Vào năm 2006, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của mình, tôi đã mô tả về vận tốc cuộc đời tôi như sau: "Từ lúc mới sinh đến khi 80 tuổi chỉ trong vòng mười giây". Tám mươi năm, nghe có vẻ là một quãng thời gian dài. Tuy nhiên, thời gian trôi qua nhanh như thế nào không phải là vấn đề, mà vấn đề nằm ở cách chúng ta sử dụng khoảng thời gian quý giá ấy hiệu quả ra sao.

Sau tám thập kỷ, tôi ngẫm lại chặng đường đã qua và thầm cảm ơn Thượng Đế đã ban cho tôi quá nhiều điều may mắn trong cuộc sống.

Tôi lớn lên trong một gia đình thiếu thốn về vật chất nhưng lại giàu tình yêu thương. Tôi được dạy dỗ trong một môi trường tràn ngập tình thương con người và đức tin thiêng liêng. Helen và tôi cưới nhau đã được hơn năm mươi năm, đã cùng nuôi dạy bốn đứa con. Giờ đây chúng tôi đang tận hưởng niềm hạnh phúc bên gia đình cùng các con dâu, rể và mười sáu đứa cháu nội ngoại. Tôi chưa bao giờ nghĩ việc có được một gia đình đầm ấm là điều hiển nhiên, vì thế tôi luôn cố gắng không bỏ lỡ cơ hội bày tỏ với vợ, các con và các cháu tôi rằng họ có nhiều ý nghĩa với tôi như thế nào.

Một điều nữa luôn gắn liền với cuộc sống của tôi đó là thái độ sống tích cực, lạc quan và nhìn nhận giá trị tốt đẹp của mọi người. Billy Zeoli, một người bạn vô cùng thân thiết của tôi, đã có công đúc kết lại những câu nói đơn giản giúp cho con người sống tích cực hơn. Tôi nhận thức rất rõ sức mạnh của những câu nói này, nhưng chính anh ấy mới là người đã diễn giải chúng một cách hết sức rõ ràng. Thay vì chỉ đơn thuần đón nhận chúng, tôi sẽ ứng dụng chúng theo cách của riêng mình.

Mục đích của quyển sách này là nhằm giúp bạn trở thành "người làm giàu cuộc sống" - người luôn giúp đỡ, động viên người khác - dựa trên những câu nói đơn giản nhưng chứa đựng nhiều sức mạnh.

Mục sư quá cố D. James Kennedy, người sáng lập nhà thờ Tin Lành Trưởng nhiệm Coral Ridge (Coral Ridge Presbyterian Church) ở Fort Lauderdale, Florida, từng nói với tôi rằng: "Ông là người lạc quan nhất mà tôi từng biết". Tôi rất biết ơn lời nhận xét này, vì đây chính là điều tôi luôn hướng tới. Trong bài nói chuyện đầu tiên của mình, tôi luôn nhắc đến những điều tuyệt vời mà xã hội và thế giới đem lại, thay vì xoáy vào những mặt tiêu cực đang tồn tại. Tôi muốn làm phong phú thêm cuộc sống của các khán giả đang nghe tôi trình bày và nhiều người khác nữa.

Tôi đã sử dụng những câu nói mà Billy đặc biệt nhấn mạnh, đồng thời có thêm một vài câu nói của riêng mình, và tôi hy vọng các bạn cũng sẽ làm như vậy. Tôi thật sự mong những câu nói này sẽ giúp bạn trở thành một người sống lạc quan, có thể giúp người khác có cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống. Nếu tất cả chúng ta đều làm được như vậy, tôi tin chắc chúng ta có thể tạo ra sự thay đổi lớn và làm cho gia đình, cộng đồng, xã hội, thế giới trở nên vô cùng tốt đẹp.

Cảm ơn bạn vì đã lựa chọn quyển sách này. Sự quan tâm, mong muốn trở thành con người tích cực của bạn chính là nguồn động viên lớn cho tôi. Bạn hãy tìm hiểu các mệnh đề này, và áp dụng chúng với những người thật sự có ý nghĩa trong cuộc sống của bạn. Một vài mệnh đề có thể khó nói thành lời, nhưng hãy luyện tập và bạn sẽ nhận được sự tưởng thưởng xứng đáng. Tôi tin rằng tất cả chúng ta đều có sức mạnh để làm cho xã hội và thế giới này trở nên tốt đẹp hơn.

Sau cùng, xin dành những lời chúc tốt đẹp nhất đến các bạn, những độc giả của tôi!

RICH DEVOS

Lời cảm ơn

Tôi muốn dùng quyển sách này như một lời cảm ơn đến những người đã có ảnh hưởng tích cực đến cuộc đời tôi: đặc biệt là Helen, vợ tôi, "người cộng sự" luôn lạc quan trong cuộc sống, đồng thời là người biên tập cho cuốn sách; các con tôi và bạn đời của chúng - Dick và Betsy, Dan và Pam, Bob và Cheri, Doug và Maria - vì những sự ủng hộ mà các con đã dành cho tôi trong suốt thời gian qua; Marc Longstreet, người giúp tôi chuyển những ý tưởng của mình thành sách; và Kim Bruyn, người luôn động viên, hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện quyển sách này.

Lời giới thiệu

Nghệ thuật sống tích cực

Vào năm 2007, tôi vô cùng vinh dự được nhận giải Norman Vincent Peale Award for Positive Thinking (Giải thưởng Norman Vincent Peale cho những Suy nghĩ Tích cực). Vào những năm cuối thập niên 1940 - khi tôi cùng Jay Van Andel, một người bạn lâu năm đồng thời cũng là cộng sự trong kinh doanh, bắt đầu công việc bán sản phẩm vitamin Nutrilite thì một trong những cuốn sách đầu tiên mà tôi đọc chính là cuốn The Power of Positive Thinking (Sức mạnh của lối Suy nghĩ Tích cực) của Peale. Tôi biết rõ về ông ấy. Chúng tôi cũng đã từng mời Tiến sĩ Peale đến phát biểu tại một số buổi hội nghị kinh doanh Nutrilite.

Ngày trước, Peale từng là một sinh viên nhút nhát. Khi học đại học, Peale được một giảng viên trong trường khích lệ ông tin tưởng vào bản thân và tin tưởng vào sự giúp đỡ của Thượng Đế. Ông đã cầu nguyện, sống với đức tin và rồi trở thành "cha đẻ" của khái niệm suy nghĩ tích cực. Peale từng chia sẻ rằng niềm vui của ông chính là được giúp đỡ những người không hạnh phúc, vì nỗi bất hạnh thường khiến cho con người không thể phát huy hết khả năng sáng tạo của mình, và xã hội cũng phải gánh chịu sự tổn thất đó. Thế là Peale quyết định hành động để thay đổi hiện thực này bằng cách chia sẻ ý tưởng của mình trong các bài phát biểu, cũng như qua sách vở.

Norman Vincent Peale Award for Positive Thinking là giải thưởng thường niên được trao cho "những ai sống thanh sạch, là tấm gương điển hình trong việc vận dụng sức mạnh của lối suy nghĩ tích cực, có niềm tin, quan tâm sâu sắc đến mọi người và cam kết cống hiến vì sự tiến bộ của thế giới". Tôi không biết liệu mình đã thật sự sống đúng với tinh thần của giải thưởng hay chưa, nhưng đó chính là động lực để tôi thực hiện cuốn sách này.

Nhìn chung, tôi vốn là người có tinh thần lạc quan, tích cực. Tôi từng là một đứa trẻ hạnh phúc mặc dù lớn lên trong thời kỳ Đại Suy thoái(1). Trong suốt cuộc đời mình, tôi luôn cố gắng động viên người khác phát huy hết khả năng của họ. Là người đồng sáng lập tập đoàn Amway, tôi đã truyền tải thông điệp này đến hàng ngàn người trên khắp thế giới với mong muốn nhìn thấy họ đạt được ước mơ khi cộng tác với Amway.

Từng là trưởng nhóm cổ vũ cho đội bóng rổ nổi tiếng Orlando Magic và là người khởi xướng hoạt động đóng góp xây dựng, phát triển thành phố quê nhà Grand Rapids, tiểu bang Michigan, tôi nhận thấy chính lối suy nghĩ tích cực và sự động viên, khích lệ là yếu tố cơ bản trong công tác lãnh đạo cũng như trong quá trình phát triển. Dù là người đứng đầu công ty hay là trụ cột gia đình, chính những suy nghĩ tích cực tạo ra tác động lan tỏa mạnh mẽ, dẫn đến sự thay đổi.

Cha tôi là người luôn lạc quan, ngay cả khi ông bị mất việc trong thời kỳ Đại Suy thoái. Tôi luôn nhận được nguồn động viên, khích lệ từ ông. Jay Van Andel và tôi không có một mơ ước nào khác ngoài việc tạo dựng cho mình một công việc kinh doanh riêng, và chúng tôi kiên trì đeo đuổi mục tiêu dù trên bước đường lập nghiệp đã gặp rất nhiều khó khăn trở ngại. Chúng tôi đã từng thuê một hội trường có sức chứa hai trăm người để tổ chức buổi thuyết trình nhằm tìm kiếm nhà phân phối cho những sản phẩm dinh dưỡng của mình. Vậy mà chỉ có hai người tham dự! Nhưng chúng tôi vẫn không nản chí, kết quả là công việc kinh doanh của chúng tôi ngày hôm nay đã phát triển lớn mạnh đến không ngờ. Mọi người chúc mừng thành quả của chúng tôi, tuy nhiên chúng tôi không dành quá nhiều thời gian để tự mãn với những gì mình đã đạt được. Chúng tôi đang bận lên kế hoạch cho tương lai.

Mặc dù con người thường muốn trút giận hay càu nhàu về một vấn đề gì đó, nhưng họ đều bị cuốn hút vào những điều tích cực và sẽ đi theo ánh sáng dẫn đường để đến với những điều tốt đẹp ấy. Tôi đã từng diễn thuyết trên các sân khấu lớn, nhưng một trong những bài diễn thuyết đầu tiên của tôi là với một nhóm gồm bốn mươi nhân viên kế toán. Một trong những nhân viên đầu tiên khi Amway mới thành lập đã mời tôi nói chuyện. Tôi suy nghĩ rất nhiều về nội dung bài nói chuyện và nhanh chóng ghi chú lại tất cả những điều tốt đẹp đã diễn ra trong những ngày đầu phát triển kinh doanh.

Rất nhiều diễn giả mà tôi biết thường muốn chứng tỏ sự hiểu biết của mình bằng cách đề cập đến những điều tồi tệ đang xảy ra trên thế giới. Đây là cách để họ đánh bóng tên tuổi và gia tăng sự tín nhiệm cho mình. Họ luôn cố tìm ra những điều có thể biến họ trở thành "nhà bình luận". Trong buổi nói chuyện với nhóm nhân viên kế toán ấy, tôi nói rằng tôi không có ý định chỉ trích bất kỳ điều gì mà chỉ muốn chia sẻ những điều tốt đẹp đang diễn ra trên đất nước này mà thôi.

Sau lần đó, tôi lại tiếp tục truyền tải những thông điệp tích cực đến các nhóm khác. Càng ngày tôi càng nhận được nhiều sự ủng hộ hơn qua các bài phát biểu của mình. Nó giúp mọi người nhận ra cách thức cũng như lý do tại sao họ nên hình thành thói quen tìm kiếm những điều tốt đẹp trong cuộc sống và từ những người xung quanh.

Từ thông điệp nhỏ mà tôi đã gửi đến nhóm nhân viên kế toán khi ấy nay đã phát triển thành chủ đề Bán hàng kiểu Mỹ (Selling America) - bài nói chuyện tôi đã trình bày trước hàng ngàn người trên khắp cả nước. Sau đó, bài nói chuyện này được thu âm lại và được trao tặng giải Alexander Hamilton Award for Economic Education (Giải thưởng Alexander Hamilton dành cho hoạt động Giáo dục Kinh tế) từ Freedoms Foundation(2). Khi đó, tôi nhận ra khi tôi càng chia sẻ những điều tích cực, thì càng có nhiều người muốn lắng nghe tôi nói.

Nguyên nhân là do con người quá "đói" những thông tin tích cực và tốt đẹp bởi thế giới ngày nay đầy rẫy những chuyện tồi tệ. Chúng ta quen với việc tìm những lỗi lầm, sai sót. Có thể là do ta đã bị tiêm nhiễm tư tưởng hoài nghi, rằng điều tốt đẹp chỉ có trong cổ tích!

Tôi hy vọng rằng qua cuốn sách này, mọi người có thể tìm thấy cho mình những điều tích cực trong cuộc sống. Để thành công, bạn cần bỏ ra chút công sức và kiên trì luyện tập. Nhưng những ai nỗ lực giúp bản thân và giúp những người khác, chắc chắn họ sẽ được tưởng thưởng xứng đáng. Sống lạc quan là một sự lựa chọn, giống như việc lựa chọn hướng đi khôn ngoan để tránh các rắc rối có thể xảy đến hoặc nhanh chóng thay đổi lộ trình khi bạn nhận ra mình đang đi sai hướng.

Một khi ta đã chọn lối suy nghĩ tích cực, nó sẽ trở thành thói quen. Khi gặp ai đó, ta nên lắng nghe để nhận ra điều tốt mà họ đã làm. Biết kiên nhẫn lắng nghe, ta sẽ nghe được những điều tốt đẹp. Sau đó ta nên đáp lại bằng những câu phù hợp như: "Bạn có thể làm được!", "Cảm ơn bạn!", hoặc "Tôi rất tự hào về bạn!".

Lối suy nghĩ tích cực sẽ thay đổi con người bạn và cách nghĩ của bạn, giúp bạn động viên tinh thần của người khác. Khi bạn bắt đầu tìm kiếm những điều tốt đẹp, bạn sẽ cảm thấy mọi thứ đẹp đẽ hơn. Lòng quý trọng bản thân phát triển một cách tự nhiên từ thói quen nhìn vào mặt tốt ở người khác. Làm được như vậy, bạn cũng sẽ nhận ra được nhiều điểm tốt ở chính mình, đồng thời người khác cũng nhận ra và khen ngợi những điểm tốt này ở bạn.

Ngày tôi tốt nghiệp cấp ba, người thầy dạy giáo lý đã viết một lời động viên giản dị trong cuốn lưu bút của tôi mà cho đến giờ tôi không thể nào quên được: "Gửi đến chàng trai trẻ có tài năng lãnh đạo trong vương quốc của Chúa". Dòng chữ ấy đơn giản có giá trị khích lệ rất lớn đối với một cậu học sinh học không giỏi, đã từng bị nhận xét là không đủ điều kiện vào đại học như tôi. Nhưng người thầy đáng kính ấy đã nhìn ra tôi là người có khả năng lãnh đạo - điều mà tôi chưa từng nghĩ tới.

Điểm mấu chốt ở đây là chỉ một dòng chữ đơn giản lại có thể thay đổi cả cuộc đời một con người. Đến đây, vấn đề được đặt ra là bạn sẽ chuyển tải những thông điệp nào? Bạn đã nhận được những thông điệp nào? Bạn sẽ tạo ra bầu không khí bi quan hay tràn đầy sự động viên, khích lệ? Bạn sẽ vùi dập tinh thần họ hay nâng vực họ dậy? Riêng tôi, tôi quyết định trở thành một người luôn làm giàu thêm cho cuộc sống và tìm cách nâng đỡ những người xung quanh bằng cách nói những lời đơn giản nhưng đầy sức mạnh như: "Tôi tự hào về bạn", "Tôi cần bạn", "Tôi tin tưởng ở bạn", hoặc "Tôi yêu bạn". Những lời này đều có thể trở thành "chất xúc tác" làm thay đổi một con người, và chúng nên có trong kho từ vựng của bạn.

Cuốn sách này dành cho tất cả mọi người, đặc biệt cho những ai khao khát tiến lên vị trí lãnh đạo. Trở thành người lạc quan, tích cực chính là bước tiến đầu tiên cần có của một nhà lãnh đạo tài ba. Cho dù bạn là nhà lãnh đạo của một doanh nghiệp, giáo viên, huấn luyện viên, hay là bậc làm cha làm mẹ, những câu nói đầy sức mạnh này sẽ giúp bạn thành công trong vai trò của mình.

Nếu thử nhìn lại, bạn sẽ thấy những nhà lãnh đạo lỗi lạc thường có lối suy nghĩ tích cực. Chẳng hạn, dù đang trong thời khắc đen tối nhất của cuộc Thế chiến thứ II nhưng trong bài nói chuyện của mình trên đài phát thanh, Tổng thống Franklin Roosevelt chẳng hề đề cập đến bất kỳ câu chuyện bi quan, tiêu cực nào. Tổng thống Ronald Reagan thì lại là một nhà kể chuyện xuất sắc. Ông biết cách khiến người khác phải bật cười bằng những câu chuyện vui, bất chấp mình đang phải đối mặt với vấn đề khó khăn. Ông luôn nhìn thấy mặt tốt của sự việc. Còn trường hợp của Tổng thống John Kennedy, ông biết mình phải đặt ra một nhiệm vụ rõ ràng cho đất nước, ông kêu gọi: "Hãy tiến đến mặt trăng!". Ông thách thức cả nước Mỹ với giấc mơ tiến xa hơn nữa, làm tốt hơn nữa, và đi trước thời đại. Nước Mỹ kiên trì theo đuổi mục tiêu này và cuối cùng đã thành công vào năm 1969 với sự kiện lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại, con người đã đặt chân lên mặt trăng.

Những ai ở vị trí lãnh đạo đều cần phải phát triển những tính cách trên, làm quen với những câu nói đơn giản nhưng đầy sức mạnh và thực hành nghệ thuật tư duy tích cực. Người lãnh đạo phải là tấm gương cho mọi người noi theo. Họ là những người sẵn sàng bắt tay vào công việc và hoàn thành nó, bất kể đó là công việc gì.

Từ kinh nghiệm cá nhân, tôi biết rằng mọi người có thể hợp tác với nhau để cùng tạo ra bầu không khí tích cực trong cộng đồng của mình. Những người lạc quan ở thành phố Grand Rapids của tôi đã làm như thế, họ đã đưa thành phố quê hương phát triển thật đáng kinh ngạc trong những năm gần đây. Vài năm trước, tôi có dịp tiếp chuyện với những khách mời tham dự tiệc khai trương trung tâm hội nghị của chúng tôi. Tôi bảo rằng "Không khí thật tuyệt!", và họ đã rất ngạc nhiên với lời nhận xét này vì tối hôm đó có tuyết rơi và thời tiết rất xấu. Tuy nhiên, lúc đó tôi không có ý nhắc đến thời tiết, mà tôi muốn nói về bầu không khí của những con người tích cực đã cùng hợp sức để phát triển cộng đồng. Mọi người đã cùng nhau xây dựng nên trung tâm hội nghị tuyệt vời này nhờ vào tầm nhìn xa của các nhà lãnh đạo, bằng nguồn đóng góp của Chính phủ và những người ủng hộ, với đội ngũ những người lao động lành nghề cùng những con người âm thầm lặng lẽ trợ giúp - cũng phải kể đến rất nhiều nhân viên giỏi và kiên nhẫn đã phục vụ những bữa ăn ngon, nóng sốt đến từng người trong tổng số 2.500 khách tham dự.

Không chỉ là các nhóm cộng đồng mà bất kỳ công dân nào có thái độ tích cực cũng có thể tạo sự ảnh hưởng tương tự đối với đất nước, thậm chí đến cả thế giới. Nếu mọi người đều bắt đầu hình thành thái độ sống tích cực, bắt đầu tìm kiếm những điều tốt đẹp để khen ngợi thay vì soi mói lỗi lầm và chê trách lẫn nhau, xã hội này sẽ thay đổi một cách sâu sắc, trở thành nơi mà tất cả mọi người đều cùng dang tay nâng đỡ nhau. Sống trong môi trường đó, chúng ta chỉ nghĩ về những điều tốt đẹp, sẽ làm việc chăm chỉ hơn, có nhiều ý tưởng hơn, mơ xa hơn và có thể đóng góp nhiều hơn.

Không ai khác mà chính đất nước và xã hội của ta sẽ phải lãnh chịu hậu quả khi ta không thể tìm thấy bất kỳ điều gì tốt đẹp ở mọi người và mọi vật. Khi ta cố tình tránh né các cuộc trao đổi hay lời góp ý mang tính xây dựng, thay vào đó cứ quy chụp nhau rằng "Họ đang xúc phạm phẩm giá của mình", ta đang vô tình hình thành thói quen cản trở việc sử dụng những câu nói tích cực.

Tôi thích lời dạy trong kinh Tân Ước (Philippians 4:7-9), đoạn có ghi: "Rốt lại, hỡi anh em, phàm điều chi chân thật, điều chi đáng tôn kính, điều chi công bình, điều chi thanh sạch, điều chi đáng yêu chuộng, điều chi có tiếng tốt, điều chi có nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến". Hãy thử nghĩ xem thế giới sẽ trở nên như thế nào nếu tất cả mọi người đều lĩnh hội tinh thần trên!

Tôi nghĩ rằng cách đơn giản để khuyến khích mọi người xây dựng thái độ lạc quan, tích cực là giới thiệu một số câu nói tích cực như trong cuốn sách này. Những lời lẽ khiêm tốn ấy chứa đựng bên trong nó cả nguồn sức mạnh có thể làm biến đổi sâu sắc cuộc sống chúng ta theo hướng tốt đẹp hơn. Không dừng lại đó, khi ta quyết định sống với thái độ lạc quan tin tưởng, quyết định đó không chỉ thay đổi đời ta mà còn thay đổi cả cộng đồng, thậm chí là cả đất nước, và thế giới này cũng sẽ thay đổi theo. Chúng ta cần điều chỉnh thái độ sống theo hướng lạc quan và hành động tích cực để hàn gắn các mối quan hệ, kết nối mọi người lại với nhau vì lợi ích chung.

Cũng giống như những nhà lãnh đạo tài ba, bạn cũng có thể cải thiện hoàn cảnh của mình khi giúp đỡ người khác và truyền cảm hứng cho họ. Tôi hoàn toàn tin tưởng rằng thông điệp trong cuốn sách này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong xã hội hiện đại. Mọi xã hội đều cần đến những con người có thể khích lệ tinh thần và khơi dậy nguồn cảm hứng. Chính họ làm cho thế giới này luôn vận động. Và rất có thể bạn là một trong số đó!

Chú thích

(1) Đại Suy thoái (Great Depression) là thời kỳ suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra từ năm 1929, kéo dài đến hết thập niên 1930 và lấn sang đầu thập niên 1940. Nó bắt đầu sau sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Phố Wall vào ngày 29 tháng 10 năm 1929, rồi nhanh chóng lan rộng ra toàn châu Âu và mọi nước trên thế giới.

(2) Freedoms Foundation ra đời vào năm 1949, là một tổ chức giáo dục hoạt động phi lợi nhuận, không thiên về đảng phái nào.