Tiếng hát của u Tám rời rạc vang vượt khoảng sân nhỏ qua cửa sổ trườn vào gian phòng. Buổi sớm mai yên tĩnh tươi mát. Bà mẹ đòi Thạch dìu ra chiếc ghế mây lớn màu nâu sơn then bên cạnh cửa sổ nhìn ra khoảng vườn có cỏ non và một cây mai bốn mùa. Thạch mang nước từ phòng bên sang, chàng kéo chiếc ghế đẩu để gần ngay ghế mẹ rồi rót vào một tách nước, không khí yên lặng, vài tiếng động mơ hồ và những cử động nhẹ đầy rụt rè thận trọng. Nhẫn dẫn cháu Dũng đứng ở cửa phòng cất tiếng xin phép đi học. Bà mẹ cất tiếng gọi:

- Cháu Dũng vào trước mặt bà đây đã nào. Cháu ăn gì chưa?

- Cháu ăn rồi.

- Cháu thưa chú Thạch đi đã nào?

Dũng ngượng nghịu quay sang phía bàn. Thạch bưng tách nước đưa lên môi nhìn vào ô cửa kính vỡ được dán hai miếng giấy trắng dài.

- Thưa chú cho cháu đi học.

- Cháu ngoan lắm.

Bà mẹ vuốt tay lên mái tóc đứa cháu rồi cho phép Nhẫn và Dũng đi ra. Không khí lặng im. Bà mẹ bỏ hai bàn tay xuống lòng. Tiếng Thạch nói ở phía sau:

- Sao mẹ còn báo cho thằng Tuấn nó về đây làm gì?

- Con hỏi mẹ làm chi vậy. Nó về là quí rồi. Mẹ nghĩ như thế là nó biết điều. Nó hiểu thấu lòng mẹ, như mẹ đã từng thương nó mồ côi. Các con về là mẹ khỏe hẳn ra. Mẹ muốn con ở nhà, con đã lớn rồi và mẹ liệu cũng chả sống thêm được bao lâu nữa. Sống thêm được ngày nào là nhờ các con...

- Mai con đi.

Thạch rót thêm nước vào tách, tiếng nước hơi động. Mẩu thuốc còn cháy trong chiếc gạt tàn phả ra một mùi khét khó chịu.

- Con dập tàn thuốc đi cho mẹ...

- Mẹ khỏe rồi con đi yên tâm.

Bà mẹ nhắm mắt lại, ngả đầu vào ghế, không khí xáo động cùng những tiếng vang. Những con mắt mở lớn gắn trên cửa kính. Những cánh tay buông lõng nơi cửa ra vào và những bước chân chuyển động... Anh phải đi... Con phải đi vì mẹ không bao giờ muốn con là một người hèn phải không mẹ... Mai con đi...

- Mai con đi.

Bà mẹ nghe tiếng con mình nói lạc hẳn – Mai con đi, mẹ khỏe rồi con đi yên tâm – yên tâm lắm phải rồi. Những khuôn mặt của Tuấn, Thạch, rồi chừng như cả Nhẫn, Dũng... cùng tiến tới gần mãi, rồi những cái mũi, đôi mắt phóng lên lộn xộn và những mái tóc bủa vây như một rừng lưới đen và từ màn tối những cái miệng như cùng nhịp mở...

- Thôi, con đừng nói, đừng nói gì nữa.

- Mẹ nói sao?

- Con đừng nói gì nữa. Chắc mẹ gặp con lần này là lần chót...

- Lần chót! Không! Con chẳng tin, con nghĩ mẹ còn sống. Vả lại con chỉ muốn có một mình con là con của mẹ, và mẹ chỉ có một mình Thạch là con mẹ. Con không bao giờ nhìn thấy một người thứ hai trong gian nhà này, gia tài này của một mình con. Vì nó của bố con, di sản độc nhất con được biết đến.

- Thôi, con nói sao mẹ cũng nghe cả. Nhưng mẹ xin con đừng động gì đến các em. Con phần anh đáng ra phải thương chúng nó.

- Không, con không có em nào hết. Con chỉ có kẻ thù. Con chỉ có người là... Mẹ đã quên rồi sao, ai đã sỉ nhục mẹ, ai đã làm mẹ khổ...

- Còn bố con thì sao?

- Bố con con chẳng biết gì – nhưng ít ra bố con cũng để lại căn nhà này...

- Và để lại con nữa...

- Mẹ muốn bảo con bỏ mẹ chứ gì? Nhưng tại con hay tại mẹ?

- Chắc tại mẹ. Tại mẹ. Mẹ còn sống bao lâu nữa mà con còn oán mẹ...

Tuấn mở cửa bước vào, đôi mắt mở lớn nghiêm khắc nhìn Thạch.

- Anh muốn đuổi tôi phải không?

Thạch đứng dậy. Bà mẹ quay người làm chiếc ghế đổ và tiếng kêu yếu ớt vang lên...

Thạch, Tuấn chạy vội lại, bà mẹ ngã theo chiều ghế xuống nến gạch. Thạch luồn vội tay xuống cổ bế lên. Tuấn dựng ghế rồi chạy lại giường để gối cho Thạch đặt bà mẹ.

- Anh đi kêu bác sĩ ngay, để tôi coi mẹ cho...

- Không, con khỏi gọi...

Bà mẹ cố gắng nói thều thào, mặt bà tái hẳn đi vẻ xúc động.

- Mẹ vô ý nhưng không sao... để yên một chút mẹ khỏe lại.

Tiếng chuông cửa réo, tiếng u Tám nói chuyện léo xéo phía ngoài, một lúc u mở cửa bước vào.

- Thưa bà người khách hôm qua trở lại.

Thạch hỏi:

- Ai vậy?

- Một người thanh niên muốn gặp bà, anh ta đã đến đây hôm qua lúc bà đang ngủ.

- Anh ta hỏi việc chi?

- Tôi có hỏi nhưng anh chỉ nói là việc riêng muốn gặp bà một chút, anh ta ở xa đến.

- Ở xa đến? Mời anh ta vào phòng khách đi u, để tôi tiếp thay mẹ.

Thạch sửa lại quần áo rồi mở cửa đi ra. Tuấn ngồi nơi đầu giường:

- Mẹ thấy trong người thế nào? Mẹ đừng nghĩ gì cả. Con về đây như một người con của mẹ không biết một chuyện gì đã xảy ra.

Bà mẹ không nói thêm. Tuấn nhìn bà với con mắt buồn rầu, sau mười mấy năm trời bây giờ Tuấn mới nhìn thấy ở người dì ghẻ hình dáng của một bà mẹ, một hình dáng hiện thân của chịu đựng, cực khổ, bao dung... Thạch trở vào.

- Lại thêm một người con nữa của mẹ.

- Ai?

- Một người con của bố! Người thanh niên ngồi ngoài phòng khách.

- Một người con của bố?

- Anh ta nói tên bố và mẹ, anh ta về chỉ cốt được gặp mẹ. Anh ta không chịu nói với con.

- Thêm một kẻ bất hạnh nữa.

Bà mẹ thừ người, bà không thể nghĩ thêm được một điều gì. Đầu óc bà như đang chảy thành nước.

- Mời anh ta vào đây.

- Chắc đây là một sự nhầm lẫn hay giả danh.

Tuấn vừa nói vừa tiến ra phía cửa.

- Nhầm hoặc giả danh?

Thạch nhắc lại với giọng mỉa mai.

- Sao lại không, có gì làm bằng cớ rằng đó là con của bố anh mới được chứ.

- À mày lại sợ nó chia mất một phần gia tài này chứ gì. Đúng nó là em tao. Tao cho nó vào nhận mẹ.

Cánh cửa mở. Thạch dẫn người thanh niên lạ mặt vào. Bà mẹ nhìn ra với đôi mắt hiền từ.

- Con ngồi xuống đây...