Chương IV

Phần 1

An Tư thu mình trong chiếc áo mỏng. Thì giờ gấp rút, nàng chỉ còn mươi trống canh để nói chuyện với Chiêu Thành Vương, vì thế nên khi cùng nhau đi, nàng quên không mặc thêm áo. Trời đã gần sáng sương mai phủ đặc cả một góc trời, một vài giọt trên cành rỏ xuống vai nàng lành lạnh và chân nàng buốt. Vài tiếng chim sẻ sẽ kêu trong bóng tối, nghe non nớt ai oán như lời than, nhưng cũng có một chút gì ấm cúng khêu mạch sầu của người thiếu nữ. Thì thầm đâu đây có tiếng quân nói chuyện, nghe thân mật như những ngày ở thôn quê. Trời đang ấm, thì rét bỗng lại trở về qua các cành cây trĩu lá và thổi lạnh thêm tâm hồn. Chiêu Thành Vương ái ngại:

- Thôi, ta về vậy, công chúa chắc rét lắm.

An Tư thổn thức. Phút giây chóng quá và chia phôi đã giơ tay tàn phũ. Trong bóng tối mập mờ của đêm sương, nàng trông rõ nét mặt đăm chiêu nhưng vẫn ngang tàng của người bạn, một tay chàng để trên đốc kiếm, một tay nắm chặt tay nàng, vừa âu yếm vừa bảo hộ.

Nàng chợt thấy cực buốt đến thâm tâm. Nàng nói:

- Về cũng thế, vương hãy ở đây cho hết trống canh. Sao lại rét thế này được?

- Tôi sợ công chúa rét, nên khuyên công chúa về, chứ một khắc ngàn vàng, ly biệt chỉ còn trong gang tấc, lẽ nào tôi lại muốn cùng công chúa chia tay sớm thế.

- Trời trêu ngươi, lại còn trở rét. Hay là rét nẩy lộc.

- Hay là rét nàng Bân?

Nàng không ngờ chàng nhắc đến người đàn bà mà chuyện thương chồng cảm động còn truyền tụng trong nhân gian. An Tư mơ màng. Nghĩ đến người vợ may mắn, mà tấm lòng thành đối với người chồng lính thú đã thấu đến hoàng thiên, nàng ao ước đời một đôi vợ chồng yêu nhau trong bóng tối, một túp lều tranh miễn là sum họp, nàng nghĩ đến cảnh nay mai. Thất thân cùng Thái tử nhà Nguyên. Lòng nàng bị tàn phá như một sa trường.

Sương mù nên xa để lộ vài vệt trắng của một sớm mai ác nghiệt. Nàng sát lại Chiêu Thành Vương và nói:

- Chóng quá đã sáng mất rồi!

Một tiếng chim họa mi thánh thót chốn rừng xa, một trận gió lạnh thổi ào ào, vài chiếc lá rụng, trước mặt đôi tình nhân. An Tư bỗng khóc và nói:

- Vương là khách anh hùng, sự nghiệp còn dài, chỉ thương tôi bạc phận, ít lâu nữa rồi cũng rụng như mấy chiếc lá này thôi.

- Sao công chúa nghĩ thế! Công chúa có mệnh hệ nào, thì tôi còn sống làm sao! Sự nghiệp công danh thì làm gì…

- Tôi đi phen này, thất thân cùng giặc, phụ tình vương, trái lời nguyện ước, tôi đã định lấy cái chết để đáp lại tình vương. Duyên kiếp này có thế, xin hẹn cùng nhau đến kiếp tái sinh vậy.

Nàng ôm mặt khóc nức nở. Động mối thương tâm, nguồn lệ trào ra liên tiếp, tưởng không cầm được.

Vương giữ lấy nàng, An Tư quá xúc động đứng không vững. Chàng cố nén nỗi lòng, nhưng không biết nói sao, chỉ lúng túng gọi nàng:

- Công chúa! Công chúa! Chị Liễu! Chị hãy nguôi đi, tôi có lời này muốn nói cùng chị.

Chàng lại tiếp:

- Thời khắc đã ít, sáng đến nơi rồi, chả nhẽ ta lại để nước mắt cuốn trôi hết cả.

Vương lấy làm lạ rằng chính chàng hôm qua đã muốn chết, mà nay bỗng thấy tràn trong người một nguồn hi vọng sáng tươi. Lòng yêu của chàng đã thoát khỏi những thành kiến tầm thường, vượt lên những đỉnh cao bát ngát. Chàng cảm phục tấm lòng vàng của công chúa, nó đã làm cho suốt cõi Thanh Hóa, từ vua quan đến quân đội, dân gian đều cảm kích. An Tư ngời vinh quang như một Bồ Tát sắp dấn thân vào ngục tối để cứu vớt chúng sinh. Hành động bi hùng không thua Bảo Nghĩa Vương Trần Bình Trọng.

Chàng lại thấy thương yêu nàng hơn cả bao giờ. Trước cuộc phân ly, chàng không tin rằng nàng đã đi là mất… Thắng được nhỏ nhen, đau đớn, tinh thần chàng trở nên mạnh mẽ đến nỗi chàng có cảm tưởng như là sẽ vá được chỗ rách của tình duyên…

Đêm hôm qua, sau khi biết triều đình đã nhất quyết đem dâng nàng cho Thoát Hoan để cứu năm mươi vạn người bị bắt mà Thoát Hoan sẽ đem giết cả, nếu nước Nam không chịu nộp nàng, chàng giận Thượng hoàng, giận Quốc công, giận nàng, giận thân, chán hết non sông. Tổ quốc, tất cả những lý tưởng đã nuôi sống chàng không còn giá trị nữa. Chàng chạy rông trong canh khuya như con thú mang nặng thương tích. Dần dần chàng không chịu nỗi đau đớn. Ý tưởng quyên sinh lởn vởn trong óc chàng đột nhiên thành một ám ảnh. Chàng tự nhủ:

- Không lấy được nàng, thì còn sống làm gì? Chết đi cho trọn tình trọn nghĩa.

Và chàng biến đi. Các tướng sau khi vào yết kiến Thượng hoàng về việc An Tư, trở ra không thấy Trần Thông, bỗng sinh lo ngại, đổ đi tìm. Quốc Toản là người nóng ruột nhất: Hầu đã biết tính vương sôi nổi, phẫn uất điều gì thì có thể có những hành vi táo bạo và tuyệt vọng. Họ đốt đuốc chia nhau đi tìm các ngả. Quốc Toản có cái may tìm thấy Chiêu Thành Vương trước nhất, giữa lúc vương quyết định quyên sinh. Lưỡi kiếm vừa tuốt ra khỏi vỏ thì Hoài Văn Hầu đã nhảy tới giằng lấy. Mắt vương đỏ ngầu như cuồng dại, vương nghiến răng bảo Quốc Toản:

- Sao hầu lại dính đến việc riêng của ta?

Quốc Toản nói:

- Chú làm thế thì không được. Không đời nào cháu để chú tính đến nước cùng này! Tài trai không tự vẫn.

- Ta không phải là tài trai.

- Chú không muốn cũng phải là tài trai. Chú có tài trời cũng không chết được với cháu. Chú hãy nghe cháu. Chú phải tỉnh ngộ mới được. Chết thì phải chết cho anh hùng, cho đáng mặt tài trai, cho đường hoàng chính chính; chết thì phải chết trên sa trường, sao chú lại chết tầm thường như thế, phí cả công sinh dưỡng, phí cả tiếng nhà, phí cả tài trời. Chú hãy nghe cháu; Gươm của Thái úy không để chú tự tử, gươm báu này dùng để giết quân thù, để rửa hận, chú tỉnh chưa?

Ngọn đuốc mà Quốc Toản vất bên đường đã tắt lửa, chỉ còn than hồng rừng rực. Kiếm của Chiêu Thành Vương đã bắn ra xa, vương tức bực, không tự chủ được, mắng Quốc Toản:

- Toản, việc gì đến mày?

Hoài Văn Hầu đáp:

- Chú đừng nóng nảy. Chú cứ mắng cháu xin chịu, nhưng chú nên nghĩ lại.

Trần Quỹ cũng vừa tới và đoàn quân Tinh Cương vây bọc lấy vương, người nào cũng ngơ ngác, nhiều người mừng quá ứa nước mắt khóc. Đuốc cháy tưng bừng chiếu toàn những nét mặt quen thân quyến luyến. Vương tự thẹn với đoàn quân bản độ. Trần Quỹ vẫn một giọng trung thành của người tướng già, lúc nào cũng chăm chút đến người chủ trẻ tuổi:

- Vương gia làm cho chúng con phải một bữa hãi hùng.

Vương không nói gì. Vẽ giận dữ pha chiều bẽn lẽn. Chợt có tiếng lệnh của Hưng Đạo Vương đòi Chiêu Thành Vương lên có việc khẩn cấp. Tinh thần trọng kỷ luật rất khắc khổ của vương khiến vương cúi đầu vâng lệnh.

Rầu rầu chàng theo chân sứ lên hầu. Thái độ bất phục, con mắt khinh nhờn, nét môi khinh bỉ, mỗi lúc một biến đi. Tới trước thềm, vương xin sứ chờ một lát để sửa lại nếp khăn, xốc lại áo giáp mà vương biết là không chỉnh tề. Bước vào, thoạt nhìn thấy Quốc công, chàng đã dịu những cơn bão táp trong lòng. Chàng cúi đầu như một học trò có lỗi. Chỉ một lời nói của con người khoan hồng kia cũng đủ làm cho vương trở lại thăng bằng. Lòng hờn ghét Thượng hoàng, ý trách móc Quốc công, thảy đều tiêu tan. Không dám chối cãi, vương chỉ vâng dạ. Khi chàng lui ra, lòng hân hoan nhẹ nhẹ. Chàng thẹn vì quan niệm hẹp hòi về tình ái, không xứng với giai nhân và chàng chạy đi tìm An Tư, để mong truyền cho nàng một nguồn sống mới…

Tiếng chim ca của họa mi vừa dứt, thì chàng lại nói cũng An Tư:

- Công chúa đừng quá ưu phiền, duyên của ta chưa vỡ.

Nàng ngạc nhiên:

- Vương tính còn gì nữa. Sắp vĩnh biệt…

- Vĩnh biệt là thế nào! Ta tạm biệt nhau hôm nay. Hạ sang, tôi xin hẹn gặp công chúa ở kinh thành.

- Tôi còn mặt mũi nào trông thấy vương nữa?

- Công chúa không nên nghĩ thế, dù sao dời vật đổi, tình nghĩa ta vẫn còn.

- Thất thân cùng giặc…

- Đó là tiểu tiết. Công chúa là bậc anh thư, không nên câu nệ mới được.

- Chiếc thân nhơ nhuốc…

- Trinh bạch là ở trong lòng. Xin công chúa đừng quan tâm đến việc ấy, mà phụ tấm chân thành này.

- Vì vương chân thành, nên tôi lại càng hổ thẹn, không đáng..

- Công chúa nghĩ lầm. Giữ nguyên vẹn tiết trinh như một kẻ thông thường thì ai không giữ nổi? Có gì đáng lạ. Ta ở cảnh biến, không xử sự được như cảnh thường. Trước kia tôi cũng tưởng một khi công chúa ra đi thì không bao giờ chúng ta còn có cơ nối lại duyên, nhưng Quốc công giảng rõ, tôi đã thoát khỏi thói thường. Quan Công hàng Tào đến nay vẫn còn nức gương trung nghĩa.

Công chúa cười chua chát:

- Vương nói quá. Quan Công là chuyện khác.

- Xử sự có khác nhau, nhưng lòng trung trinh là một. Chính tôi cũng đã định quyên sinh, nhưng tôi đã tỉnh ngộ. Chết đi mà uống giận, sao bằng sống để chờ nhau. Đời còn rộng, tình còn dài, duyên ta chưa hết. Công chúa hãy nhẫn nhục chờ tôi, ngày trả thù cũng không lâu. Bao nhiêu điều bất đắc chí ta sẽ rửa được hết, lúc nâng chén rượu khao quân. Công chúa liệu có chờ tôi không?

- Vương, sao vương còn bắt tôi chờ đợi?

- Công chúa vẫn còn câu chấp mãi. Nếu công chúa khăng khăng một mực, tức là phụ non nước, phụ Hoàng thượng, phụ tướng sĩ, phụ tôi. Công chúa không việc gì phải chết. Việc đời đã đến bước cùng đâu? Non nước chờ đợi ngày chiến thắng, tướng sĩ đợi chờ ngày tuyết hận, công chúa sao không đợi chờ ngày tái hợp?

Lời chàng bỗng trở nên nghiêm nghị. Công chúa se sẽ nói:

- Vương bắt tôi chờ đợi, nhưng khi ấy vương là tướng chiến thắng, tôi là gái nhuốc nhơ, mặt mũi nào còn trông thấy vương nữa.

- Công chúa nghĩ lầm.

- Xin vương tránh cho tôi nỗi nhục ấy.

- Công chúa không biết, công chúa có mệnh hệ nào, thì tôi đây cũng không sống được nữa. Nếu công chúa khăng khăng một mực thì tôi thà chết trước mặt công chúa ngay bây giờ còn hơn.

Vương tuốt gươm. Ánh sáng lờ mờ chiếu rõ nét mặt đau thương quả quyết của người chiến sĩ. Nàng giữ chàng lại, mắt nhung u uẩn và trên gò má lăn mấy hạt ngọc long lanh:

- Vương, vương.

Mấy câu thánh thót như tiếng chim ríu rít ban sớm. Nàng lại tiếp:

- Vương bắt tôi làm một điều quá nặng.

- Tôi là con nhà tướng, cử chỉ sỗ sàng, ăn nói thô lỗ, công chúa có thương, xin công chúa nghe tôi.

Nàng nói như nhớ tiếc:

- Trời đã sáng rồi!

Cây cối núi non đã hiện lên luốt tuốt trong sương. Vài tiếng gà xao xác. Đâu đây có tiếng quân đấu võ. Một vài con chim sớm bay vút lên không trung và đồng thời, một màu hồng phơn phớt điểm xuyết phía đông, tan trong sương như màu loãng. Công chúa và vương cùng chung một lòng ngao ngán. Vương vội hỏi:

- Xin công chúa nhớ cho: Đợi tôi hai tháng nữa.

Nàng ngập ngừng, má như ửng thẹn:

- Nhưng cũng xin ước một điều.

- Công chúa cho nghe.

- Tôi xin chờ đợi, nhưng sa trường bất trắc, nhỡ vương…

Chiêu Thành Vương cười ngạo mạn:

- Công chúa lo cũng phải. Nhưng tôi sẽ chẳng làm sao. Khi trước tôi còn sợ giặc, sợ chết, ngày nay tôi coi thường cả. Giặc là kẻ thù không đội trời chung, tôi không chết đâu.

- Nhưng vạn nhất mà vương rủi ro…

Vương không đáp. Công chúa tiếp:

- Tôi xin chờ đợi ngày vương khôi phục kinh thành. Nhưng vạn nhất mà vương rủi ro, thì tôi thề theo vương cho trọn nghĩa.

- Công chúa cũng vậy. Nếu công chúa không đợi đến ngày tái hợp, tôi cũng không sống làm gì.

Sáng đã hoàn toàn. Chim chóc sau một hồi do dự, nhịp nhàng ca hát theo một điệp khúc nhẹ nhàng. Cả bầu trời xuân như vọng tiếng hân hoan. Búp non mơn mởn, đất tỉnh giấc ngủ mùa đông, rùng mình dâng một mùi thơm hăng hắc. Vẻ đẹp của ánh sáng, nhạc trong của chim ca, màu sắc của cỏ cây và chất thơm của buổi mới hợp thành một ý xuân tươi. Trước mặt hai người thanh niên, trên mảnh lụa mặt hồ, một chiếc chim cuồng xuân xé toạc.

An Tư tặc lưỡi, nghĩ một mình chua xót:

- Cảnh đẹp quá, sao ta lại phải lên đường trong buổi xuân này? Than ôi, chẳng hẹn, ta mong gặp chàng mà chẳng muốn gặp chàng.

Mắt nàng như một trời bí ẩn. Và toàn thân nàng như xuyên một nét buồn. Nàng ủ rũ, nhìn vương một lần cuối cùng, lâu lâu chớp mắt để quên từng nét nhỏ tình lang. Mắt nàng ươn ướt, âm thầm.

Chàng tra kiếm vào vỏ, cầm tay nàng:

- Xin tạm biệt công chúa.

Nàng cầm chặc lấy tay chàng như cố níu lấy một lần cuối cùng con người mà nàng đã coi như cách bên kia thế giới. Tâm trí vương bỗng choán một nỗi buồn:

Nhưng rồi ta có cứu được nàng không? Sắc đẹp nhường kia, trời không đúc được một người đẹp hơn thì có lẽ nào, lại bắt nàng đi ngay được? Thông ôi! Ngươi liệu có diễm phúc cướp lại nàng không?

Chàng vấn vương những suy nghĩ và nàng (…)* (bản thảo bị mất đoạn này –BS). Thoắt ngoảnh lại thời gian sớm hết. Tần ngần nhìn nhau, họ vô tình rảo bước.

Tất cả mọi người ở Thanh Hóa đều biết Chiêu Thành Vương và công chúa tình tự trên đồi Cổ Hạc. Khi họ lên đồi người ta đã biết, nhưng không ai ngăn trở và cũng không ai chê cười. Một người như An Tư mang một sứ mệnh lớn lao mà thê thảm, ai còn trách móc? Quân sĩ được cắt đi tiễn An Tư đã tề chỉnh, thuyền hoa đã túc trực ngoài khơi, mà đôi tình nhân vẫn chưa xuống. Phút giây thần thánh, họ không dám làm loạn, giả sử An Tư và Chiêu Thành Vương đứng mãi trên đồi, có lẽ cũng không ai nỡ phá cuộc chuyện trò. Nỗi éo le của thời thế và sự lỡ dở của một nhân duyên đẹp đẽ nhất đời, đã làm cho người ta bàn tán, người ta thở than, người ta tiếc mướn, nhiều người còn ứa lệ cảm thương. Một người bỗng nói:

- Ai cũng ái ngại cho Ngưu Lang Chức Nữ, có biết đâu tình cảnh công chúa và Chiêu Thành Vương còn thảm thiết gấp trăm, gấp nghìn. Nghĩ cũng không đành lòng.

- Chức Nữ Ngưu Lang còn mỗi năm gặp mặt một lần, còn như…

- Còn như thì làm sao?

- Thì lỡ cả.

- Sao lại lỡ? Hai tháng nữa, ta đuổi Thoát Hoan đi, cứu công chúa, việc lại như xưa. Cái công cứu mười vạn sinh linh (đoạn trên nói “năm mươi vạn” xin được để yên như bản thảo), muôn đời còn ghi tiếng, thì vài tháng thất thân cùng giặc có kể gì? Cũng không quản ngại.