Cảnh thắp đèn trước dinh Tây Trương Trạng nguyên đệ vào đêm Nguyên Tiêu chính là một trong những cảnh đẹp nhất của Sơn Âm. Năm ngoái đúng chập tối ngày mười hai tháng giêng, đàn bà con gái trong thành sẽ đổ xô đi ngắm đèn, tất nhiên không thể bỏ qua một nơi chính là dinh Trương Trạng nguyên. Năm nay họ lại dắt tay nhau tới nhưng khác với mọi năm, bầu không khí ở đây năm nay lạnh lẽo vắng ngắt. Bên ngoài không một bóng người, chỉ có hàng thông trắng đứng sừng sững.Tất thảy không khỏi kinh ngạc trước sự vắng vẻ đìu hiu đó, hỏi thăm thì nhận được câu trả lời là:

Đêm Nguyên tiêu hội thắp đèn vô cùng náo nhiệt, nó sẽ được diễn ra tại Long Sơn, nếu bỏ qua thì đúng là hối hận một đời.

Đa số mọi người đều vào Thành ban ngày, bước trên cầu có treo đèn, vào trong những chiếc lều cũng có treo đèn, không ai không dạo qua trước cổng Trạng Nguyên đệ, họ thắc mắc rằng tại sao năm nay trước dinh Trạng Nguyên không có treo đèn thì cũng nhận được câu trả lời như vậy.

Thế là một đồn mười, mười đồn trăm, không chỉ Sơn Âm mà dân chúng trong huyện thành Hội Kê cũng nghe nói việc đêm Nguyên Tiêu tại Long Sơn sẽ có hội đèn lồng vô cùng náo nhiệt. Dần dần bách tính cả tám huyện phủ Thiệu Hưng đều đã nghe tin này. Vậy là họ bèn vào thành sớm trước một ngày, nghỉ ở nhà họ hàng thân thích để đợi xem cảnh treo đèn có một không hai trên đời đó.

Trương Nguyên đang ở thư phòng họa theo cuốn “Lạc Thần phú” của Vương Tư Nhâm thì Trương Ngạc đã chạy tới:

- Giới Tử, sáu chiếc đèn lớn trước cửa nhà đã được lấy đi trưng dụng rồi.

Trương Nguyên hỏi:

- Sao cơ?

Trương Ngạc nói:

- Chính là để mang tới Long Sơn đó, thêm được cái nào hay cái đó. Đêm nay chúng ta phải treo tới tới tận sông Ngân cũng không thiếu mấy chiếc đèn đó của đệ đâu, yên tâm.Chính Đại huynh trước mặt tam thúc nói đèn do Chuyết Kinh của đệ vẽ trông thật ưu nhã bất phàm, đem treo ở Long Sơn sẽ càng làm rực rỡ thêm,vì vậy nên mới cần phải trưng dụng đó.

Trương Nguyên cười nói:

- Đây là cưỡng bức trưng dụng đấy chứ.Chung thái giám đúng là đáng ghét, bắt dân chúng toàn thành phải nịnh hót lão.

Trương Ngạc nói:

- Cũng không hoàn toàn là vì Chung thái giám tới đâu, chủ yếu là muốn thông qua việc này tỏ rõ sự hào phóng và thanh thế của Sơn Âm chúng ta thôi.Giới Tử, đừng luyện cái chữ chiếc vớ vẩn gì nữa, mau đi với ta thôi.

Trương Nguyên nói:

- Đệ còn có chút chuyện, lát mới đi.

Cậu muốn đợi Thương Đạm Nhiên đến, họ đã hẹn với nhau sau giờ Ngọ hôm nay cũng nhau ngắm đèn ở Sơn Âm.

Trương Ngạc liền lệnh ấy tên nô bộc hạ mấy chiếc đèn trước cửa xuống rồi hướng về phía Long Sơn.

Trương Nguyên lại tiếp tục viết mấy hàng “Lạc Thần phú” (Lạc Thần Phú của Tào Thực)

Cảm tiêm đắc trung, tu đoản hợp độ.

Kiên nhược tước thành, yêu như ước tố.

Diên cảnh tú hạng, hạo chất trình lù.

Phương trạch vô gia, kê hoa phất ngự.

Vân kế nga nga, tu mi liên quyên.

Đan chún ngoại lãng, hạo xỉ nội tiên.

Minh mâu thiện lãi, yếp phụ thừa quyền.

Côi, tư diễm dật, nghi tĩnh thể nhàn.

Nhu tình xước thái, mị vu ngữ

Dịch thơ: Điệp Luyến Hoa

To nhỏ vừa tầm, ngắn dài hợp độ.

Vai tựa vót thành, eo như được bó.

Cổ gáy thon dài, da ngần hé lộ.

Sáp thơm không dùng, phấn màu chẳng ngự.

Tóc búi mây bồng, mày uốn thon cong.

Ngoài môi thắm đỏ, răng ngà bên trong.

Con ngươi khẽ liếc, má lúm đồng tiền.

Phong tư kiều diễm, dáng tĩnh thân nhàn.

Nhu mì khoan nhã, mê hoặc tiếng thanh.

Tạm dịch:

“Bờ vai như được gọt một cách tinh tế, thắt đáy lưng ong.

Chiếc cổ thanh tú trắng nõn nã.

Dung mạo tuyệt mỹ, hoa nhường nguyệt thẹn.

Mái tóc vân búi cao đầu, hàng lông mày lá liễu thanh tú đẹp như tranh.

Đôi môi như cánh hoa, hàm răng trắng đều.

Đôi mắt sáng ánh lên vẻ thiện lương, đôi má lúm đồng tiền làm say lòng người.

Thần thái nho nhã cao quý, giọng nói dịu dàng, ôi mới quyến rũ làm sao...”

Dáng chữ tiểu Khải của Vương Tư Nhâm quả là nhìn từ góc độ nào cũng thấy đẹp, thanh thoát, ưu nhã. Một đoạn “Lạc Thần phú” này lại khắc họa một vẻ đẹp nữ nhi tuyệt sắc, thậm chí khiến cho Trương Nguyên cũng có chút không thể chuyên tâm mà bất giác nghĩ tới Đạm Nhiên, muốn “Tay áo đẹp lồng thêm mùi hương”.(Nghĩa là khi làm việc còn có mỹ nhân ngồi cạnh).Có mỹ nhân ngồi cạnh như vậy thì làm sao có thể chuyên tâm được đây?

- Thiếu gia, nhà họ thương tới rồi.

Vũ Lăng chạy vào bẩm báo.

Trương Nguyên vội vàng chạy ra tiền viện, chỉ thấy quản gia nhà họ Thương đang đứng đợi ở tiền sảnh.Vừa thấy Trương Nguyên đi ra thì vội vàng chắp tay trước ngực thi lễ, nói:

Trương công tử, lão gia nhà ta đã đến phủ học cung trường xã rồi, còn có cả hai tiểu thư Cảnh Lan tiểu thư và Cảnh Huy tiểu thư nữa.

-

Trương Nguyên mừng rỡ, lên tiếng:

- Xin đợi chút.

Rồi bước nhanh vào báo với mẫu thân.

Trương mẫu Lã thị vui vẻ nói:

- Vi nương cũng phải tới xem mặt Thương tiểu thư mới được.

Rồi bà lệnh cho Y Đình khẩn trương thu dọn.

Thương Đạm Nhiên đứng trước cửa nhà họ Trương nhưng không vào. Đó là quy tắc, chưa thành thân thì không được phép bước vào nhà chồng, còn gặp nhau ngoài cửa thì không sao.

Đại nha đầu Y Đình và Mục Chân Chân người trái người phải dìu Trương mẫu Lã thị, Thỏ Đình xách một chiếc ghế con theo sau. Trương Nguyên và Vũ Lăng bước phía trước. Trương mẫu Lã thị chân nhỏ, bước không nhanh.

Mấy ngày liền nắng ấm, tuyết cũng tan đi nhiều nên đường cũng khá dễ đi.Trường xã ở bờ phải sông Phủ, cách Trương gia chưa tới một dặm, vòng qua phủ học cung, đi tiếp về phía Đông thì chính là trường xã rồi.Bây giờ đang là dịp nghỉ tết nên cổng lớn của trường vẫn đóng chặt.Hai cỗ xe ngựa đậu ở đây, bên cạnh là mấy người hầu.

Trương Nguyên tiến lên trước một bước, chào Thương Chu Đức:

- Thương nhị huynh, mẫu thân của ta cũng tới rồi, bà ấy muốn gặp Đạm Nhiên tiểu thư.

Thương Đạm Nhiên cũng đoán được mẫu thân của Trương Nguyên sẽ nhân cơ hội này đến xem mặt nàng nên đã có sự chuẩn bị trước, liền mau chóng từ trên xe bước xuống. Tiểu tỷ muội Cảnh Lan, Cảnh Huy cũng xuống theo.

Tiểu Cảnh Huy chắc là đã bị thúc phụ và cô cô nghiêm khắc dặn dò từ trước nên chỉ dám nhìn Trương Nguyên híp mắt cười mà không nói câu nào.

Hai tỳ nữ mang từ trên xe xuống hai cuộn thảm đỏ trải trên mặt đất.Thương Đạm Nhiên thấy một phu nhân dáng vẻ hiền từ phúc hậu đang bước tới thì e thẹn cúi chào. Trương Nguyên bèn tiến lên trước mở lời:

- Mẫu thân, vị này chính là Thương nhị huynh, còn vị này chính là Thương Đạm Nhiên tiểu thư.

Thương Chu Đức dùng thân phận vãn bối cúi chào Trương mẫu Lã thị.Trương mẫu Lã thị đáp lễ, Thương Đạm Nhiên đứng bên cạnh liền cúi chào, tay phải đặt lên tay trái, khuỵu gối trái trước, rồi khuỵu gối phải, toàn thân nghiêng về phía trước hành lễ.

Trăm dặn ngàn dặn nhưng chuyện này lại chưa dặn tới. Năm mới tới, tiểu Cảnh Huy lại lớn thêm một tuổi, cô bé muốn tỏ ra mình đã là người lớn nên cũng bắt chước cô cô, hành lễ với mẫu thân của Trương Nguyên. Thương Cảnh Lan thì biết là cô cô đang bái kiến mẹ chồng, lúc này lại không tiện kéo Tiểu Huy lại. Tiểu Lan cũng đành nhẹ nhàng nhún chân thi lễ với mẫu thân của Trương Nguyên.

Thương Đạm Nhiên thi lễ xong, nhẹ nhàng nói:

- Đạm Nhi bái kiến mẫu thân.

Hôm nay trời đẹp, khoảng không gian trước cổng trường xã tràn ngập ánh nắng. Cách đó không xa, từng tia nắng lấp lánh chiếu xuống mặt sông Phủ, khiến ặt nước trở nên long lanh tuyệt đẹp.

Trương mẫu Lã thị đã nhìn rõ mặt con dâu tương lai, lại nghe rõ lời con dâu vừa chào mình. Thương Đạm Nhiên duyên dáng vẻ yêu kiều, đoan trang thùy mị, hôm nay lại còn cố ý trang điểm thêm một chút, càng làm tôn thêm làn da nõn nà xinh xắn của nàng.

Trương mẫu Lã thị quay sang nhìn con trai, ý nói “Con trai ta quả là có mắt nhìn người. Có phúc!Có phúc!” Bà vội vàng tiến lên mấy bước đỡ con dâu tương lai lên, nói:

- Tốt, tốt, tốt. Con ngoan.

Bà mỉm cười tháo chiếc nhẫn bảo thạch trên tay ra đeo vào tay Thương Đạm Nhiên.Thương Đạm Nhiên e thẹn, đôi gò má thoáng ửng hồng, khuôn mặt lại càng trở nên kiều diễm bội phần.

Tiểu Cảnh Huy thấy tiểu cô cô đứng dậy rồi thì cũng đứng lên theo, may mà cô bé không bắt chước theo cô cô nói câu “Bái kiến mẫu thân”. Thương Cảnh Lan vội vàng kéo muội muội ra phía sau cỗ xe “giáo huấn” ột bài.Thi thoảng có tiếng Cảnh Lan gắt lên, còn tiểu Cảnh Huy thì bĩu môi, chẳng nói một câu nào.

Y Đình, Thỏ Đình và Mục Chân Chân đều thi lễ với thiếu phu nhân tương lai.Thương Đạm Nhiên xấu hổ đến mức cổ cũng đỏ rần cả lên, mắt gần như không dám nhìn đi đâu nữa.Trương mẫu Lã thị thấy vậy, nói:

- Chúng ta cũng lên xe thôi, vừa đi vừa từ từ nói chuyện.

Lúc Thương Đạm Nhiên lên xe, Trương mẫu Lã thị chú ý đến bàn chân của nàng.

Ừm, đúng là có hơi lớn một chút, nhưng cũng không phải quá to, còn nhỏ hơn của Y Đình một chút.Trương mẫu Lã thị đã rất ưng Thương Đạm Nhiên này rồi.Trong lúc Trương mẫu Lã thị và Thương Đạm Nhiên ngồi trong xe trò chuyện thì Trương Nguyên và Thương Chu Đức bước dọc theo bờ sông Phủ.

Thương Chu Đức kể với Trương Nguyên chuyện huynh trưởng gã là Thương Chu Khư đã gửi thư về, nói rằng ông ấy cũng rất hài lòng với hôn sự của tiểu muội Thương Đạm Nhiên.Thực ra Thương Chu Khư đang ở chốn Kinh thành xa xôi nào đâu có biết Trương Nguyên kia tướng mạo, học thức thế nào, chỉ qua lời kể của Thương Chu Đức mà gửi thư lại, nói: “Tháng sau huynh trưởng sẽ phái người đón tẩu tẩu Phó thị và Cảnh Lan, Cảnh Huy vào kinh.Vốn dĩ muốn đón Đạm Nhiêm đi cùng, nhưng vì muội ấy đã hứa hôn nên chắc là muội ấy cũng chẳng muốn rời khỏi Thiệu Hưng đâu.”

Trương Nguyên thầm nghĩ: “Đạm Nhiêm đương nhiên không thể đi Bắc Kinh được, nếu không thì ít nhất là ba năm nữa ta sẽ không được gặp nàng.Nếu ta muốn tới Bắc Kinh thì nhanh nhất cũng phải cuối năm sau mới đi được.Ừm, thi huyện, rồi thi phủ, thi hương nữa.Nếu vượt qua được cả ba kì thi liên tiếp đó thì mới có cơ hội đi Bắc Kinh tham gia thi hội.Mười chín tuổi đậu Tiến sĩ, liệu có kịp không?”

Trương mẫu Lã thị và Thương Đạm Nhiên ở trên xe trò chuyện với nhau ước chừng đã được hai khắc. Lúc xuống xe, Trương mẫu Lã thị tỏ ra vui mừng ra mặt, nhìn Thương Đạm Nhiên bằng ánh mắt hết sức trìu mến. Bà dặn Trương Nguyên phải ngắm đèn với Đạm Nhiên, chú tâm chăm sóc nàng cẩn thận, rồi bà đưa Y Đình, Thỏ Đình trở về.

Lúc này mặt trời đã ngả về Tây, xa xa phía Tây Bắc chính là Long Sơn.Mặt trời chiếu xuống làm tối đi một mảng, cảnh diệu kì bên sông Ngân ở đâu?

Trương Nguyên và Thương Chu Đức đi bộ theo cạnh xe ngựa.Khi đoàn người tới Long Sơn thì sắc trời đã tối.Người hầu nhà Tây Trương là Phùng Hổ chọn một chiếc đèn lồng cực lớn, trên đèn có mấy hàng chữ lớn: “Cấm xe ngựa.Cấm khói lửa.Cấm ồn ào.Cấm hào nô (nô tài nhà hào phú) không được hò hét quát người đi đường.”

Phùng Hổ cầm cây đèn đi tới đi lui, thấy xe ngựa là ngăn lại, đem chiếc đèn nâng lên cao cho người ta xem.

Thương Chu Đức cười nói:

- Những thứ đó quả nhiên là phải cấm, nếu không có quá nhiều xe ngựa sẽ gây ùn tắc, mọi người chen chúc nhau không qua nổi; khói lửa cũng vậy, đốt đèn lồng không cẩn thận sẽ sinh hỏa hoạn.Còn hào nô quát người đi đường thì đúng là không hay chút nào.

Thương Đạm Nhiên cũng xuống xe, Trương Nguyên cố tình lái cho hai cỗ xe đi song song đến cầu Quang Tương thì dừng lại.

Thương Chu Đức, Trương Nguyên, Thương Đạm Nhiên, cùng với Cảnh Lan, Cảnh Huy tỷ muội xuống chân núi Long Sơn. Lúc này đã có rất nhiều người, kẻ sĩ, thị nữ, vợ chồng nông dân đều có đủ, còn có cả người bán rượu, thổi sáo, đâu đâu cũng có người.Mấy ngày nay trời hửng nắng, thời tiết trở nên ấm áp hơn nhiều.Tuyết trên đỉnh núi bắt đầu tan, giữa các khe núi còn nghe róc rách tiếng nước chảy, chỉ có những chỗ vách núi là vẫn còn có tuyết tụ.

Nô bộc nhà Tây Trương cũng phải có tới mấy trăm người.Phía đông Long Sơn giăng đầy những đèn là đèn, một giá gỗ treo ba cây đèn thì đã là hơn ngàn cây đèn rồi.Hơn nữa, trên mỗi cây trên núi đều có treo một cây đèn. Thương Đạm Nhiên đã nghe nói sáu cây đèn mà cô đích thân vẽ cũng đã được treo ở đây rồi.Trương Nguyên nhìn quanh, muốn tìm xem sáu cây đèn của nàng đang được treo ở đâu, bèn lên tiếng:

- Đó là đèn thượng cấp, chắc là được treo ở trên núi rồi.Ban nãy ở dưới núi ta đã trông thấy Tam huynh rồi, để ta đi hỏi xem.

Phía bên kia có tiếng Trương Ngạc kêu to:

- Đốt đèn, đốt đèn..

Liền có vô số nô bộc cùng nhau đi theo kêu to:

- Đốt đèn, đốt đèn..

Lập tức hàng trăm hàng ngàn dân chúng cũng kêu lên:

- Đốt đèn, đốt đèn.

Vậy là từ cửa miếu Thành Hoàng hiện lên một ngọn núi vô cùng lung linh, rực rỡ.

Từng ngọn đèn được thắp lên, trông tựa như những vì tinh tú đang sà xuống.Tới chân núi, vô số những ngọn đèn đều đã được thắp lên. Bóng tối dần buông xuống.Từ trên núi nhìn xuống cảnh tượng giống như một dải Ngân Hà, hư hư thực thực, dường như cả Long Sơn đều đang hừng hực rực cháy.

Dưới chân núi mấy ngàn dân chúng đều lặng đi, không gian tĩnh lặng như không có lấy một tiếng thở. Họ đã hoàn toàn bị cảnh đẹp lung linh huyền ảo trước mắt làm cho sững sờ. Những chiếc đèn với đủ mọi màu sắc, đủ các hình dáng, rực rỡ xán lạn, đây đúng là cảnh thần tiên ngàn năm có một.

Không biết Trương Ngạc đã đi đâu rồi. Khi Trương Nguyên trở về tìm Thương Đạm Nhiên thì không thấy bóng dáng nàng đâu cả. Bên cạnh chỉ có Mục Chân Chân là vẫn còn đi cạnh cậu.