“Khoai tây,” Sam nói. “Niềm ham thích của Bõ Già, và là món lót dạ tuyệt vời cho một cái bụng rỗng. Nhưng ngươi sẽ chẳng thấy củ nào đâu, vì thế ngươi khỏi phải tìm. Nhưng hãy làm Sméagol tốt mà mang rau thơm về đây cho ta, rồi ta sẽ nghĩ tốt hơn về ngươi. Gì nữa nào, nếu ngươi đổi tính, và đừng đổi lại, ta sẽ nấu cho ngươi chút khoai vào một ngày nào đó. Chắc chắn đấy: cá rán và khoai rán chế biến bởi tay nghề S. Gamgee. Ngươi chẳng thể nói không với món đó đâu.”

“Có, bọn ta có thể đấy. Làm hỏng cá ngon lành, làm cháy nó. Đưa cá cho tôi luôn, và giữ lấy khoai rán bẩn thỉu!”

“Ôi ngươi thật vô vọng,” Sam nói. “Đi ngủ đi!”

Cuối cũng chú đành phải tự đi tìm những gì chú muốn; nhưng chú chẳng phải đi xa, không đến nỗi không quan sát được cậu chủ vẫn đang nằm ngủ. Trong suốt một lúc Sam ngồi mơ màng, và chăm sóc đống lửa cho đến lúc nước sôi. Ánh sáng ban ngày bừng lên và bầu không khí trở nên ấm áp; sương tan dần trên cỏ mặt và lá cây. Chẳng bao lâu sau những miếng thịt thỏ đã nằm trong chảo nước sôi cùng bó rau thơm. Dần dà Sam gần như ngủ gật. Chú để chảo sôi trong gần một giờ, chốc chốc lại lấy nĩa kiểm tra, và nếm nước dùng.

Khi chú nghĩ mọi thứ đã chín, chú nhấc hai chiếc chảo ra khỏi lửa, và lần đến chỗ Frodo. Frodo hé mở mắt khi thấy Sam đứng trên, rồi bừng tỉnh khỏi giấc mơ của cậu: lại một giấc mơ nhẹ nhàng không thể níu lại về cảnh thanh bình.

“Chào Sam!” cậu nói. “Không nghỉ ư? Có gì không ổn à? Mấy giờ rồi?”

“Khoảng vài giờ sau bình minh,” Sam nói, “và có lẽ gần tám rưỡi theo giờ Quận. Nhưng chẳng có gì không ổn đâu. Cho dù cũng không hẳn như mức tôi cho là ổn: không gia vị, không hành, không khoai. Tôi làm chút món hầm cho cậu, và ít nước dùng, cậu Frodo ạ. Sẽ tốt cho cậu đấy. Cậu sẽ phải húp bằng ca; hoặc trực tiếp từ chảo, khi nào nguội đi đôi chút. Tôi chẳng mang theo cái bát nào, và cũng chẳng có gì đàng hoàng hết.”

Frodo ngáp dài và duỗi người. “Lẽ ra cậu nên nghỉ ngơi, Sam ạ,” cậu nói. “Và nhóm lửa là việc hết sức nguy hiểm ở vùng này. Nhưng đúng là tôi thấy đói bụng. Ừm! Tôi có thể ngửi thấy nó từ đây không? Cậu đã hầm gì vậy?”

“Món quà của Sméagol,” Sam nói, “một đôi thỏ non; cho dù tôi nghĩ Gollum giờ đang tiếc lắm. Thế nhưng chẳng có gì nấu kèm cả ngoài một chút rau thơm.”

Sam và cậu chủ ngồi ngay mép bãi dương xỉ và ăn món hầm trong chảo, dùng chung chiếc nĩa và thìa cũ. Họ tự cho phép mỗi người một nửa miếng bánh mì đi đường của người Tiên. Chỉ có vậy mà dường như đã là một bữa tiệc.

“Này! Gollum!” Sam khẽ huýt gọi. “Nào! Vẫn còn kịp đổi ý đấy. Vẫn còn một ít, nếu ngươi muốn thử món thỏ hầm.” Chẳng có tiếng nào đáp lại.

“Dào ôi, tôi cho rằng gã bỏ đi tìm thứ gì đó cho mình rồi. Chúng ta ăn nốt thôi,” Sam nói.

“Và rồi cậu sẽ phải ngủ một lát,” Frodo nói.

“Cậu đừng có ngủ quên trong lúc tôi ngủ đấy, cậu Frodo. Tôi không chắc lắm về gã. Vẫn còn đáng kể chất thằng Hủi - mặt xấu của Gollum, nếu cậu hiểu ý tôi - bên trong gã, và nó đang trỗi dậy mạnh mẽ hơn. Mặc dù giờ thì tôi nghĩ gã sẽ bóp cổ tôi trước. Bọn tôi không nhìn cùng một hướng, gã không thoải mái với Sam, ôi không bảo bối à, không thoải mái chút nào.”

Họ ăn hết, và Sam xuống suối rửa qua đồ dùng. Lúc đứng lên định quay về, chú nhìn ngược lên con dốc. Đúng thời điểm đó chú thấy mặt trời mọc lên khỏi đám mù, hay khói, hay bóng tối, hay là bất cứ thứ gì đang giăng đầy phía Đông, tỏa nhưng tia nắng vàng xuống cây cối và trảng đất xung quanh chú. Rồi chú để ý thấy một dải khói mỏng màu xanh xám bốc lên từ một bụi cây phía trên cao, nhìn thấy rành rành vì có ánh nắng chiếu vào. Chú hoảng hốt nhận ra đó chính là khói từ đống lửa mà chú đã quên dập.

“Không được rồi! Không thể tưởng tượng nó lại bốc lên như vậy!” chú vừa lẩm bẩm vừa cuống cuồng chạy về. Đột nhiên chú đứng khựng lại nghe ngóng. Có phải chú vừa nghe thấy tiếng huýt sáo không? Hay đó là tiếng kêu một loài chim kì lạ nào đó? Nếu là tiếng huýt sáo, thì nó không phát ra từ phía Frodo. Nó lại cất lên từ một nơi khác! Sam bắt đầu chạy thục mạng lên đồi.

Chú phát hiện một khúc củi cháy gần hết đã bén vào vài nhánh dương xỉ ngoài rìa đống lửa, nhánh dương xỉ đã bắt lửa khiến lớp cỏ mặt cháy âm ỉ. Chú vội vã giậm chân lên những gì còn lại của đống lửa, vung vãi tro, và cào đất mặt lấp lên miệng hố. Rồi chú lẻn về với Frodo.

“Cậu có nghe thấy tiếng huýt sáo không, và tiếng gì đó nghe như trả lời nữa?” chú hỏi. “Vài phút trước. Tôi mong đó chỉ là một con chim, nhưng nghe lại không giống lắm: tôi nghỉ nghe giống ai đó đang bắt chước tiếng chim hơn. Và tôi sợ là chút lửa của tôi đã bốc khói. Giờ nếu tôi vừa gây ra rắc rối, tôi sẽ không bao giờ tha thứ cho mình mất. Hoặc có khi còn không có cơ hội ấy chứ!”

“Suỵt!” Frodo thì thầm. “Tôi nghĩ tôi vừa nghe thấy tiếng nói!”

Hai chàng Hobbit siết lại mấy túi hành lí nhỏ bé, xốc lên vai để sẵn sàng tháo chạy, rồi họ bò vào sâu hơn trong bãi dương xỉ. Ở đó họ núp mình nghe ngóng.

Không còn nghi ngờ gì nữa, đấy đúng là những giọng nói. Chúng phát ra nhỏ nhẹ và lén lút, nhưng lại ở rất gần, và đang tiến tới gần hơn nữa. Rồi thật bất chợt một giọng nói cất lên rõ ràng ở ngay bên cạnh.

“Đây! Đây chính là nơi đám khói bốc lên!” giọng đó nói. “Nó chỉ ở quanh đây thôi. Chắc chắn là trong bãi dương xỉ. Chúng ta sẽ bắt được nó như một con thỏ mắc bẫy. Và chúng ta sẽ biết nó là giống gì.”

“Phải, và nó biết những gì!” giọng nói thứ hai cất lên.

Ngay lập tức bốn người đàn ông bước xuyên qua bãi dương xỉ từ những hướng khác nhau. Vì trốn chạy không còn khả thi nữa, Frodo và Sam nhảy bật dậy, tựa sát vào lưng nhau và tuốt ra hai thanh kiếm nhỏ.

Nếu họ kinh ngạc trước những gì họ thấy, thì những người truy lùng họ thậm chí còn kinh ngạc hơn. Bốn Con Người cao lớn đứng đó. Hai người cầm trong tay những cây giáo mũi rộng bản và sáng. Hai người kia cầm cung lớn, gần cao bằng chính họ, cùng hai bao lớn đựng những mũi tên dài màu xanh đính lông chim. Tất cả đều đeo kiếm bên sườn, và đều mặc áo quần màu xanh và nâu nhiều sắc độ, như thể tốt nhất là không nên bị phát hiện khi đi lại trong các trảng đất Ithilien. Găng tay dài bọc lấy cánh tay họ, và khuôn mặt họ cũng che phủ dưới mũ trùm và mặt nạ xanh, chỉ chừa lại mắt, những đôi mắt sắc và sáng. Ngay lập tức Frodo nghĩ đến Boromir, bởi những người này có vóc dáng và tư thế giống gã, và cả cung cách ăn nói cũng vậy.

“Chúng ta không tìm thấy thứ ta đang truy tìm,” một người nói. “Nhưng chúng ta đã tìm được gì thế này?”

“Không phải Orc,” một người khác vừa nói vừa nhả tay khỏi chuôi kiếm, mà anh ta đã nắm lấy khi nhìn thấy thanh Mũi Đốt lấp lánh trong tay Frodo.

“Tiên chăng?” người thứ ba nghi ngờ nói.

“Không! Không phải Tiên,” người thứ tư nói, đó là người cao nhất và có vẻ là chỉ huy của bọn họ. “Ngày nay người Tiên không lang thang ở Ithilien. Và người Tiên nhìn vốn đẹp lạ thường, hay ít ra thì nghe truyền lại như vậy.”

“Tôi hiểu ý của các ông là bọn tôi không được như vậy,” Sam nói. “Xin chân thành cảm ơn. Và khi nào bàn luận xong về bọn tôi, có lẽ các ông sẽ nói các ông là ai, và tại sao các ông không thể để hai khách qua đường mệt mỏi được nghỉ ngơi.”

Người đàn ông áo xanh cao lớn cười nhạt. “Ta là Faramir, Chỉ Huy ở Gondor,” anh ta nói. “Nhưng nơi này không có khách qua đường: chỉ có tay chân của tòa Tháp Tối, hoặc của tòa Tháp Trắng,”

“Nhưng chúng tôi không phải cả hai,” Frodo nói. “Và chúng tôi đúng là khách qua đường, cho dù Chỉ Huy Faramir có nói gì đi nữa.”

“Vậy thì hãy khẩn trương khai báo danh tính và mục đích của các ngươi,” Faramir nói. “Bọn ta đang có việc phải làm, và đây không phải lúc cũng không phải nơi để đánh đố hay thương lượng. Nào! Tên thứ ba trong nhóm các ngươi đâu?”

“Tên thứ ba?”

“Phải, anh bạn lén lút mà bọn ta nhìn thấy khi đang chúi mũi xuống hồ nước dưới kia. Gã có cái vẻ thật chướng mắt. Ta đoán là một giống Orc do thám nào đó, hoặc một con vật của bọn chúng. Thế nhưng gã đã trườn khỏi bọn ta nhờ một trò mèo nào đó.”

“Tôi không biết gã ở đâu,” Frodo nói. “Gã chỉ là một người bạn tình cờ gặp trên đường, và tôi không chịu trách nhiệm về gã. Nếu các anh bắt được gã, hãy tha cho gã. Hãy mang gã hoặc phái gã đến chỗ chúng tôi. Gã chỉ là một sinh vật lang thang tội nghiệp, nhưng tôi cũng đã chăm nom gã trong ít lâu. Còn về phần mình, chúng tôi là những người Hobbit ở Quận, mãi xa về phía Tây Bắc, vượt qua rất nhiều con sông. Frodo con trai Drogo là tên tôi, và đi cùng với tôi là Samwise con trai Hamfast, một người Hobbit đáng trân trọng làm việc cho tôi. Chúng tôi đã trải qua những quãng đường xa xôi - từ Thung Đáy Khe, hay Imladris như một số người gọi.” Nói đến đây Faramir giật mình và tỏ vẻ chăm chú hơn. “Chúng tôi có bảy người đồng hành: một người chúng tôi đã mất ở Moria, những người khác chúng tôi rời bỏ ở Parth Galen phía trên Rauros: hai người dòng dõi của tôi; cũng có cả một Người Lùn, một người Tiên, và hai Con Người. Họ là Aragorn; và Boromir, tự xưng mình đến từ Minas Tirith, một thành phố phương Nam.”

“Boromir!” cả bốn người cùng thốt lên.

“Boromir con trai Chúa Denethor ư?” Faramir nói, một vẻ nghiêm nghị lạ thường hiện lên trên mặt anh ta. “Ngươi đi cùng anh ấy ư? Đúng là tin mới lạ, nếu đó là sự thật. Hãy nghe cho rõ, hỡi những người nhỏ bé lạ mặt, rằng Boromir con trai Denethor chính là Trưởng Giám Quan tòa Tháp Trắng, và là Tổng Chỉ Huy của bọn ta: bọn ta mong nhớ anh ấy biết bao. Vậy ngươi là ai, và ngươi có công chuyện gì với anh ấy? Hãy khẩn trương, vì mặt trời đang lên đấy!”

“Anh có biết những câu đố đã đưa Boromir đến Thung Đáy Khe không?” Frodo đáp lại.

Hãy tìm đến Thanh Kiếm Gãy

Tại Imladris nương nhờ.

“Quả là ta biết những lời đó,” Faramir sửng sốt nói. “Ngươi cũng biết về chúng là bằng chứng phần nào cho thấy ngươi nói thật.”

“Aragorn mà tôi mới kể tên chính là người mang Thanh Kiếm Gãy,” Frodo nói. “Còn chúng tôi là những người Tí Hon mà bài ca nói đến.”

“Ta thấy rồi,” Faramir tư lự nói. “Hoặc ta thấy có vẻ là đúng vậy. Thế còn Tai Ương của Isildur thì sao?”

“Nó được cất giấu rồi,” Frodo trả lời. “Nhưng chắc chắn nó sẽ được làm sáng tỏ vào một lúc nào đó.”

“Bọn ta phải tìm hiểu thêm về chuyện này,” Faramir nói, “cũng như biết được điều gì đã đưa các ngươi đi quá xa về phía Đông dưới bóng…,” anh ta chỉ tay mà không nói tên ra. “Nhưng không phải lúc này. Bọn ta đang có việc cần phải làm ngay. Các ngươi đang gặp nguy hiểm, và dù băng đồng hay bám đường thì các ngươi cũng chẳng đi xa được vào hôm nay. Sắp có vài đòn ra trò trước khi trời sáng rõ. Sau đó sẽ là cái chết hoặc tháo chạy gấp trở lại Anduin. Ta sẽ cử hai người lại canh chừng các ngươi, vì lợi ích của các ngươi và cả của ta nữa. Người khôn ngoan không tin bất cứ cuộc gặp tình cờ nào trên đường ở vùng đất này. Chừng nào quay lại, ta sẽ nói chuyện thêm với các ngươi.”

“Xin từ biệt!” Frodo vừa nói vừa cúi thấp người. “Cứ nghĩ điều gì anh muốn, nhưng tôi là bạn của mọi kẻ thù của Kẻ Thù Số Một. Chúng tôi sẽ đi cùng các anh, nếu người tí hon chúng tôi có thể hi vọng là giúp được cho các anh, những người dường như đều gan dạ và mạnh mẽ, và nếu nhiệm vụ của tôi cho phép. Cầu cho ánh sáng bùng lên trên những lưỡi kiếm của các anh!”

“Người Tí Hon quả là lịch thiệp, cho dù họ có là gì khác đi nữa,” Faramir nói. “Xin từ biệt!”

Hai chàng Hobbit lại ngồi xuống, nhưng chẳng nói gì với nhau về những suy nghĩ và nghi ngại của mình. Ở ngay bên cạnh, trong vùng bóng lốm đốm dưới đám nguyệt quế màu sẫm, có hai người ở lại canh gác. Thỉnh thoảng họ lại lột mặt nạ ra cho mát, bởi nhiệt độ ban ngày mỗi lúc một nóng, và Frodo nhận thấy họ đều là những người đẹp đẽ, da sáng, tóc sẫm, có đôi mắt xám và khuôn mặt kiêu hãnh đầy ưu tư. Họ nói chuyện với nhau bằng chất giọng nhỏ nhẹ, thoạt tiên sử dụng Ngôn Ngữ Chung, nhưng theo cung cách từ những ngày xa xưa, và rồi chuyển sang một ngôn ngữ khác của riêng họ. Trong lúc lắng nghe Frodo ngạc nhiên nhận ra họ đang nói tiếng Tiên, hoặc một thứ ngôn ngữ nào đó chỉ khác biệt chút ít; và cậu nhìn họ kinh ngạc, bởi cậu hiểu rằng họ hẳn là người Dúnedain ở miền Nam, những người thuộc dòng dõi Vua Chúa Tây Châu.

Một lát sau cậu bắt chuyện với họ; nhưng họ trả lời chậm chạp và cảnh giác. Họ tự xưng là Mablung và Damrod, những chiến binh Gondor, và họ là dân Tuần Du ở Ithilien; bởi họ là hậu duệ của những người từng sống tại Ithilien, trước khi nơi này bị tàn phá. Chúa Denethor đã thành lập một đội du kích trong số họ, bí mật vượt dòng Anduin (bằng cách nào và ở đâu thì họ không nói) để quấy rối lũ Orc và những kẻ thù khác lang thang trên vùng đất nằm giữa Ephel Dúath và Sông Cả.

“Phải đến gần mười lí từ đây về bờ Đông dòng Anduin,” Mablung nói, “và bọn tôi hiếm khi đi xa đến thế. Thế nhưng bọn tôi có mục đích khác trong chuyến đi này: bọn tôi đến phục kích lũ Người Harad. Quỷ tha ma bắt chúng đi!”

“Phải, quỷ tha ma bắt bọn miền Nam!” Damrod nói. “Người ta nói từng có giao dịch thời xa xưa giữa Gondor và những vương quốc Harad ở Viễn Nam, cho dù chưa bao giờ tồn tại tình bằng hữu. Thời đó biên giới của bọn tôi nằm mãi về phía Nam, quá cửa sông Anduin, và Umbar, vùng đất gần nhất của chúng, thừa nhận sự cai trị của bọn tôi. Nhưng đã từ lâu lắm rồi. Đã bao thế hệ Con Người trôi qua kể từ lần cuối cùng có kẻ qua lại giữa đây và đó. Giờ đây bọn tôi vừa biết Kẻ Thù đã trà trộn vào chúng, và chúng đã đào ngũ về phe Hắn, hoặc cũng có thể là quay lại với Hắn - chúng lúc nào cũng sẵn sàng tuân theo nguyện vọng của Hắn - cũng như biết bao kẻ khác ở miền Đông đã làm. Tôi dám chắc rằng ngày tháng của Gondor sắp tàn rồi, và tường thành Minas Tirith sẽ sụp đổ, sức mạnh và dã tâm của Hắn quá lớn lao.”

“Thế nhưng bọn tôi sẽ không ngồi án binh để Hắn thích làm gì thì làm,” Mablung nói. “Bọn người miền Nam đáng nguyền rủa này giờ đang hành quân trên những con đường cổ xưa đến tham gia đội quân trong tòa Tháp Tối. Phải đấy, trên chính những con đường mà tài nghệ Gondor đã xây dựng nên. Và bọn tôi nhận ra chúng đi mỗi lúc một lơ đễnh, nghĩ rằng sức mạnh của chủ nhân mới quá lớn, đến nỗi chỉ cần bóng dãy đồi của Hắn là đủ bảo vệ được chúng. Bọn tôi đến để dạy cho chúng một bài học nữa. Có tin báo về một binh đoàn hùng hậu từ mấy ngày trước, đang hành quân lên phía Bắc. Theo bọn tôi ước tính một trong số những đoàn quân của chúng sẽ qua đây, khoảng trước buổi trưa - theo con đường trên kia, giữa lối xẻ qua sống đá. Con đường có thể đi qua, nhưng chúng thì không! Chừng nào Faramir còn là Chỉ Huy. Bây giờ ngài dẫn đầu tất cả các phi vụ nguy hiểm. Thế nhưng trời cao ưu ái ngài, hoặc số mệnh để dành ngài cho một kết cục khác.”

* * *

Câu chuyện của họ lắng xuống thành im lặng và nghe ngóng, Dường như tất cả đều bất động và cảnh giác. Sam, đang khom mình bên rìa bãi dương xỉ, nhìn ra. Bằng cặp mắt Hobbit tinh tường chú nhìn thấy có thêm rất nhiều Con Người nữa ở xung quanh. Chú có thể thấy họ đang rón rén trèo lên sườn dốc, từng người một hoặc thành những hàng dài, lúc nào cũng ẩn vào bóng những lùm, những bụi cây cối, hoặc bò xuyên qua cỏ, chẳng hề lộ mình trong những bộ quần áo nâu và xanh lục. Tất cả đều trùm mũ, bịt mặt nạ, găng tay, được trang bị vũ khí giống Faramir và các bạn đồng hành. Chẳng lâu sau họ đã đi qua và biến mất. Mặt trời cứ lên cao cho tới khi đã tiến sát đến miền Nam. Những dải bóng đổ co lại.

“Không biết cái tên Gollum chết tiệt đó đâu rồi?” Sam nghĩ, trong lúc bò trở lại vào vùng râm mát hơn. “Gã phải đối mặt với nguy cơ bị xuyên táo vì nhầm với Orc, hoặc bị nướng bởi Mặt Vàng. Thế nhưng mình đoán gã biết tự chăm sóc bản thân.” Chú nằm xuống bên cạnh Frodo và bắt đầu ngủ gà gật.

Chú thức giấc, nghĩ mình vừa nghe thấy tiếng tù và cất lên. Chú ngồi dậy. Giờ đã là chính ngọ. Những người lính gác đang đứng căng thẳng và cảnh giác trong bóng đám cây. Rồi đột nhiên, không phải nghi ngờ gì nữa, tiếng tù và cất lên ồn ã hơn từ phía trên, đầu đỉnh dốc. Sam nghĩ chú đã nghe thấy cả những tiếng hò hét và quát tháo hoang dại, nhưng âm thanh lại chỉ văng vẳng, như thể phát ra từ hang động xa xôi nào đó. Rồi ngay lập tức âm thanh của trận chiến náo nhiệt nổ ra nghe rất gần, ngay phía trên nơi họ trú ẩn. Chú nghe thấy rõ ràng tiếng sắt thép va chạm loảng xoảng, tiếng kiếm bổ vào mũ sắt chan chát, tiếng đập thùm thụp của lưỡi kiếm vào khiên; tiếng người gào thét và gầm rú, và một giọng trong trẻo hét lên Gondor! Gondor!

“Nghe cứ như tiếng một trăm thợ rèn đang cùng nhau rèn vậy,” Sam nói với Frodo. “Giờ họ đã ở gần quá mức tôi mong muốn rồi.”

Thế nhưng bầu huyên náo càng lúc càng gần hơn nữa. “Chúng đang đến!” Damrod hét lên. “Xem kìa! Vài tên miền Nam đã phá bẫy và lao ra khỏi con đường. Chúng đang chạy! Người của bọn tôi đang bám theo chúng, và Chỉ Huy đang dẫn đầu.”

Sam nóng lòng muốn được thấy nhiều hơn, chú đi xuống nhập hội cùng những người lính gác. Chú trườn lên cao hơn một chút, vào trong một bụi lớn hơn trong đám nguyệt quế. Ngay lập tức chú bắt gặp cảnh tượng những kẻ da ngăm đen mặc áo quần đỏ đang chạy xuống triền đồi cách đó một đoạn, những chiến binh trong bộ đồ xanh lao đến phía sau, chém gục kẻ thù đang tháo chạy. Tên bay dày đặc trên trời. Rồi đột nhiên một người ngã nhào qua đúng chỗ bờ mà họ nấp, lăn qua những thân cây mỏng manh, suýt trúng vào họ. Người đó ngừng lăn giữa bãi dương xỉ chỉ cách đó vài bộ, mặt úp xuống, những lông chim xanh gắn đuôi tên vẫn găm vào cổ, dưới cổ áo vàng. Tấm áo choàng đỏ thắm đã rách bươm, áo giáp chẽn ghép những tấm đồng thau chồng lên nhau đã bị xé và chặt vỡ, những bím tóc đen tết lẫn với vàng ướt sũng máu. Bàn tay rám nắng vẫn nắm lấy chuôi một thanh kiếm gãy.

Đó là lần đầu tiên Sam được chứng kiến một trận chiến giữa Người và Người, và chú không khoái lắm. Chú lấy làm mừng vì không phải nhìn khuôn mặt người chết. Chú tự hỏi tên người đó là gì và anh ta từ đâu đến; và liệu trái tim anh ta có thực sự xấu xa không, hay những lời nói dối, hay mối đe dọa nào đó đã dẫn anh ta vào cuộc hành quân dài đằng đẵng rời khỏi quê hương, và liệu có phải anh ta chỉ ước ao được ở lại hưởng cuộc sống yên bình - tất cả những ý nghĩ đó thoáng qua trong chốc lát rồi nhanh chóng biến mất khỏi tâm trí chú. Bởi ngay khi Mablung tiến về phía xác chết, lại có một âm thanh khác cất lên. Tiếng gào thét khủng khiếp. Xen giữa nó Sam nghe thấy một tiếng rống hay tiếng tù và the thé. Rồi sau đó là âm thanh thình thịch ghê gớm, giống như có những chiếc búa khổng lồ nện xuống mặt đất.

“Coi chừng! Coi chừng!” Damrod hét lên với đồng đội. “Cầu cho các Valar dẫn nó ra khỏi đây! Mûmak! Mûmak!”

Giữa nỗi sửng sốt và kinh hoàng, và cuối cùng là niềm phấn khích, Sam trông thấy một hình thù khổng lồ xô ra từ đám cây rồi lao xuống sườn dốc. To lớn như một ngôi nhà, mà còn to hơn nhiều một ngôi nhà, đối với chú, nó là một quả đồi xám di động. Sợ hãi và ngạc nhiên có lẽ đã phóng đại nó trong mắt chú Hobbit, nhưng con Mûmak từ Harad thực sự là một quái vật khổng lồ, và giống loài nó giờ không còn bước đi ở Trung Địa nữa; những họ hàng còn sống vào thời sau này chỉ là bản sao mờ nhạt về kích thước và vẻ oai vệ. Nó lao đến, phi thẳng tới những người đang quan sát, rồi bất chợt đổi hướng trong gang tấc và tạt qua chỉ cách họ có vài thước, làm rung chuyển mặt đất dưới chân họ: cẳng chân nó to lớn như cổ thụ, đôi tai khổng lồ trông như những cánh buồm xòe rộng, cái vòi dài dựng đứng như con rắn đang chuẩn bị tấn công, đôi mắt nhỏ đỏ quạch long lên giận dữ. Những chiếc ngà nom tựa sừng chĩa ngược lên được quấn những dải băng vàng ròng ròng máu. Bộ giáp trang trí màu tím và vàng phấp phới tả tơi khắp xung quanh nó. Tàn tích của một thứ gì đó trông giống như tòa tháp chiến vẫn còn nằm trên tấm lưng căng tròn của nó, đã bị phá nát trên con đường điên loạn xuyên qua khu rừng; và còn bám lủng lẳng tuyệt vọng tít trên cổ nó là một hình thù nhỏ bé - xác của một chiến binh dũng mãnh, một gã khổng lồ trong số người Swerting.

Con thú to lớn vẫn gào rống như sấm rền, cắm đầu lao đi trong cơn thịnh nộ mù quáng xuyên qua những ao hồ và bụi cây. Từng loạt tên đều nảy ra hoặc táp vào lớp da dày bên sườn nó một cách vô hại. Quân cả hai bên đều bỏ chạy khi thấy nó, thế nhưng nó vẫn đuổi kịp rất nhiều người và giày họ nát bấy dưới đất. Chẳng mấy chốc nó đã mất dạng, dù tiếng rống và giẫm chân vẫn còn vọng lại từ phía xa. Chuyện gì xảy ra với nó sau đó Sam không bao giờ được nghe: có thể nó đã thoát được mà lang thang khắp chốn hoang dã một thời gian, cho đến khi biến mất ở nơi đất khách quê người, hay bị kẹt dưới một hố sâu nào đó; hoặc cũng có thể nó vẫn lao đi trong thịnh nộ cho đến khi bổ nhào xuống dòng Sông Cả và bị nuốt chửng.

Sam hít vào một hơi sâu. “Đó chính là một con Khổng tượng!” chú nói. “Vậy đúng là có Khổng tượng, và tôi đã được thấy một con. Ôi đời! Nhưng sẽ chẳng có ai ở nhà chịu tin tôi hết. Chà, nếu chuyện này kết thúc rồi, thì tôi sẽ đi ngủ một lát.”

“Hãy tranh thủ ngủ khi còn có thể,” Mablung nói. “Nhưng Chỉ Huy sẽ quay lại, nếu ngài không bị thương; và chừng nào ngài đến chúng ta sẽ nhanh chóng lên đường. Chúng ta sẽ bị truy đuổi ngay khi tin tức về trận đánh này đến được tai Kẻ Thù, và chuyện đó sẽ không còn lâu nữa đâu.”

“Vậy nếu buộc phải đi thì các anh hãy đi nhẹ nhàng!” Sam nói. “Không cần phải làm phiền giấc ngủ của tôi đâu. Tôi đã phải đi cả đêm rồi.”

Mablung cười phá lên. “Tôi không nghĩ Chỉ Huy sẽ để các cậu lại một mình đâu, cậu Samwise,” anh ta nói. “Nhưng các cậu sẽ thấy ngay thôi.”