Khi quân ta tiến về Danzig, tôi phải nói thêm rằng sở chỉ huy đã dừng lại 48h tại điền trang của một ông bá tước thực sự, ông ta lúc đó không ở đó mà đang phục vụ trong quân đội Đức. Đó quả là một góc thiên đường với một khu rừng trồng bao quanh, một bức tường đá vây lấy điền trang, một toà nhà ba tầng bằng đá trắng đứng sừng sững giữa sân, một nhà thờ Công giáo với cột đàn organ tráng lệ nằm bên cạnh tòa nhà chính. Khu điền trang hoàn toàn vắng lặng nhưng để phòng hờ, Kostia Alekhin và tôi vẫn lăm lăm súng ngắn khi đi kiểm tra căn nhà chính. Nó thật lộng lẫy, trong đó trưng bày những vũ khí xưa và những bộ giáp thời trung cổ. Có một bức chân dung đen trắng Hitler treo trên tường, Kostia đề nghị tiến hành một cuộc tập bắn bia nho nhỏ và chúng tôi làm liền. Mỗi người bắn ba phát nhưng không phát nào trúng được mặt Hitler, khi tôi đang chuẩn bị bắn phát thứ tư thì tướng Dzhandzhgava đi vào. Ông quát lác chúng tôi vì đã nổ súng bậy bạ rồi rút khẩu Mauser chiến lợi phẩm khỏi bao nã một phát vào bức chân dung, viên đạn găm chính giữa trán Hitler. Lại tiếp tục đi xem xét nhà thờ cùng với Kostia, chúng tôi thấy mọi thứ vẫn nguyên vẹn. Thật đáng ngạc nhiên vì bọn Đức bao giờ cũng cướp sạch các nhà thờ, mang đi hết những thứ có giá trị như tượng, đèn treo và đồ dùng mạ vàng. Chúng tôi không động vào thứ gì trong nhà thờ. một chiếc đàn organ khổng lồ được gắn trên tường, đường kính ống đàn lớn nhất phải hơn 30cm và cao hơn 10m. Kostia biết chơi piano và ngồi xuống trước phím đàn. Cậu ta gõ thử vài nốt nhưng không có tiếng động nào phát ra. Kostia bèn bấm một nút trên có ghi chữ “Motor” nhưng chẳng có động cơ nào khởi động: Ở đây làm gì có điện. Tôi đành phải ra chỗ cái cần phía sau để bơm khí vào cây organ. Khi đã có khí vào, Kostia thử chơi một điệu nhạc nhảy Nga quen thuộc là “Komarinskii” nhưng không ra sao cả, điệu nhạc nhảy sôi động không thích hợp với âm thanh trầm và dài của đàn organ. Tiếp đến chúng tôi chơi nhạc của Bach, âm thanh uy nghi của giai điệu đã làm Dzhandzhgava chú ý và đi sang nhà thờ. Ông đề nghị Kostia chơi bài hát Georgian được nhiều người biết là “Suliko”, Kostia hát bằng tiếng Nga còn Dzhandzhgava bằng tiếng Georgian. Sau đó Kostia chơi tiếp một điệu nhảy Georgian nổi tiếng, Lezginka, và Dzhandzhgava nhảy theo một cách xuất sắc! Tôi đã từng thấy ông biểu diễn điệu nhảy này lần đầu tại một buổi lễ của lực lượng SMERSH trong làng Vul’sk-Zatorsk, lần thứ hai tại lễ kỷ niệm ba năm thành lập sư đoàn, và lần thứ ba là khi đến thăm tướng Frolenkov.

Trong các tủ và ngăn kéo, chúng tôi tìm thấy rất nhiều quần áo xịn. Viên sĩ quan tùy tùng cho chúng tôi chọn vài thứ để gửi về cho gia đình làm quà và chúng tôi sung sướng làm theo. Tôi gửi hai bộ vét và hai chiếc áo khoác cho hai đứa em trai, chúng đang làm việc tại các nhà máy quốc phòng. Sau này, mỗi khi chúng tôi phát hiện được chiến lợi phẩm, chỉ huy lại cho phép gửi về nhà mỗi tháng một thùng đồ không quá 10kg. Tôi đã gửi về nhà một số đồ hậu cần, chủ yếu là quần áo vì trong thời chiến không tìm đâu ra cái thay thế cho những bộ quần áo sờn rách. Sau khi vượt sông Narev, chúng tôi đi xuyên qua đất nước Ba Lan mà hiếm khi gặp những người dân thường. Chúng tôi di chuyển liên miên và thường là chẳng có thời gian đâu mà làm phiền dân địa phương. Cũng có vài trường hợp một viên sĩ quan mất tích: Ai đó nghỉ qua đêm ở đâu đó, rớt lại phía sau và “biến mất” một thời gian.

Quân ta có cướp bóc không? Không rõ. Trong nhiều tính huống cần đánh giá một cách thận trọng vì đó thường chỉ là việc vượt quá quy định một chút. Không việc gì phải cướp bóc cả; sau tất cả, những người lính chỉ thỉnh thoảng cần một chút gì đó để ăn và uống cho thích đáng. Khi bạn tấn công, bao giờ cũng thu được chiến lợi phẩm. Chúng tôi đã bắt gặp rất nhiều kho hậu cần và hàng hóa của bọn Đức dọc đường tiến quân nhưng nhà bếp quân ta bao giờ cũng cung cấp gấp ba lần số cần thiết.

Lúc đó và sau này cũng có phụ nữ bị cưỡng bức, tôi xin kể lại một chuyện xảy ra gần Vistula, trong một khu định cư của người Đức. Chúng tôi định nghỉ đêm tại một ngôi làng ven đường. Chỉ huy trinh sát quyết định cho vài trinh sát tiến vào làng để chắc rằng không còn quân địch ở đó. Ông ta cử ba trinh sát thực hiện nhiệm vụ này – hai chiến sĩ và Masha, một phụ nữ người Cossack trong đội trinh sát. Họ rời đường cái vào làng và không tìm thấy tên lính Đức nào ở đó, chỉ có những căn nhà yên ắng. Trong một trong những ngôi nhà đó nhóm trinh sát tìm thấy một phụ nữ trung niên sống cùng hai cô gái trẻ, một trong hai cô là con gái bà ta, cô kia là con dâu vợ người con trai đang là sĩ quan Đức. Nhóm trinh sát hỏi họ vài câu rồi quay ra để về sở chỉ huy báo cáo. Khi cả nhóm đã ra ngoài hành lang ngôi nhà, Masha đột nhiên nói: “Lũ ngu! Các anh do dự cái gì thế? Chồng cô ta đang chiến đấu chống lại các anh mà các anh để cô ta lại một mình thế à? Hãy nhìn xem: Máu cô ta có pha sữa đấy!”[42] Hai tay trinh sát trao đổi vài câu ngắn gọn rồi hiếp trước hết là vợ viên sĩ quan Đức, sau đó là cô gái kia.

Vài giờ sau khi nhóm trinh sát quay lại sở chỉ huy sư đoàn, bà mẹ người Ba Lan xuất hiện tại sở chỉ huy cùng hai cô con gái và đòi gặp sư trưởng Dzhandzhgava. Ông đưa bà ta vào văn phòng và nghe hết câu chuyện về vụ hãm hiếp, sau đó lệnh cho toàn đội trinh sát xếp hàng trước sở chỉ huy để bà mẹ nhận mặt thủ phạm. Đi dọc hàng lính, người phụ nữ Ba Lan nhận ra hai kẻ đã cưỡng bức con bà và Masha. Dzhandzhgava lệnh cho họ bước khỏi hàng rồi đưa họ vào văn phòng mình để thẩm vấn, những người này đều nhanh chóng nhận tội. Dzhandzhgava mời những người phụ nữ Ba Lan tới và nói với bà mẹ: “Chúng tôi đã tìm ra những kẻ thủ ác. Theo luật của chúng tôi, tội ác phải bị trừng phạt nghiêm khắc. Hình phạt là hành quyết.” Nghe thấy từ “hành quyết”, người phụ nữ Ba Lan trở nên bối rối. Bà ta liếc nhìn hai cô con gái rồi hỏi: “Có cách nào để giữ cho họ khỏi bị bắn không?” Chính ủy Butsol trả lời: “Các đồng chí đó chỉ được sống trong trường hợp các con gái bà đồng ý lấy họ.” Cô con dâu của người phụ nữ Ba Lan đã lập gia đình, vì thế cô ta chỉ đơn giản là tha tội cho một trong hai kẻ hiếp dâm. Cô con gái còn lại miễn cưỡng chấp nhận sự dàn xếp này và chịu chia sẻ cuộc đời với tay trinh sát kia. Chúng tôi không kiếm đâu ra một linh mục, vì vậy sĩ quan kiểm sát viên quân sự được đề nghị đứng ra làm “chủ lễ” và anh ta nhanh chóng tuyên bố hai người là vợ chồng. Để hoàn tất vụ dàn xếp, Dzhandzhgava giao một xe ô tô cho đám trinh sát và cho phép họ tới nhà của người phụ nữ Ba Lan để cử hành lễ cưới. Sáng hôm sau, các trinh sát quay lại sư đoàn và tiếp tục tiến quân, để lại phía sau các cô gái Ba Lan.

Tại sao Masha lại thúc giục đồng đội tiến hành vụ hãm hiếp? Chắc chắn chị ta đã từng chứng kiến những gì bọn Đức chiếm đóng đã làm khi còn ở vùng Kuban trên sông Volga. Sự chiếm đóng của người Đức trên đất nước chúng tôi thật sự cực kỳ tàn bạo.