Tôi phải nói vài câu về cuộc hành quân “Adolphe” (29 tháng ba đến 3 tháng tư) để nhắc đến một con người đặc biệt, tiểu đoàn trưởng Bréchignac, chỉ huy trung đoàn lính dù tảo thanh số 1. Tốt nghiệp trường Saint Cyr, thân hình vuông vức, rắn chắc, một sức mạnh của thiên phú, không biết mệt mỏi, biết cách sống dè sẻn, đôi mắt xanh sắc sảo, cứng rắn, được anh em khiếp sợ và mến phục. Cho đến hết nhiệm kỳ, anh ấy là đối thủ chủ yếu của tôi, mặc dù chúng tôi quí mến lẫn nhau, trong cuộc ganh đua xem ai là người số một, người mạnh nhất!

Tướng Gilles, con cáo già với vầng hào quang về một vinh quang mới toanh và về hai ngôi sao trên cấp hàm của ông, biết rằng nhiều tiểu đoàn quân Việt, đến từ Mộc Châu đang phát triển về phía tây theo hướng Yên Châu. Bréchignac và bản thân tôi như tình cờ là hai tiểu đoàn mũi nhọn, chúng tôi được chỉ định để cấp tốc ngăn chặn quân Việt, tiêu diệt tối đa và rút lui. Nhiệm vụ thật hay! Dễ dàng trên giấy tờ.

Tôi phải phát triển ở phía bắc con đường thuộc địa số 41, lợi dụng các điểm cao. Bréchignac cũng phải làm như vậy ở phía nam. Yên Châu, bản Thìn. Mọi việc ổn và chúng tôi tiến bước thêm xuống phía nam. Cuối cùng và trước khi trời tối, theo những nguyên tắc đã trở thành nếp sống của tiểu đoàn, mỗi người đào hố cá nhân, các bãi xạ giới đã được phát quang, các đỉnh núi chiếm giữ có thể dựa lẫn vào nhau, sở chỉ huy của tôi, một chiếc hố, vài thân gỗ tròn, các chỉ huy trưởng đơn vị của tôi thường trực ngồi trước máy vô tuyến.

Bréchignac, ở phía nam, hành động thoải mái hơn. Ý thức được sức mạnh của mình và giá trị của tiểu đoàn được đào luyện theo hình ảnh của mình, anh ấy ít thận trọng hơn. Vào nửa đêm có một trận tấn công kinh điển của quân Việt: hoả lực súng cối và xung phong, một cơn sóng cuộn có sức đè nén thực thụ, rất khó cản lại nếu như mọi việc không được tính toán trước. Bruno gọi Bréchignac: Chỗ anh thế nào? – Chỗ tôi, yên ổn. Bréchignac gọi Bruno: Tôi có một đại đội bị tràn qua tổn thất nghiêm trọng… Trung đoàn dù thuộc địa số 1 như vậy là mất sáu chục người trong lúc tổn thất của tôi rất nhỏ.

Nhưng Bréchignac đã phản ứng, động viên các đơn vị của mình và chúng tôi đã có thể rút đi bằng việc tiến hành một trận đánh kiềm chế ở cùng một độ cao. Trở về chỗ tướng Gilles, nhiệm vụ hoàn thành, quân Việt bị một đòn nặng. Tôi phải nhắc đến tên Bréchignac, bởi lẽ tôi sẽ còn nói lại về anh ấy.

Tháng giêng, tháng hai, tháng ba, tháng tư, đã bốn tháng trời lặn ngụp qua lại hàng trăm kilômét, ăn đồ hộp, tắm rửa trong một dòng suối khi có cơ hội. Chúng tôi nghỉ lấy lại hơi sức đã bốn mươi tám tiếng đồng hồ ở Nà Sản. Máy bay Linarès vừa hạ cánh. Ông triệu tập tôi tới trước mặt tướng Gilles. Tôi trình diện, trong lòng sung sướng, hi vọng rằng ông sẽ báo tin chúng tôi được quay về Hà Nội.

- Bruno, tôi cần đến anh cho một nhiệm vụ tế nhị. Chớ có bảo tôi là anh đang mệt, tôi biết điều đó… Ngày mai, anh sẽ được máy bay chuyển sang Lào cùng với tiểu đoàn. Một cuộc tấn công của quân Việt đã hình thành nhằm vào Luang Prabang. Anh sẽ đi tiên phong trong binh đoàn cơ động số 1 đã có mặt tại vị trí đó và do đại tá Daillier chỉ huy, đại tá sẽ cho anh các chỉ dẫn.

Tôi nuốt nước bọt:

- Rõ, thưa tướng quân.

Với Linarès không có chuyện tranh cãi, ông ấy là một trong số người mà vì họ, tôi sẽ làm điều tưởng chừng như không thể.

Cuộc họp êkíp của tôi. Họ thất vọng nhưng hãnh diện lại được nhận một nhiệm vụ vẻ vang nhưng gay go. Duy nhất, Leroy, “Polo”, buồn ra mặt. Vợ cậu ta, một cô giáo, đã sang được Hà Nội, dạy học ở đó. Sáu tháng không gặp lại cô vợ xinh xắn. Cậu ta đăm chiêu lo lắng, Polo rồi sẽ về Hà Nội, sẽ được thuyên chuyển về một cơ quan tham mưu. Lúc nào cũng có cô vợ bám gót, muốn giữ rịt cậu ta lại. Vài năm sau cậu ta sẽ rời khỏi quân đội… Cuộc đời là như vậy. “Đáng tiếc, mình thấy thiếu vắng cậu, Polo. Mình thích nghe giọng nói của cậu trong máy vô tuyến”.

Lepage, cấp phó của Polo, thay thế chỉ huy đại đội. Le Boudec, phó của Trapp thì đi học. Bourgeois chỉ huy hậu cứ của tôi trong tòa chủng viện ở Hà Nội, đã lên với tôi kể từ khi có sự cố của Porcher. Sau khi chúng tôi cơ bản đã bình phục, cậu ta lại chỉ huy hậu cứ.

Hai trăm năm mươi kilômét trên máy bay Dakota. Chúng tôi hạ cánh ở Luang Prabang, nước Lào mà tôi chưa hiểu gì. Cảnh đẹp, được thư giãn những con người tươi cười sung sướng được sống, những cô gái Lào xinh đẹp. Nhưng chúng tôi chẳng có thời gian để ngắm nhìn thành phố cùng những cô gái Lào xinh đẹp này.

Cùng với tôi có Schoendoerffer, nhà nhiếp ảnh, hai mươi hai tuổi, hãy còn là một chú bé nhưng tự tin một cách kinh khủng. Cậu ta đi theo con đường của mình với bộ phim “Trung đội số 317” và bộ phim tuyệt vời “Vĩnh biệt nhà vua”. Tôi còn gặp lại cậu ấy trong trận chiến ở Điện Biên Phủ, lúc bị bắt và sau này ở nước Pháp. Một chàng trai rất hay, giầu tình cảm, khiêm tốn, tích cực, chung thủy trong tình bạn!

Sau khi tiếp xúc với đại tá Daillier, tôi phải ngược dòng sông Mékong theo hướng bắc cho tận tới Pắc Hu, bố trì ở đó hình thành trận địa phòng ngự và từ đó hoạt động khắp vùng xung quanh, càng xa càng tốt về hướng đông bắc, nhằm tiếp cận với quân Việt. Pắc Hu, ngôi làng lớn với những mái nhà sàn, những cánh rừng cọ, những cô gái ngực để trần. Tôi đứng chân trên một ngọn núi khống chế ngôi làng. Sông Mékong kiêu hãnh chảy ở dưới chân chúng tôi về phía tây.

Tiểu đoàn, trong vòng bốn mươi tám tiếng đồng hồ, đã bố trí được một pháo đài thực thụ, sở chỉ huy đặt trong hầm đào dưới đất, những hố cá nhân, lưới dây thép mắt cáo được thả dù xuống rải xung quanh. Chúng tôi mong muốn có một cuộc tấn công của quân Việt, nhưng việc đó không xẩy ra bởi lẽ chúng tôi đi tìm họ bằng những cuộc hành quân ngày càng vươn ra xa. Hai mươi rồi ba mươi và tám mươi kilômét…

Daillier, ngồi trong sở chỉ huy tiện nghi của ông ở Luang Prabang, ngày càng điều chúng tôi đi xa hơn. Tôi ở trong tình thế phải tác chiến liên tục, phải tổ chức trinh sát, phải tự bảo vệ và ở cuối giai đoạn phải chui rúc xuống đất… Không được để có việc gì bất ngờ xảy ra. Cần phải chịu đựng, né tránh những ổn thất bởi lẽ cái ông đại tá tốt bụng này không hình dung ra điều mà ông ta đòi hỏi ở chúng tôi… Trên tấm bản đồ một phần bốn trăm nghìn của ông ấy thì những chặng đường được vượt qua nhanh chóng. Tôi những muốn được trông thấy ông ta lăn lộn ở bên cạnh chúng tôi ít nhất một lần để ông ta hiểu ra được.