Khi ấy Tôn Hành Giả tức mình nhảy lên mây, muốn về núi Hoa Quả, song sợ tiểu yêu kiêu ngạo, vì đi không nên việc mà trở về.

Tính đi tính lại không lẽ tới lui, túng phải quyết rằng:

- Thôi thôi, chi bằng xuống năn nỉ theo thầy cho thành chánh quả.

Nói rồi nhảy xuống lạy Tam Tạng mà thưa rằng:

- Từ rày sắp tới tôi chẳng dám hành hung, cứ vưng lời thầy dạy, theo hầu cho tới Tây Phương.

Tam Tạng không thèm ừ, cứ niệm chú cô, Tôn Hành Giả nhức đầu nhào xuống! Tam Tạng nói:

- Sao ngươi không về cho rảnh, còn theo bó buộc ta!

Tôn Hành Giả thưa rằng:

- Xin thầy đừng niệm chú. Tôi há không chỗ ở sao song lo một việc, nếu không có tôi thì đi chẳng tới Tây Phương.

Tam Tạng nổi giận nói rằng:

- Ngươi là con khỉ sát nhơn, ta không dùng nữa. Ði Tây Phương đặng cùng không đặng, cũng chẳng can hệ đến ngươi. Hãy đi về cho mau nếu ở ráng ta niệm hoài không nín.

Tôn Hành Giả thấy thầy chẳng hồi tâm quyết lòng đành đoạn, cũng chẳng đã phải lên mây, nghĩ rằng:

- Thầy đã phụ mình, chi bằng lên núi Lạc đà mà bạch với Quan Âm bồ tát.

Nghĩ rồi đằng vân qua Nam hải, gặp Thiện Tài và Huệ Ngạn rước vào, Tôn Hành Giả lạy Quan Âm, khóc ngất nói không ra tiếng.

Quan Âm thấy vậy truyền Thiện Tài đỡ Hành Giả dậy mà hỏi rằng:

- Ngộ Không tủi phận ra làm sao? Nói cho ta cứu giải.

Tôn Hành Giả quỳ lạy bạch rằng:

- Khi trước tôi chẳng hề nhịn ai hết. Từ khi nhờ ơn Bồ Tát cứu nạn, dạy theo bảo hộ Ðường Tăng, tôi liều mạng nhiều phen, cứu nạn cho thầy tôi biết bao mấy phen và cũng quyết lòng tới Tây Phương cho thành chánh quả. Không dè thầy tôi quên ơn phụ nghĩa, cứ chấp nhứt một chữ nhơn, chẳng xét lẽ phải, quyết đuổi tôi về động. Nói rồi thuật hết các chuyện lại. Quan Âm nói:

- Tam Tạng là sãi chơn tu, không chịu sát sanh hại mạng. Còn ngươi có thần thông như vậy, sao không biết dụng trí mà trị nó, phải giết cho nhiều mạng làm chi? Tuy là ăn cướp mặc lòng, song cũng mạng dân quí trọng. Ta lấy lẽ công bình mà xử thì lỗi ấy về ngươi.

Tôn Hành Giả lau nước mắt, lạy và bạch rằng:

- Dầu tôi chẳng phải mặc lòng, cũng nên đem công mà trừ tội; lẽ nào một hai cũng quyết đuổi tôi! Xin Bồ Tát từ bi niệm chú lòng cô cho cái kim cô rớt xuống, tôi trả lại cho Bồ tát, đặng trở về Ðông Thắng thần châu.

Quan Âm cười rằng:

- Hồi trước Phật Tổ truyền chú cẩn cô, chẳng hề truyền chú tòng cô; biết làm sao mà mở cho đặng!

Tôn Hành Giả bạch rằng:

- Vậy thời tôi xin kiếu.

Khi ấy Quan Âm nghe nói liền hỏi rằng:

- Bây giờ ngươi đi đâu?

Tôn Hành Giả bạch rằng:

- Tôi qua Tây Phương cầu Phật Tổ niệm chú tòng cô, mở nó ra cho rãnh.

Quan Âm nói:

- Khoan đã, để ta coi thử thầy ngươi có hồi tâm ăn năn lại hay chăng! Nói rồi làm phép xem khắp mọi nơi, giây phút nói rằng: Ngộ Không, thầy ngươi gần mắc nạn bây giờ, sao cũng tìm người mà giải cứu. Ngươi ở đây đặng nữa ta nói với Ðường Tăng, để ngươi theo thỉnh kinh cho thành chánh quả.

Tôn Hành Giả không dám cãi lời.

Nói về Tam Tạng từ khi đuổi Tôn Hành Giả, còn ba thầy trò đi đặng năm chục dặm đường.

Tam Tạng nói:

- Hồi canh năm khởi sự ra đi, bị Bật Mã Ôn nó chọc giận; phần thì đói cơm khát nước, trò nào tính đi hóa trai?

Bát Giới thưa rằng:

- Tứ bề không có nhà ai hết, biết đi đâu mà xin cơm bây giờ?

Tam Tạng nói:

- Xin cơm không đặng thì thôi, hãy kiếm nước uống đỡ khát.

Bát Giới thưa rằng:

- Ðể tôi đi múc nước cho.

Nói rồi liền xách bình bát đằng vân đi kiếm nước.

Còn Tam Tạng ngồi đợi hồi lâu, không thấy Bát Giới trở lại.

Tam Tạng khát nước đã khô cổ, Sa Tăng thấy vậy thưa rằng:

- Xin thầy ngồi đây, đặng tôi đi múc nước, Tam Tạng ngồi làm thinh rưng rưng nước mắt, gật đầu một cái mà thôi.

Sa Tăng đằng vân đi mất.

Còn Tam Tạng ngồi một mình, xãy nghe trận gió ngỡ là yêu quái tới rước mình, nên kinh hồn thất vía!

Ngó thấy Tôn Hành Giả bưng bát nước, quì trước mặt thưa rằng:

- Không có Lão tôn thầy phải nhịn khát, chẳng những là đói mà thôi! Nước nầy ngon vô cùng, thầy hãy uống một hớp cho đỡ khát, rồi tôi sẽ đi xin cơm.

Tam Tạng nói:

- Ta thà chết khát thì chịu, chẳng hề uống nước của ngươi và không dùng ngươi nữa, ngươi hãy đi cho mau.

Tôn Hành Giả nói:

- Không có tôi bảo hộ thầy đi sao Tây Phương?

Tam Tạng nói:

- Ta đi đặng cùng không đặng, cũng chẳng can chi ngươi. Con khỉ còn theo đeo đuổi làm chi nữa!

Tôn Hành Giả nổi giận hét lớn rằng:

- Ngươi là sải độc hiểm nói nhục ta mười phần?

Nói rồi đánh trên lưng Tam Tạng té nhào chết giấc.

Tôn Hành Giả đoạt hai gói đồ đằng vân bay mất.

Khi ấy Bát Giới xách bình bát đi xin nước; đến cụm rừng khi thấy có lều cỏ, liền nghĩ rằng:

- Khi trước mắc cây rậm nên chẳng thấy nhà, nay đến đâu mới biết có xóm. Song bộ tướng mình như vầy, chắc chúng sợ thì khó xin cơm lắm! Phải biến mình mới đặng.

Nghĩ rồi niệm chú hóa ra sải huỳnh đảng, đi tới trước ngỏ nói lớn rằng:

- Trong nhà sẳn cơm dư, ngoài đường có sãi đói! Bởi thật tôi ở Ðông độ, đi thỉnh kinh Tây Phương, xin cho tôi bát cơm dư, đặng thầy tôi đở dạ. Chẳng ngờ trong nhà ấy đờn ông đều đi ra ruộng, có hai người đàn bà ở nhà, ngó thấy ông sãi nước da huỳnh đảng đi xin cơm, và lại nghe thỉnh kinh Tây Phương, cũng lấy làm cám cảnh, nên xúc một bình bát cơm đầy mà cho Bát Giái.

Bát Giới liền bưng cơm ra một đổi rồi hiện hình đằng vân trở về.

Xảy gặp Sa Tăng đi kiếm.

Bát Giới bảo Sa Tăng lấy áo bọc cơm.

Bát Giới lấy bình bát xuống khe múc nước.

Hai anh em mừng rỡ đồng về, ngó thấy thầy nằm xỉu, còn con ngựa dậm hí bêu đường, hai gói đồ đều mất hết!

Bát Giới nói:

- Chắc là Tôn Hành Giả giận lẩy, kêu lâu la hồi sớm đánh thầy mà lấy đồ cho bỏ ghét!

Sa Tăng nói:

- Thôi cột ngựa lại rồi sẽ hay.

Vừa nói vừa đỡ thầy, dựa mặt bên gò mát cho thầy ấm.

Tam Tạng trào máu ra miệng và lổ mũi, Sa Tăng rờ trước ngực còn ấm, mừng rỡ nói với Bát Giới rằng:

- Nhị ca ôi! Thầy còn sống.

Bát Giới lại đỡ và kêu thầy.

Khi ấy Tam Tạng tỉnh dậy, và rên và mắng rằng:

- - Con khỉ độc thủ quá chừng! Nó quyết đánh ta cho chết!

Sa Tăng, Bát Giới đồng hỏi rằng:

- Con khỉ nào dữ vậy?

Tam Tạng uống vài hớp nước, rồi nói rằng:

- Ðồ đệ ôi! Hai người đi chẳng bao lâu, Ngộ Không đem lại một bát nước. Ta không thèm uống, và mắng nó vài lời, nó đập ta một thiết bãng té nhào, rồi đoạt gói đồ đi mất.

Bát Giới nghe nói nổi giận, nghiến răng hét lớn rằng:

- Con khỉ nầy thiệt khó chịu quá chừng, sao dám vô lễ nghịch sư như vậy.

Sa Tăng hãy ở đây với thầy, để ta đến mắng nó ít điều, và đòi hai gói đồ lại.

Sa Tăng nói:

- Xin nhị ca đừng nóng, hãy đem thầy vào cái nhà anh xin cơm hồi nãy, kiếm nước trà cho thầy uống, rồi sẽ đi tìm.

Bát Giới y lời đỡ thầy lên ngựa, dắt đến nhà ấy.

Bà chủ nhà kinh hãi, nói rằng:

- Nhà tôi đi khỏi hết, xin tìm chỗ khác nghĩ ngơi.

Tam Tạng nghe nói, liền bái và thưa rằng:

- Xin bà chủ nghe nói cho rành. Nguyên tôi ở Ðông độ, đi với ba người đệ tử qua Tây Phương thỉnh kinh. Rủi thằng học trò lớn lén theo đánh tôi một gậy mà đoạt hai gói đồ; nay tôi tính sai một đứa học trò đi kiếm nó mà đòi lại. Song không có chổ ngồi, nên vào đây xin bà cho ngồi dựa mái hiên kẻo nắng, đợi nó đi đòi gói đồ về thì đi lập tức, không dám ngồi lâu.

Bà ấy nói:

- Hồi nãy có một thầy nước da vàng ngoách đến hóa trai cũng nói ở Ðông Ðộ đi thỉnh kinh. Sao bây giờ lại có một đám Ðông Ðộ đi thỉnh kinh nữa

Bát Giới cười ngất nói rằng:

- Tôi xin cơm hồi nãy chớ ai! Bởi tôi tai lớn mỏ dài, e các bà sợ, nên phải giã hình mà hóa trai. Nếu bà không tin, xin nhìn thử bọc cơm thôi biết.

Bà ấy nhìn quả cơm mình, mới mời vào nghĩ, đem trà nước đãi đằng.

Sa Tăng vút cơm cho thầy ăn đỡ dạ.

Khi ấy Tam Tạng khỏe mới hỏi rằng:

- Bây giờ tính ai đi đòi gói đồ?

Bát Giới thưa rằng:

- Tôi đi đòi thì chắc được.

Tam Tạng nói:

- Ngươi đi không tiện, bỡi con khỉ ấy gây gổ với ngươi, ngươi lại có nhiều lời lỗ mãng nữa, nếu nói nghịch với nó, ắt là có việc tranh đua.

Chi bằng Sa Tăng đi thì xong lắm.

Sa Tăng lãnh mạng ra đi, Tam Tạng dặn rằng:

- Ngươi phải coi dèo mới đặng. Như nó chịu trả thì tạ ơn, bằng không trả thì thôi, chẳng khá tranh đua với nó, hãy đi qua Nam Hải mà cáo với Quan Âm, xin ngài đòi giùm chắc đặng.

Sa Tăng vưng lịnh đằng vân gần ba bữa, qua mới tới Ðông Thắng thần châu.

Sa Tăng ngó thấy bầy khỉ hầu hạ đôi bên, còn Tôn Hành Giả ngồi giữa, đọc điệp thông quan hơn hai bận, Sa Tăng lấy làm lạ, bước lại kêu và hỏi rằng:

- Sư huynh, anh đọc điệp của thầy làm chi vậy?

Tôn Hành Giả ngó lại, truyền các khỉ bắt Sa Tăng lên mà hỏi rằng:

- Ngươi là người chi đó? Sao dám vào động ta?

Sa Tăng thấy làm mặt lạ, túng phải lạy mà thưa rằng:

- Sư huynh ôi! Khi trước thầy nóng giận mà nói hiếp anh, mới xua đuổi như vậy. Trong lúc ấy tôi thấy thầy nóng quá, sợ giận lây nên chẳng dám can. Sau chúng tôi đi xin nước cho thầy, không dè anh có lòng đến dưng nước. Tại thầy làm cách không đúng, nên anh mới đánh thầy mà giựt gói đồ cho bỏ ghét! Nay thầy đã tỉnh dậy, sai tôi đi thỉnh anh. Xin nhớ ơn cứu nạn năm xưa, theo thỉnh kinh cho thành chánh quả. Nếu anh không muốn theo bão hộ sư phụ, quyết ở đây mà hưởng phút thanh nhà, xin trả gói đồ cũng tốt.

Tôn Hành Giả nghe nói cười rằng:

- Em nói như vậy, không trúng ý anh! Ta đánh Ðường Tăng và thâu đồ hành lý, có phải là muốn ở đây và không quyết đi thỉnh kinh đâu? Nay ta đọc cho thuộc lá điệp thông quan đặng đi thỉnh kinh đem về Ðông độ, thì Ðại Ðường đều tôn ta làm tổ, để tiếng muôn đời.

Sa Tăng cười rằng:

- Anh nói còn thiết lẻ! Bởi Phật Tổ đặt ba tạng kinh, truyền Quan Âm chọn một người đệ tử của ngài là Kim Thiền trưởng lão đi thỉnh mới đặng. Bởi Kim Thiền khi trước không nghe kinh nên phải đọa, nay làm Tam Tạng đi thỉnh kinh; phải chịu tai nạn mới thành, còn ba anh em mình theo mà bảo hộ. Nếu anh đi một mình qua Tây Phương, chắc Phật Tổ cũng không phát. Như vậy uổng công anh biết chừng nào? Vì không có thầy đi, thì thỉnh kinh chẳng đặng.

Tôn Hành Giả nói:

- Hiền đệ, ngươi biết một song chẳng biết hai! Ngươi tưởng ngươi có Tam Tạng, còn ta không có Tam Tạng hay sao? Ta đã sắp đặt rồi, định ngày mai đi thỉnh kinh. Nếu ngươi không tin, thì ta thỉnh cho ngươi xem thử. Nói rồi truyền bầy khỉ thỉnh Tam Tạng giả ra, có Bát Giới giả gánh đồ, Sa Tăng giả cầm bữu trượng và dắt ngựa.

Khi ấy Sa Tăng nổi giận hét lớn rằng:

- Lão Sa chẳng hề thay tên đổi họ, sao lại có Sa hòa thượng nào đây? Ðừng vô lễ mà mạo danh ta, hãy coi Lão Sa cho biết mặt?

Nói rồi đập Sa Tăng giả chết tươi.

Tôn Hành Giả nỗi xung, lấy thiết bãng đánh với Sa Tăng, Sa Tăng cự không lại đằng vân bay mất.

Khi ấy Sa Tăng lên mây ngẫm nghĩ rằng:

- Con khỉ nầy khốn nạn quá! Ta phải đi cáo với Bồ Tát mới xong.

Nghĩ rồi đằng vân qua Lạc đà sơn, xảy gặp Huệ Ngạn.

Huệ Ngạn hỏi rằng:

- Sa Ngộ Tịnh không đi thỉnh kinh với Tam Tạng, đến đây có việc chi?

Sa Tăng bái và thưa rằng:

- Tôi có một việc xin vào ra mắt Bồ Tát.

Huệ Ngạn biết Sa Tăng đi kiếm Hành Giả, liền vào bạch lại với Quan Âm.

Quan Âm cho đòi vào.

Sa Tăng vô gần tới, Tôn Hành Giả đứng dưới tòa sen cười rằng:

- Chắc là Ðường Tăng mắc nạn, nên mới tới thỉnh Bồ tát.

Còn Sa Tăng bước vào quì lạy, ngó lên thấy Hành Giả dựa tòa sen, Sa Tăng không kịp bạch điều chi, giận quá nên lấy gậy đập đầu Hành Giả, Tôn Hành Giả nhảy trái ra phía sau.

Sa Tăng mắng rằng:

- Ngươi phạm tội bội sư, dám tới đây mà nói dối với Bồ Tát mà chữa mình sao? Quan Âm nạt rằng:

- Ngộ Tịnh đừng nghinh ngang đầu chuyện chi cũng phải nói cho rõ đã?

Sa Tăng để gậy xuống, quỳ lạy bạch rằng:

- Bởi Ngộ Không vô lễ, nên đệ tử đi cáo. Chẳng ngờ nó cân đẩu vân đến đây, không biết lên tiếng trước làm sao đó?

Quan Âm nghe rõ mọi việc, Hành Giả ở đây bốn ngày rồi; ta chẳng hề cho nó đi đâu giây phút, lẽ nào nó hiện hình tới dưng nước và xin theo Ðường Tăng?

Sa Tăng bạch rằng:

- Bây giờ tại thủy liêm động cũng có một Tôn Hành Giả rõ ràng; đệ tử không dám bạch dối.

Quan Âm nói:

- Nếu quả như vậy, thì người vưng lịnh, đều từ giã ra đi.

Thiệt là:

Thủy liêm đến đó phân tà chánh,

Hoa Quả qua rồi biết giả chơn.