Phương diện quân Belorussia 2 trở nên lúng túng vì phải một mình tiêu diệt toàn bộ cụm quân Đông Phổ của lực lượng Đức và chiếm cứ Danzig. Tuy việc này thành công nhưng nó lại khiến cho Phương diện quân Belorussia một phải một mình chống chọi với một cuộc tấn công không mong đợi từ phía bắc. Ngày 15/1/1945, Tập đoàn quân Thiết giáp SS số 11 do Felix Steiner chỉ huy đã thử lợi dụng điểm hở sườn trên cánh phải Phương diện quân Belorussia một tại khu vực Stargard. Tập đoàn quân Thiết giáp SS 11 là một tập hợp hỗn tạp các sư đoàn SS đã suy giảm sức chiến đấu, trong số đó có rất nhiều các đơn vị lính ngoại quốc gồm các sư “Wallonian”, “Nederland” và “Nordland”. Với tổng cộng 300 xe tăng vào pháo tấn công, Tập đoàn quân Thiết giáp SS 11 vẫn còn là một lực lượng tấn công mạnh của quân Đức vào thời điểm đó. Tuy nhiên nó vẫn là quá yếu dù chỉ là để tấn công vào một mục tiêu nhỏ hơn. Sau khi đã thọc được vào cánh phải của Zhukov, Tập đoàn quân Thiết giáp SS 11 đã không thể khép miệng cái túi mà họ cố gắng tạo ra và Chiến dịch phản công “Sonnenwende” đã phải hủy bỏ chỉ sau ba ngày đánh nhau dữ dội. Mặc dù vậy, cuộc tấn công này cũng đủ để cảnh báo cho Stalin cần giảm nhịp độ tấn công của Zhukov và Konev vào Berlin. Tổng hành dinh đã lệnh cho Konev và Zhukov chỉ tiếp tục tăng tốc tiến về Berlin sau khi đã giải quyết mối đe dọa từ hai cánh tại Ponerania và Silesia.”

Tuyến đường tới Danzig phải vượt qua nhiều con sông và nhiều nơi đi xuyên qua rừng. Quân ta phải tiến từng km, qua từng đoạn sông suối và khu dân cư bằng những trận đánh với quân thù. Thời tiết thay đổi thất thường, tuyết đang tan và thỉnh thoảng có mưa – mà bây giờ mới là tháng một – cũng có lúc lại có tuyết rơi.

Với sự tăng cường từ Courland, Tập đoàn quân 2 cố gắng tổ chức một tuyến phòng ngự tại Tuchelder Heide, một vùng rừng lớn nằm về phía tây Vistula và phía nam Danzig. Địa hình tại đây cho phép bố trí các trận địa phục kích và phòng ngự có khả năng gây thiệt hại nặng cho quân tấn công. Nhưng các sư đoàn của Rokossovskii lại chọn tấn công vào các đơn vị Volksturm được tổ chức vội vàng, trang bị yếu kém và không có kinh nghiệm chiến đấu vốn được người Đức dùng chỉ đề củng cố phụ thêm cho tuyến phòng ngự. Mỗi khi có một vị trí do các đơn vị Volksturm trấn giữ bị chọc thủng là dẫn tới các sư đoàn chính quy lọt vào vòng vây. Do liên tục bị đe dọa bao vây và sức ép không ngừng từ Phương diện quân Belorussia 2, các sư đoàn chính quy của Tập đoàn quân 2 đã phải chạy khỏi hết vị trí này tới vị trí khác, tới tận Danzig và bờ biển Baltic.”

Đâu đó giữa sông Vistula và sông Cherek, chúng tôi nghỉ đêm trong một khu trại. Tay điện đài viên đặt máy xuống và đưa tai nghe cùng microphone cho sư trưởng. Tướng Frolenkov, Anh hùng Liên Xô và là sĩ quan chỉ huy Sư 193 Bộ binh ở bên trái chúng tôi đang gọi. Lúc đó là khoảng 5h chiều, trung đoàn cánh phải của Sư 193 đã bị tụt lại sau trung đoàn cánh trái của chúng tôi là Trung đoàn 1203 khoảng 10km và đang gặp nhiều vấn đề. Quân địch đã thọc vào lỗ hổng đó và đang cố gắng cắt rời để tiêu diệt trung đoàn đang tụt lại của Sư 193. Tướng Frolenkov đề nghị được giúp đỡ.

Hôm đó là một ngày ướt át, tình trạng đường sá tồi tệ. Các bộ phận của sư đoàn tôi đã dừng lại và giữ nguyên đội hình hành tiến. Dzhandzhgava lệnh cho chỉ huy Trung đoàn 1203 Bộ binh tấn công thọc sườn và bọc hậu quân địch bằng một tiểu đoàn và một pháo đội 76mm để giúp trung đoàn bên cạnh chọc thủng vòng vây. Tướng Frolenkov muốn cuộc tấn công bắt đầu vào 9h tối. Trước khi trận tấn công đêm bắt đầu, Dzhandzhgava muốn tất cả binh lính tham gia trận đánh được nhận thức ăn nóng và nghỉ ngơi 1h. Bảy giờ ba mươi phút tối, tôi được lệnh mang chiếc Willy tới. Chúng tôi phóng xe đến Trung đoàn 1203 để Dzhandzhgava có thể kiểm tra sự chuẩn bị cho trận tấn công đêm sắp tới. Chỉ có hai người chúng tôi đi với nhau – không sĩ quan tùy tùng, không hộ tống và không điện đài viên. Khi chúng tôi bắt đầu đi trời đã nhá nhem tối, bóng đêm đang tới gần nơi tiểu đoàn xung kích tập trung. Ngay trước khi chúng tôi tới ngôi làng mà tiểu đoàn nói trên được lệnh nghỉ lại thì thấy một hàng quân đang di chuyển – mọi người đều ướt như chuột, bẩn thỉu và mệt mỏi. Cả bốn khẩu đại bác của pháo đội 76mm đều ngập trong bùn ngay bên trái con đường dẫn vào làng. Mấy con ngựa đang cố gắng kéo một trong số các khẩu pháo lên khỏi bãi lầy một cách vô vọng. Thật là một cảnh tượng khốn khổ. Chúng tôi dừng lại gần chỗ mấy khẩu pháo và nhận ra hàng quân và pháo đội đang sa lầy này chính là tiểu đoàn được chỉ định tiến hành cuộc tấn công. Tướng quân hỏi đám pháo thủ: “Sao các anh lại mắc vào chuyện lộn xộn này?” một người lính già khoảng 45 tuổi trả lời: “Đồng chí Thiếu tướng, tiểu đoàn trưởng của chúng tôi vừa qua đây với vài quý cô Ba Lan và buộc các khẩu pháo phải tránh ra vệ đường. Đó là lý do chúng tôi bị sa lầy.” Trong khi tướng quân nói chuyện với các pháo thủ, tôi giúp họ kéo những khẩu pháo khỏi bãi lầy và đưa lên mặt đường rải sỏi. Khi tướng quân hỏi tiểu đoàn trưởng đâu, người lính già trả lời ông ta vừa lái xe qua khoảng bảy phút về phía đầu hàng quân của tiêu đoàn. Giờ thì cũng đã rõ là chẳng có thức ăn nóng nào cho binh lính.

Tướng Dzhandzhgava quay lại xe và lệnh cho tôi đuổi theo tiểu đoàn trưởng, đó không phải việc khó vì một chiếc ô tô chạy nhanh hơn xe ngựa nhiều. Viên tiểu đoàn trưởng đi một chiếc xe ngựa có mái che lộng lẫy, tôi đã nhìn thấy nó và từ từ lái xe lại gần, nhìn vào trong: Tiểu đoàn trưởng đang ngả đầu vào lòng một quý cô đi tất dài sáng màu, mặc váy ngắn phì phèo thuốc lá. Tôi vọt lên trước chiếc xe rồi dừng lại.

Ngay khi viên thiếu tá nhận ra tướng Dzhandzhgava, anh ta nhảy vội khỏi ghế và lao đến bên chiếc jeep: “Đồng chí Thiếu tướng…”. Dzhandzhgava có thể nói gì đây khi lời nói lắp bắp và hơi thở nồng nặc mùi rượu cho thấy rõ anh ta đang say bí tỉ. Thiếu tướng hỏi sắc lạnh: “Chỉ huy phó của anh đâu?” Rồi lệnh cho viên phó đó trình diện ngay lập tức. Sau đó Dzhandzhgava tiếp tục chất vấn viên thiếu tá, hỏi tiểu đoàn của anh ta đâu, bếp dã chiến cho binh sĩ đâu và anh ta đã chuẩn bị gì cho cuộc tấn công. Viên thiếu tá trả lời: “Không có bếp, nó ở đâu đó phía sau. Chúng tôi cũng không có đủ trang bị chiến đấu cho cuộc tấn công.” Đúng lúc này tiểu đoàn phó chạy tới cùng với một điện đài viên, viên đại úy này nói họ đang chuẩn bị cho cuộc tấn công nhưng không lập bếp ăn dã chiến nào để cung cấp bữa ăn nóng cho binh lính. Tướng quân lệnh cho điện đài viên thông báo cho trung đoàn trưởng của họ rằng viên tiểu đoàn trưởng đã bị cách chức chỉ huy. Chúng tôi liên lạc được với chỉ huy Trung đoàn 1203 và tướng Dzhandzhgava ra lệnh: “Gửi một xe nhà bếp đến đây ngay lập tức từ bất kỳ tiểu đoàn nào đã chuẩn bị xong bữa ăn nóng!” Thế rồi Dzhandzhgava lạnh lùng ra lệnh cho viên thiếu tá đang say xỉn hãy trình ông diện tại sở chỉ huy sư đoàn vào sáng mai. Sau khoảng 40 phút, một xe nhà bếp tới nơi và binh lính được ăn. Nhưng họ không thể làm khô người được: hôm đó mưa phùn suốt ngày. Sau một khoảng nghỉ ngắn, họ đã tiến hành thành công cuộc tấn công và hoàn thành nhiệm vụ dù rằng vì những gì kể trên cuộc tấn công đã chậm so với kế hoạch 1h. hi viên thiếu tá tới trình diện vào sáng hôm sau, Dzhandzhgava tháo luôn cầu vai của anh ta rồi ra lệnh: “Ba tháng tại tiểu đoàn xung kích!” (Tại Sư 354 Bộ binh chúng tôi có Tiểu đoàn Xung kích 25 dành cho các sĩ quan sai phạm và hai đại đội trừng giới độc lập 261 và 263 dưới quyền điều động trực tiếp của sư trưởng). Vậy là, chỉ vì để người ta biết được lúc mình uống và con đường mình đi lúc say, viên thiếu tá đã bị giáng chức và gia nhập tiểu đoàn xung kích trừng giới. Tướng Dzhandzhgava là một người cực kỳ tôn trọng kỷ luật. Ông không thể chịu nổi những kẻ hèn nhát và phạt nặng những kẻ say xỉn trong khi thi hành nhiệm vụ (thật ra ông không quan tâm nếu một người lính thường phạm những lỗi đó, nhưng phạt nặng các sĩ quan).

Quy định của Hồng quân là thuộc cấp phải tuyệt đối tuân lệnh, nhưng tất cả các chỉ huy và sĩ quan tôi từng phục vụ và chiến đấu dưới quyền đều cư xử đúng mực và tôn trọng cấp dưới. Tất nhiên là cũng có một số tên bạo chúa ti tiện nhưng tôi chưa từng phải liên quan trực tiếp với kẻ nào như vậy. Tôi nhớ có một tay trung úy già ở pháo đội bên cạnh hồi còn là lính pháo binh, một tay người Belorussia, thích quát to: “Tôi đã ra lệnh! Đó là mệnh lệnh!” Tất nhiên, mọi sĩ quan đều ra lệnh, nhưng theo kinh nghiệm cá nhân của tôi họ thường ra lệnh một cách hợp lý, lịch sự và không bao giờ với vẻ ngạo mạn. Chúng tôi thực hiện những mệnh lệnh kiểu đó nhanh chóng hơn. Thông thường, các vị chỉ huy của tôi là người tốt, xuất thân công nông và thăng tiến dần trong quân đội. Hai trung đoàn của sư đoàn tôi dễ dàng tiến tới cách Danzig 20km nhưng Trung đoàn 1199 đã phải dừng lại trước một quả đồi nhỏ do một đơn vị địch cố thủ. Dzhandzhgava cho trung đoàn trưởng Piatenko thêm một đêm để chiếm quả đồi và nói với ông ta: “Chiếm cái gò đó bằng bất cứ giá nào!” Tối hôm đó, Piatenko tập hợp một đội trinh sát tình nguyện, họ bí mật bao vây quả đồi trong bóng đêm, bò đến gần chiến hào quân địch rồi bất ngờ xung phong ào ạt. Họ nhanh chóng khuất phục quân địch: chỉ có 72 tên phòng thủ quả đồi, họ để 30 tên được sống, chỉ bắt làm tù bình. Sáng hôm sau khi tới quả đồi, chúng tôi thấy ở đó chả còn ai ngoại trừ vài lính thông tin đang kéo đường dây. Trung đoàn 1199 Bộ binh đã chiếm quả đồi rồi đi ngay. Chúng tôi đuổi theo trung đoàn và khi đuổi kịp thì thấy người ta đang kéo một số tù binh ra khỏi hàng. Chúng là những lính Vlasov đã bị bắt sống trong trận đánh đêm qua.[44] Piatenko đang đi dọc hàng tù binh, trong số đó có năm hay sáu tay người Uzbek. Tôi không rõ chuyện gì đã thực sự xảy ra nhưng sau đó nghe những người chứng kiến kể lại rằng khi Piatenko đi dọc hàng tù binh, ông ta nhận ra một trong số họ là bạn học cũ. Đúng lúc Piatenko vung tay tát kẻ đó thì một tay Uzbek khác bất thần rút khẩu súng ngắn giấu trong người (rõ ràng đám tù binh đã không bị khám người cẩn thận) và bắn một phát vào Piatenko. Phát đạn trúng Piatenko nhưng chỉ gây một vết thương phần mềm. Chúng tôi phóng đến chỗ đó trên chiếc Willy và Dzhandzhgava nhận ra những người Uzbek. Ông đã từng gặp vấn đề với lính người Uzbek trong thời gian diễn ra trận Kursk, nhiều lính Uzbek quân ta làm nhiệm vụ trinh sát đã chạy sang phe địch.

Có hai khẩu súng máy đặt gần đó và tướng Dzhandzhgava bước tới một khẩu, nã một loạt đạn dài vào đám tù binh Vlasov. Cả đám nằm lăn ra đất.

Dzhandzhgava gầm lên: “Đứng dậy! Quân hèn hạ thối tha! Chúng mày không được phép chết như những người bình thường!” Dzhandzhgava đã chỉ bắn sượt qua đầu bọn tù binh vì lúc này đã có lệnh chính thức cấm hành quyết tù binh. Tối hôm đó khi chúng tôi quay lại chỉ huy sở của Dzhandzhgava, một kiểm sát viên quân sự đã có mặt ở đó, đang chờ ông. Tay kiểm sát viên hỏi: “Thế nào, Dzhandzhgava, có phải hôm nay ông đã hành quyết cả đống tù binh không?” Dzhandzhgava giải thích chuyện gì đã xảy ra, tay kiểm sát viên im lặng nghe rồi hỏi: “Còn tay Piatenko thuộc cấp của ông, ông ta đã làm gì?” Ngay đêm đó, để đề phòng, Dzhandzhgava gọi Piatenko đến rồi viết cho ông ta một lệnh thiên chuyển về Moscow theo học tại một viện nghiên cứu quân sự. Vượt qua sự kháng cự của bọn Đức và đồng minh của chúng, vượt qua điều kiện thời tiết khốn nạn và tình trạng đường sá tồi tệ, vượt qua cả những dòng sông cả bé lẫn to, chúng tôi đã tới khu vực phòng thủ “pháo đài” Danzig, lúc này do Quân đoàn 27 trực thuộc Tập đoàn quân 2 Đức bảo vệ. Chúng chính là lực lượng đã đánh nhau với chúng tôi suốt từ đầu cầu qua sông Narev tới đây.

Lúc này, lực lượng của các trung đoàn đã mỏng tới mức nguy hiểm. Sư trưởng cố gắng tăng cường các đơn vị tuyến đầu nhưng thậm chí ngay cả sau khi được tăng cường mỗi trung đoàn cũng chỉ có khoảng 40% quân số theo quy định. Tuy số chiến thắng của quân ta nhiều không đếm xuể nhưng đều phải dựa vào sự khéo léo hoặc hỏa lực yểm trợ. Thay vì 3.000 người cho mỗi trung đoàn, giờ chỉ còn lại 700-800, các tiểu đoàn teo lại chỉ bằng cỡ đại đội (120-170 người). Tuy nhiên hỏa lực pháo binh thì ngày càng mạnh, giờ chúng tôi có thể quyết định trận đánh bằng pháo, nếu sức phòng ngự của bọn Đức mạnh, quân ta sẽ tập trung nã đại bác vào đó.

Những cỗ xe tăng của Quân đoàn Xe tăng Cận vệ một “Sông Đông” cũng đóng góp to lớn khi chúng tôi đánh chiếm các ổ đề kháng của địch. Với sự cố gắng của họ, quân ta đã chọc thủng được vòng ngoài tuyến phòng ngự Danzig và tiến sát thành phố. Đây là những gì một tên sĩ quan tham mưu Đức của Quân đoàn 27 bị bắt làm tù binh đã nói trong cuộc thẩm vấn: “Nhiệm vụ của quân đội chúng tôi chỉ cứng nhắc là phòng thủ. Cuộc tấn công của các anh gây nhiều bất ngờ cho chúng tôi. Bản thân tôi đã nghĩ và được báo cáo rằng Tập đoàn quân 65 Nga quá yếu để có thể tấn công liên tục qua hàng loạt vị trí mà không có tăng cường hoặc các hình thức nâng cao sức mạnh khác. Tuy nhiên, các anh đã vào trận với hàng quân đoàn xe tăng hạng nặng và cục diện lập tức thay đổi bất lợi cho chúng tôi.