“Không!” giọng nói cất lên. “Chủ Nhân không dễ thương. Bỏ mặc Sméagol tội nghiệp đi với bạn mới. Chủ Nhân đợi được. Sméagol chưa xong.”

“Không còn thời gian nữa đâu,” Frodo nói. “Cứ mang cá theo. Đi nào!”

“Không! Ăn cá xong đã.”

“Sméagol!” Frodo nói đầy tuyệt vọng. “Bảo Bối sẽ nổi giận đấy. Ta sẽ lấy Bảo Bối, và ta sẽ nói; hãy khiến gã nuốt xương rồi hóc. Không bao giờ còn ăn cá nữa. Nào, Bảo Bối còn đang chờ đấy!”

Có tiếng rít mạnh. Rồi từ bóng đêm Gollum bò ra bằng cả bốn chi, giống như một con chó phạm lỗi bị gọi ra quở trách. Gã ngậm một con cá ăn dở trong mồm và cầm con khác trong tay. Gã tiến đến sát Frodo, sát đến mức hai mũi gần chạm nhau, rồi khụt khịt ngửi cậu. Cặp mắt nhợt nhạt của gã bừng sáng. Rồi gã lấy con cá ra khỏi miệng và đứng lên.

“Chủ Nhân dễ thương!” gã thì thầm. “Hobbit dễ thương, quay lại với Sméagol tội nghiệp. Sméagol tốt đến đây. Giờ thì đi thôi, đi nhanh thôi, phải. Qua những đám mây, trong khi Mặt Trắng Mặt Vàng còn tối. Phải, nào, đi thôi!”

“Đúng rồi, chúng ta sẽ đi sớm,” Frodo nói. “Nhưng không đi ngay lập tức đâu. Ta sẽ đi cùng ngươi như đã hứa. Ta hứa thêm một lần nữa. Nhưng không phải lúc này. Ngươi vẫn chưa được an toàn đâu. Ta sẽ cứu ngươi, nhưng ngươi phải tin ta.”

“Bọn ta phải tin Chủ Nhân?” Gollum nói giọng ngờ vực. “Tại sao? Tại sao không đi luôn? Tay kia đâu rồi, tay Hobbit cáu kỉnh thô lỗ ấy? Hắn ta đâu?”

“Ở trên kia,” Frodo vừa nói vừa chỉ lên dòng thác. “Ta sẽ không đi mà không có cậu ấy. Chúng ta phải quay lại chỗ cậu ấy.” Trái tim cậu nặng trĩu. Những lời này quá giống những lời lừa dối. Cậu không thực sự lo sợ rằng Faramir sẽ cho giết Gollum, nhưng anh ta chắc sẽ bắt giữ và trói gã; và hiển nhiên những gì Frodo đã làm sẽ chẳng khác nào phản bội trong mắt sinh vật phản trắc và khổn khố này. Gần như chẳng có gì có thể khiến gã hiểu hay tin rằng Frodo đã cứu mạng gã bằng cách duy nhất có thể. Cậu còn có thể làm gì khác - làm gì để giữ chữ tín, hết mức có thể với cả hai bên? “Nào!” cậu nói. “Không thì Bảo Bối sẽ tức giận đấy. Chúng ta phải quay lại ngay, ngược dòng nước. Đi thôi, đi thôi, ngươi đi trước đi!”

Gollum men theo bờ nước bò lên một đoạn, đánh hơi với vẻ ngờ vực. Rồi gã đứng khựng lại nghểnh đầu lên. “Có gì đó đằng kia!” gã nói. “Không phải Hobbit.” Đột nhiên gã quay lại. Đôi mắt lồi của gã lóe lên những tia sáng màu xanh. “Chủ nhân, chủ nhân!” gã rít lên. “Xấu xa! Lừa đảo! Bội bạc!” Gã nhổ bọt rồi vươn hai cánh tay dài xòe những ngón tay trắng hếu định chộp.

Ngay lúc đó bóng đen lừng lững của Anborn hiện ra phía sau rồi ập xuống gã. Một bàn tay to lớn rắn chắc túm lấy gáy ghìm gã xuống. Nhanh như chớp gã xoắn thân hình nhầy nhớt và ướt nhẹp lại, vặn vẹo như lươn, cào cấu cắn xé như mèo. Thế nhưng đã có thêm hai người nữa lao đến từ trong màn đêm.

“Nằm im!” một người nói. “Không bọn ta sẽ găm đầy tên lên ngươi như một con nhím. Nằm im nào!”

Người Gollum rũ xuống, gã bắt đầu rên rỉ, khóc lóc. Họ trói nghiến gã lại mà chẳng hề nhẹ tay chút nào.

“Nhẹ nhàng thôi, nhẹ nhàng thôi!” Frodo van vỉ. “Sức gã chẳng địch nổi các anh đâu. Nếu có thể thì xin đừng làm gã đau. Gã sẽ im lặng ngay thôi. Sméagol! Họ sẽ không làm ngươi đau. Ta sẽ đi cùng ngươi, và ngươi sẽ không bị hại đâu. Trừ khi họ cũng giết cả ta nữa. Hãy tin chủ nhân!”

Gollum quay lại nhổ toẹt về phía cậu. Toán người nhấc gã lên, trùm mũ qua mắt gã, rồi mang gã đi.

Frodo khổ sở đi theo. Họ quay lại xuyên qua khoang cửa phía sau đám cây bụi, đi xuống những bậc thang, những đường hầm, rồi vào hang. Hai ba ngọn đuốc được thắp lên. Mọi người đều nhốn nháo. Sam có mặt ở đó, chú ném cái nhìn kì lạ về phía hình thù ủ rũ mà họ mang theo. “Bắt được gã rồi à?” chú hỏi Frodo.

“Phải. Mà không, tôi không bắt gã. Gã đến với tôi, bởi ban đầu gã tin tưởng tôi, tôi e là thế. Tôi không muốn gã bị trói thế này. Tôi mong mọi chuyện sẽ ổn thỏa; nhưng tôi ghét tất cả chuyện này quá.”

“Tôi cũng vậy,” Sam nói. “Và chỗ nào có cái thứ khốn khổ kia thì chỗ đó sẽ chẳng bao giờ được ổn thỏa.”

Một người đi tới ra hiệu mời hai chàng Hobbit, rồi dẫn họ tới góc lõm cuối hang. Faramir đang ngồi đó trên ghế tựa, và đèn đã lại thắp sáng trong hốc đá phía trên. Anh ra hiệu cho họ ngồi xuống ghế đẩu bên cạnh. “Mang rượu đến cho khách,” anh nói. “Và đưa tù nhân ra đây cho ta.”

Rượu được đưa đến, rồi Anborn cũng xuất hiện mang theo Gollum. Anh ta tháo tấm vải che đầu Gollum ra và đặt gã đứng xuống, bản thân anh đứng phía sau đỡ lấy hắn. Gollum nhấp nháy mắt, cố che giấu ánh mắt độc địa sau cặp mí tái nhợt sụp xuống. Gã trông như một sinh vật khốn khổ đến tận cùng, người ướt như chuột lột, bốc toàn mùi cá (gã vẫn nắm chặt một con trong tay); đám tóc lơ thơ rũ xuống như cỏ dại trên vầng trán nhô xương, còn mũi gã thì cứ sụt sịt không thôi.

“Cởi bọn ta ra! Cởi bọn ta ra!” gã nói. “Nút trói làm bọn ta đau, phải, nó làm bọn ta đau, mà bọn ta có làm gì đâu.”

“Không làm gì ư?” Faramir vừa nói vừa nhìn sinh vật khốn khổ bằng ánh mắt chăm chú, nhưng khuôn mặt lại chẳng hề tỏ ra một chút giận dữ, hay thương hại, hay ngạc nhiên nào. “Không làm gì ư? Ngươi chưa từng làm gì đáng bị trói hay đáng trừng phạt nghiêm khắc ư? Tuy nhiên thật may vì ta không phải người phán xét điều đó. Nhưng tối nay ngươi đã tự đặt chân vào nơi đặt chân vào là chết. Cá trong ao này rất đắt giá đấy.”

Gollum thả con cá xuống. “Không muốn cá,” gã nói.

“Cái giá không phải để trả cho cá,” Faramir nói. “Chỉ nội việc đến đây nhìn xuống ao nước là đã đủ để lãnh án tử hình rồi. Ta tha cho ngươi đến tận lúc này là nhờ có Frodo đây cầu xin, cậu ấy nói những gì ngươi làm xứng đáng được nhận vài lời cảm ơn ít nhất từ cậu ấy. Nhưng ngươi còn phải thỏa mãn cả ta nữa. Tên ngươi là gì? Ngươi từ đâu đến? Và ngươi đến đâu? Công chuyện của ngươi là gì?”

“Bọn ta bị lạc, bị lạc,” Gollum nói. “Không tên, không công chuyện, không Bảo Bối. Chỉ có trống rỗng. Chỉ có đói; phải, bọn ta đói. Chỉ vài con cá nhỏ xíu, chỉ vài con xương thối nhỏ xíu, cho sinh vật tội nghiệp, mà họ tuyên án tử. Họ sáng suốt quá; công bằng quá, công bằng khủng khiếp.”

“Không sáng suốt lắm đâu,” Faramir nói. “Nhưng công bằng thì có lẽ. Công bằng như sự sáng suốt ít ỏi của bọn ta cho phép. Cởi trói cho gã, Frodo!” Faramir lấy từ trong thắt lưng ra một con dao nhỏ cắt móng tay rồi đưa cho Frodo. Gollum tưởng lầm hành động đó, kêu ré lên và gục xuống.

“Nào Sméagol!” Frodo nói. “Ngươi phải tin ta. Ta sẽ không bỏ rơi ngươi. Hãy trả lời thành thực nếu có thể. Rồi ngươi sẽ được đối xử tốt chứ không bị hại.” Cậu cắt dây trói cổ tay và mắt cá chân rồi đỡ gã đứng dậy.

“Đến đây!” Faramir nói. “Hãy nhìn ta! Ngươi có biết tên nơi này không? Ngươi đã đến đây trước kia chưa?”

Gollum từ từ nhướn mắt lên nhìn Faramir miễn cưỡng. Toàn bộ ánh sáng trong mắt gã đã tắt ngấm, trong chốc lát hai con mắt lạnh lẽo và nhợt nhạt nhìn chòng chọc vào đôi mắt trong sáng không hề nao núng của người đàn ông Gondor. Xung quanh họ chỉ là một bầu tĩnh lặng. Rồi Gollum gục đầu xuống và co người lại, cho đến khi gã chỉ là một hình thù khúm núm và run rẩy trên nền đất: “Bọn ta không biết và bọn ta không muốn biết,” gã thút thít. “Chưa bao giờ đến đây; không bao giờ quay lại.”

“Trong tâm trí ngươi có những cánh cổng và cửa sổ khóa chặt để che đi những căn phòng đen tối ở đằng sau,” Faramir nói. “Thế nhưng riêng việc này ta thấy rằng ngươi nói thật. Vậy là tốt cho ngươi. Vậy ngươi định nói gì để thề không bao giờ trở lại đây nữa; và không bao giờ dẫn bất cứ vật sống nào tới đây dù chỉ bằng lời nói hay dấu hiệu?”

“Chủ nhân biết,” Gollum vừa nói vừa liếc xéo về phía Frodo. “Phải, người biết. Bọn ta sẽ hứa với Chủ Nhân, nếu người cứu bọn ta. Bọn ta sẽ hứa với Nó, phải rồi.” Gã bò tới chân Frodo. “Cứu bọn ta, Chủ Nhân dễ thương!” gã rên rỉ. “Sméagol hứa với Bảo Bối, hứa chân thành. Không bao giờ quay lại, không bao giờ nói, không bao giờ! Không, bảo bối, không!”

“Cậu đã thỏa mãn chưa?” Faramir hỏi.

“Rồi,” Frodo trả lời. “Dù thế nào thì anh cũng chỉ có thể hoặc là chấp nhận lời hứa này, hoặc là thi hành luật pháp của anh. Anh sẽ không được nghe gì hơn đâu. Nhưng tôi đã hứa rằng nếu đến với tôi, gã sẽ không bị gây hại. Và tôi không định thất hứa.”

Faramir ngồi trầm tư trong chốc lát. “Rất tốt,” cuối cùng anh nói. “Ta trao trả ngươi lại cho chủ nhân ngươi, cho Frodo con trai Drogo. Hãy nghe cậu ấy tuyên bố sẽ làm gì với ngươi!”

“Thế nhưng, thưa Chỉ Huy Faramir,” Frodo cúi người nói, “anh vẫn chưa tuyên bố ý định của anh về kẻ mang tên Frodo này, và chừng nào điều đó chưa được sáng tỏ, thì cậu ta còn chưa thể lên kế hoạch cho bản thân và cho những người bạn đồng hành. Phán quyết của anh đã được hoãn lại đợi đến buổi sáng; nghĩa là chính lúc này đây.”

“Vậy thì tôi sẽ tuyên bố phán quyết cuối cùng của tôi,” Faramir nói. “Về phần ngươi, Frodo, trong quyền hạn được trao cho ta từ thẩm quyền cao hơn, ta tuyên bố ngươi được tự do trong vương quốc Gondor cho đến tận những biên giới cổ đại xa nhất, trừ việc ngươi và bất cứ ai đi cùng ngươi không được phép đến nơi này nếu không có lệnh mời. Phán quyết này có hiệu lực một năm và một ngày, sau đó sẽ kết thúc, trừ khi trước đó ngươi đến trình diện Chúa Denethor, Quốc Quản tại Thành Phố, và ta sẽ khẩn nài người xác quyết những gì ta đã làm để kéo dài nó ra vô hạn định. Trong thời hạn đó bất cứ ai được ngươi bảo vệ cùng sẽ được ta bảo vệ và được Gondor che chở. Ngươi chấp nhận chứ?”

Frodo cúi thấp người. “Tôi xin chấp nhận,” cậu nói, “và tôi xin nguyện trao vào tay anh sự phục vụ của tôi, đấy là nếu nó có giá trị gì với một người cao quý đáng trân trọng như anh.”

“Giá trị rất lớn,” Faramir nói. “Thứ hai, ngươi có đồng ý là sinh vật này, gã Sméagol này, được ngươi bảo vệ hay không?”

“Tôi đồng ý là Sméagol được tôi bảo vệ,” Frodo nói. Sam thở dài ầm ĩ; không phải vì ngán lễ nghi lịch thiệp, về chuyện đó như bất cứ người Hobbit nào, chú cũng hoàn toàn tán thành. Trên thực tế, ở Quận, những vấn đề như thế này đòi hỏi lời lẽ cúi mình còn nhiều hơn nữa.

“Vậy thì về phần ngươi,” Faramir vừa nói vừa quay về phía Gollum, “ngươi bị tuyên án tử hình, nhưng chừng nào ngươi còn đi cùng Frodo, thì chừng đó ngươi còn được an toàn đối với bọn ta. Song nếu ngươi bị bất cứ người Gondor nào bắt gặp đang lang thang mà không có cậu ấy đi cùng, án tử sẽ lập tức được thi hành. Và cầu cho cái chết cũng sẽ nhanh chóng tìm đến ngươi, bất kể là ở Gondor hay ở đâu khác, nếu ngươi không phục vụ cậu ấy tử tế. Giờ hãy trả lời ta: Ngươi đang đi đâu? Cậu ấy nói ngươi là người dẫn đường. Vậy ngươi đang dẫn cậu ấy đi đâu?” Gollum không trả lời.

“Ta không cho phép điều này là bí mật đâu,” Faramir nói. “Hãy trả lời ta, nếu không ta sẽ rút lại lời phán quyết!” Gollum vẫn không trả lời.

“Tôi sẽ trả lời hộ gã,” Frodo nói. “Gã đã dẫn tôi đến Cổng Đen, theo yêu cầu của tôi; nhưng đường đó chẳng thể đi qua được.”

“Chẳng có cánh cổng nào bỏ ngỏ vào Vùng Đất Không Tên hết,” Faramir nói.

“Thấy vậy chúng tôi đã đi vòng tới con đường về Nam,” Frodo nói tiếp; “bởi gã nói rằng có, hoặc có thể có, một con đường gần Minas Ithil.”

“Minas Morgul,” Faramir sửa lại.

“Tôi không biết rõ,” Frodo nói; “thế nhưng tôi nghĩ con đường trèo lên dãy núi mặt Bắc thung lũng bao quanh thành phố cổ. Nó đi lên một khe núi cao rồi đi xuống - nơi nào đó nằm phía bên kia.”

“Cậu có biết tên con đèo cao đó không?” Faramir hỏi.

“Không,” Frodo trả lời.

“Nó được gọi là Cirith Ungol.” Gollum rít lên the thé và bắt đầu lẩm bẩm một mình. “Tên nó không phải vậy sao?” Faramir quay lại hỏi gã.

“Không!” Gollum nói, và rồi gã ré lên, như thể vừa có gì đó đâm trúng gã. “Phải, phải, bọn ta từng nghe thấy tên đó. Nhưng tên thì có nghĩa gì với bọn ta? Chủ nhân nói phải vào đó. Nên bọn ta phải tìm đường. Chẳng còn đường khác mà tìm đâu, không đâu.”

“Không còn đường khác ư?” Faramir hỏi. “Sao ngươi biết điều đó? Và kẻ nào đã khám phá hết mọi ngóc ngách ở vương quốc tối tăm đó?” Anh tư lự nhìn Gollum một lúc lâu. Rồi anh nói tiếp. “Hãy đưa sinh vật này đi, Anborn. Đối xử với gã tử tế, nhưng cũng phải canh chừng. Và ngươi, Sméagol, đừng lặn xuống dòng thác thêm một lần nào nữa. Đá ở đó có răng đủ sức giết chết ngươi trước cả khi ngươi kịp làm gì. Đi đi và nhớ mang theo cá của ngươi!”

Anborn đi ra và Gollum khúm núm bước đằng trước anh ta. Bức màn được buông xuống che kín góc lõm.

“Frodo, tôi nghĩ cậu rất thiếu khôn ngoan trong chuyện này,” Faramir nói. “Tôi không nghĩ cậu nên đi cùng sinh vật này. Gã rất xấu xa.”

“Không đâu, gã chưa hẳn đã xấu hoàn toàn,” Frodo nói.

“Có lẽ là không hoàn toàn,” Faramir nói; “nhưng lòng nham hiểm đang gặm nhấm gã như một thứ ung nhọt, và cái ác đang lớn dần lên. Gã sẽ chẳng đưa cậu đến nơi nào hay ho cả. Nếu cậu rời bỏ gã, tôi sẽ ra lệnh thông hành cho gã và dẫn gã đến bất cứ điểm nào trên biên giới Gondor mà gã muốn.”

“Gã sẽ chẳng chấp thuận đâu,” Frodo nói. “Gã sẽ lại theo tôi như đã làm từ bao lâu nay. Và tôi cũng đã nhiều lần hứa hẹn bảo vệ gã và đi theo chỉ dẫn của gã. Anh không định bảo tôi bội ước với gã đấy chứ?”

“Không,” Faramir nói. “Nhưng trái tim tôi thì có. Bởi khuyên bảo người khác bội tín có vẻ ít ác độc hơn là nếu chính mình làm vậy, đặc biệt là đối với người biết bạn mình bị bó buộc bất đắc dĩ mà gây hại cho chính bản thân. Nhưng thôi - nếu gã đi với cậu, thì bây giờ cậu phải chịu đựng gã. Nhưng tôi không nghĩ cậu bắt buộc phải đến Cirith Ungol, những gì gã kể về nó ít hơn những gì gã biết. Tôi có thể nhận thấy rõ ràng được điều đó trong đầu gã. Đừng đến Cirith Ungol!”

“Vậy thì tôi sẽ đi đâu đây?” Frodo hỏi. “Quay lại Cổng Đen và tự nộp mạng cho bọn lính gác sao? Anh biết gì về nơi này khiến cái tên của nó khủng khiếp đến vậy?”

“Không có gì chắc chắn cả,” Faramir nói. “Người Gondor chúng tôi thời nay không bao giờ vượt quá phía Đông Đường Nam, và những người trẻ tuổi chúng tôi chưa từng làm điều đó, cũng không có ai từng đặt chân lên Dãy Núi Bóng Đêm. Chúng tôi chỉ biết về nơi đó qua những ghi chép cổ và những lời đồn đại về thời xa xưa. Nhưng có một vật kinh hoàng tăm tối nào đó trú ngụ ở những con đèo trên Minas Morgul. Nếu Cirith Ungol được xướng tên, các bậc bô lão và nhà am tường tích truyện sẽ đều tái mặt và chết lặng.

“Thung lũng Minas Morgul rơi vào tay cái ác từ rất lâu rồi, nó đã trở thành hiểm họa và nỗi khiếp sợ từ khi Kẻ Thù còn bị đày ở mãi xa, còn Ithilien thì đa phần vẫn thuộc quyền kiểm soát của chúng tôi. Như cậu đã biết, thành phố đó đã từng có thời hùng mạnh, kiêu hãnh và đẹp đẽ, Minas Ithil, em gái song sinh của thành phố chúng tôi. Thế nhưng nó đã bị lũ người tàn ác chiếm giữ, những kẻ đã quy hàng Kẻ Thù thời hắn trỗi dậy lần đầu, rồi lang thang không nhà cửa như rắn mất đầu sau khi hắn sụp đổ. Người ta nói rằng các vị chúa của chúng cũng là người Númenor, những kẻ đã chìm sâu vào sự xấu xa tăm tối; Kẻ Thù đã trao cho chúng những chiếc nhẫn quyền năng, và hắn đã nuốt trọn chúng: chúng đã trở thành những bóng ma sống, khủng khiếp và xấu xa. Sau khi hắn đi chúng đã chiếm lấy Minas Ithil và định cư ở dó, khiến cho thành phố, cùng khắp cả vùng thung lũng xunh quanh, chìm vào đổ nát suy tàn: nó dường như trống rỗng nhưng không phải vậy, bởi một nỗi khiếp sợ không hình hài vẫn còn sống trong những bức tường đổ nát. Có tất cả Chín Vua, và sau sự trở lại của Chủ Nhân chúng, mà chúng đã bí mật hỗ trợ và chuẩn bị, chúng đã lại một lần nữa lớn mạnh. Rồi Chín Kị Sĩ lao đi từ những cánh cổng khủng khiếp, và chúng tôi chẳng thể chống lại chúng. Đừng đến gần thành trì của chúng. Cậu sẽ bị phát hiện. Đó là nơi chứa đầy những hiểm họa không bao giờ ngủ, những con mắt không bao giờ chớp. Đừng đi đường đó!”

“Vậy anh sẽ chỉ cho tôi con đường nào nữa đây?” Frodo nói. “Anh đã nói anh không thể đích thân dẫn tôi đến dãy núi, hay vượt qua nó. Thế nhưng tôi buộc phải vượt dãy núi, theo sứ mệnh thiêng liêng của Hội Đồng, để tìm ra con đường dù có phải chết. Và nếu tôi khước từ kết cục cay đắng mà quay lại, rồi tôi sẽ đi đâu trong thế giới của Tiên và Con Người? Anh có thể để tôi đến Gondor với Vật này không? Thứ đã khiến anh trai anh thèm khát đến phát cuồng? Nó sẽ reo rắc tà ma nào ở Minas Tirith? Rồi sẽ có hai thành phố Minas Morgul, nhìn nhau cười qua vùng đất chết đầy xương mục ư?”

“Tôi hoàn toàn không muốn như vậy,” Faramir nói.

“Vậy anh muốn tôi phải làm gì?”

“Tôi không biết. Tôi chỉ không muốn cậu đi vào chỗ chết hay chuốc lấy đau đớn. Và tôi không nghĩ Mithrandir sẽ chọn đường này.”

“Nhưng vì ông ấy đã ra đi, nên tôi phải đi theo con đường nào tôi tìm được. Hơn nữa cũng chẳng còn thời gian để tìm kiếm lâu dài,” Frodo nói.

“Đây là một định mệnh khó khăn và một nhiệm vụ vô vọng,” Faramir nói. “Thế nhưng chí ít hãy nhớ lời cảnh báo của tôi: hãy cảnh giác với tên dẫn đường Sméagol này. Gã đã từng giết người trước đây. Tôi đọc được điều đó bên trong gã.” Anh thở dài.

“Chà, vậy là chúng ta đã gặp gỡ rồi chia tay, Frodo con trai Drogo. Với cậu thì không cần phải nói năng nhẹ nhàng: tôi không hi vọng còn được gặp lại cậu vào ngày nào khác dưới ánh mặt trời này. Thế nhưng giờ cậu sẽ ra đi cùng lời chúc lành của tôi cho cậu, và cho tất cả đồng bào của cậu. Hãy nghỉ ngơi đôi chút trong khi chúng tôi chuẩn bị thức ăn cho cậu.

“Tôi sẽ lấy làm mừng nếu được biết bằng cách nào tên Sméagol gớm guốc này đã sở hữu được Vật mà chúng ta vừa nói tới, và làm sao gã lại để mất nó, nhưng giờ tôi sẽ không làm phiền cậu nữa. Nếu có bao giờ vượt cả hi vọng cậu lại trở về vùng đất của sự sống, và chúng ta ngồi sưởi nắng, lưng tựa vào tường cùng nhau ôn chuyện cũ, cười vào nỗi đau buồn ngày nào, thì cậu hãy kể chuyện đó cho tôi. Còn từ giờ đến lúc đó, hoặc một lúc nào khác ngoài tầm ngắm của những quả cầu nhìn xa Númenor, xin được từ biệt!”

Anh đứng dậy cúi thấp người trước mặt Frodo, rồi vén tấm màn lên mà đi ra ngoài hành lang.