Gollum dẫn đường sát bên dưới vách đá. Lúc này họ không phải trèo lên nữa, nhưng giờ đây mặt đất nứt vỡ và nguy hiểm hơn trong bóng đêm, thêm vào đó đá lở cũng đã dựng lên rất nhiều trở ngại trên đường. Họ đi chậm chạp và thận trọng. Cả Sam lẫn Frodo đều chẳng còn đoán được bao nhiêu giờ đã trôi qua kể từ khi họ bước chân vào Thung Lũng Morgul. Đêm dường như dài đến vô tận.

Cuối cùng một lần nữa họ nhận thấy một bức tường lù lù hiện ra, và một lần nữa những bậc thang mở ra trước mặt họ. Họ lại dừng, và họ lại bắt đầu leo lên. Đó thực sự là một cuộc leo dốc dài và mệt mỏi; nhưng lối bậc thang này không được đào thẳng vào sườn núi. Ở đây mặt vách đá khổng lồ dốc ngược vào trong, còn con đường uốn lượn vòng vèo như rắn quấn lấy vách đá. Có chỗ nó còn trườn ngay sát bờ vực thẳm tăm tối, Frodo liếc xuống bên dưới nhìn thấy khe núi khổng lồ ở đầu Thung Lũng Morgul trông như một vực thẳm mênh mông. Dưới những đáy sâu, le lói như ánh đom đóm, con đường ma quái trải dài từ thành phố chết đến con đường Đèo Không Tên. Cậu vội vã quay đi.

Cầu thang vẫn tiếp tục uốn éo trườn lên, cho đến khi vượt qua dải thang cuối cùng, ngắn và thẳng, nó dẫn lên một tầng cao khác. Con đường đã chuyển hướng khỏi đường đèo chính ở khe núi lớn, giờ đây nó theo đuổi một hướng đi riêng đầy hiểm nguy dưới đáy một khe đá thấp giữa những phần cao hơn của dãy Ephel Dúath. Hai chàng Hobbit có thể lờ mờ phân biệt được những cột đá cao và đỉnh nhọn lởm chởm ở cả hai bên, giữa chúng là những vết nứt vỡ lớn còn đen hơn cả bóng đêm, nơi những mùa đông bị lãng quên thả sức ăn mòn và đục khoét những vách đá không hề biết đến ánh mặt trời. Và lúc này dãy ánh sáng đó trên bầu trời dường như mạnh hơn; dù họ không biết là do buổi sáng khủng khiếp cuối cùng cũng đến với vùng đất bóng tối, hay những gì họ thấy chỉ là ánh lửa của một đòn bạo liệt nào đó của Sauron trong nỗi thống khổ mang tên Gorgoroth bên kia núi. Vẫn còn xa phía trước, và vẫn còn cao phía trên, Frodo nhìn lên và thấy, như đã đoán lúc trước, điểm cao nhất của con đường cay đắng này. Trên nền đỏ thẫm của bầu trời phía Đông in hằn dấu một khe nứt trên sống núi cao nhất, cắt sâu xuống giữa hai vai núi đen; và trên mỗi vai núi mọc lên một chiếc sừng đá.

Cậu dừng lại nhìn chăm chú hơn. Sừng bên trái cao và mảnh hơn; và ánh sáng đỏ bùng cháy trong đó, hoặc nếu không thì là ánh sáng đỏ ở vùng đất phía sau tỏa xuyên qua một cái lỗ. Giờ cậu thấy: đó là một tòa tháp màu đen nằm chặn ngay đèo ngoài. Cậu chạm vào tay Sam rồi chỉ.

“Tôi chẳng thích cái vẻ của nó!” Sam nói. “Vậy là rốt cục con đường bí mật của ngươi cũng bị canh gác,” chú vừa càu nhàu vừa quay về phía Gollum. “Chắc ngươi đã biết từ lâu rồi phải không?”

“Mọi con đường đều bị theo dõi, phải,” Gollum nói. “Dĩ nhiên rồi. Nhưng Hobbit vẫn phải thử. Đây có thể là nơi ít bị theo dõi nhất. Biết đâu chúng ra hết chiến trường rồi, biết đâu đấy!”

“Biết đâu,” Sam lẩm bẩm. “Chà, có vẻ như vẫn còn cả một quãng đường dài phía trước và phía trên trước khi chúng ta đến được đó. Và vẫn còn con đường hầm nữa. Tôi nghĩ cậu phải nghỉ ngơi thôi, cậu Frodo. Tôi không biết bây giờ là mấy giờ sáng hay tối, nhưng chúng ta đã đi liên tục hàng giờ rồi.”

“Phải, chúng ta phải nghỉ ngơi,” Frodo nói. “Hãy tìm một góc khuất gió nào đó, và tập trung sức lực - cho chặng cuối cùng.” Vì cậu cảm thấy đây đúng là chặng cuối. Những cực hình ở vùng đất phía trước, và công việc phải hoàn thành ở đó có vẻ xa xôi, hãy còn quá xa chưa khiến cậu phải lo lắng. Toàn bộ tâm trí cậu đều dồn cả vào việc làm sao để đi qua, hay vượt qua bức tường và sự canh gác không thể chọc thủng này. Một khi cậu làm được việc bất khả thi ấy thì nhiệm vụ hình như đã được hoàn tất, hoặc ít ra cậu cảm thấy vậy vào giờ khắc tối tăm mệt mỏi đó, trong khi vẫn cực nhọc trong bóng đá bên dưới Cirith Ungol.

Họ ngồi xuống trong một khe tối giữa hai cột đá lớn: Frodo và Sam ở khá sâu bên trong, còn Gollum khom mình gần miệng khe. Ở đó hai chàng Hobbit ăn bữa họ cho sẽ là bữa cuối trước khi đi xuống Vùng Đất Không Tên, có lẽ cũng là bữa cuối cùng họ ăn cùng nhau. Họ ăn ít thức ăn Gondor, và vài lát bánh mì đi đường của người Tiên. Họ cũng uống đôi chút. Nhưng nước thì họ uống dè sẻn, chỉ đủ làm ướt những đôi môi khô khốc.

“Tôi tự hỏi đến khi nào mình mới lại tìm thấy nước?” Sam nói. “Nhưng tôi cho rằng ở đó chúng cũng phải uống chứ? Lũ Orc ấy, phải không?”

“Phải, chúng cũng uống,” Frodo nói. “Nhưng đừng nói chuyện đó nữa. Thứ nước đó không dành cho chúng ta.”

“Vậy thì càng cần phải lấy thêm nước,” Sam nói. “Thế nhưng chẳng có tí nước nào ở trên này hết: tôi chẳng hề nghe thấy tiếng nước chảy hay thậm chí là tiếng nhỏ giọt. Và dù sao thì Faramir cũng đã nói chúng ta không được uống nước ở Morgul.”

“Không uống nước chảy ra từ Imlad Morgul, là những gì anh ấy nói,” Frodo nói. “Giờ chúng ta vẫn chưa đến thung lũng đó, và nếu chúng ta gặp dòng suối nào thì đó cũng chỉ chảy vào đó chứ không chảy ra từ đó.”

“Tôi không tin thứ nước nào hết,” Sam nói, “cho đến khi nào tôi sắp chết vì khát. Nơi này cho cảm giác thật xấu.” Chú hít mạnh. “Tôi cho rằng có cả mùi nữa. Cậu có để ý thấy không? Một thứ mùi thật quái đản, ngột ngạt. Tôi chẳng thích nó đâu.”

“Còn tôi thì chẳng thích thứ gì ở đây hết,” Frodo nói, “dù bậc thang hay vách đá, dù gió hay xương. Đất, nước và không khí ở đây xem ra đều bị nguyền rủa. Thế nhưng đường chúng ta đi nằm về phía này.”

“Phải, đúng là như vậy,” Sam nói. “Nếu biết rõ hơn ngay từ đầu chúng ta đã chẳng đi đến đây. Nhưng tôi cho rằng mọi thứ đều vậy cả thôi. Những thứ đẹp đẽ trong truyện cổ và thơ ca, cậu Frodo ạ: những thứ mà tôi từng gọi là phiêu lưu. Tôi đã từng nghĩ đấy là thứ mà những con người tuyệt vời trong các câu chuyện ra đi tìm kiếm, bởi họ muốn trải qua, bởi phiêu lưu thì thú vị còn cuộc sống thì hơi nhàm chán, một hình thức tiêu khiển như người ta vẫn nói. Nhưng đối với những câu chuyện thực sự đáng kể hoặc đối với những chuyện còn đọng lại trong tâm trí, mọi việc thường lại không theo cách đó. Người ta dường như bị đẩy vào các câu chuyện đó, thường là thế - đường họ đi nằm về phía ấy, như cậu vừa nói. Nhưng tôi cho rằng họ đều có rất nhiều cơ hội, giống như chúng ta, có thể quay lại, chỉ có điều họ không làm vậy. Mà nếu họ làm vậy, chúng ta đã chẳng biết, bởi họ sẽ bị lãng quên. Chúng ta chỉ toàn nghe về những người tiếp tục dấn thân - và không phải tất cả đều có kết thúc có hậu, xin lưu ý cậu; ít nhất là đối với những người ở trong câu chuyện chứ không nằm ngoài nó. Cậu biết đấy, nghĩa là về nhà, và nhận thấy mọi thứ vẫn ổn, cho dù không hẳn giống như xưa - như ông Bilbo già chẳng hạn. Thế nhưng đó không phải lúc nào cũng là những câu chuyện nghe hay nhất, cho dù có lẽ bị đẩy vào những chuyện đó thì thú nhất! Và tôi tự hỏi chúng ta đã rơi vào loại chuyện nào đây?”

“Tôi cũng tự hỏi điều đó,” Frodo nói. “Nhưng tôi không biết. Và đấy mới là kiểu của một câu chuyện có thật. Cứ thử nghĩ lại chuyện nào cậu thích mà xem. Cậu có thể biết hoặc đoán được một câu chuyện thuộc thể loại nào, kết thúc có hậu hay không có hậu, thế nhưng chính những con người trong đó lại không biết. Và cậu không muốn họ biết.”

“Không, thưa cậu, dĩ nhiên là không. Đơn cử Beren, chàng không bao giờ nghĩ mình sẽ lấy được viên Silmaril trên Vương Miện Sắt ở Thangorodrim, song chàng đã làm được, và đó là nơi còn tồi tệ, tối tăm, nguy hiểm hơn nơi này. Nhưng dĩ nhiên đó là một câu chuyện dài, và còn đi tiếp qua hạnh phúc đến khổ đau cùng những điều khác nữa - và viên Silmaril vẫn đi tiếp rồi đến với Eärendil. Mà, thưa cậu, trước đây tôi chưa bao giờ nghĩ về ánh sao mà Phu Nhân đưa cho! Mà, nghĩ cho kĩ, chúng ta đang ở trong chính câu chuyện đó! Nó vẫn đang tiếp diễn. Lẽ nào những câu chuyện vĩ đại không bao giờ kết thúc?”

“Không, bản thân câu chuyện thì không bao giờ kết thúc,” Frodo nói. “Thế nhưng những con người trong chuyện thì đến và đi khi vai trò của họ kết thúc. Vai trò của chúng ta cũng sẽ kết thúc sau này - hoặc sắp rồi.”

“Khi đó chúng ta sẽ được nghỉ ngơi và ngủ đôi chút,” Sam nói. “Chú cười nhạt. “Và ý của tôi chỉ là như vậy thôi, cậu Frodo ạ. Ý tôi là nghỉ ngơi và ngủ theo đúng nghĩa, rồi thức dậy bắt tay vào công việc buổi sáng ngoài vườn. Tôi e rằng đó là tất cả những gì tôi hi vọng bấy lâu nay. Tất cả những kế hoạch lớn lao đều không hợp với cái loại tôi. Song tôi vẫn tự hỏi liệu có khi chúng ta đang ở trong một câu chuyện; nhưng ý tôi là: bằng lời lẽ ấy, cậu biết đấy, rồi được kể bên đống lửa, hoặc được đọc lên từ một quyển sách cỡ đại chữ màu đen và đỏ, hết năm này qua năm khác. Và mọi người sẽ nói: ‘Hãy nghe câu chuyện về Frodo và chiếc Nhẫn!’ Và họ sẽ nói: ‘Phải rồi, đó là một trong những câu chuyện con thích nhất. Frodo rất dũng cảm, phải vậy không cha?’ ‘Đúng thế, con trai ạ, người nổi tiếng nhất trong số các Hobbit, mà thế nghĩa là rất đáng kể đấy.’ ”

“Vậy là kể hơi nhiều quá rồi đấy,” Frodo nói, rồi cậu cười, một tràng cười dài và trong trẻo xuất phát từ tận trái tim. Âm thanh như vậy đã không ai nghe thấy ở nơi này kể từ khi Sauron đến Trung Địa. Đột nhiên Sam tưởng như tất cả đất đá đều đang lắng nghe và những vách đá cao cũng đang ngả về phía họ. Thế nhưng Frodo chẳng màng đến chúng; cậu lại cười. “Ôi, Sam,” cậu nói, “nghe cậu nói không hiểu sao tôi thấy vui như thể câu chuyện đã được viết ra. Nhưng cậu đã quên mất một trong những nhân vật chính: Samwise trái tim cứng cỏi. ‘Con muốn được nghe thêm về Sam, cha ạ. Sao người ta không đưa vào thêm những gì anh ấy nói hả cha? Đó là thứ con thích, nó khiến con cười. Và Frodo chẳng đi được xa nếu không có Sam, phải vậy không cha?’ ”

“Này, cậu Frodo,” Sam nói, “cậu đừng trêu vậy chứ. Tôi nghiêm túc mà.”

“Tôi cũng nghiêm túc,” Frodo nói, “và tôi vẫn đang nghiêm túc đây. Chúng ta đi hơi nhanh quá rồi đấy. Cậu và tôi, Sam ạ, vẫn đang mắc kẹt ở những phần tồi tệ nhất trong câu chuyện, và ngay tới điểm này rất có thể ai đó sẽ nói: ‘Gập sách lại đi cha, chúng con không muốn đọc thêm nữa đâu.’ ”

“Có lẽ vậy,” Sam nói, “nhưng tôi sẽ không phải là người nói điều đó. Không hẳn những gì đã được hoàn tất và đã qua, và những gì được đưa vào những câu chuyện vĩ đại, đều giống nhau. Mà, ngay cả Gollum cũng có thể là một nhân vật tốt trong một câu chuyện nào đó, dù sao cũng tốt hơn trong câu chuyện của cậu. Và bản thân gã cũng đã từng thích nghe truyện, theo chính lời gã kể. Tôi tự hỏi liệu gã nghĩ mình là anh hùng hay kẻ xấu?

“Gollum!” chú gọi. “Ngươi có muốn làm anh hùng không, mà gã lại đi đâu nữa rồi?”

Chẳng thấy bóng dáng gã ở cả miệng khe trú ẩn lẫn trong bóng tối gần đó. Gã đã từ chối thức ăn của họ, cho dù, như thường lệ, vẫn chấp nhận một ngụm nước; và rồi có vẻ gã đã cuộn người lại ngủ. Họ đã cho rằng ít nhất một trong những lí do cho lần gã vắng mặt dài hôm trước là đi tìm loại thức ăn gã thích; và giờ rõ ràng gã đã lại lẩn đi trong lúc họ đang nói chuyện. Nhưng lần này là để làm gì?

“Tôi chẳng thích cái kiểu lén lút chuồn mất mà chẳng thèm nói trước của gã,” Sam nói. “Nhất là lần này. Gã chẳng thể tìm được thức ăn ở đây, trừ khi gã thèm ăn đá. Nghĩ xem, thậm chí còn chẳng có lấy chút rêu nào!”

“Lo chuyện gã lúc này thì có ích gì đâu,” Frodo nói. “Không có gã, chúng ta thậm chí còn chẳng thể thấy được con đèo này, đừng nói đến việc đi xa đến vậy, vậy nên chúng ta sẽ phải chịu đựng các thói xấu của gã thôi. Nếu gã tráo trở thì vẫn sẽ tráo trở.”

“Vậy cả thôi, tôi thà thấy gã trong tầm mắt,” Sam nói. “Và nếu gã tráo trở thì càng nên như vậy. Cậu có nhớ là gã chẳng bao giờ nói con đèo này có bị canh gác hay không không? Giờ thì chúng ta đã thấy ngọn tháp đằng kia - có thể nó đã bị bỏ hoang, nhưng cũng có thể không. Cậu có nghĩ gã đang đi tìm chúng không, lũ Orc hay bất cứ loài nào ở đó ấy?”

“Không, tôi không nghĩ vậy,” Frodo trả lời. “Ngay cả nếu gã định giở trò, mà tôi nghĩ cũng không phải không có khả năng. Nhưng tôi không nghĩ là trò đó: không phải đi tìm lũ Orc, hay bất cứ tay sai nào của Kẻ thù. Tại sao lại phải đợi đến lúc này, sau khi phải leo trèo khổ sở, và đến quá gần vùng đất gã sợ? Đã nhiều lần gã có cơ hội giao nộp chúng ta cho lũ Orc kể từ khi chúng ta gặp gã. Không đâu, nếu có là gì thì đó sẽ là một mánh khóe nào đó của riêng gã - mà gã nghĩ là khá bí mật.”

“Chà, tôi cho rằng cậu nói đúng, cậu Frodo ạ,” sam nói. “Nhưng không phải vì thế mà tôi thoải mái hơn tí nào. Tôi không nhầm đâu: tôi không nghi ngờ việc gã sẽ khoan khoái giao tôi cho lũ Orc cũng y như khoái hôn tay mình vậy. Nhưng tôi quên mất - Bảo Bối của gã. Không, tôi cho rằng từ đầu đến cuối vẫn là Bảo Bối cho Sméagol tội nghiệp. Đó là ý tưởng xuyên suốt trong tất cả các mánh mung của gã, nếu gã có ý tưởng nào. Thế nhưng đưa chúng ta lên đây mà lại ích gì cho âm mưu đó thì tôi chẳng thể đoán được.”

“Rất có thể chính gã cũng chẳng thể đoán được,” Frodo nói. “Và tôi không nghĩ gã chỉ có một âm mưu đơn giản trong cái đầu mê muội của gã. Tôi nghĩ một phần gã đang thực sự cố gắng cứu Bảo Bối khỏi tay Kẻ Thù, đến chừng nào gã còn có thể. Bởi nếu Kẻ Thù có được nó, đó cũng sẽ là thảm họa cuối cùng của chính gã. Về phần còn lại, có lẽ gã chỉ muốn kéo dài thời gian để chờ thời cơ.”

“Phải đấy, thằng Lủi và thằng Hủi, như tôi từng nói trước đây,” Sam nói. “Nhưng càng đến gần vùng đất của Kẻ thù, thằng Lủi sẽ càng trở nên giống thằng Hủi hơn. Hãy ghi nhớ lời tôi: nếu chúng ta có bao giờ đến được con đèo, gã sẽ không để chúng ta cầm thứ bảo bối đó qua miệng thung lũng mà không gây ra rắc rối nào đâu.”

“Chúng ta vẫn chưa đến đó mà,” Frodo nói.

“Chưa, nhưng tốt hơn là vẫn phải mở to mắt cho đến lúc đó. Nếu chúng ta bị phát hiện đang nằm ngủ, thằng Hủi sẽ hiện nguyên hình rất nhanh đấy. Nhưng không có nghĩa là cậu không được an toàn nếu chợp mắt một lúc, cậu chủ à. Nếu cậu nằm cạnh tôi, cậu sẽ được an toàn. Tôi sẽ vui mừng được thấy cậu ngủ. Tôi sẽ canh gác cho cậu; chừng nào cậu còn nằm trong vòng tay tôi, chừng đó sẽ chẳng có ai mó máy được vào cậu mà Sam của cậu không hay biết.”

“Ngủ!” Frodo nói rồi thở dài, như thể vừa nhìn thấy ảo ảnh xanh mát giữa sa mạc. “Phải, ngay cả ở đây tôi cũng có thể ngủ.”

“Vậy thì ngủ đi, cậu chủ! Hãy gối đầu lên lòng tôi.”

Gollum tìm thấy họ như vậy vài giờ sau đó, khi gã bò xuống theo đường mòn đi ra từ bóng tối phía trước. Sam đang ngồi tựa lên vách đá, đầu chú gục sang một bên còn hơi thở thì nặng nhọc. Gối trong lòng chú là đầu Frodo, đang chìm sâu trong giấc ngủ; đặt trên vầng trán trắng trẻo của cậu là bàn tay sạm nâu của sam, bàn tay kia thì đặt nhẹ trên ngực cậu chủ. Cả hai gương mặt họ đều thật yên bình.

Gollum nhìn họ. Một biểu hiện kì lạ hiện ra trên khuôn mặt gầy guộc và đói khát của gã. Ánh sáng mờ đi trong đôi mắt gã, giờ chúng trở nên mờ nhạt, già nua và mệt mỏi. Một cơn đau thắt dường như đang xoắn lấy gã, và gã quay đi, nhìn lại về phía con đèo, đoạn lắc đầu, như thể đang lâm vào một cuộc đấu tranh tư tưởng. Rồi gã quay lại, chậm rãi giơ cánh tay run rẩy về phía Frodo, chạm vào đầu gối cậu rất thận trọng - nhưng cú chạm lại gần giống như cái vuốt ve. Trong giây phút ngắn ngủi đó, nếu một trong hai người đang ngủ nhìn thấy gã, họ sẽ tưởng mình đang nhìn một lão già Hobbit mệt mỏi, teo tóp bởi những tháng năm đã đưa lão đi quá xa khỏi tuổi thọ thông thường, khỏi bạn bè và họ hàng, khỏi những cánh đồng và dòng suối tuổi trẻ, một kẻ đáng thương hại, già nua và đói khát.

Nhưng cú chạm đó đã khiến Frodo rùng mình rồi khẽ kêu lên trong giấc ngủ, và ngay lập tức Sam tỉnh dậy. Thứ đầu tiên chú nhìn thấy là Gollum - “đang mó máy cậu chủ,” như chú tưởng.

“Này ngươi!” chú cộc cằn nói. “Ngươi định giở trò gì?”

“Không gì cả, không gì cả,” Gollum khẽ nói. “Chủ Nhân dễ thương!”

“Dám lắm,” Sam nói. “Nhưng ngươi vừa ở đâu vậy - lén lút đi rồi lại lén lút về hử, lão già xấu xa?”

Gollum co người lại, một tia sáng xanh lóe lên dưới đôi mi sụp. Giờ trông gã gần giống như một con nhện, khom người trên tứ chi gập lại, đôi mắt lồi ra. Giây phút ngắn ngủi hồi nãy đã trôi qua, chẳng còn mong trở lại. “Lén lút, lén lút!” gã rít lên. “Hobbit lúc nào cũng lịch sự, phải rồi. Hỡi những Hobbit dễ thương! Sméagol đưa họ lên những đường bí mật chẳng ai tìm được. Gã mệt, gã khát, phải khát lắm; gã dẫn họ đi, rồi phải tìm đường nữa, và giờ họ nói lén lút, lén lút. Quả là những bạn dễ thương, phải rồi bảo bối ạ, quả là dễ thương.”

Sam cảm thấy hối hận đôi chút, cho dù không tin tưởng hơn. “Xin lỗi,” chú nói. “Ta xin lỗi, nhưng ngươi đã làm ta giật mình tỉnh ngủ. Lẽ ra ta không nên ngủ, và điều đó khiến ta hơi cáu. Nhưng còn cậu Frodo, cậu ấy mệt vậy cơ mà, ta bảo cậu ấy chợp mắt một chút, và đó là kết quả đấy. Xin lỗi. Nhưng ngươiđã đi đâu vậy?”

“Đi lén lút,” Gollum nói, và ánh sáng xanh vẫn không rời cặp mắt gã.

“Ồ tốt thôi,” Sam nói, “ngươi thích nói vậy thì cứ việc! Ta chẳng nghĩ điều đó khác xa thực tế lắm đâu. Và giờ tốt hơn là chúng ta sẽ lén lút cùng nhau. Thế mấy giờ rồi? Đang là hôm nay hay ngày mai vậy?”

“Ngày mai rồi,” Gollum nói, “hay đúng hơn đã là ngày mai khi Hobbit ngủ. Thật ngu xuẩn, thật nguy hiểm - nếu Sméagol tội nghiệp không lén lút gác xung quanh.”

“Ta nghĩ bọn ta rồi sẽ sớm phát mệt với từ đó thôi,” Sam nói. “Nhưng không sao. Ta sẽ đánh thức cậu chủ.” Chú nhẹ nhàng vuốt ngược tóc khỏi trán Frodo, rồi cúi xuống khẽ nói với cậu.

“Dậy thôi, cậu Frodo! Dậy thôi!”

Frodo cựa mình mở mắt, rồi cậu thấy khuôn mặt Sam đang cúi xuống mình và mỉm cười. “Gọi tôi sớm vậy, Sam?” cậu nói. “Trời vẫn tối mà!”

“Vâng ở đây thì lúc nào cũng tối cả,” Sam nói. “Nhưng Gollum quay lại rồi, cậu Frodo, và gã nói giờ đã là ngày mai rồi. Nên chúng ta phải đi tiếp thôi. Chặng cuối cùng.”

Frodo hít một hơi thật sâu rồi ngồi dậy. “Chặng cuối cùng!” cậu nói. “Chào Sméagol! Có tìm thấy thức ăn không? Ngươi đã nghỉ ngơi chút nào chưa?”

“Không thức ăn, không nghỉ ngơi, chẳng có gì cho Sméagol cả,” Gollum nói. “Gã chỉ là kẻ lén lút.”

Sam tặc lưỡi, nhưng cố tự kiềm chế.

“Đừng đặt tên xấu cho bản thân ngươi, Sméagol,” Frodo nói. “Dù đúng hay sai thì cũng đều không khôn ngoan đâu.”

“Sméagol phải nhận những gì cho gã,” Gollum trả lời. “Đặt cho gã cái tên đó chính là Chủ Nhân Samwise tốt bụng, một Hobbit cái gì cũng biết.”

Frodo nhìn Sam. “Vâng thưa cậu,” chú nói. “Đúng là tôi đã dùng từ đó, vì tôi bất ngờ tỉnh giấc và phát hiện ra gã ở ngay gần. Tôi đã nói xin lỗi, nhưng sắp sửa chẳng còn thấy vậy nữa đâu.”

“Nào, thế thì bỏ qua đi,” Frodo nói. “Nhưng giờ có vẻ như chúng ta đã đến lúc cần bàn bạc, ngươi và ta, Sméagol ạ. Cho ta biết liệu bọn ta có thể tự tìm ra quãng đường còn lại hay không? Chúng ta đã nhìn thấy con đèo, thấy lối vào, và nếu bây giờ bọn ta mà tìm được đường, thì ta nghĩ cam kết của chúng ta có thể coi là đã chấm dứt. Ngươi đã hoàn thành điều ngươi hứa, nên ngươi được tự do: tự do quay về với thức ăn và nghỉ ngơi, hay bất cứ đâu ngươi muốn đi, chỉ trừ đến với tay sai của Kẻ thù. Có thể một ngày nào đó ta sẽ thưởng cho ngươi, ta hoặc những người còn nhớ đến ta.”

“Chưa, chưa, chưa đâu,” Gollum rên rỉ. “Ôi không! Họ làm sao tự tìm đường được chứ, phải không? Ôi chắc chắn rồi. Còn đường hầm nữa mà. Sméagol phải tiếp tục. Không nghỉ. Không ăn. Chưa đâu.”