Chương IV - TRÊN QUẢ ĐỒI VÀ DƯỚI QUẢ ĐỒI

Có nhiều con đường dẫn lên rặng núi kia, và trên núi lại có nhiều đèo. Song hầu hết những con đường đó đều là những cạm bẫy lừa gạt chẳng dẫn tới đâu hoặc tới những kết cục tệ hại, còn hầu hết các đèo thì đầy rẫy những điều hiểm ác và những mối nguy hiểm khủng khiếp. Được lời khuyên khôn ngoan của Elrond và kiến thức cùng trí nhớ của Gandalf trợ giúp, mấy chú lùn cùng anh chàng hobbit đã đi đúng đường và đến đúng cái đèo cần đến.

Đã mấy ngày dài dằng dặc sau khi trèo ra khỏi thung lũng và rời xa Ngôi Nhà Ấm Cúng Cuối Cùng nhiều dặm, bọn họ vẫn cứ leo lên, leo lên mãi. Đó là một con đường mòn khó đi và nguy hiểm, một con đường khúc khuỷu, hiu quạnh và cứ kéo dài ra mãi. Lúc này họ có thể ngoái nhìn xuống những vùng đất mà họ đã bỏ lại phía sau đang trải rộng ra mãi tít bên dưới. Xa tít tắp về hướng Tây, nơi mọi vật đều xanh xao và mờ nhạt, Bilbo biết có quê hương thanh bình và yên vui cùng cái hang hobbit của mình ở đó. Anh chàng rùng mình. Ở trên này trời đang trở lạnh đến cắt da cắt thịt và gió rít róng qua các khe đá. Những tảng đá, được mặt trời ban trưa trên lớp tuyết thả ra, thỉnh thoảng cũng ầm ầm lao xuống triền núi và băng ngang qua bọn họ (thật là may) hoặc vọt qua đầu họ (thật hãi hùng). Ban đêm ở đây thật buồn tẻ và lạnh lẽo, mà họ không dám ca hát hoặc chuyện trò quá to, bởi những tiếng vang nghe thật kỳ lạ, và bầu không khí tĩnh lặng dường như không thích bị phá vỡ - trừ phi bởi tiếng nước chảy, tiếng gió than van và tiếng đá nứt.

“Mùa hè đang đến ở tít dưới kia,” Bilbo nghĩ bụng, “và người ta đang cắt cỏ đem phơi và đi picnic. Họ sắp sửa thu hoạch lúa mì và hái quả mâm xôi, thậm chí trước khi chúng ta bắt đầu xuống triền núi bên kia nếu cứ đi với tốc độ này.” Những người khác cùng có ý nghĩ buồn chán không kém, mặc dù khi chào tạm biệt Elrond, trong niềm hy vọng lớn lao của buổi sáng ngày Hạ Chí, họ đã nói năng vui vẻ về chuyến vượt núi và về việc phi ngựa thật nhanh qua những xứ sở phía bên kia. Họ đã nghĩ đến việc tới cánh cửa bí mật tại Quả Núi Cô Đơn, có lẽ ngay vào tuần trăng cuối cùng sắp tới của mùa Thu - “mà có lẽ sẽ vào Ngày Durin” họ đã nói như vậy. Chỉ có Gandalf là lắc đầu và không nói năng gì. Đã nhiều năm những chú lùn chưa đi qua con đường này, còn Gandalf thì đã từng qua, và lão biết những tai ương và hiểm họa đã sinh sôi và nảy nở như thế nào ở Xứ Hoang Vu kể từ khi lũ rồng dồn con người ra khỏi các vùng đất, và bọn yêu tinh bí mật tản ra khắp nơi sau cuộc chiến tại vùng mỏ Moria. Thậm chí những kế hoạch tuyệt vời của các phù thủy khôn ngoan như Gandalf và của những người bạn tốt như Elrond đôi khi cũng bị trật lất khi người ta dấn thân vào những cuộc phiêu lưu đầy nguy hiểm tại Rìa Xứ Hoang Vu; và Gandalf là một phù thủy đủ khôn ngoan để nhận ra điều đó.

Lão biết rằng một điều gì đó bất ngờ có thể xảy ra, và lão hầu như chẳng dám hy vọng bọn họ sẽ vượt qua mà vẫn tránh được một cuộc mạo hiểm hãi hùng trên rặng núi đồ sộ cao vút với những đỉnh núi quạnh hiu và những thung lũng hoang vu kia. Họ đã không qua được. Mọi sự đều tốt đẹp, cho đến một hôm họ gặp một trận bão kèm theo sấm sét - mà còn hơn thế, đó là một cuộc chiến-sấm sét. Các bạn cũng biết một trận bão thật sự lớn kèm theo sấm sét mà ập xuống vùng thung lũng ven sông thì có thể khủng khiếp đến dường nào rồi đấy; đặc biệt là đôi lúc hai trận

bão như thế đụng độ với nhau. Sấm và chớp trên núi vào ban đêm lại còn khủng khiếp hơn, khi dông bão nổi lên từ hướng Đông và hướng Tây và giao chiến. Sét đánh vào các đỉnh núi, những tảng đá run rẩy, những tiếng nổ lớn xé toạc không gian và cứ rền vang mãi rồi rơi vào từng hang hốc; còn màn đêm thì đầy những âm thanh đinh tai nhức óc và những vệt sáng bất ngờ.

Bilbo chưa hề thấy hoặc hình dung ra bất kỳ cái gì như vậy. Bọn họ đang ở một nơi chật hẹp mãi tít trên cao, bên cạnh lại là một quãng rơi xuống thung lũng đen ngòm phía dưới. Tại đó họ trú ẩn qua đêm bên dưới một tảng đá chìa ra từ vách núi, và anh chàng nằm đắp chăn mà từ đầu đến chân cứ run bần bật. Khi hé nhìn ra ngoài, trong những ánh chớp sáng lòa, anh chàng thấy những gã khổng lồ đá xuất hiện phía bên kia thung lũng, đang chơi trò ném đá vào nhau, rồi bắt lấy những tảng đá ấy mà quăng vào màn đêm để rồi đá vỡ vụn ra trong đám cây cối mãi tít bên dưới hoặc đập vào nhau đánh rầm một cái và vỡ tan. Sau đó là gió và mưa, gió quất vào mưa và mưa đá từ mọi hướng khiến tảng đá thè lè đâu còn là vật che chở nữa. Chẳng mấy chốc bọn họ đều ướt sũng còn những con ngựa của họ thì đứng gục đầu và thu đuôi vào giữa những cẳng chân, một vài con hí lên vì hoảng sợ. Họ có thể nghe tiếng những gã khổng lồ cười hô hố và quát tháo vang vọng khắp các triền núi.

“Thế này thì không ổn rồi!” Thorin nói. “Nếu không bị gió thổi bay đi, hoặc chết chìm hay bị sét đánh, thì chúng ta cũng sẽ bị gã khổng lồ nào đó tóm được và đá vút lên trời như một quả bóng mà thôi.”

“Ồ, nếu anh biết nơi nào tốt hơn, thì hãy đưa chúng ta tới đó!” Gandalf nói, bản thân lão cũng đang cảm thấy rất bực bội, và chẳng vui vẻ gì về lũ khổng lồ kia.

Tranh luận xong, họ cử Fili và Kili đi tìm một nơi trú ẩn tốt hơn. Hai chú này rất tinh mắt, và vì trẻ nhất trong mấy chú lùn, kém những chú kia khoảng năm chục tuổi, hai chú thường nhận những việc thuộc loại này (khi mà mọi người đều có thể thấy rằng có cử Bilbo đi thì cũng hoàn toàn vô dụng). Cái việc tìm kiếm thật là lạ lùng, nếu các bạn cần tìm được một cái gì đó (Thorin nói đại khái như vậy với hai gã lùn trẻ tuổi). Tất nhiên là các bạn thường tìm được một cái gì đó, nếu các bạn tìm kiếm, nhưng không phải bao giờ cũng đúng là cái mà các bạn đi tìm. Điều đó tỏ ra là đúng trong trường hợp này.

Chẳng mấy chốc hai gã Fili và Kili vừa lê bước trở về vừa bám vào những tảng đá giữa trời gió. “Chúng tôi đã tìm được một cái hang khô ráo,” họ nói, “cách chỗ rẽ gần nhất không xa lắm; mà lũ ngựa và tất cả mọi người có thể vào được đấy.”

“Các cậu đã khảo sát thật kỹ cái hang ấy chưa?” lão phù thủy hỏi, bởi lão biết rằng những cái hang ở tít trên núi thì hiếm khi vô chủ.

“Rồi ạ, rồi ạ!” hai chú nói, dù mọi người đều biết là họ không thể dành nhiều thì giờ vào việc ấy; họ đã quay trở về quá nhanh. “Hang ấy không lớn đến thế, và cũng không sâu lắm.”

Dĩ nhiên cái phần nguy hiểm của các hang động là ở chỗ đó: đôi khi các bạn không biết chúng sâu đến đâu, hoặc một lối đi ở phía sau có thể dẫn tới chỗ nào, hay cái gì đang chờ các bạn ở bên trong. Nhưng lúc này cái tin Fili và Kili mang về dường như cũng khá tốt rồi. Thế là họ đứng cả dậy và chuẩn bị rời đi. Gió đang hú và sấm vẫn đang gầm thét, và họ phải vất vả lắm mới dắt được ngựa cùng đi. Tuy nhiên chặng đường cũng không xa, và chẳng mấy chốc họ đã đến một tảng đá lớn chòi ra trên lối mòn. Nếu bước về phía sau, các bạn sẽ thấy một cái cổng tò vò thấp ở sườn núi. Cổng chỉ đủ rộng cho lũ ngựa len mình lách vào sau khi đã tháo hết hành lý và gỡ bỏ yên cương. Khi chui qua vòm cổng đó, họ thấy tiếng mưa gió bên ngoài dễ chịu chứ không như lúc gió mưa khắp nơi xung quanh họ, và cảm thấy an toàn trước lũ khổng lồ cùng những tảng đá chúng ném vung vít. Song lão phù thủy không dám liều. Lão bật sáng chiếc gậy phép của mình - như lão đã làm hôm nào tại phòng khách của Bilbo, dường như đã lâu lắm rồi, chắc các bạn còn nhớ - và trong ánh sáng đó bọn họ thăm dò khắp lòng hang.

Hang này dường như khá rộng, mà lại không quá lớn và bí ẩn. Nền hang khô ráo và vài cái hốc trong hang có thể làm nơi ẩn náu dễ chịu. Ở một đầu hang có chỗ cho đàn ngựa; và chúng đứng đó (rất vui mừng vì sự thay đổi này), xả hơi và nhai rào rạo đồ ăn trong chiếc túi treo trên cổ. Oin và Gloin muốn nhóm một đống lửa ở cửa hang để hong khô quần áo, nhưng Gandalf không cho phép. Thế là hai chú trải bộ đồ ướt của mình lên nền hang, và lấy quần áo khô từ các bọc khác ra; sau đó họ chuẩn bị chăn đắp, lấy tẩu ra và thổi vòng khói, những vòng tròn khói này được Gandalf tô thành các màu khác nhau rồi khiến chúng vút lên nhảy múa gần trần hang để bọn họ tiêu khiển. Họ cứ chuyện trò hoài và quên bẵng về trận bão, rồi lại bàn xem mỗi người sẽ làm gì với phần kho báu của mình (khi họ được nhận, mà lúc này thì điều đó dường như không quá bất khả thi); và thế là họ lần lượt lăn ra ngủ. Và đó là lần cuối cùng họ sử dụng lũ ngựa, những gói đồ, hành lý và các vật dụng cá nhân mà họ đã mang theo.

Rốt cuộc, việc anh chàng Bilbo nhỏ bé cùng đi với bọn họ vào đêm hôm ấy hóa ra lại là một điều hay. Bởi không hiểu vì sao mãi một lúc lâu anh chàng vẫn không ngủ được; và khi đã ngủ, anh chàng lại có những giấc mơ kinh hoàng. Anh chàng mơ thấy một vết nứt trên vách ở cuối hang cứ lớn dần lên mãi, rồi mở ra mỗi lúc một rộng hơn, và anh chàng rất sợ hãi nhưng không thể kêu to hoặc làm bất kỳ điều gì mà chỉ nằm mà nhìn. Sau đó anh chàng mơ thấy nền hang cứ lún dần, rồi anh chàng trượt chân và bắt đầu rơi xuống, rơi xuống mãi, có trời mà biết sẽ rơi xuống tận đâu.

Mơ tới đó anh chàng giật mình kinh hãi choàng tỉnh dậy, và phát hiện ra một phần giấc mơ của mình là thật. Một vết nứt đã mở ra ở cuối hang, làm thành một lối đi rộng. Anh chàng chỉ kịp nhìn lần cuối những cái đuôi ngựa khuất dần vào lối đi đó. Dĩ nhiên anh chàng la lên thật to, một tiếng la to nhất mà một người hobbit có thể la được, bằng vào cỡ người của họ thì tiếng la này thật đáng kinh ngạc.

Những gã yêu tinh vụt nhảy ra, đủ loại yêu tinh, to lớn có và xấu xí thậm tệ cũng có, cơ man là yêu tinh, vô cùng đột ngột. Ít nhất mỗi chú lùn cũng phải chọi với sáu gã yêu tinh, thậm chí anh chàng Bilbo cũng phải chọi với hai gã. Thế là chỉ một loáng tất cả bọn họ đều bị tóm gọn và bị mang đi qua cái khe nứt kia. Trừ Gandalf. Tiếng la của Bilbo đã có tác dụng tốt đến thế đấy. Nó khiến lão tỉnh giấc trong nháy mắt, và khi lũ yêu tinh tiến đến định chộp lão thì một ánh sáng khủng khiếp như ánh chớp vụt lóe trong hang, có mùi gì đó giống như thuốc súng, và dăm gã trong bọn chúng lăn ra chết.

Khe nứt đóng lại đánh tách một cái, thế là Bilbo cùng các chú lùn đã ở phía khủng khiếp bên kia! Còn Gandalf ở đâu nhỉ? Điều đó thì cả bọn họ lẫn lũ yêu tinh đều không biết, mà lũ yêu tinh cũng không nán lại để tìm lão. Chúng túm lấy Bilbo cùng các chú lùn và hối hả dồn họ đi. Đường đi cứ xuống sâu mãi, hun hút và tối thăm thẳm nên chỉ những gã yêu tinh quen sống trong lòng núi mới có thể nhìn rõ được. Các lối đi ở đó cứ cắt nhau và chạy nhằng nhịt khắp tứ phía, song lũ yêu tinh thuộc đường của chúng, cũng như các bạn thuộc đường tới trạm bưu điện gần nhất vậy; còn con đường này thì cứ xuống, xuống mãi và ngột ngạt kinh khủng. Lũ yêu tinh rất thô bạo, cứ cấu véo bạn không thương tiếc và khúc khích cười bằng cái giọng lạnh lùng khiếp sợ. Bilbo thậm chí còn cơ cực hơn cái lần bị gã khổng lồ túm những ngón chân mà xách lên. Anh chàng cứ ước hoài được trở về cái hang hobbit đẹp đẽ và sáng sủa của mình. Mà đây đâu phải là lần ao ước cuối cùng.

Lúc này bỗng một ánh sáng đỏ chập chờn hiện ra trước mặt họ. Lũ yêu tinh bắt đầu hát, đúng hơn là kêu ồm ộp, vừa bắt nhịp bằng cách giậm những bàn chân bèn bẹt lên nền đá vừa lắc mạnh các tù nhân.

Sập! Tách! Khe nứt trên vách!

Cứ kẹp, cứ chộp! Cứ cấu, cứ tóm cổ!

Và xuống, xuống mãi tới thị trấn-yêu tinh

Tiến lên, chàng trai trẻ của ta ơi!

Chát, chát! Nghiền nát, đập nát!

Hãy phang búa kịch liệt! Ầm ầm, ầm ầm!

Hãy đập, hãy đập, sâu thẳm trong lòng đất!

Hô hô! Chàng trai trẻ của ta ơi!

Vun vút, đen đét! Roi da quất!

Nào đạp nào đấm! Nào rên nào khóc!

Hãy làm việc, làm việc! Đừng liều bỏ trốn

Trong lúc yêu tinh vừa uống rượu vừa cười,

Khắp mọi nơi, sâu thẳm trong lòng đất

Phía dưới kia, chàng trai trẻ của ta ơi!

Tiếng hát nghe thật hãi hùng. Các vách đá vọng lại âm thanh sập, tách! và nghiền nát, đập nát cùng tiếng cười khó chịu của chúng ở câu hô hô! Chàng trai trẻ của ta ơi! Đại ý của bài hát thật quá rõ ràng! Bởi lúc này lũ yêu tinh lấy roi da mà quất họ vun vút, đen đét khiến cả bọn chạy thục mạng trước mặt chúng; và có đến mấy chú lùn đã khóc thét rên rỉ inh thiên địa khi họ nháo nhào chạy vào một cái hang lớn.

Hang này được thắp sáng bởi một đống lửa lớn ở giữa và những cây đuốc dọc các bờ vách, trong hang đầy những yêu tinh. Cả lũ chúng đều cười to, giậm chân và vỗ tay, khi những chú lùn (cùng anh chàng Bilbo tội nghiệp ở sau cùng và gần với những sợi roi da nhất) ào ào chạy vào, trong lúc mấy gã yêu tinh áp giải cứ quất roi vun vút từ phía sau. Đàn ngựa đã ở đó, đang đứng túm tụm trong một góc; còn các gói đồ và hành lý thì nằm ngổn ngang, bị xé rách bươm và đang bị lũ yêu tinh lục lọi, hít ngửi, sờ mó, chúng đang cãi cọ để tranh nhau những thứ đó.

Tôi e rằng đó là lần cuối cùng họ còn nhìn thấy những chú ngựa nhỏ bé tuyệt vời ấy, kể cả chú ngựa bạch nhỏ nhắn chắc nịch và vui tính mà Elrond đã cho Gandalf mượn khi trước, bởi con ngựa của lão không thích hợp với những đường mòn trên núi. Bởi vì lũ yêu tinh ăn cả ngựa lớn ngựa nhỏ và lừa (và những thứ đáng sợ hơn nhiều), mà chúng thì lúc nào cũng đói. Tuy vậy, ngay lúc này các tù nhân chỉ đang lo cho bản thân mình. Lũ yêu tinh xích tay họ quặt ra sau lưng và buộc cả bọn thành một dây mà kéo về mãi cuối hang, Bilbo bé nhỏ thì quẫy giật ở cuối hàng.