29

Nếu con chó và thằng bé không bất ngờ xuất hiện thì có lẽ Tiên Sinh đã nói rõ đầu đuôi của câu chuyện cho tôi nghe rồi. Lúc ấy tôi có ý băn khoăn suy nghĩ không hiểu vì sao Tiên Sinh lại đem chuyện tài sản ra mà nói với tôi như thế. Quả thực tôi đã bất đồng ý kiến với Tiên Sinh về những vấn đề như tiền bạc, gia tài vân vân, phần vì cảnh ngộ của tôi tương đối dễ chịu, phần vì bản tính tôi không ưa những chuyện tính toán lợi hại về bạc tiền như thế. Bây giờ, khi nghĩ lại con người của mình trong lúc ấy, tôi mới thấy mình thực là đứa sống trên mây, chẳng hiểu biết tí gì việc đời hết cả. Nếu như dạo đó tôi đã biết rõ ý nghĩa đắng cay của nỗi khó khăn vật chất trong thực tế, thì có lẽ tôi đã lắng tai nghe lời Tiên Sinh một cách chăm chú hơn. Dù sao, tiền bạc đối với tôi lúc đó hãy còn là một vấn đề xem ra xa vời, vì chính tôi chưa bao giờ phải lo lắng gì hết.

Trong câu chuyện của Tiên Sinh, có một điều khiến tôi hết sức để ý, ấy là lời ông bảo rằng người đời chẳng có ai là kẻ không có thể trở thành ác nhân một khi bị lôi cuốn mua chuộc. Đã đành là tôi hiểu ý nghĩa lời nói đơn sơ đó, nhưng tôi không hiểu cơn cớ gì đã khiến Tiên Sinh nói ra một lời như thế. Tôi muốn được Tiên Sinh nói rõ thêm nữa cho mình nghe.

Sau khi thằng bé và con chó đi rồi, khu vườn rộng cây lá xanh non lại trở nên lặng lẽ chúng tôi thừ người, ngồi im lặng một lúc lâu như thế bị khép kín trong cảnh tịch mịch. Bầu trời mất dần những mảng màu trong sáng. Và trước mắt chúng tôi những lá phong mảnh mai xanh sẫm, trông như những giọt nước trên cành sắp nhỏ xuống, mỗi lúc một sẫm màu tăm tối hơn. Từ con đường phía dưới tiếng xe bò qua lại vang lên lọc cọc. Tôi tưởng tượng ra một người đàn ông trong thôn đã chất đầy rau cỏ lên xe và đang đem ra chợ bán. Tiên Sinh đứng dậy, làm như thể tiếng động đã lôi kéo ông ra khỏi những ý nghĩa tối tăm. Ông nói:

"Thôi mình đi về đi! Dạo này ngày dài hơn trước rồi, nhưng nếu mình cứ ngồi lơ mơ mãi thế này thì bóng chiều buông xuống lúc nào cũng chẳng hay đấy."

Thấy lưng áo Tiên Sinh lấm, tôi liền giơ tay phủi sạch.

"Cảm ơn chú. Không còn chút nhựa cây nào bám trên quần áo đấy chứ?"

"Thưa không. Bây giờ thì sạch sẽ lắm rồi."

"Tôi mới may cái áo hao-ri này đây. Về nhà mà còn vết bẩn trên áo, mấy tôi cũng bị nhà tôi cằn nhằn cho mà xem. Cảm ơn chú lắm!"

Trên đường về, khi đi xuống con dốc thoai thoải, một lần nữa chúng tôi lại đi qua căn nhà. Lần này, chúng tôi thấy bà chủ nhà đứng trước cửa cùng một cô gái chừng mười năm, mười sáu tuổi đang quấn chỉ vào một cái ống suốt. Dừng chân gần bể cá vàng chúng tôi cùng nói: "Cảm ơn bà chủ đã cho ngồi nhờ." Người đàn bà đáp lời:

"Không dám ạ! Có gì đâu." Rồi bà ta cảm ơn chúng tôi lúc nãy đã cho thằng bé tiền.

Sau khi đi ra khỏi cổng ngoài chừng hai ba trăm thước, tôi mới quay về phía Tiên Sinh mà hỏi:

"Thưa, vừa nãy, Tiên Sinh có ý nói gì khi bảo rằng nếu bị lôi kéo mua chuộc thì người đời ai cũng có thể biến thành ác nhân trong chốc lát?"

"Ý nghĩa ra sao à? Câu nói của tôi chẳng có ý nghĩa gì sâu sắc đâu. Chú hẳn biết tôi chẳng phải là người ưa lý luận hão huyền; tôi chỉ trình bày một sự thực mà thôi."

"Con không có ý bảo đó không phải là sự thực. Nhưng điều con muốn biết rõ, ấy là Tiên Sinh có ý nói đến một trường hợp nào rõ rệt đó hay không?"

Tiên Sinh phá ra cười như thể muốn đánh trống lảng, không muốn giảng giải dài dòng về vấn đề đó một cách say sưa tha thiết nữa.

"Tiền bạc chứ gì nữa, chú? Cứ đem tiền bạc mà dứ trước mặt một người quân tử, chẳng mấy chốc người đó biến thành ác nhân ngay."

Câu trả lời quá ư tầm thường của Tiên Sinh đã khiến cho tôi khó chịu. Giọng điệu của ông làm cho tôi mất lòng, tôi bắt đầu cất bước mau hơn, bỏ mặc cho Tiên Sinh lẽo đẽo theo sau. Ông gọi với theo: "Ê, này! Ê, này!". Rồi ông tiếp:

"Đó! Chú đã thấy chưa?

"Thưa cái gì ạ?"

"Chú thấy không? Chỉ một câu nói cũng đủ làm cho chú thay đổi hẳn."

Tôi quay lại đứng chờ Tiên Sinh và khi nói vậy, ông nhìn thẳng mặt tôi chằm chằm.