Hôm Tavecniê ra đi, Lêa tới chỗ hẹn gặp trên đường Ôctavơ-Phơie. Nàng thức dậy muộn và chỉ kịp xỏ tay vào chiếc áo dài. Nàng cảm thấy tàu điện chật như nêm chạy chậm một cách thảm hại dọc các đường hầm. Đến ga Pôngpơ, nàng chen lấn hành khách, nhảy vọt ra cửa. Đã chín giờ rưỡi.

Bà đờ Payerinhôp, nghiêm trang trong bộ đồng phục cắt rất đẹp, lạnh lùng tiếp nàng:

- Cô đến chậm.

- Vâng, thưa bà, bà thứ lỗi cho.

- Ông chủ tịch Hội chúng tôi giới thiệu cô. Cô quen biết ông ấy?...

- Không.

- Tôi thấy... - Bà vừa nói vừa nhìn nàng từ đầu xuống chân.

Lêa cúi đầu xuống.

- Tóc cô, bao giờ cũng cắt như thế à?

Như một cô bé gái có lỗi, nàng cảm thấy mặt mình đỏ bừng.

- Mốt mới hả?... Đấy là một kiểu, phải thích nó thôi... nhưng tôi khuyên cô là nếu chúng tôi chấp nhận cô thì nên để tóc sao cho phù hợp với đồng phục của mình: Cô có biết lái xe không?

- Thưa bà, có.

- Thay bánh xe, chữa máy được không?

- Không.

- Tôi biết mà, rồi cô phải học, mọi cái. Dĩ nhiên, cô cũng chưa biết sơ cứu những người bị thương chứ gì?

Lêa tức bực. Người đàn bà kia làm nàng khó chịu với điệu bộ đại phu nhân của bà ta.

- Thưa bà, chưa.

- Vậy vì sao cô muốn gia nhập Chữ thập đỏ?

- Để phục vụ đất nước tôi.

Hay quá! Nàng nhớ rõ bài học Phrăngxoa đã dạy cho. Câu trả lời hình như làm vui lòng bà đờ Payerinhôp.

Bà ta nói, giọng trở lại dịu dàng:

- Tốt. Nếu đơn cô được chấp nhận, cô sẽ phải thực tập sáu tuần lễ, học những điều sơ đẳng về cơ khí ô tô và sách sơ cứu những người bị thương mà cô phải chở họ đi. Sau đó, chúng tôi sẽ cử cô tới chỗ nào cần đến sự có mặt của cô hơn cả.

- Bao giờ tôi được biết kết quả?

- Trong tuần này. Có nhiều người xin, chúng tôi chỉ muốn tuyển những người tỏ ra có khả năng hoàn thành nhiệm vụ nhiều nhất. Nếu được nhận, cô sẽ có giấy gọi.

Một cái bắt tay nồng nhiệt kết thúc buổi trao đổi.

Năm ngày sau, Lêa ăn bữa ăn đầu tiên cùng với những người mới được tuyển lựa ở phố Phrăngxoa đệ nhất. Ngay từ những bài học dầu tiên, nàng tỏ ra đặc biệt khéo tay trong việc tháo bánh xe, lau chùi bugi và sửa chữa nhỏ đối với động cơ.

Chắc hẳn bầu không khí bè bạn trong buổi tập dượt mà Lêa thích thú giúp nàng vượt qua nỗi sợ hãi và ghê tởm được kể trong thư của bà Ruyt nhận được ngày 7 tháng Mười. Nàng bắt đầu đọc to trước mặt hai bà cô, Phrăngxoadơ và Lôrơ.

"Vecđơle, ngày 2 tháng Mười 1944

Các cháu thân mến!

Đã hai tuần này, bà muốn viết thư cho các cháu, nhưng cứ chần chừ không viết được. Những điều bà cần nói với các cháu khủng khiếp tới mức bà không cầm bút nổi, do vậy các trang thư nhàu nát đến thế này.

Các cháu thân mến, các cháu phải thật dũng cảm khi đọc những dòng sau đây. Anbe mất rồi. Người ta tìm thấy xác ông ấy chôn trong vườn ngôi biệt thự bọn Đức chiếm ở Buxca. Sau khi mổ tử thi, người ta kết luận chắc hẳn ông ấy đã treo cổ tự sát sau khi bị tra tấn, hành hạ. Bà Mirây dũng cảm một cách tuyệt vời: Không một giọt nước mắt tuy bà vẫn không có tin tức gì về cậu con trai. Công việc mai táng đã được tổ chức ở Xanh-Make; ông thị trưởng Boócđô và nhiều người kháng chiến có mặt...... Ông bác các cháu, luật sư Đenmax và con trai ông bị quần chúng hành hình ở Boócđô".

- Ôi! Lạy chúa!

Buồn nôn, bà Lida đờ Môngplâynet chạy ào vào buồng tắm, trong lúc những người khác ngồi sững sờ, im lìm như tượng đá cho tới khi bà bước vào phòng trở lại, xanh mét và tiều tụy, đầu tóc ướt đẫm. Bà đặt bàn tay lên cánh tay bà chị. Cử chỉ âu yếm ấy đánh thức bà Anbectin dậy.

- Cháu đọc tiếp đi. - Bà bảo, giọng run run.

Cô gái ấp úng mãi mới chậm rãi đọc được như đánh vần những dòng chữ làm họ đau đớn:

"... và xác họ đưa đi diễu qua các đường phố rồi vứt ở bến sông La Mone. Nhà ở và phòng luật sư bị cướp phá. Thật khủng khiếp, bà Đuypuy, người vú già, có đến thăm bà ở bệnh viện. Bà ấy bảo từ sau khi được tin Pierô chết, ông bác các cháu thay đổi hẳn; chỉ có vài ngày mà ông ấy già đi đến hàng chục năm. Philip và ông già Girô, người giúp việc lâu năm nhất trong phòng luật sư, khuyên ông ta đi tránh ở một vùng người ta không biết ông. Ông khước từ nhưng khuyên con trai ra đi. Thấy ông từ chối, cậu anh họ các cháu cũng ở lại. Bà Đuypu tin chắc rằng ông bác các cháu ở lại để cho người ta giết... Các cháu thân mến, bà biết tất cả những việc này làm các cháu đau xót, các cháu tha lỗi cho bà. Điều đau đớn nhất phải nói nữa là..."

- Không, không phải bác ấy. - Lêa rên rỉ và mấy lần phải ngừng đọc.

- Ai còn chết nữa thế? - Phrăngxoadơ hỏi.

- Đây chị đọc đi, em không sao đọc được tên bác ấy.

"... hiến binh gọi bà tới để nhận dạng một cái xác. Bác thấy một người đàn ông không cao lớn lắm, mặc quân phục, có hai người F.F.I. đi theo. Cả ba người xem xét và lần lượt nhận diện xác chết. Đến lượt mình, bà thấy trong người khó ở. "Bà phải nhìn xem - Ông thiếu tá hiến binh bảo bà - bà là người duy nhất trong gia đình Đenmax trong vùng này". Bà đã nhìn. Một phần mặt bị loài vật gặm nát, phần còn lại rất dễ nhận ra: bác Ađriêng của các cháu..."

Lêa hét lên một tiếng và ngã vật xuống đất, miệng lẩm bẩm:

- Tôi biết mà... tôi biết mà...

Anbectin và Lôrơ nâng nàng dậy đặt nằm trên tràng kỷ.

- Lida, bà đi mời bác sĩ!...

- Bác ấy chết thế nào? - Cuối cùng Lêa thốt lên được mấy tiếng và ẩy những bàn tay đang giữ nàng.

Phrăngxoadơ sẽ đọc tiếp sau. Bây giờ cháu biết là đến chỗ khủng khiếp nhất. Cháu đày đọa mình thêm để làm gì? - Bà Anbectin bảo.

- Không! Đọc hết thư đi.

"... thầy thuốc pháp y kết luận là một trường hợp tự sát..."

- Tự sát? - Mọi người kêu lên.

- Một linh mục tự sát?... Không thể được. - Anbectin lên tiếng và làm dấu thánh.

Đau đớn đến sững sờ, người co rúm lại, hai hàm răng Lêa đánh lập cập. "Mình biết mà nàng nghĩ bụng "nhẽ ra mình phải hiểu điều đó khi bác ngỏ ý là bác mất lòng tin... Nhưng sao bác lại làm như vậy?... Bác là người có dũng khí... Hoạt động của bác trong phong trào kháng chiến là quan trọng... Cái chết ấy quả xa lạ đối với bác...". Nàng muốn xua đuổi cái ý nghĩ tự sát nhưng có cái gì đó mách bảo nàng đó quả là vụ tự sát.

Quỳ sụp xuống, hai tay chắp trước ngục, Anbectin và Lida cầu kinh. Đối với hai tin đồ Cơ đốc giáo ngoan đạo này, không một tội ác nào lớn hơn tội tự sát. Những lời nói yêu thương và hòa bình của con người này vang lên dưới vòm nhà thờ Đức Bà đã từng dìu dắt lòng tin của họ còn hơn cả những lời của cha nhận xưng tội... Giờ đây hành vi phạm tội đáng đày xuống địa ngục của ông chẳng những làm họ hết sức đau xót mà còn làm lung lay cả những lời lẽ thuyết giáo của ông. Bằng hành vi ma quái ấy, cha Đenmax phủ nhận sự tồn tại của Chúa Giêsu. Họ cảm thấy rõ ràng điều đó. Lôrơ nhặt lá thư từ tay Phrăngxoadơ rơi xuống và đọc tiếp:

"... Không một ai trong chúng ta muốn tin, nhưng không thể phủ nhận sự thật hiển nhiên trước những lời giải thích của ông thiếu tá hiến binh và nhất là của ông thầy thuốc. Ông bác tội nghiệp của các cháu được an táng trong khu mộ gia đình ở nghĩa trang Vecđơle, cạnh bà cô và song thân các cháu. Không có lễ cầu kinh và lễ ban phúc. Một buổi lễ tang của người cùng khổ, nếu không có những vòng hoa.

Bà hiện đang ở nhà bà bạn Ximôn tại Vecđơle và sẽ ở lại đây cho tới khi bình phục. Sau đó, nếu các cháu muốn, bà sẽ đến với các cháu. Vụ hái nho đã bắt đầu từ hai hôm nay. Mùa nho sẽ tốt nhưng rượu thì bình thường. Bà phải thuê tù binh Đức giúp việc. Họ rất sợ "quân du kích" nên lao động rất có hiệu quả. Rồi đây các cháu phải quyết định tương lai của trang ấp và việc xây dựng lại nhà cửa. Bà bắt đầu lục lọi giấy tờ của Phaya nhưng đối với bà, tất cả thứ đó đều mơ mơ hồ hồ, ông công chứng qua đời rồi, cần chọn một người khác. Các cháu suy nghĩ về việc đó đi.

Các cháu thân mến, một lần nữa, các cháu tha lỗi cho bà về những tin tức khủng khiếp này và các cháu hãy tin rằng bà mãi là người chung thủy tận tụy và yêu thương đối với các cháu.

RUYT"

"Đúng thế! Đã là mùa hái nho, thế mà mình quên mất!" - Lêa nghĩ.

Ngày 20 tháng Mười Một, Lêa được xét đỗ qua kỳ thi mặc dù sự cố xảy ra trong khi tập cáng thương: người y tá đóng vai thương binh bị rơi ngã. Nàng cất cẩn thận tấm bằng lái xe cứu thương của Hội chữ thập đỏ Pháp sau khi nghe diễn từ của bà đờ Payerinhôp, của ông Alix Oboanô và của ông thầy thuốc đã dạy họ cách sơ cứu người bị thương.

Ba hôm sau, nàng được cử tới Amiêng và ở trong tòa lâu đài của bà Guyăngcua dùng làm trụ sở của Hội. Nàng hết lòng chạy chữa cho những người thường dân: trẻ em bị thương vì mìn, những người hấp hối từ mặt trận chuyển về, những gia đình người Bỉ và người Pháp gặp nạn, những người ốm vì rét, vì đói, vì kiết lỵ. Lúc đầu, nàng tưởng không đủ sức chịu đựng, nhưng một cô gái, nhỏ con tới mức phải may riêng đồng phục theo khổ người, tên là Gianin Ivoay, nhận bảo hộ nàng và động viên lòng dũng cảm của nàng.

Ngày 24 tháng Chạp, Gianin và Lêa về muộn, mệt rã rời vì phải chở những người bị thương đến các bệnh viện trong vùng. Họ lê bước trèo qua các bậc tam cấp. Tiền sảnh trong cảnh tranh tối tranh sáng, nhưng một luồng ánh sáng rực rỡ phát ra từ phòng khách, những giọng nói sôi nổi và vui vẻ hát một điệu Ja. Có việc gì vậy? Ở đây làm gì có những chuyện khác thường thế này! Ngạc nhiên, họ đẩy cửa và đứng sững trước một cây thông khổng lồ rực rỡ những chùm bóng điện và những miếng bông tượng trưng cho tuyết. Một ngọn lửa lớn cháy rực trong lò sưởi. Một người đàn ông cao lớn tay nâng cốc rượu, bước tới, tươi cười.

- Hai cô là những người tới sau cùng, các cô vào nhanh lên và đóng cửa lại.

Lêa từ từ đóng cửa rồi quay lại, hai tay sau lưng vặn chặt núm cửa bằng đồng khắc chạm. Nàng tựa lưng vào tấm bình phong để khỏi ngã khi thấy bước về phía mình, như qua một lớp sương mù, người đàn ông đang làm nàng sửng sốt: nàng không tin mắt mình vừa hoan hỉ trong lòng.

Phrăngxoa Tavecniê vất vả lắm mới làm cho nàng bỏ tay ra. Bà chủ nhà bước tới.

- Cô Đenmax, cô bình tĩnh lại, trông cô xanh rớt. Chắc hẳn cô xúc động được gặp lại vị hôn phu.

"Vị hôn phu của mình? Bà ấy nói tới ai vậy?". Nhưng bà chủ nhà đã nói tiếp:

- Nhờ thiếu tá Tavecniê, chúng ta sẽ có một buổi lễ Nôen thực sự. Ông đã mang theo trong xe tất cả những thứ cần thiết cho bữa ăn nửa đêm. Cô đi thay y phục đi, quần áo cô lấm láp hết rồi.

Phrăngxoa nghiêng mình trước bà già và nói, một nụ cười hết sức duyên dáng trên môi:

- Nếu bà cho phép, tôi xin đi theo cô Đenmax.

- Mời ông thiếu tá tự nhiên cho, trong lúc chờ đợi, chúng tôi sẽ sắp đặt xong mọi việc.

Lêa để anh lôi đi như một người mộng du.

- Phòng em đâu?

- Trên gác.

Vào tới phòng, anh ôm chầm lấy nàng hôn lấy hôn để. Nàng để mặc anh, không phản ứng. Anh nhận ra, đứng lùi lại và quan sát nàng trong lúc vẫn đang rộng tay giữ lấy người yêu.

- Thế mà anh hy vọng em say đắm hơn.

Nàng nổi giận.

- Anh "đổ bộ" mà không báo trước gì hết trong lúc tôi tưởng anh ở tận đâu đâu... anh... tự giới thiệu là chồng chưa cưới của tôi... anh nhảy bổ vào tôi và.. Anh cười gì thế?

- Anh tìm thấy em như xưa rồi. Em có ban giờ là người chịu bị động đâu.

Nàng đỏ bừng mặt và vẫy vùng trong vòng tay giờ đây lại siết chặt lấy nàng.

- Em bình tĩnh lại, chúng ta không có nhiều thì giờ đâu. Anh có thể bị ra trước Tòa án quân sự vì đến gặp em đấy. Nhẽ ra anh phải có mặt ở Cônma.

- Vì sao anh lại bảo anh là chồng chưa cưới của tôi?

- Để người ta khỏi ngạc nhiên thấy anh đến bất ngờ và để anh gặp em một mình. Nào, em hôn anh đi.

Cãi lý cãi lẽ với anh như vậy, nàng quả là điên rồ. Gặp anh nàng sung sướng tưởng đến muốn chết được. Nàng hôn lại anh và kẻo anh đến bên giường.

- Anh đến đây.

Họ làm tình với nhau như thể phải tính toán từng phút, từng giây một cách vụng về. Nhưng cơ thể họ thích ứng với sự vội vã này rất nhanh, khoái lạc làm họ quên cả thời gian.

Tiếng gõ cửa nhẹ đưa họ trở về thực tại. Họ chỉnh đốn lại quần áo trong lúc rũ ra cười.

- Mời vào. - Lêa lên tiếng.

Cô bạn cùng phòng ló đầu vào.

- Xin lỗi, tôi phải thay quần áo. - Cô nói mà không dám nhìn họ.

- Mời cô vào, chính tôi phải xin lỗi cô đã giữ Lêa ở lại. Tôi xin ra.

Hai cô gái im lặng thay quần áo.

Sâm banh, sò biển và gan ngỗng do Phrăngxoa Tavecniê mang đến làm cho bữa ăn đêm Nôen khá vui vẻ. Cuối bữa ăn, phần lớn người dự đều chuếnh choáng. Sau mười hai giờ đêm, Phrăngxoa đứng dậy cáo từ.

- Sớm thế!.... - Mọi người đồng thanh lên tiếng, trừ Lêa đầu cúi thấp.

- Tiếc thay. Tôi phải có mặt trong buổi sáng, không có tôi mời các bạn cứ tiếp tục buổi lễ. Em thân yêu, em tiễn anh ra xe chứ?

- Tạm biệt ông thiếu tá, cảm ơn ông về tất cả.

Ngoài trời, một cơn bão tuyết xô đẩy họ. Chiếc xe hơi màu đen bị phủ một lớp tuyết trắng dày. Phrăngxoa mở cửa xe, ẩy Lêa vào. Hai bàn tay giá lạnh sờ soạng dưới xiêm áo nàng... và không kịp cởi bỏ quần áo, họ lại làm tình với nhau, sôi nổi, dữ dội trong lúc miệng vẫn thầm thì những lời yêu đương dịu dàng.

Hổn hển, họ ngắm nhìn nhau dưới ánh sáng lay lắt của chiếc đèn trần. Im lặng, mỗi người để cho hình ảnh người yêu in đậm vào ký ức mình. Hình như vì giá lạnh, Lêa cảm thấy một giọt lệ chảy xuống và mất đi trong mái tóc người yêu.

Một gác chuông đâu đó điểm hai tiếng. Phrăngxoa giật mình và bước xuống xe.

- Anh phải đi.

Anh cho xe nổ máy. Đứng cạnh cửa xe, Lêa rùng mình trong chiếc áo khoác thoang thoảng mùi xăng. Để cho động cơ cứ nổ, anh ôm nàng vào lòng.

- Anh đi đâu? - Nàng hỏi.

- Đi Andat.

- Một mình?

- Không, anh lính hầu chờ anh ở tiệm rượu. Em yêu quý chúng ta phải xa nhau lâu đấy. Sau khi ở Andat, anh sẽ sang Nga với tư cách quan sát viên, phái viên của tướng Đờ Gôn.

- Nhưng sao lại là anh?

- Ồ! Có thể vì một lý do rất đơn giản: anh nói được tiếng Nga.

Anh ấy nói được tiếng Nga!... Chưa bao giờ anh cho nàng biết. Có biết bao nhiêu điều nàng không biết về anh. Dù cả một đời cũng không sao tập hiểu biết được.

- Phrăngxoa!...

- Em im đi... Nếu em nói là anh không đủ can đảm ra đi nữa. Em nhớ là bao giờ anh cũng sẽ tìm thấy em. Nhưng em hãy nói một điều gì đó giúp cho anh biết kiên nhẫn khi anh nghĩ tới em.

- Em yêu anh.

- Đấy chính là điều anh muốn được nghe. Em quả là quá hà tiện những từ "em yêu anh". Bây giờ thì em vào nhà ngay đi, em lạnh cóng rồi.

- Không! Anh hôn em đi!

Anh hôn nàng...

- Em vào đi!

Bị ẩy mạnh, nàng ngã xuống. Anh định giơ tay đỡ nàng nhưng rụt lại. Xe nổ máy và lăn bánh làm tung tóe những mảnh tuyết lên người Lêa. Nàng nằm không động đậy.

Một lát sau, một cô bạn, lo lắng không thấy nàng về, chạy ra. Nàng nằm co quắp, hầu như bị vùi dưới tuyết. Với sự giúp sức của người làm công vặt trong tòa lâu đài, cô đưa nàng về phòng, cho uống một cốc nước rượu chanh nóng bỏng và đặt nàng lên giường với một cái túi chườm nước nóng dưới một chồng chăn đệm.

Lêa ngủ cho tới trưa hôm sau.

- Cô Đenmax, chúng tôi mời cô tới để báo cho cô biết nhiệm vụ sắp tới của cô. Cô được chỉ định hộ tống từ Brucxen đến Cannơ một sĩ quan Anh bị thương nặng và sẽ đi điều dưỡng mấy tuần lễ trên bờ Địa trung hải.

Lêa khó giấu nổi niềm vui trong lòng. Càng ngày, công việc của nàng càng thêm vất vả. Lái xe trên những con đường lồi lõm đã là chẳng có gì thú vị, nhưng nhặt thương binh mà không bỏ sót những cánh tay, những cẳng chân đứt rời trên đường, sơ cứu họ, nghe những lời rên rỉ, nhìn thấy những giọt nước mắt trước chân tay bị cụt của họ, nghe tiếng họ gọi mẹ trước khi tắt thở, moi những đứa trẻ sơ sinh ra từ những đống gạch vụn, sống trong bùn lầy, máu mủ, phân tro, tất cả cái đó quả là một nỗi kinh hoàng không bao giờ ngớt.

Từ khi được báo tin Lôrăng chết ngoài mặt trận qua một bức thư của một sĩ quan, bạn đồng ngũ của anh, Lêa ngày một thêm trải qua nhiều cơn ác mộng. Không đêm nào nàng không thấy Cami bò lại với con trai chị, thấy gã đàn ông ở Ooclêăng với con dao trên tay, nghe những tiếng kêu hoảng loạn của Becnađet Busactô. Ban ngày thấy máu, ban đêm thấy máu, nàng sống trong nỗi kinh hoàng phải ngủ và trong sự khiếp sợ phải thức. Có lẽ nàng chịu đựng dễ dàng hơn công việc nếu những người bạn mới, trừ Gianin Ivoay và nhất là người chỉ huy không ganh ghét và hành hạ nàng. Mọi việc khổ sai đều đổ lên đầu nàng. Lúc đầu nàng nhận hết tất cả, tưởng đấy là nhiệm vụ của mình; nhưng sau đó rất nhanh, nàng hiểu là hoàn toàn không phải như vậy. Khi nàng phản kháng, người ta bảo có thể không cần tới dịch vụ của nàng. Bởi thế nàng hết sức kinh ngạc khi thấy được giao một nhiệm vụ vừa quan trọng vừa thú vị như vậy.

- Tôi thấy cô ngạc nhiên. - Người đối thoại nói tiếp - Nhưng sở dĩ như vậy là vì cô biết tiếng Anh. Cô nói sõi tiếng Anh phải không? Hồ sơ của cô thấy ghi như vậy.

Lêa gật đầu, sợ người ta bảo nói mấy câu bằng ngôn ngữ của Sơcsin ( Thủ tướng Anh lúc bấy giờ). Nàng chỉ học ít tiếng Anh ở trường và đã từ lâu lắm rồi.

- Mai cô sẽ khởi hành cùng với một đoàn đi Bỉ. Đến Brucxen, cô sẽ tiếp xúc với những người tổ chức Hội Chữ thập đỏ Bỉ. Cô sẽ thấy trong cặp này tất cả những điều chỉ dẫn và những giấy tờ cho phép đi qua đất Bỉ và đất Pháp. Cô được tự do cho tới khi khởi hành. Chúc cô thượng lộ bình an.

- Cảm ơn bà. Tạm biệt.

Đêm hôm ấy, Lêa không trải qua những cơn ác mộng.

Hôm sau, nàng chào từ biệt các cô gái và rời miền bắc nước Pháp không một chút quyến luyến.