Nói về bốn thầy trò đi khỏi nước Bửu Tượng, gặp tiết mùa Xuân.

Ði hồi lâu gặp một hòn núi.

Tam Tạng nói rằng:

- Hòn núi đón đường, phải coi chừng cho kỹ lưỡng!

Tôn Hành Giả thưa rằng:

- Xin thầy nhớ Tâm kin của thầy Ô Sào có nói rằng: Hễ trong lòng không nghi ngại thì khỏi sự sợ lo. Miễn là: Rửa sạch bụi ngoài tai, trừ đặng lửa trong bụng, thì việc chi đều có tôi lo.

Tam Tạng nghe nói, liền dừng ngựa mà kệ bốn câu rằng:

Năm xưa vâng chỉ khỏi Trường An,

Trông đến Tây Phương lạy Phật vàng,

Từng trải nước non dày hoạn nạn,

Bao giờ xong việc đặng thanh nhàn!

Tôn Hành Giả cười rằng:

- Thầy muốn thỉnh kinh về nước mà hưởng phước thanh nhàn thì cũng không khó chi đó. Miễn là bền chí, không bao lâu cũng đặng phỉ nguyền.

Tam Tạng an lòng, giục ngựa đi tới. Song đường đi gay gắt, nẻo bước gập ghềnh. Xảy gặp ông tiều nói rằng:

- Xin thầy khoan đi, để tôi nói một chuyện! Bởi núi nầy có yêu quái, hay đón đường ăn thịt người ta.

Tam Tạng hãi kinh nói rằng:

- Ðồ đệ có nghe ông tiều mách bảo hay không? Ai đi lại mà hỏi thăm cho rõ ràng. Nói rồi lên núi, ông tiều hỏi rằng:

- Chẳng hay mấy thầy đi chuyện chi, mà đến chỗ hiễm địa?

Tôn Hành Giả nói:

- Anh ôi! Chúng tôi ở Ðông Ðộ qua Tây Phương mà thỉnh kinh. Nhờ ơn anh nói giùm, nên hỏi thăm cho rõ. Chẳng hay yêu quái ấy làm lộng đã mấy năm. Xin nói cho rõ ràng, đặng tôi khiến Thổ Ðịa sơn thần bắt nó.

Ông tiều cười ngất nói rằng:

- Thế thầy cũng có học phép trừ tà chút đỉnh, chớ chưa gặp yêu dữ như vầy. Ðể tôi nói cho mà nghe. Ðây là núi Bình Ðảnh, động Liên Hoa có cặp yêu. Chúng nó vẽ hình Ðường Tăng quyết bắt cho đặng mà ăn thịt. Nếu ở đâu thì họa may đi đặng, chớ phạm chữ Ðường thì phải lui về.

Tôn Hành Giả nói:

- Thầy trò tôi thiệt ở Ðại Ðường.

Ông tiều đáp rằng:

- Nói vậy thì nó quyết ăn thịt mấy thầy đó! Yêu quái có năm món bửu bối. Dầu ai có tài phép bực nào, bảo hộ Ðường Tăng qua núi nầy cũng phải chóng mày chóng mặt!

Tôn Hành Giả hỏi:

- Ước chừng chóng mặt mấy lần?

Ông tiều nói:

- Sợ tới ba bốn bận!

Tôn Hành Giả nói:

- Không hề gì mà sợ. Chúng tôi mỗi năm chóng mặt tới bảy tám lần. Ba bốn bận thì dễ chịu lắm!

Ông tiều nói:

- Sãi điên không biết sợ chết!

Tôn Hành Giả trỏ xuống núi thưa rằng:

- Thầy ôi! Không phải đại sự. Bởi người ấy nhát lắm, có ba con yêu vặt mà kinh hồn. Thầy cứ việc mà đi, bề nào có tôi bảo hộ.

Tam Tạng cũng y lời.

Tôn Hành Giả ngó lên không thấy ông Tiều, lấy làm lạ, trợn mắt mà xem, thấy Công Tào đằng vân bay trước.

Tôn Hành Giả nhảy theo mắng rằng:

- Sao ngươi không nói thiệt, lại giả dạng mà gạt ta?

Công Tào đáp lễ thưa rằng:

- Xin đại thánh miễn chấp. Bởi yêu quái thần thông quảng đại, biến hóa vô cùng. Xin phải ráng sức hết lòng, thì bảo hộ Ðường Tăng mới đặng, Nếu dễ ngươi hơ hỏng, chắc đi không tới Tây Phương.

Tôn Hành Giả và đi và nghĩ rằng:

- Nếu ta thuật chuyện nầy, chắc thầy sợ lắm. Bằng nói giấu rồi sơ sẩy bị yêu bắt, ta cũng mất công. Chi bằng nhường cho Bát Giới đánh thử đầu tay, như qua đặng cũng đánh công thứ nhất. Dầu có bị nó bắt, mình sẽ lo kế cứu ra. Mà thầy hay binh vực lắm. Ta phải làm thế ràng buộc như vầy.. .

Nghĩ rồi liền dụi con mắt làm bộ khóc đi về.

Khi ấy Bát Giới thấy Tôn Hành Giả như vậy, liền bảo Sa Tăng để gánh xuống mà nói rằng:

- Chúng ta tính phá hùn, mà về cho sớm.

Tam Tạng quở rằng:

- Thằng khốn nạn dữ he! Ðương đi đường sao lại nói bá láp vậy?

Bát Giới đáp rằng:

- Thầy tưởng tôi nói bậy hay sao? Rất đổi Tôn Hành Giả là tay lúc láo, lên trời xuống đất như chơi. Nay còn thất kinh mà khóc. Chắc yêu tinh dữ tợn mười phần, sức ba thầy trò yếu đuối như vầy, đi làm sao đặng.

Tam Tạng quở rằng:

- Ngươi đừng nói nhiều chuyện. Ðể ta hỏi thử coi thế nào.

Nói rồi hỏi rằng:

- Ngộ Không, ngươi làm bộ khóc mà nhát ta phải chăng?

Tôn Hành giả thưa rằng:

- Thầy ôi! Người báo tin khi nảy không phải ông Tiều, thiệt thần Công Tào biến hóa. Người nói yêu động nầy dữ lắm, có nhiều bửu bối thần thông. Chắc là đi không đặng. Nên tôi rầu quá, xin ở đây thũng thẳng tính lần.

Tam Tạng tuy là sợ hãi, nhưng cũng nói gượng rằng:

- Ði đã nửa đường lẻ nào thối chí?

Tôn Hành Giả thưa rằng:

- Tôi cũng hết lòng bảo hộ, ngặt một mình đánh chẳng lại đông. Cũng như lửa cháy cả nhà, một gáo nước tưới sao cho tắt.

Tam Tạng nói:

- Một mình ngươi cự không lại, thì có Sa Tăng, Bát Giới phụ theo, mặc ý ngươi sai khiến. Miển bảo hộ qua cho khỏi động, sau cũng thành chánh quả với nhau.

Tôn Hành Giả lau nước mắt thưa rằng:

- Nếu Bát giới chịu hai chuyện nầy, thì đi qua mới đặng, bằng không thì hết kể thỉnh kinh.

Bát Giới nói:

- Sư huynh không đi, thì tính phá hùn cho rảnh. Xin đừng trao gánh cho tôi. Mà anh sai hai chuyện chi đó?

Tôn Hành Giả nói:

- Một là bảo hộ thầy, hai là đi dọ đường núi. Ngươi muốn bắt phần nào?

Bát Giới hỏi:

- Hai chuyện ấy làm sao? Anh phải nói cho rành rẽ, đặng tôi liệu sức mà lãnh phần. Tôn Hành Giả nói:

- Bảo hộ thầy thì phải ở một bên. Dầu thầy đi đại tiểu cũng phải theo ngồi giữ khít rịt, kẻo yêu tinh thừa cơ bắt lén. Còn thầy đi đường thì theo một bên lưng ngựa, coi chừng mà đỡ, thầy biểu đi xin cơm, cũng phải đi lập tức. Nếu để thầy đói khát thì phải đòn. Yêu bắt thầy thời ta đánh ngươi chết.

Bát Giới nói:

- Khó lắm, khó lắm! Tôi chịu đi dọ đường mà thôi.

Tôn Hành Giả nói:

- Còn đi dọ đường thì phải thám thính cho rõ: Núi gì, động gì. Yêu tinh bao nhiêu. Và dọ đường nào dễ đi, trở về báo lại.

Bát Giới nói:

- Ðược, được, tôi chịu đi dọ đường.

Nói rồi xăn quần áo, vác cào cỏ ra đi.

Khi Bát Giới đi rồi, Tôn Hành Giả nực cười sục sục.

Tam Tạng mắng rằng:

- Con khỉ nấy độc quá không biết thương em, gạt nó đi đường cho yêu ăn, lại còn cười hỉ hả!

Tôn Hành Giả thưa rằng:

- Tôi không phải cười như vậy. Cười là cười Bát Giới không phải đi dọ đường, chắc là kiếm chỗ mà ngủ một hồi rồi về đặt điều nói láo.

Tam Tạng nói:

- Vì cớ nào mà ngươi biết thế ấy?

Tôn Hành Giả thưa rằng:

- Tôi đã biết tánh Bát Giới! Nếu không tin để tôi theo thử mà coi chừng.

Nói rồi biến ra con ve, bay theo đậu sau cạnh tai Bát Giới.

Nói về Bát Giới ra đi xăng xái, đặng bảy tám dặm đường day mặt lại chỉ Tam Tạng mà mắng rằng:

- Lão thầy cả yếu xiệu, ai nói cũng nghe. Còn hòa thượng đen thui dưỡng thây cho mập. Bật Mã Ôn là con khỉ ốm, muốn ở không cho khỏe với nhau. Sai Lão Trư đi dọ đường, đặng thỉnh kinh cho thành chánh quả. Biết có yêu dữ không dám đi trước, lại biểu ta nạp mình! Ta lại dại gì mà đi tới động. Kiếm chỗ ngủ chơi cho mãn giấc, rồi về nói bướng cũng xong.

Nói rồi thấy dưới kẹt núi, có một đám cỏ hòe. Liền nằm ngay uốn mình một cái mà nói rằng: "Sướng biết dường nào! Dầu cho Bật Mã Ôn, cũng không được thảnh thơi nằm ngủ như vầy".

Khi ấy Tôn Hành Giả chịu không được, liền bay ra ngoài biến thành con chim gõ kiến. Ðợi Bát Giới thiu thỉu, nhè mỏ mổ một cái rồi bay liền.

Bát Giới kinh hãi, chổi dậy la lớn rằng:

- Có yêu nó chụp nhằm cái mỏ! Cha chả là đau!

Nói rồi rờ mỏ máu chảy ròng ròng. Vừa chùi vừa ngó dáo dác, thấy con chim gõ kiến lớn quá, đương bay trên không.

Bát Giới nổi giận mắng rằng:

- Ôn mà vật Bật Mã Ôn cho rảnh. Ðã sai đi thì thôi, lại còn hiện hình theo mà cắn ta nữa. Coi ta chẳng ra con người, thị như cây mục mới hóa chim gõ kiến, mà mổ mỏ ta! Thế là hết kiến rồi đó! Thôi, ta đút mỏ vô bụng, che mắt mà nằm. Coi phá làm sao cho đặng.

Nói rồi nằm ngủ ngáy pho pho.

Khi ấy chim gõ kiến bay xuống mổ tai.

Bát Giới giựt mình chờ dậy lầm bầm nói rằng:

- Thế đám cỏ nầy là cái ổ của Bật Mã Ôn, nên nó sợ ta chiếm cứ! Thôi, không thèm ngủ nữa, trả ổ cho mi.

Nói rồi xách Ðinh ba đi nữa.

Còn Tôn Hành Giả nực cười nôn ruột. Hóa con ve bay theo như trước, đâu trên cạnh tai Bát Giới mà nghe.

Khi ấy Bát Giới đi một hồi chùng bốn năm dặm, thấy một bàn thạch vuông vức, mừng rỡ bái lia.

Tôn Hành Giả cười thầm, để coi làm cách gì cho biết.

Bát Giới nói:

- Mình cứ lấy chữ thạch bàn làm tên động. Về thưa lại với thầy: Phải tập trước cho nhuần, kẻo nói ngập ngừng chúng biết.

Giả đò cục đá là thầy, mình về bái như vầy mà thưa rằng:

- Bạch với thầy! Có yêu quái ở núi Thạch Ðầu, động Thạch Ðầu, ba căn rộng rãi, ngoài cửa sắt có đóng đinh. Ước chừng có hỏi bao nhiêu đinh? Thì Lão Trư nói: "Lật đật quá nên không đếm cho kỹ".

Sắp đặt xong xả rồi trở về.

Còn Tôn Hành Giả bay về trước, hiện hình thưa tự sự với thầy.

Giây lâu Bát Giới đi gần tới, miệng lập lầm thầm.

Tôn Hành Giả hét lớn rằng:

- Vái giống gì đó?

Bát Giới giựt mình nói:

- Bạc ác dữ quá! Ði tới mà không hay.

Tam Tạng hỏi rằng:

- Có yêu quái hay không?

Bát Giới thưa rằng:

- Có yêu quái rất nhiều kể không hết.

Tam Tạng nói:

- Sao ngươi về đặng?

Bát Giới nói:

- Chúng nó kêu tôi bằng Trư Tổ, đứa thì kêu bằng ông ngoại. Dọn trôi nước đồ chay mà đãi tôi. Rồi gióng trống kéo cờ mà đưa tôi trở lại.

Tôn Hành Giả nói rằng:

- Có khi ngươi ngủ chiêm bao thấy như vậy, nên thuật chuyện lại phải chăng?

Bát Giới kinh hãi hỏi rằng:

- Sao anh biết tôi ngủ?

Tôn Hành Giả xách tai hỏi rằng:

- Núi gì?

Bát Giới nói:

- Núi Thạch Ðầu.

Tôn Hành Giả hỏi:

- Ðộng gì?

Bát Giới thưa rằng:

- Ðộng Thạch Ðầu.

Tôn Hành Giả nói:

- Thôi đừng nói nữa để ta nói thế khúc sau cho: Ðộng Thạch Ðầu ba căn rộng rãi, ngoài cửa sắt có đóng đinh, ước chừng có hỏi bao nhiêu đinh, thì Lão Trư nói: "Lật đật quá nên không kịp đếm cho kỹ. Về nói gạt Bật Mã Ôn như vậy thì xong. Phải như vậy hay không?

Bát Giới thất kinh quì xuống.

Tôn Hành Giả nói rằng:

- Ngươi quì với cục đá chớ quì với ta làm chi?

Bát Giới thưa rằng:

- Anh có theo tôi sao mà biết?

Tôn Hành Giả mắng rằng:

- Mi là loài ăn hèm ăn cám. Tính chuyện như vậy, mà dám đi ăn chơi. Nếu không có chim gõ kiến mổ mỏ, mổ tai ngươi thì ngươi còn ngủ nơi đám cỏ tía. Ðến thức dậy rồi còn kiếm chuyện nói láo, không chịu đi dọ đường. Cúi xuống đây ta đánh vài cây thiết bảng.

Bát Giới thất sắc nói rằng:

- Nếu anh đánh bằng cây gậy tang ắt là tôi phải chết!

Tôn Hành Giả nói:

- Nếu sợ phải đòn thì đừng nói láo.

Bát Giới nói:

- Lỡ một lần, sau tôi không dám như vậy nữa.

Tôn Hành Giả nói:

- Ngươi lỡ một lần thứ nhất ta đánh ba cây.

Bát Giới thất kinh nói rằng:

- Nửa cây chịu cũng không nổi.

Tôn Hành Giả quyết đánh không tha.

Khi ấy Bát Giới thất kinh, níu thầy xin cứu.

Tam Tạng nói:

- Trước khi ngươi mới đi, Ngộ Không nói ngươi chắc đi ngủ cho đã thèm rồi về kiếm chuyện nói láo. Ta cũng không tin. Té ra nay thiệt quả như vậy. Ðánh đà đáng tội ta không lẽ mở miệng mà xin tha. Song lúc nầy đương dùng ngươi mà đánh yêu quái. Ta biểu Ngộ Không tha ngươi một phen, qua khỏi núi rồi sẽ đánh.

Tôn Hành Giả nói:

- Thầy xin tôi không dám cãi, song ngươi phải đi dọ đường cho rõ ràng. Nếu nói dối một lần nữa thì ta đánh chết.

Bát Giới chờ dậy vác đinh ba đi riết một hồi.

Bây giờ Bát Giới hồ nghi sợ Hành Giả biến hóa theo nữa.

Ði bảy tám dặm thấy cọp trong núi nhảy ra, Bát Giới cũng sợ giơ đinh ba mà nói rằng:

- Sư huynh đừng rình vô ích tôi không dám nói láo nữa đâu.

Cọp nhảy ngang gãy nhánh cây khô rớt nhằm đầu Bát Giới.

Bát Giới dậm chân đấm ngực trách rằng:

- Anh tệ thì thôi! Tôi thiệt tình không nói láo nữa, sao anh còn hóa nhánh cây mà đánh tôi!

Ði được nửa dặm thấy con Khoan cổ đương kêu, Bát Giới cười rằng:

- Anh không biết mắc cỡ. Tôi thiệt tình không nói láo nữa, mà anh còn biến làm Khoan cổ đi dòm hành.

Chuyến nầy Tôn Hành Giả không theo mà Bát Giới gặp giống gì cũng nghi là Hành Giả.