8

Tôi nghĩ thật là nhờ vong linh cha mẹ mà mình bắt đầu hiểu biết tường tận những chi tiết về tài sản gia đình đã trao cho ông chú trông nom cai quản. Hình như là ông ấy bận việc ghê gớm, lúc nào ông cũng kêu bận và chẳng bao giờ ngủ lại nhà lấy một vài đêm liền. Cứ về nhà hai ba tối là ông lại lên tỉnh hai ba tối. Gặp ông lúc nào, tôi cũng thấy ông có vẻ vội vàng, hấp tấp: "Chú bận quá, bận quá!". Mỗi lần gặp tôi, ông đều nói như một cái máy như vậy rồi lại hối hả ra đi. Trước khi nảy ra ý nghi ngờ, tôi vẫn cứ tin là ông bận bịu thật sự, đôi khi có vẻ kinh ngạc, tôi vẫn thường tự nhủ: "Ấy, làm ra vẻ bận rộn bù đầu, có vẻ đó là cái mốt mới nhất của thiên hạ gần đây ấy mà". Nhưng sau khi đã quyết định nói chuyn với ông cho rõ đầu đuôi về phần tài sản cha mẹ để lại cho mình, tôi mới có ý ngờ là ông cố tình tránh né không muốn đả động gì đến chuyện ấy. Dù thế nào đi nữa, tôi cũng thấy chẳng dễ gì mà có cơ hội tóm đầu được ông, níu chân ông lại.

Cuối cùng, tôi cũng gặp được ông để hai bên "đàm phán". Dùng tiếng "đàm phán" nghe có vẻ bất ổn nhưng thực ra đó là tiếng duy nhất có thể làm cho ta hình dung ra được cuộc nói chuyện giữa hai chú cháu tôi. Ông chú tôi cứ một mực coi tôi như một đứa trẻ trong khi tôi thì nghi ngờ ông ấy ngay từ lúc mới chuyện trò. Chắc chắn là giữa hai chú cháu, chẳng làm sao có được một cách giải quyết êm ấm ổn thỏa được rồi.

Đáng tiếc là trong thư này, viết quá vội vàng nên tôi không thể nào kể rõ kết quả cuộc "đàm phán" đó trong từng chi tiết được. Nói thực ra, còn có một cái gì quan trọng hơn nhiều mà tôi muốn viết rõ ra đây. Tôi thấy khó lòng có thể kìm hãm ngòi bút dường như đang hăm hở lướt tới phần chính của câu chuyện. Vì đã để mất vĩnh viễn cơ hội gặp lại chú để kể lại chú nghe trong khi rảnh rỗi, nên tôi không thể nói hết những điều mình muốn nói ở đây. Tôi vốn không quen cầm bút, lại thiếu kinh nghiệm nên rất tiếc là chẳng làm sao nói cho hết ý mình.

Chắc hẳn chú còn nhớ lời tôi nói hôm ấy rằng trên đời, chẳng làm gì có riêng một hạng người gọi là ác nhân và mình phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ rằng thiện nhân bị lôi cuốn, dụ dỗ vẫn có thể trở thành ác nhân trong một sớm một chiều. Chú thực có hảo tâm khi nhắc nhở cho tôi biết rằng lúc đó tôi đã nóng nảy, mất bình tĩnh quá nhiều. Chú cũng hỏi tôi rằng trong trường hợp nào thiện nhân có thể sớm hơn đột nhiên biến thành ác nhân và đến khi tôi trả lời gọn thon lỏn, một tiếng: "Tiền" thì chú trông có vẻ bất mãn ra mặt. Tôi nhớ như in vào lòng cái vẻ mặt bất mãn của chú. Bây giờ, tôi mới thú thật là khi mở miệng nói ra điều ấy, chính là lúc tôi đang nghĩ đến ông chú quý hóa của tôi. Lòng đầy ghét bỏ, tôi đã nghĩ đến ông chú của mình như là khuôn mẫu tiêu biểu cho tất cả những con người bình thường, chỉ vì tiền bạc mà trở thành ác nhân trong sớm tối. Dường như đối với tôi ông ấy đã trở thành hiện thân của tất cả những gì không đáng cho mình tin cậy trong cõi trần gian này. Đối với chú, con người muốn đào sâu vào lãnh vực tư tưởng, hẳn là câu trả lời của tôi không làm cho chú thấy thỏa mãn - hẳn là chú thấy quá nhạt nhẽo, tầm thường. Nhưng đối với tôi, đấy lại là cả một thực tế sống động đấy chú ạ! Có thật là tôi nóng nảy, mất bình tĩnh hay không? Tôi tin tưởng là những lời người ta thốt ra trong cơn nóng nảy lại thường chịu đựng một thực sự sống động hơn là những lời nói tỏ bày tư tưởng đã được thốt ra trong khi đầu óc bình thường. Chính máu huyết làm cho thân thể con người sống động. Lời nói chẳng phải chỉ để gây tác động trong không khí mà thôi - lời nói còn có sức mạnh thúc đẩy con người làm nên những sự việc to lớn hơn nữa.