Ngày Thường Xuân trong Phòng Hội đồng

Mr Jack lấy mảnh bìa vun đống tro lại và thận trọng rải lên đống than đang chuyển sang màu trắng. Khi đống than đã được phủ một lớp mỏng, khuôn mặt ông chìm vào bóng tối, nhưng lúc ông chuẩn bị cời cho ngọn lửa cháy lên, cái bóng lom khom của ông in trên bức tường đối diện và khuôn mặt ông lại chầm chậm hiện ra dưới ánh sáng. Đó là khuôn mặt của một ông già, xương nhô lên và đầy râu tóc. Đôi mắt xanh kèm nhèm hấp háy trước ánh lửa và cái mồm lẹp nhẹp thỉnh thoảng lại trễ xuống, trệu trạo máy móc cho đến khi nó khép lại. Khi đám tro cháy hết ông đặt mảnh bìa dựa vào tường, thở dài và nói:

- Giờ thì ổn hơn rồi, Mr O'Connor.

Mr O'Connor, một người đàn ông trẻ tuổi tóc màu xám, khuôn mặt bị biến dạng bởi vô số mụn nhọt, vừa cuốn xong một điếu thuốc lá đều đặn tuyệt đẹp nhưng khi nghe thấy câu nói bèn tháo công trình nghệ thuật của mình ra một cách trầm tư. Rồi anh ta bắt đầu trầm tư cuốn lại điếu thuốc và sau một giây suy nghĩ bèn quyết định liếm viền giấy cuốn.

- Ngài Tierney có nói bao giờ ông ấy sẽ quay lại không? - anh ta hỏi, giọng the thé hơi khàn.

- Ông ấy không nói.

Mr O'Connor đưa điếu thuốc lên miệng và bắt đầu lục tìm trong túi áo, anh ta lôi ra một tập các mỏng.

- Để tôi lấy diêm cho ngài - ông lão nói.

Anh ta chọn một trong những tấm các và đọc những gì in trên đó:

BẦU CỬ HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ

KHU VỰC ROYAL EXCHANGE

Mr Richard J. Tierney, P. L. G, trân trọng đề nghị có được phiếu bầu và sự ủng hộ của ngài trong cuộc bầu cử sắp tới tại khu vực Royal Exchange.

Mr O'Connor được cơ quan phụ trách tranh cử của Mr Tierney đề nghị tham gia tổ chức vận động bỏ phiếu tại một khu phố nhưng, bởi thời tiết đang thật khắc nghiệt và hai bốt của anh ta ướt nhẹp, anh ta dành gần như cả ngày hôm nay ngồi bên lò sưởi trong phòng Hội đồng trên phố Wicklow với Jack, người gác cửa già. Họ cứ ngồi như vậy từ lúc cái ngày ngắn ngủi chuyển sang bóng tối. Đó là ngày sáu tháng mười, ngoài trời ảm đạm và lạnh lẽo.

Mr O'Connor xé một mẩu tấm các và mồi nó, châm thuốc. Trong lúc anh ta châm thuốc ánh lửa lóe sáng trên ve áo khoác anh ta một lá thường xuân bóng, sẫm màu. Ông lão quan sát anh ta chăm chú và rồi lại nhấc mảnh bìa lên, bắt đầu chậm rãi cơi lò trong khi người bầu bạn của ông hút thuốc.

- Vâng, đúng vậy - ông tiếp tục - nuôi dạy con cái khó lắm. Ai mà nghĩ được giờ nó lại đổ đốn ra như vậy! Tôi đã gửi nó theo học trường Christian Brothers, tôi đã làm tất cả những gì có thể cho nó, để rồi giờ nó chỉ say sưa tối ngày như thế. Tôi đã cố gắng làm nó thành người tử tế.

Ông đặt lại tấm bìa xuống một cách mệt nhọc.

- Giờ tôi đã già rồi chứ không tôi đã sửa gáy cho nó. Tôi sẽ lấy roi cho nó một trận đến khi nào mệtw không đứng nổi thì thôi - như trước kia tôi vẫn làm. Mẹ nó, ngài biết đấy, thì suốt ngày tâng nó lên thế nọ thế kia...

- Như thế chỉ làm hư con cái - Mr O'Connor nói.

- Chính thế đấy - ông lão nói - Mà có được cảm ơn lời nào đâu, chỉ toàn hỗn láo. Mỗi lần thấy tôi uống tí chút là lại lên mặt dạy đời. Có đời thuở nhà ai con cái lại ăn nói với cha như thế không kia chứ?

- Nó bao nhiêu tuổi? - Mr O'Connor hỏi.

- Mười chín - ông già nói.

- Sao ông không kiếm cho nó việc gì?

- Có chứ, từ hồi nó học xong đến giờ lúc nào tôi chẳng nói với thằng lỏi nghiện ngập, tao không nuôi mày đâu - tôi bảo nó - Mày phải tự mà đi kiếm việc. Nhưng lúc nào kiếm được việc rồi chắc chắn còn tệ hơn, nó chẳng nướng tiền hết vào rượu ấy chứ.

Mr O'Connor lắc đầu thông cảm, và ông lão chìm vào im lặng, nhìn đăm đăm vào lò sưởi. Ai đó mở cửa căn phòng và gọi to:

- Xin chào! Họp hội tam điểm phỏng?

- Ai đó? - ông lão nói.

- Mấy người đang thậm thụt gì trong bóng tối vậy? - một giọng cất lên.

- Có phải cậu không, Hynes? - Mr O'Connor hỏi.

- Phải. Mấy người đang thậm thụt gì trong bóng tối vậy? - Mr Hynes nói, bước vào vùng sáng của lò sưởi.

Anh ta là một chàng trai cao, mảnh dẻ, có hàng ria màu nâu nhạt. Những hạt mưa nhỏ nặng trĩu bám trên viền mu! Và cổ áo khoác anh ta được dựng lên.

- Chào Mat, - anh ta nói với Mr O'Connor - mọi chuyện thế nào?

Mr O'Connor lắc đầu. Ông lão đã rời lò sưởi sau khi dò dẫm quanh phòng, quay trở lại với hai giá nến, châm lần lượt vào lò sưởi và đặt lên bàn. Một căn phòng trần trụi hiện ra và ánh lửa bỗng mất đi tất cả những sắc vui tươi của nó. Bốn phía tường trơ trọi, chỉ dộc một bản in địa chỉ bầu cử. Chính giữa phòng là một cái bàn nhỏ chất đống giấy tờ.

Mr Hynes đứng dựa vào bệ lò sưởi và hỏi:

- Lão trả tiền cho cậu chưa?

- Chưa - Mr O'Connor nói - Cầu Chúa lão sẽ không bỏ rơi chúng ta đêm nay.

Mr Hynes cười lớn.

- Dào, lão sẽ trả cho cậu. Không phải lo đâu - anh ta nói.

- Tớ hy vọng lão sẽ chơi đẹp nếu đúng là lão muốn làm ăn nghiêm túc - Mr O'Connor nói.

- Ông nghĩ sao, Jack? - Mr Hynes hỏi ông lão một cách mỉa mai.

Ông lão trở lại chỗ ngồi của mình bên lò sưởi nói:

- Dù gì thì cũng không vấn đề tiền đâu. Không giống những quân khố rách áo ôm khác.

- Những quân khố rách áo ôm nào? - Mr Hynes hỏi.

- Colgan - ông già nói một cách ghê tởm.

- Có phải vì Colgan là dân lao động mà ông nói thế không? Đâu là sự khác nhau giữa một người thợ nề giỏi giang trung thực và một chính trị gia - hả? Chẳng nhẽ người lao động không có quyền được vào Hội đồng thành phố như những người khác phải có nhiều quyền hơn những kẻ chuyên liếm gót bọn Anh, suốt ngày chăm chăm ngả mũ chào bất cứ ai có chức tước? không đúng thế sao, Mat? - Mr Hynes nói, hướng về phía O'Connor.

- Tớ nghĩ cậu nói đúng - Mr O'Connor nói.

- Đàn ông là phải trung thực và dám đương đầu. Anh ta xứng đáng được đại diện cho tầng lớp lao động. Cái gã ông đang phục vụ thực ra chỉ nhăm nhe kiếm chác một vai vế chính trị thôi.

- Tất nhiên, tầng lớp lao động nên được có đại diện - ông già nói.

- Người lao động - Mr Hynes nói - chỉ nhận được toàn đấm đá mà không được một xu. Nhưng chính lao động làm ra tất cả. Những người lao động không tìm kiếm chỗ làm béo bở cho con trai họ và cháu trai họ và anh em họ. Những người lao động sẽ không kéo danh dự của Dublin xuống bùn đen để làm vừa lòng một vương triều Đức.

- Sao lại thế? - ông già hỏi.

- Ông không biết họ đang muốn đọc diễn văn chào mừng Edward Rex nếu năm sau ông ta đến đây sao? Chúng ta muốn gì mà phải quỳ lại một ông vua ngoại quốc chứ?

- Người của chúng ta sẽ không bầu cho bài diễn văn - Mr O'Connor nói - Ông ấy là ứng cử viên phái Dân tộc chủ nghĩa.

- Ông ấy sẽ không bầu ấy à? - Mr Hynes hỏi - cậu cứ chờ xem ông ta có làm thế hay không. Tớ biết ông ấy. Có phải là Tierney Trí Trá Ti Tiện không?

- Thề có Chúa! Có lẽ cậu nói đúng, Joe - Mr O'Connor nói - Dù sao, tớ mong ông ấy sẽ xuất hiện với những đồng xèng.

Ba người im lặng. Ông lão lại bao giờ vun tro lại. Mr Hynes bỏ mũ ra, giũ giũ, rồi bẻ cổ áo khoác xuống, lộ ra một chiếc lá thường xuân trên ve áo.

- Nếu người đàn ông này còn sống - anh ta nói, chỉ vào chiếc lá - thì giờ chúng ta đã chẳng phải nói về bài diễn văn chào mừng.

- Đúng vậy - Mr O'Connor nói.

- Đúng trên cả đúng, Chúa phù hộ cho mấy thời đó! - ông già nói - Hồi đó quả là sôi động.

Căn phòng lại rơi vào im lặng. Rồi một người đàn ông nhỏ thó dáng tất bật, mũi khụt khịt và tay lạnh cóng đẩy cửa vào. Anh ta bước nhanh đến chỗ lò sưởi, hai tay xoa vào nhau như thể muốn đánh ra lửa.

- Không có tiền, các chàng trai - anh ta nói.

- Ngồi xuống đây, ngài Henchy - ông lão nói, nhường ghế cho anh ta.

- Ô, cứ ngồi yên, Jack, cứ ngồi yên - Mr Henchy nói.

Anh ta gật đầu nhanh với Mr Hynes và ngồi xuống cái ghế ông già vừa đứng lên.

- Cậu có làm phố Aungier không? - anh ta hỏi Mr O'Connor.

- Có - Mr O'Connor nói, lục tìm trong túi áo quyển sổ ghi.

- Cậu có đi gặp Grimes không?

- Có.

- Thế nào? ông ta về phe nào?

- Ông ấy không chịu hứa chắc. Ông ta nói tôi sẽ không nói với bất kỳ ai tôi sẽ bỏ phiếu thế nào. Nhưng tớ nghĩ ông ta sẽ ổn thôi.

- Sao lại thế?

- Ông ấy hỏi tớ những người đề cử ứng cử viên là ai, và những nói với ông ta. Tớ còn nhắc cả tên Cha Burke nữa. Tớ nghĩ sẽ ổn thôi.

Mr Henchy bắt đầu khịt mũi và xoa tay liên hồi trên lò sưởi. Rồi anh ta nói:

- Vì Chúa, Jack, hãy mang thêm cho chúng tôi ít than. Chắc phải còn một ít chứ.

Ông lão rời khỏi phòng.

- Sẽ chẳng có xu nào đâu - Mr Henchy nói, lắc đầu - tớ đã đi hỏi cái gã đểu giả ấy, nhưng lão nói “Ô vâng, thưa ngài Henchy, lúc nào thấy mọi chuyện diễn ra đúng theo kế hoạch tôi sẽ không quên ngài đâu, ngài có thể yên tâm về chuyện đó. ” Quân khố rách áo ôm keo kiệt! Mà đúng, lão ta còn có thể là loại người nào khác được cơ chứ!

- Tớ đã bảo cậu thế nào rồi, Mat? - Mr Hynes nói - Tierney Trí Trá Ti Tiện.

- Ối dào, lão ấy còn ghê hơn thế ấy chứ - Mr Henchy nói - Có phải tự dưng mắt lão ấy bé tí lươn lẹo thế đâu. Quỷ tha ma bắt lão đi! Chẳng lẽ lão không thể trả tiền cho người ta thay vì cái câu “Ồ vâng, ngài Henchy, tôi phải đi hỏi ngài Fanning đã... Dạo này tôi phải chi nhiều quá. ” Đồ keo kiệt bần tiện! Tớ chắc lão đã quên mất cái thời ông già nhỏ thó nhà lão làm chủ tiệm đồ cũ trên phố Mary's Lane.

- Nhưng chuyện đó có đúng là thật không? - Mr O'Connor hỏi.

- Chúa ơi, thật - Mr Henchy nói - Cậu chưa bao giờ nghe thấy sao? Người ta vào tiệm ông già mỗi sáng Chủ nhật trước khi các quán rượu mở cửa để mua áo gi lê hoặc mua quần, thế đấy! Nhưng ông già nhà Trí Trá Ti Tiện luôn có chai rượu thủ trong góc để bán. Giờ thì cậu tin chưa? Thế đấy. Đó là cái nơi lão ta chào đời.

Ông lão quay lại mang theo một ít than và rải lên lò sưởi.

- Chúng ta lâm vào hoàn cảnh hay quá nhỉ? - Mr O'Connor nói - Nhưng làm sao ông ta lại có thể nghĩ bọn mình chịu làm mà ông ta lại không chịu xùy tiền ra?

- Tớ chịu rồi - Mr Henchy nói - Giờ mà về nhà chắc tớ sẽ thấy bọn mõ tòa đứng đầy sảnh rồi.

Mr Hynes cười to và lấy hai vai nhấc thân mình khỏi bệ lò sưởi, chuẩn bị đi.

- Khi vua Eddie đến, mọi chuyện sẽ ổn thỏa cả thôi - anh ta nói - thôi, các chàng trai, giờ tớ phải biến đấy. Gặp sau nhé. Chào.

Anh ta chậm chạp rời khỏi phòng. Cả Mr Henchy lẫn ông lão đều không nói gì, nhưng, ngay sau khi cánh cửa đang khép lại, Mr O'Connor từ nãy vẫn trầm tư nhìn đống lửa, bỗng nhiên gọi với theo:

- Chào, Joe.

Mr Henchy chờ một lúc rồi hất đầu về phía cửa.

- Nói cho tớ - anh ta nói từ phía bên kia lò sưởi - điều gì mang anh bạn của chúng ta đến đây vậy? Anh ta muốn gì?

- Úi chà, Joe khốn khổ - Mr O'Connor nói, ném đầu mẩu điếu thuốc của anh ta vào lò sưởi - Hắn ta rỗng túi, như bọn chúng ta thôi.

Mr Henchy khụt khịt mũi và khạc nhổ ầm ĩ đến nỗi anh ta suýt nữa làm tắt lửa, chuyện này làm dấy lên những tiếng xuỵt xuỵt bất bình.

- Nói riêng cho cậu biết thực sự tớ nghĩ gì - anh ta nói - Tớ nghĩ hắn ta là người của phe bên kia. Hắn ta là gián điệp của Colgan, nói hẳn ra là thế. Cứ đi một vòng thử xem họ đang thế nào rồi. Không ai nghi ngờ cậu đâu. Cậu có nhận ra thế không?

- Ồ không. Joe khốn khổ thực ra là người tử tế đấy - Mr O'Connor nói.

- Cha hắn ta đúng là một người tử tế, đáng kính - Mr Henchy công nhận - Khổ thân ông già Larry Hynes! Hồi còn sống ông ấy đã làm được hai điều tử tế. Những tớ thực sự e rằng cậu bạn của chúng ta không phải là người quang minh chính trực lắm. Chết tiệt, tớ có thể hoàn toàn được tình cảnh không xu dính túi là thế nào, nhưng cái tớ không thể hoàn toàn được là làm sao con người ta lại có thể kiếm chác bằng cách ăn bám như thế. Chẳng lẽ hắn không có một tí nhân cách nào hay sao?

- Lần sau mà anh ta có đến tôi sẽ không niềm nở nữa - ông già nói - Cứ để anh ta làm việc cho phe của anh ta và đừng có lờ vờ dò xét ở đây.

- Tôi không chắc lắm - Mr O'Connor phân vân khi anh ta lôi tập giấy cuốn và thuốc lá ra - Tôi nghĩ Mr Hynes là người ngay thẳng. Anh ta còn là một cây bút khá sắc sảo nữa. Cậu nhớ những gì anh ta viết không?

- Nếu mà cậu hỏi thì tớ sẽ nói có vài kẻ trong số những quân Fenian du kích đồi núi đó thật sao mà quá khôn khéo - Mr Henchy nói - Cậu có muốn nghe ý kiến thực sự của tớ về những kẻ làm trò hềđấy không? tớ tin rằng một nửa trgsv bọn họ ăn lương của Lâu đài

- Khó mà biết được - ông lão nói.

- Ồ vâng, nhưng tôi biết chắc chắn nó là như thế - Mr Henchy nói - Đó là những kẻ chỉ điểm làm thuê cho Lâu đài... Tớ không nói Hynes... Không, mẹ kiếp, tớ nghĩ hắn ta rõ ràng là trên tầm đó... Nhưng có một quí ông nhỏ bé mắt lác - cậu biết ai là nhà ái quốc tớ đang nói đến chứ?

Mr O'Connor gật đầu.

- Đấy, một hậu duệ gần của Tướng Sirr! Ôi trái tim hừng hực của nhà ái quốc! Và thế là giờ gã bán bay tổ quốc của mình để lấy bốn xu - oài - và quỳ mọp gối cảm ơn Đấng Quyền năng đã cho gã ta một đất nước để đi bán.

Cô tiếng gõ cửa.

- Mời vào! - Mr Henchy nói.