Và rồi họ quay người lại thêm một lần nữa, thoạt tiên còn bước đi nhưng sau đó thì chạy; bởi nền đường hầm cứ vươn lên dốc đứng, cứ mỗi bước chân họ lại trèo lên cao hơn khỏi mùi hôi thối của cái động không nhìn thấy kia, và sức lực cũng đã trở lại với tay chân và trái tim họ. Thế nhưng lòng căm ghét của kẻ Canh Gác thì vẫn lẩn khuất phía sau, có thể mù lòa trong ít lâu, nhưng chưa hề bị đánh bại, và vẫn quyết tâm giết chóc. Một luồng khí thoảng lạnh thổi vào họ. Miệng hang, điểm kết thúc đường hầm, rốt cục đã ở trước mặt. Họ hổn hển quăng mình về phía trước, khao khát được đứng ở một nơi không bị đóng trần, nhưng rồi trong nỗi kinh ngạc, họ loạng choạng ngã lùi lại. Lối thoát bị bịt lại bởi vật cản nào đó, nhưng không phải đá: nó dường như mềm và khá dẻo, nhưng lại chắc chắn và bền vững: không khí có thể len qua, song không hề le lói chút ánh sáng nào. Họ xốc tới một lần nữa nhưng lại bị đẩy lui.

Frodo giơ cao Lọ Nước và nhìn thấy một vùng xám mà vầng hào quang của chiếc lọ ánh sao không thể xuyên qua và cũng không thể soi sáng, như thể một bóng tối không phải do chắn sáng mà có, nên không ánh sáng nào có thể xua tan. Giăng khắp đường hầm từ trần đến đáy và kín hai bên là một tấm mạng khổng lồ, đều đặn như tấm mạng của một con nhện to lớn, nhưng được chăng dày hơn và lớn hơn nhiều, và sợi tơ nào cũng dày như sợi thừng.

Sam cười phá. “Mạng nhện!” chú nói. “Vậy thôi sao? Mạng nhện! Nhưng nhện gì thế này! Tấn công chúng, phá tan chúng luôn!”

Chú điên cuồng lấy kiếm chém, nhưng sợi tơ chú vừa chém vào chẳng bị đứt. Nó chùng xuống đôi chút rồi bật lại như dây cung, lật lưỡi kiếm rồi hất tung cả tay lẫn kiếm. Sam lấy hết sức chém ba nhát, và rốt cục một trong vô số các sợi tơ đứt phựt rồi xoắn lại, nó cuộn vòng và rít vù vù trong không khí. Một đầu quật trúng tay Sam khiến chú phải hét lên vì đau đớn, chú nhào về phía sau rồi quệt tay qua miệng.

“Chắc phải mất nhiều ngày mới mở được con đường như thế này,” chú nói. “Phải làm gì bây giờ? Những con mắt đó đã quay lại chưa?”

“Chưa, vẫn chưa thấy,” Frodo nói. “Nhưng tôi vẫn cảm thấy chúng đang nhìn tôi, hoặc đang nghĩ về tôi: có lẽ đang lên một kế hoạch khác. Nếu ánh sáng này suy giảm, hoặc tắt đi, có lẽ chúng sẽ nhanh chóng quay lại.”

“Đến nơi rồi còn bị bẫy!” Sam cay đắng nói, nỗi tức giận lần nữa bốc lên cao hơn cả mệt mỏi và tuyệt vọng. “Muỗi mắc tơ nhện. Cầu cho lời nguyền rủa của Faramir ứng vào Gollum và ứng vào gã thật nhanh!”

“Như thế cũng chẳng giúp được gì chúng ta lúc này đâu,” Frodo nói. “Nào! Để xem thanh Mũi Đốt có thể làm được gì. Nó là một lưỡi dao tiên. Có rất nhiều tấm mạng khủng khiếp trong khe đá tối tăm ở Beleriand nơi nó được rèn nên. Nhưng cậu phải canh gác và cản những con mắt lại. Đây, cầm lấy chiếc lọ ánh sao. Đừng sợ. Hãy giơ nó lên mà canh chừng!”

* * *

Rồi Frodo bước về phía tấm lưới xám khổng lồ, lia một đường chém rộng vào nó, đưa nhanh lưỡi kiếm sắc lẹm dọc theo những dải tơ nhện căng sát nhau, rồi lập tức nhảy lùi tránh đi. Thanh kiếm sáng xanh cắt qua như lưỡi liềm lướt qua bụi cỏ, chúng bật lại, quằn quại rồi buông thõng. Một vết rách lớn đã xuất hiện.

Cậu chém hết nhát này lại đến nhát khác, cho đến khi toàn bộ khoảng lưới trong tầm tay cậu đều rách bươm, nửa trên bay đung đưa trông như tấm màn buông thõng trong cơn gió đang lùa vào. Cái bẫy đã bị phá vỡ.

“Nào!” Frodo hét lên. “Tiếp! Tiếp!” Niềm hân hoan điên cuồng vì được giải thoát ngay trước vực tuyệt vọng dâng đầy tâm trí cậu. Đầu cậu quay cuồng như vừa uống một ngụm rượu mạnh. Cậu lao ra, mồm vẫn chưa ngớt la hét.

Trong đôi mắt vừa đi qua hang ổ tối đêm của cậu, vùng đất tối tăm đằng sau nhìn dường như sáng sủa. Những cuộn khói lớn đã bốc lên và loãng dần, và những giờ cuối cùng của một ngày ảm đạm cũng đang trôi qua; quầng sáng đỏ Mordor đã tắt ngấm trong màn đêm ủ rũ. Song Frodo dường như đang nhìn ngắm một buổi bình minh mang đến niềm hi vọng bất ngờ. Cậu gần như đã lên đến đỉnh dãy núi. Chỉ còn một chút nữa thôi. Khe Nứt, Cirith Ungol, đã ở trước mặt cậu, một vết mẻ mờ trên sống núi đen, và hai chiếc sừng đá hai bên hằn rõ trên nền trời. Một chặng nước rút ngắn ngủi nữa thôi là cậu sẽ qua được phía bên kia!

“Con đèo, Sam ơi!” cậu hét lên chẳng đếm xỉa đến giọng mình đang the thé, lúc này cất lên cao vút và rồ dại sau khi được giải thoát khỏi bầu không khí tù túng trong đường hầm. “Con đèo! Chạy, chạy đi, rồi chúng ta sẽ qua được - qua được trước khi có bất cứ ai định cản chúng ta!”

Sam chạy lên từ phía sau, nhanh hết mức mà đôi chân chú chịu được, nhưng dù mừng rỡ vì đã được tự do, chú lại chẳng lấy gì làm yên tâm, và vừa chạy vừa liếc lại sau về phía miệng đường hầm tối tăm, chú sợ phải nhìn thấy những con mắt, hoặc một hình thù nào đó vượt quá sức tưởng tượng của chú, cũng lao ra truy đuổi. Cả chú lẫn cậu chủ đều biết quá ít về thủ đoạn của Bà Nhện. Mụ có rất nhiều lối ra từ động của mụ.

* * *

Mụ đã sinh sống ở đó hàng đời nay, một thứ tà ác trong bộ dạng loài nhện, giống như thứ thời xa xưa đã từng sống ở Vùng Đất của Tiên ở Miền Tây mà giờ đã chìm sâu xuống Đại Dương, thứ Beren đã đương đầu trên Rặng Núi Kinh Hoàng ở Doriath, và vì thế đã gặp Lúthien trên đồng cỏ xanh giữa những cành độc cần dưới ánh trăng cách đây rất lâu. Việc bằng cách nào Bà Nhện có thể trốn chạy khỏi đống hoang tàn mà đến đó chẳng hề lưu lại trong bất cứ câu chuyện nào, bởi chẳng còn lại mấy câu chuyện để kể về Những Năm Đen Tối. Nhưng mụ đã ở đó, trước khi Sauron xuất hiện, và trước cả hòn đá đầu tiên của Barad-dûr; mụ chẳng phục vụ ai ngoài bản thân, mụ uống máu của Tiên và con Người, phát phì phát nộn vì ôm giữ những bữa tiệc bất tận, dệt nên những tấm mạng bóng đêm; bởi tất cả sinh vật sống đều là thức ăn của mụ, và mụ nôn ra bóng tối. Đàn con của mụ, những đứa con hoang mà mụ đẻ với những bạn tình kém cỏi hơn, vốn là chính con đẻ của mụ, mà mụ cũng giết luôn sau đó, túa ra từ những thung lũng này qua thung lũng khác, từ dãy Ephel Dúath đến vùng đồi phía Đông, đến Dol Guldur và những thành trì rừng Âm U. Nhưng không đứa nào có thể sánh kịp với mụ, Bà Nhện Vĩ Đại, đứa con út của Ungoliant còn ở lại quấy rầy thế giới bất hạnh.

Nhiều năm trước Gollum đã bắt gặp mụ, gã Sméagol chuyên soi mói vào tất cả những hang hốc tăm tối; trong những ngày tháng quá khứ đó gã đã cúi đầu tôn sùng mụ, và bóng tối xấu xa của mụ đã đồng hành cùng gã qua mọi quãng đường mệt mỏi, cắt rời gã khỏi ánh sáng và sự ăn năn. Và gã đã hứa hẹn mang thức ăn đến cho mụ. Thế nhưng ham muốn của mụ không giống ham muốn của gã. Mụ chẳng biết và cũng chẳng quan tâm nhiều đến những tháp, những nhẫn, hay bất cứ thứ gì được tạo ra bởi trí óc hoặc bàn tay, mụ chỉ khao khát cái chết cho tất cả những thứ khác, dù là trí óc hay thể xác, và khao khát cho chính mụ cuộc sống tham lam, cô độc, phình lên đến chừng nào dãy núi không còn giữ nổi mụ và bóng đêm không còn chứa được mụ nữa.

Song khao khát đó đã trở nên quá xa vời, và từ bấy lâu nay mụ đã phải nhịn đói, phải ẩn nấp trong hang ổ, trong khi quyền lực của Sauron mạnh dần, và ánh sáng cùng sinh vật sống chạy xa biên giới của hắn; thành phố trong vùng thung lũng đã chết, chẳng có Tiên hay Con Người nào đến gần, chỉ còn lại những tên Orc bất hạnh. Ăn chán ngắt lại còn cảnh giác. Nhưng mụ vẫn phải ăn, và dù chúng có luôn tay bận bịu đào những hành lang vòng vèo mới từ con đèo và từ tòa tháp tránh mụ, thì mụ vẫn luôn tìm được cách bẫy chúng. Nhưng mụ thèm khát những miếng thịt ngọt ngào hơn. Và Gollum đã mang chúng đến cho mụ.

“Để xem, để xem,” gã vẫn thường nói một mình, khi bị chi phối bởi những suy nghĩ xấu xa, trong lúc bước đi trên chặng đường nguy hiểm từ Emyn Muil đến Thung Lũng Morgul, “để xem. Rất có thể, ồ phải, rất có thể khi Mụ vứt xương và quần áo không đi, bọn ta sẽ tìm ra nó, bọn ta sẽ có nó, Bảo Bối, phần thưởng cho Sméagol tội nghiệp đã mang thức ăn ngon. Và bọn ta sẽ cứu Bảo Bối như đã hứa. Ồ phải rồi. Và khi bọn ta nắm được nó an toàn rồi, Mụ sẽ biết tay, ồ phải, bọn ta sẽ đáp trả Mụ, bảo bối à. Và bọn ta sẽ đáp trả tất cả bọn chúng!”

Gã đã nghĩ như thế ở góc trong cùng tâm trí xảo quyệt, mà gã vẫn hi vọng che giấu được mụ, ngay cả khi gã quay lại gặp mụ và cúi thấp người trước mụ trong lúc những người bạn đồng hành say ngủ.

Còn với Sauron: hắn biết mụ đang chui lủi ở đâu. Hắn lấy làm hài lòng vì mụ sống đói khát ở đó nhưng không hề bớt hiểm độc, một kẻ canh chừng con đường cổ dẫn vào vùng đất của hắn đáng tin cậy hơn bất cứ cách nào kĩ năng của hắn có thể bày ra. Còn lũ Orc, chúng là những nô lệ có ích, nhưng hắn có trong tay vô khối. Nếu thỉnh thoảng Bà Nhện muốn bắt chúng để thỏa mãn cơn đói trong lòng, thì mụ cứ việc: hắn có thể thí cho mụ. Và đôi khi, như một kẻ ném miếng mồi ngon cho con mèo của hắn (hắn gọi mụ là con mèo của hắn, nhưng mụ không thừa nhận hắn) Sauron phái tới cho mụ những tù nhân mà hắn coi là vô dụng: hắn sai xua họ vào hang của mụ, rồi bắt báo cáo về những trò mụ đã làm.

Cả hai cứ sống như vậy, vui mừng với những việc chúng đã làm, và chẳng hề sợ cuộc tấn công, hay cơn thịnh nộ, hay một kết thúc nào cho sự xấu xa của chúng. Vẫn chưa từng có con ruồi nào thoát được ra khỏi những tấm mạng của Bà Nhện, và sự thịnh nộ cùng cơn đói của mụ nay càng lớn hơn.

* * *

Thế nhưng Sam tội nghiệp chẳng hề biết chút gì về thứ xấu xa mà họ đã khuấy động lên chống lại mình, chỉ trừ một nỗi sợ hãi cứ tăng dần bên trong chú, một mối đe dọa mà chú không nhìn thấy; một sức nặng đang đè ép chú đến mức bỏ chạy cũng là gánh nặng, đôi chân chú như đúc bằng chì.

Nỗi khiếp sợ bủa vây hết xung quanh, còn kẻ thù thì đang đợi phía trước mặt tại con đèo, trong khi cậu chủ lại chạy như loạn trí về phía chúng. Rời mắt khỏi bóng tối phía sau và vực thẳm dưới vách đá bên trái, chú nhìn về phía trước, và thấy hai thứ càng khiến tinh thần sút giảm, chú nhìn thấy lưỡi kiếm trần mà Frodo vẫn nắm đang lập lòe ánh lửa màu xanh; và chú nhìn thấy ô cửa sổ tòa tháp vẫn đỏ rực cho dù bầu trời phía sau đang tối.

“Lũ Orc!” chú lẩm bẩm. “Chúng ta chẳng thể cứ ào đến là được. Lũ Orc ở xung quanh, và cả thứ còn tệ hơn cả lũ Orc nữa.” Rồi nhanh chóng trở lại với thói quen kín đáo bao lâu nay, chú nắm tay che Lọ Nước quý giá mà chú vẫn cầm. Trong chốc lát bàn tay chú bừng lên màu đỏ của chính dòng máu đang chảy bên trong, rồi chú nhét thứ ánh sáng lộ liễu đó vào sâu trong cái túi ở gần ngực đoạn kéo áo choàng tiên quấn quanh người. Giờ chú cố guồng chân. Cậu chủ chú đang gia tăng khoảng cách; cậu đã kịp lên phía trước cách chú khoảng hai chục sải chân, di chuyển như một cái bóng; cậu ấy sẽ sớm biến mất khỏi tầm nhìn trong thế giới màu xám đó.

Sam vừa mới giấu được thứ ánh sáng của chiếc lọ ánh sao thì mụ tới. Chú đột nhiên nhìn thấy, cách không xa phía trước và chếch về phía bên trái, chui ra từ một lỗ đen ngòm bóng tối bên dưới vách đá, một hình thù đáng ghê tởm nhất mà chú từng nhìn thấy, khủng khiếp hơn cả nỗi khủng khiếp của một cơn ác mộng. Mụ chủ yếu giống như một con nhện, nhưng còn khổng lồ hơn cả những con thú săn mồi đồ sộ, và ghê gớm hơn chúng bởi từ trong những con mắt tàn nhẫn của mụ hằn lên vẻ kiên định tà ác. Vẫn những con mắt mà chú tưởng đã bị áp chế và đánh bại, thế nhưng lúc này đây chúng lại được thắp lên một thứ ánh sáng tàn ác, chi chít trên cái đầu thò ra của mụ. Mụ có những chiếc sừng lớn, và ở đằng sau cái cổ ngắn như cuống là thân hình phì nộn, một cái túi phình trướng, trĩu nặng và lúc lắc giữa hai hàng chân; phần lớn cái túi màu đen, lốm đốm những vệt tái xám, nhưng phần bụng phía dưới lại màu nhạt, phát sáng và tỏa ra mùi hôi thối. Chân mụ gập lại, những khớp nối sưng u cao quá lưng mụ, và lông trên chân tua tủa như gai thép, thêm vào đó ở mỗi đầu chân đều có một vuốt sắc.

Ngay khi ép thân hình mềm nhão cùng những cái chân gập ra khỏi lối thoát phía trên từ trong động, mụ bắt đầu di chuyển với tốc độ khủng khiếp, lúc thì chạy trên những cái chân kêu lách cách, lúc thì bất chợt chồm lên. Mụ đang ở giữa Sam và cậu chủ của chú. Có thể mụ không nhìn thấy Sam, hoặc cũng có thể mụ tránh chú trong chốc lát vì chú là người mang ánh sáng, để hướng toàn bộ tâm trí vào một con mồi, vào Frodo, đã không còn Lọ Nước, đang chạy như mất hồn theo đường mòn mà chưa nhận thức được mối nguy hiểm đang đến gần. Cậu đang chạy rất nhanh, nhưng Bà Nhện còn nhanh hơn; chỉ vài cú nhảy nữa thôi là mụ sẽ tóm được cậu.

Sam hổn hển dồn toàn bộ hơi thở còn lại để hét lên. “Cẩn thận đằng sau!” chú hét. “Cẩn thận cậu chủ! Tôi...” nhưng đột nhiên tiếng hét của cậu ngưng bặt.

Một bàn tay dài và nhớp nhúa bịt lên miệng chú và một bàn tay khác tóm lấy cổ chú, cùng lúc đó một thứ gì đó cũng quấn quanh thân chú. Bị tóm khi không cảnh giác, chú ngã nhào ra sau vào vòng tay kẻ tấn công.

“Tóm được hắn rồi!” Gollum rít vào tai chú. “Cuối cùng thì bọn ta cũng bắt được hắn, bảo bối à, phải, tên Hobbit bẩn thỉu. Bọn ta tóm tên này. Mụ ssẽ tóm tên kia. Ồ phải rồi, Bà Nhện ssẽ bắt hắn, không phải Sméagol: gã hứa rồi, gã ssẽ không làm gì Chủ Nhân hết. Nhưng gã bắt được mi rồi, lỏi con lén lút bẩn thỉu!” Gã nhổ bọt vào cổ Sam.

Nổi giận vì hành vi xảo trá, và tuyệt vọng vì bị ngăn trở trong khi cậu chủ đang lâm vào mối nguy hiểm chết người, đã bất chợt tiếp thêm cho Sam sức mạnh dữ dằn vượt quá bất cứ thứ gì Gollum từng tưởng tượng về tên Hobbit chậm chạp ngu ngốc này, như cách gã nghĩ về chú. Bản thân Gollum cũng chẳng thể quay ngoắt lại nhanh và mãnh liệt hơn vậy. Bàn tay gã giữ miệng Sam tuột ra, Sam hụp xuống rồi nhào về phía trước, cố thoát khỏi bàn tay đang ghì trên cổ, thanh kiếm vẫn đang nằm trong tay chú, còn treo vào sợi dây da bên tay trái là cây gậy của Faramir. Tuyệt vọng chú cố quay lại đâm kẻ thù. Nhưng Gollum quá nhanh. Cánh tay phải dài ngoằng của gã vung ra nắm lấy cổ tay Sam: những ngón tay của gã như những chiếc kẹp; một cách từ từ và tàn nhẫn gã bẻ tay chú xuống phía trước, cho đến khi Sam hét lên đau đớn và buông thanh kiếm rơi xuống nền đá; từ đầu đến cuối bàn tay kia của Gollum vẫn siết chặt lấy cổ họng Sam.

Sam chỉ còn một mánh cuối cùng. Chú dồn sức vùng ra và cố trụ thật vững; rồi đột nhiên chú thúc chân xuống đất và bằng toàn bộ sức còn lại chú đẩy người về phía sau.

Chẳng ngờ mánh khóe đơn giản này từ Sam, Gollum ngã nhào và bị Sam đè lên trên, gã phải nhận toàn bộ sức nặng của anh chàng Hobbit cường tráng đè lên bụng. Một tiếng rít the thé thoát ra, và trong giây lát bàn tay bóp cổ họng Sam nới lỏng; nhưng những ngón tay gã vẫn ghì chặt lấy tay cầm kiếm của chú. Sam đâm bổ về phía trước và thoát ra, rồi đứng dậy, chú xoay người thật nhanh về bên phải, trụ vào cổ tay đang bị Gollum nắm giữ, vớ lấy cây gậy bằng tay trái, Sam vung lên rồi đánh soạt xuống cánh tay đang duỗi ra của Gollum, ngay bên dưới phần khuỷu tay.

Gollum nhả ra cùng một tiếng ré. Sam tiếp tục xông vào, tung ra một đòn tàn bạo nữa mà chẳng cần phải đổi gậy qua tay phải. Nhanh như rắn Gollum trườn né sang một bên, cú đánh nhắm vào đầu đã trượt xuống ngang lưng gã. Cây gậy gãy đôi. Như vậy là quá đủ đối với gã. Vồ lấy đối thủ từ phía sau là một trò chơi quen thuộc, và hiếm khi gã phải nếm mùi thất bại. Nhưng lần này, cả giận mất khôn, gã đã phạm sai lầm khi chưa bóp được cổ nạn nhân bằng cả hai tay đã vội hả hê lên tiếng. Kể từ lúc thứ ánh sáng khủng khiếp đó thình lình bừng lên trong bóng tối, kế hoạch hay ho của gã đã phá sản từng chi tiết. Và giờ thì gã phải đối mặt với một kẻ thù điên giận, chỉ nhỏ hơn gã đôi chút. Trận chiến này không dành cho gã. Sam nhặt thanh kiếm dưới nền đá rồi giơ lên. Gollum hét toáng lao qua một bên bằng cả tứ chi, và chỉ với một cú chồm như ếch gã đã nhảy thoát. Trước khi Sam bắt kịp, gã đã chạy mất với tốc độ đáng kinh ngạc trở lại đường hầm.

Sam cầm kiếm đuổi theo. Trong chốc lát chú đã quên mất mọi thứ ngoài cơn giận đỏ rực trong đầu và lòng khao khát được giết chết Gollum. Thế nhưng trước khi chú đuổi kịp gã, Gollum đã biến mất. Rồi khi miệng hang đen ngòm xuất hiện trước mặt chú và mùi hôi thối phả ra đón chú, ý nghĩ về Frodo và con quái vật mới nổ ra trong tâm trí Sam như một tiếng sấm. Chú quay người, gọi tên cậu chủ không ngớt. Chú đã quá chậm. Cho đến lúc này âm mưu của Gollum đã thành công.