đâu từ ngoài cửa, một thanh niên bước vào, kéo ghế ngồi, gọi hủ tiếu. Như bẽn lẽn, sợ sệt, thanh niên nọ day mặt vào vách.

Cặp rằng Hực nhận ra: đó là thằng Cưng, thuộc vào hàng thanh niên đa tình, đẹp trai, đắt mèo nhứt trong xóm. Thằng Cưng đã nhiều lần đến tò vè cô Huệ, con gái cặp rằng Hực. Ðôi bên dường như tâm đầu ý hiệp lắm.

Ðể chận đứng những hậu quả có thể xảy ra, cặp rằng Hực nói đổng, với giọng hách dịch thường lệ:

- Bọn hậu sinh quá dở...

Rồi uống thêm một hớp rượu, nhìn thẳng vào mặt Ba Lự, người chủ quán:

- Phải vậy không ông chủ? Tôi nói chuyện... dầu trúng, dầu trật, ông cũng nên trả lời với tôi chớ?

Ba Lự đành nén giận, tránh mọi việc gây gổ với cặp rằng Hực. Hắn là tay cường hào nhứt nhì tại chợ này.

- Dạ phải. Ông nói đúng.

Cặp rằng Hực quắc mắt:

- Cái gì mà phải, cái gì mà đúng. Tôi không ưa kẻ nịnh hót, tôi muốn làm bạn với người ăn ngay nói thẳng.

Ba Lự nói tiếp, giọng thản nhiên:

- Ông cặp rằng nóng quá, tôi nói chưa hết lời. Bọn hậu sanh quá dở vì... chúng nó thiếu kinh nghiệm trường đời. Tuy nhiên, chúng nó hay hơn người lớn tuổi. Thí dụ, chúng nó biết cầm lái xe hơi, biết đánh nghề võ, biết...

Lời nịnh hót ấy khiến cặp rằng Hực khoái chí. Sẵn dịp ông ta tấn công thằng Cưng, gọi là cảnh cáo để nó sợ, không dám ve vãn con gái ông ta nữa:

- Nhiều thằng hậu sanh bày mưu kế để o mèo. Tụi nó muốn qua mặt người trưởng thượng...

Ông ta chỉ vào ngực mình, nói tiếp:

- Cặp rằng Hực này hồi đó o mèo đủ trăm cách. Tụi hậu sanh làm sao o mèo bằng... thằng này.

- Nghĩa là sao?

- Nghĩa là đám hậu sanh quá dở. Hễ o mèo dở thì có ngày bị trói, đóng gông hoặc bị đánh lỗ máu đầu.

Rồi cặp rằng Hực gọi to.

- Phải thẳng Cưng ngồi ăn hủ tiếu đó không? Lại đây uống rượu cho vui mậy...

Vốn là tay giàu bản lĩnh, thằng Cưng đứng dậy, đến gần cặp rằng Hực. Từ bốn tháng qua, nó tư tình với cô Huệ, nói chuyện riêng được bốn lần, gởi thơ tình được năm lần và nắm tay người đẹp hàng chục lần. May thay, chưa lần nào cặp rằng Hực bắt gặp quả tang, thằng Cưng nghĩ thầm:

- Bất quá ông ta nói bóng nói gió, mắng chó mắng mèo. Nếu muốn hành hung hoặc bắt bớ, ông ta đã hành động kiểu khác.

Cặp rằng Hực ra vẻ ta đây là bậc cha chú, rót rượu vào ly, thúc giục từng chặp:

- Uống đi mầy Cưng. Ðừng e ngại. Bữa nay, tao dạy mầy cách o mèo. Mầy còn non tay ấn lắm. Hồi còn nhỏ, tao khôn khéo hơn mầy nhiều.

Thế rồi cặp rằng Hực kể lại một giai thoại gay cấn nhứt do ông ta đóng vai chánh, hồi hai mươi năm về trước. Ông ta có người tình nhân trẻ đẹp. Cô ấy bị gả ép làm vợ bé của viên cai tổng già nua nhưng nhiều tiền nhiều bạc. Khi rước dâu, cặp rằng Hực đứng chàng ràng trước mặt người yêu. Viên cai tổng mắng nhiếc: "Mầy là đồ con nít". Cặp rằng Hực đáp: "Tôi không chịu thua ông đâu, mặc dầu tôi trẻ tuổi". Viên cai tổng cười gằn: "Tao đố mầy..." Về nhà, cặp rằng Hực thức liên tiếp năm sáu đêm, hình vóc ốm o, cặp mắt sâu hoẳm theo kiểu Câu Tiễn nằm gai nếm mật để tìm cách... trả mối thù... tình!

Thuật đến đó, cặp rằng Hực uống thêm rượu rồi vỗ vai thằng Cưng:

- Mày biết tao làm cách nào để ăn nằm với vợ bé của ông cai tổng không?

Thằng Cưng đáp:

- Dạ, cháu chưa gặp cảnh đau xót ấy.

- Nếu gặp, mầy làm sao? Thí dụ như nay mai con mèo của mầy bị gả ép cho người khác.

Thằng Cưng nổi giận, nói lầm bầm:

- Một là tôi trốn bỏ xứ. Hai là tôi... đâm cho chết người tình địch.

Ba Lự giựt mình: Người chủ quán nên tránh chuyện gây gổ trong quán. Ông ta đỡ lời dùm thằng Cưng:

- Mầy ăn nói nghe sanh tử quá! Làm thế nào mầy không bỏ xứ, không đâm chém mà gần gũi được người yêu cà. Nếu chịu thua thì mầy xin thọ giáo với ông cặp rằng... cho vui!

Thằng Cưng đáp:

- Tôi chịu thua.

Lại thêm một cơ hội để cặp rằng Hực khoe tài khoe trí. Ðại để, viên cai tổng bố trí cẩn thận, theo dõi mọi hành động của cô vợ trẻ tuổi. Ban đêm, ông cai lắng nghe từng tiếng chó sủa, từng tiếng khua động ở mái ngói, ở nhà bếp và nhà... tiểu tiện. Bất cứ khách lạ nào muốn nói chuyện với cô vợ đều phải trình diện với ông cai, và nói thật lớn tiếng cho ông cai nghe rõ. Ngày qua tháng lại, ông cai tổng vẫn... canh phòng nghiêm ngặt. Ðến hôm đó, có người chị ruột của cô vợ bé đến kêu cửa:

- Xin ông cai cho cô Tư về thăm nhà. Con Năm đau nặng lắm, sợ chịu không nổi đêm nay.

Cô Tư - vợ bé ông cai - liền thỏ thẻ với chồng:

- Mình cho em về thăm con Năm. Nó là em út trong gia đình. Từ hồi về ăn ở với mình tới nay, em chưa gặp mặt nó. Bây giờ, nó đau nặng, dầu gì đi nữa, em cũng phải về gặp mặt nó lần chót.

Thế là ông cai đồng ý cho vợ về thăm với điều kiện có ông đi theo... bén gót.

Ðến nơi, cô vợ trẻ đẹp vào buồng để nói chuyện, rót nước an ủi đứa em gái. Ông cai tổng ngồi ngay cửa buồng, day mặt ra ngoài để canh chừng. Cửa buồng khép he hé. Ông cai tỏ ra đứng đắn, chẳng muốn nhìn cô Năm - Cô em vợ - đang nằm sóng sượt. Nhưng hỡi ơi! Cô vợ bé bèn thừa cơ hội ấy mà chun xuống gầm giường của cô em.

Ba Lự cười vang:

- Thế là cô vợ bé được phỉ nguyền ước ao với chàng trai đa mưu, đa tình đang nằm dưới gầm giường, chờ sẵn.

Cặp rằng Hực gật đầu:

- Ðúng vậy! Tôi bố trí kế hoạch đó. Tôi năn nỉ cô Năm đến gãy lưỡi, tôi đòi tự tử nên cô Năm đồng ý cho tôi rình sẵn. Tôi nói rõ: từ năm sáu đêm trước, mỗi đêm tôi nằm sẵn dưới gầm giường để chờ đợi... một vài phút trả thù ấy. Thật ra, tôi đâu có ăn nằm với người yêu cũ. Tôi muốn giữ thể diện làm trai, thực hiện lời thách đố hôm trước. Vì vậy gia đình cô Năm không làm khó dễ...

Nói xong câu chuyện, cặp rằng Hực đứng dậy:

- Mầy Cưng. Có giỏi như tao thì hãy có mèo. Nếu ngu ngốc hơn, mầy nên trốn đi xứ khác.

Rồi ông ta day lại chủ quán:

- Ba Lự à! Nhớ ghi tiền rượu, thủng thỉnh tôi trả. Rượu bữa nay uống... "hét", gắt cổ quá.

Ba Lự nhìn theo cặp rằng Hực rồi lật sổ: tổng cộng số nợ của tên "ác bá" đó đã lên tới mười lăm đồng cộng thêm hai cốc nữa là mười lăm đồng hai cắc, một số tiền to tát hồi bấy giờ.

Vì số tiền ghi sổ đã lâu tới mức to tát mà câu chuyện lại tiếp tục như sau: Ba Lự gọi thằng Cưng đến nói rỉ vào tai:

- Mầy làm như vầy, như vầy... cho bõ ghét. Nhà cặp rằng Hực trống hoang, ban đêm chỉ có con Huệ ngủ phía gần nhà bếp. Tao bố trí rồi.. Mầy ráng chờ ngày lành tháng tốt rồi làm như vầy, như vầy... cho thằng cha cặp rằng đó hiểu rằng: hậu sinh khả úy, đám con nít đời nay o mèo giỏi hơn thằng chả gấp bội.

Ðã tám giờ tối. Thằng Cưng trèo rào, chạy đến cửa nhà bếp của cặp rằng Hực. Tư bề vắng lặng. Bầy chó săn đã chạy ra ngoài vườn, giành nhau miếng da trâu... thủm thủm mà thằng Cưng đã buộc vào gốc dừa.

Tuy hay biết trước. Huệ vẫn phập phồng trong dạ, mở cái ống khoá rồi kéo nhẹ cánh cửa. Thằng Cưng bước vào buồng của người yêu. Huệ xanh mặt, không dè chàng trai trẻ này táo bạo đến mức ấy. Mẹ nàng ngủ chưa say, cha nàng bận việc, đi thăm lẫm lúc hồi trưa.

Rủi cha về thình lình, nàng ăn nói thế nào? Lại còn tánh mạng người yêu. Nhứt định cha nàng sẽ đánh chàng gãy xương sống rồi quăng cho chó xé, như lời ông đã hăm he trước.

Huệ khoát tay làm dấu đuổi người yêu ra ngoài.

Thằng Cưng lạnh lùng cúi mình, khom lưng bò xuống gầm giường. Nó muốn nói thầm với người yêu:

- Nếu ổng về bất tử, anh sẽ chun xuống sàn. Hồi xưa, ổng o mèo, ngủ trộm với người yêu bằng cách đó.

Chàng chun trở ra nhưng Huệ vẫn chưa hiểu tất cả những gì chàng muốn nói.

Bỗng nhiên, bà cặp rằng ho khúc khắc. Rồi bà im lặng. Quá nóng ruột, thằng Cưng toan... hành động gấp. Nó nghiêng mình sát vai người yêu... Huệ chợt rú lên nhưng nàng ngạc nhiên vì thằng Cưng nghiêng mình để thổi tắt ngọn đèn con cóc.

Hốt hoảng nàng chạy ra sau hè.

Thằng Cưng mừng thầm, bước ra, nắm tay Huệ. Huệ dừng dằng nhưng rốt cuộc, thằng Cưng cõng nàng lên vai mà chạy ra sau vườn, giống hệt những chàng trai đa tình, liều lĩnh ở vài bộ lạc còn theo chế độ mẫu hệ.

Nó ngồi xuống, kéo tay Huệ:

- Em đừng sợ.

Huệ nói hơ hãi:

- Thôi, em vô nhà.

- Kỳ quá vậy. Hồi ở trong nhà, em đòi chạy ra vườn. Ra tới vườn, em lại đòi trở vô.

Huệ lắc đầu:

- Ðiệu này, chắc em chết quá. Em đâu muốn ra tới ngoài vườn như vầy.

- Vậy em muốn đi đâu?

- Em muốn ra ngoài sau hè để năn nỉ anh. Ba em về bất tử lắm. Nhiều khi, ổng về vào lúc chín, mười giờ khuya.

Thằng Cưng ngồi vuốt ve người yêu rồi giải thích sơ qua kế hoạch. Vừa rồi, ở lẫm lúa Na Rộn, trâu bò mắc toi, chết khá nhiều. Cặp rằng Hực tới đó xem xét tình hình để báo cáo lại với điền chủ là Tây Rôbe.

Huệ vẫn thắc mắc:

- Anh đừng... làm ẩu! Thôi, em muốn vô nhà. Ở ngoài này muỗi cắn gần chết. Hồi nào tới bây giờ, ba em đi Na Rộn coi lẫm lúa rồi về nhà nội trong đêm đó. Ổng ngán đám tá điền.

Thằng Cưng chẳng biết nói sao. Ba Lự đã căn dặn, khuyên nó đừng tiết lộ bí mật, dẫu là với người yêu. Ðêm về khuya, đôi uyên ương vẫn thề non hẹn biển ở ngoài vườn.

Phía mé sông, lâu lâu có một chiếc ghe thương hồ lướt qua bạn ghe hò hát, chúng ca vọng cổ nghe não ruột. Huệ giựt mình.

- Coi chừng ổng về.

Thằng Cưng cãi lại:

- Ổng còn ở Na Rộn.

- Sao anh biết?

- Xưa nay, hễ mang bệnh toi bệnh dịch thì trâu bò chết liên tu bất tận suốt tuần lễ. Khi có con trâu hoặc con bò nào chết, luôn luôn người cặp rằng ra lệnh xẻ thịt, phân phát cho đám tá điền.

Huệ vẫn chưa hiểu:

- Rồi ông Tây Rôbe ở Sài Gòn sẽ kiện thưa, cách chức ba em.

- Anh nói chưa hết. Thịt trâu, thịt bò thì tá điền được quyền ăn nhưng cặp rằng phải giữ lại miếng da và cặp sừng để làm bằng chứng, trình cho chủ điền thấy rõ.

- Nếu chủ điền vắng mặt?

- Thì hương chức làng lập vi bằng. Ba của em vẫn đưa tờ vi bằng đó cho ông Tây Rôbe xem. Ðiệu này, ba của em còn ở Na Rộn chừng vài ngày... và vài đêm nữa.

Huệ thở dài. Theo sự hiểu biết của nàng, bầy trâu gần hàng trăm con. Qua trận mắc toi mắc dịch này, ít lắm cũng hao bớt một phần ba. Tây Rôbe vốn là kẻ gắt gỏng, hà tiện, tiếc của. Ông ta sẽ khiển trách hoặc cách chức mấy người cặp rằng... Nàng lẩm bẩm:

- Vái trời cho trâu bò chết vài con thôi.

Thằng Cưng cười dòn:

- Nếu chết vài con thì ba em đã về rồi. Anh vái trời cho trâu bò chết hết... để chúng ta mỗi đêm mỗi gặp nhau... Nhưng làm sao có chuyện đó được.

- Anh này nói bậy bạ quá. Thôi, em vô nhà.

- Vô làm gì? Ở nói chuyện chơi mà em.

- Em mệt lắm. Hay là nãy giờ, ba em đã về tới, ổng rình trong nhà. Buông tay em ra.

Dưới ánh trăng tà, mãi đến đầu canh tư, đôi uyên ương vẫn còn dan díu. Thằng Cưng thỉnh thoảng chạy vào nhà rồi trở ra ngoài vườn:

- Em đừng sợ, ổng chưa về. Ai biểu em ra ngoài này cho muỗi mòng đỉa vắt nó cắn. Hồi nãy anh tắt đèn...

Cặp rằng Hực chưa về thật.

Sau khi hay tin trâu bò ở lẫm Na Rộn chết toi chết dịch, ông ta hoảng sợ đến tận nơi điều tra sự thật. Từ Ngã Năm đến Na Rộn, đường không xa lắm nhưng sông rạch quanh co, hai bên đầy lau sậy. Thằng Trạo chèo vất vả suốt hai tiếng đồng hồ. Lúc tới lẫm Na Rộn, bọn tá điền cho hay:

- Có một con trâu bỏ ăn, sắp chết.

Cặp rằng Hực mừng thầm vì tai hoạ xảy ra không to tát như lời đồn đãi. Ông ta lên bờ, tìm nơi uống rượu, nói đổng với bọn tá điền:

- Chết hai con càng tốt. Chết một con xẻ thịt ra ít quá. Tá điền thì đông, ai ăn, ai nhịn! Chết một hai con trâu, ông Rôbe chẳng rầy rà gì đâu?

Con trâu mắc toi vẫn chưa chết. Cặp rằng Hực cằn nhằn, ngồi uống rượu suông. Trong khi đó, thằng Trạo dựa lưng vào vách ngủ khò.

Vào khoảng sáu giờ chiều, con trâu mắc toi mới chịu chết. Ðám tá điền bu lại, xẻ thịt, lột da. Cặp rằng Hực ngồi chờ đợi để nhậu cho kỳ được một đĩa thịt trâu xào lăn.

Nhậu xong, ông ta bỗng áy náy. Con mắt bên trái giựt lia lịa:

- Cái gì vậy kìa?

Rồi thúc hối thằng Trạo:

- Về mầy! Về gấp!

Thằng Trạo trố mắt:

- Về... uổng quá!

- Trước sau gì mình cũng về, thôi thì về phứt. Mầy tiếc mớ thịt trâu hả. Ðể tao biểu tụi nó xẻ cho mầy một thẻo.

Ðến mười giờ khuya, thằng Trạo bắt đầu quay chèo, khoát nước. Cặp rằng Hực nằm trong chiếc tam bản mui ống, ông ta chép miệng... Hơi rượu xông lên mặt, ông ta buồn ngủ nhưng làm sao ngủ được. Trong phút giây, ông ta ngồi nhổm dậy, bò ra trước mũi tam bản. Nguy rồi, có lẽ vụ trâu chết toi ở Na Rộn là một âm mưu đen tối của bọn thằng Cưng, để thừa cơ hội... Ông nghĩ thầm:

- Tương kế tựu kế. Nó tưởng mình đi vắng nhà suốt đêm. Mình về bất thình lình cho nó biết mặt.

Rồi thét to:

- Mầy Trạo! Chèo mau lên!

Chiếc tam bản phóng tới. Sau mỗi nhịp chèo, thằng Trạo nhún chân, mũi tam bản ngóc lên cao rồi hạ xuống... Bầu trời đen nghịt như sắp chuyển mưa.

Cặp rằng Hực tìm cách thúc hối:

- Bữa nay mầy chèo giỏi hơn mọi lần. Ráng lên. Tao cho mầy năm cắc nếu mầy chèo về tới nhà vào khoảng đầu canh tư.

Thằng Trạo đáp:

- Dạ, ông vững bụng. Tôi dư sức.

Cặp rằng Hực vào trong mui nằm, suy nghĩ. Ðúng rồi! Sau trận thách đố ở quán rượu Ba Lự, thằng Cưng tìm cách trả thù. Giờ phút này có lẽ nó tư tình với con Huệ. Nhưng nó lầm to. Trong vòng một tiếng đồng hồ nữa, ông bắt tại trận. Thằng Cưng sẽ bị đóng trăn, bị đánh bầm mình mẩy. Ông sẽ vu cáo là ăn trộm.

Nhưng từ sau lái, bỗng nhiên thằng Trạo la hoảng:

- Trời ơi, ghe phá nước!

Nước chảy ào ào...

Thằng Trạo buông chèo, kê bàn chân vào ván để chận lại. Nếu chậm trễ, chiếc tam bản sẽ chìm.

Cặp rằng Hực la hoảng:

- Sao vậy?

Thằng Trạo đáp:

- Dạ, chắc tụi tá điền nó phá. Lúc mình sơ ý, nó khoan cho cái tam bản lủng lỗ rồi lấy đất sét trét sơ sài. Bây giờ, ông lên bờ cho tam bản nhẹ bớt. Nó gần chìm rồi!

Tức tối làm sao! Cặp rằng Hực ngồi chồm hổm trên bờ rạch. Ông ta muốn chạy bộ về chợ ngã Năm nhưng địa thế không cho phép. Ðường bộ quá sình sụp. Còn ngồi ở đây mà chờ thì biết tới giờ phút nào.

Chiếc tam bản từ từ chìm xuống, thằng Trạo hì hục đỡ, rinh cái tam bản vô bờ... chờ khi trời sáng rõ, vả lại vì chiếc tam bản bị khoan tất cả... năm sáu lỗ, ở khoảng giữa. Nó ướt loi ngoi nhưng cười thầm trong bụng.

Nó là cháu của chủ quán Ba Lư.

Ba Lự hứa tặng cho nó một đồng bạc. Và trước khi lên đường, thằng Cưng năn nỉ nó:

- Ráng dùm tao, nghe Trạo. Tao thương con Huệ quá chừng. Ráng... ở dọc đường suốt đêm. Nếu ông cặp rằng Hực đuổi mầy, mầy cứ theo tao đi núi Sập kiếm nghề khác, sướng hơn. Thí dụ như nghề bắn đá, đập đá. Mầy sẽ khoét lỗ trong đá, nhét thuốc nổ vô như bây giờ mầy khoan ghe, trét đất sét.