Vận may của Anne vẫn còn. Hội Phụ nữ Truyền giáo hỏi cô có ghé thăm bà George Churchill để lấy tiền đóng góp hằng năm cho hội được không. Bà Churchill chẳng mấy khi đi nhà thờ và không phải thành viên của Hội, nhưng bà “tin ở sứ mệnh” nên bao giờ cũng cho một khoản tiền hào phóng nếu có ai đến hỏi. Người ta không thích làm việc này đến mức các thành viên phải thay phiên nhau và năm nay đến lượt Anne.

Một chiều cô đi bộ xuống đấy, chọn con đường mòn hoa cúc trắng băng qua những ô đất chạy ngang một đỉnh đồi duyên dáng tươi mát, ngọt ngào đến con đường có nông trại nhà Churchill tọa lạc, cách Glen hơn một cây số. Con đường khá tẻ nhạt, hàng rào chữ chi xám xịt chạy lên những dốc nhỏ thẳng đứng... thế nhưng nó có ánh đèn nhà cửa... một con suối... mùi của những đồng cỏ khô chạy xuống tận biển... những khu vườn. Anne dừng chân ngắm từng khu vườn cô đi qua. Niềm say mê vườn tược của cô không bao giờ mất. Gilbert vẫn nói nếu trong nhan đề một cuốn sách có chữ “vườn” thì Anne phải mua bằng được.

Một con thuyền thẫn thờ nằm không dưới cảng, còn ngoài xa kia một con tàu đang đứng yên. Bao giờ các mạch máu trong Anne cũng đập nhanh hơn một chút khi nhìn một con tàu sắp ra khơi xa. Cô hiểu thuyền trưởng Franklin Drew khi có lần nghe ông nói lúc bước qua cầu tàu lên tàu của mình, “Than ôi, tôi thấy tiếc cho những người chúng tôi bỏ lại trên bờ biết bao!”

Căn nhà lớn của gia đình Churchill có hàng rào sắt mắt cáo lầm lì quanh áp mái bằng, nhìn xuống cảng và những đụn cát. Bà Churchill chào cô lịch sự, quá vồn vã là khác, rồi dẫn cô vào một phòng khách âm u nhưng lộng lẫy, mấy bức tường dán giấy nâu sẫm màu treo vô số tranh chì màu vẽ người quá cố nhà Churchill và Elliott. Bà Churchill ngồi xuống một chiếc sofa nhung lông màu xanh lá, hai bàn tay dài gầy xếp lại nhìn chăm chăm người đến thăm.

Mary Churchill cao, hốc hác và khắc khổ. Bà có cái cằm nhô, đôi mắt xanh sâu hút như của Alden, miệng rộng, mím lại. Bà chưa hề phí lời và không bao giờ tán gẫu. Nên Anne thấy khó mà thực hiện mục đích thật tự nhiên, nhưng cô cũng xoay xở được bằng cách viện đến ông mục sư mới bên kia cảng mà bà Churchill không ưa.

“Ông ta không phải người tu hành,” bà Churchrill lạnh lùng nói.

“Tôi nghe nói mấy bài giảng của ông ấy đáng nể lắm mà,” Anne nói.

“Tôi đã nghe một lần và không muốn nghe nữa. Linh hồn tôi tìm kiếm thức ăn mà lại được cho giáo lý. Ông ấy tin có thể dùng đầu óc mà hiểu được Nước Chúa. Không thể đâu.”

“Nhân nói về mục sư... giờ ở Lowbridge họ có một mục sư rất thông thái. Tôi nghĩ anh ta để ý cô bạn trẻ của tôi, Stella Chase ấy. Nghe đồn họ sẽ là một đôi.”

“Cô muốn nói hôn nhân ư?” bà Churchill hỏi.

Anne cảm thấy mất mặt nhưng ngẫm rằng ta phải ráng chịu những thứ thế này khi nhúng tay vào việc không liên quan gì đến ta.

“Tôi nghĩ cặp ấy rất xứng, bà Churchill ạ. Stella đặc biệt phù hợp làm vợ mục sư. Tôi đã dặn Alden không được làm hỏng chuyện ấy.”

“Sao vậy?” bà Churchill hỏi, không chớp mắt.

“Thì... quả thật... bà biết đấy... tôi sợ Alden sẽ không có cơ hội nào. Ông Chase nghĩ không có ai đủ tốt đẹp cho Stella cả. Bạn bè Alden chẳng ai muốn thấy cậu ấy bỗng nhiên bị bỏ rơi như chiếc găng tay cũ. Cậu ấy là chàng trai dễ thương quá không thể thế được.”

“Chưa từng có đứa con gái nào bỏ rơi con trai tôi cả,” bà Churchill nói, đôi môi mỏng mím chặt. “Bao giờ cũng là ngược lại. Nó tìm chúng, vì mấy lọn tóc quăn rồi tiếng cười khúc khích rồi õng ẹo. Con tôi muốn cưới bất kỳ người phụ nữ nào nó chọn cũng được, cô Blythe ạ... bất cứ người phụ nữ nào.”

“Ồ vậy ư?” lưỡi của Anne nói. Giọng điệu cô thì nói, “Dĩ nhiên tôi lịch sự không cãi lại bà nhưng bà vẫn chưa làm tôi đổi ý.” Mary Churchill hiểu nên bộ mặt nhợt nhạt, nhăn nheo ấm lên một chút khi bà rời phòng để lấy tiền đóng góp cho hội truyền giáo.

“Nhà bà ở đây có quang cảnh tuyệt vời vô cùng,” Anne nói khi bà Churchill tiễn cô đến cửa.

Bà Churchill liếc nhìn bờ cảng mà không đồng tình.

“Nếu cô cảm giác được gió Đông cắt da vào mùa đông, cô Blythe ạ, ắt cô sẽ không nghĩ nhiều về quang cảnh đâu. Tối nay khá lạnh đấy. Tôi e mặc chiếc váy phong phanh đó cô sẽ bị cảm lạnh. Nhưng cái váy xinh đấy. Cô vẫn còn trẻ để nghĩ đến hội hè phù hoa. Tôi thì đã thôi không còn thấy hứng thú gì đến những thứ thoáng qua tạm bợ như thế.”

Khi về nhà qua ánh hoàng hôn xanh lá lờ mờ Anne cảm thấy khá hài lòng về cuộc nói chuyện.

“Tất nhiên người ta đâu thể trông mong ở bà Churchill,” cô nói với đàn chim sáo đá đang họp nghị viện trên một cánh đồng nhỏ tràn ra từ rừng, “nhưng mình thấy mình đã làm bà ấy phải nghĩ ngợi đôi chút. Mình còn thấy bà ấy không thích để thiên hạ nghĩ Alden mà bị phụ tình. Thôi được, mình đã làm mọi thứ trong khả năng với mọi người liên quan rồi, chỉ còn ông Chase mà không biết mình làm được gì vì chưa quen. Chẳng hiểu ông ta có biết gì chuyện Alden và Stella đang tìm hiểu nhau không. Chắc là không. Dĩ nhiên Stella chẳng bao giờ dám dẫn Alden về nhà đâu. Chà, mình sẽ phải làm gì với ông Chase đây?”

Thật sự kỳ lạ... cách mọi thứ đều đứng về phía cô. Một buổi chiều cô Cornelia đến nhờ Anne cùng đi đến nhà Chase.

“Ta định xuống nói Richard Chase đóng góp cho bếp lò mới của nhà thờ. Cháu có đi với ta không, cháu cưng, để ủng hộ tinh thần ấy? Ta không thích phải đối phó với hắn ta một mình.”

Họ thấy ông Chase đang đứng trên mấy bậc thềm trước, hai chân dài và cái mũi dài, trông khá giống một con sếu trầm tư. Ông có mấy sợi lọn tóc bóng bẩy chải vượt lên trên đỉnh đầu hói và cặp mắt xám nhỏ nhấp nháy nhìn họ. Ông tình cờ lại đang nghĩ rằng nếu người đang đi cùng Cornelia già là vợ bác sĩ thì cô có dáng người thật đẹp. Còn về cô em họ xa tít mù tắp Cornelia, cô ta có hơi quá chắc nịch và trí tuệ đâu bằng nửa con châu chấu, nhưng không phải con mèo già xấu tính gì nếu luôn làm vừa ý cô ta.

Ông nhã nhặn mời họ vào thư viện nhỏ, cô Cornelia càu nhàu khi ngồi vào một chiếc ghế dựa.

“Tối nay oi kinh khủng. Tôi e sắp có mưa dông. Chao ơi, Richard, con mèo giờ béo thế!”

Richard Chase có một thứ tương tự con mèo vàng kích thước không bình thường đang trèo lên đầu gối ông. Ông dịu dàng vuốt ve nó.

“Thomas Thi Sĩ cho thiên hạ biết thế nào là mèo,” ông nói. “Phải không, Thomas? Nhìn cô Cornelia kìa, Thi Sĩ hãy quan sát mấy cái liếc độc địa cô ta đang ném về chú mày từ những quả cầu sinh ra để chỉ biểu lộ lòng tốt và sự trìu mến.”

“Đừng có gọi tôi là cô Cornelia của con vật đó!” bà Elliott phản đối gay gắt. “Đùa thì đùa nhưng đùa kiểu ấy thì hơi quá đà đấy.”

“Làm cô của Thi Sĩ thì không hay hơn làm cô của Neddy Churchill sao?” Richard Chase phàn nàn hỏi. “Neddy là đồ phàm ăn tục uống, đúng không? Tôi nghe nói cô đã lập một danh sách tội lỗi của nó. Chẳng phải thà làm cô một con mèo tử tế thẳng thắn lý lịch sạch sẽ không rượu chè trai gái như Thomas thì còn thích hơn hay sao?”

“Ned tội nghiệp là người,” cô Cornelia vặn lại. “Tôi không thích mèo. Đó là lỗi duy nhất tôi bắt bẻ Alden Churchill. Nó cũng có sở thích kỳ lạ với mèo. Có Chúa mới biết nó có từ đâu... bố mẹ nó đều ghét.”

“Hẳn cậu ấy là một thanh niên hiểu biết lắm!”

“Hiểu biết ư! Chà, cậu ta khá hiểu biết... trừ chuyện mèo và say mê tìm hiểu thuyết tiến hóa... một thứ nữa mà cậu ta không thừa hưởng từ mẹ.”

“Cô Elliott này,” Richard Chase nói trịnh trọng, “cô có biết là chính tôi cũng âm thầm ủng hộ thuyết tiến hóa không.”

“Lúc trước anh có nói với tôi thế. Thôi được, anh muốn tin gì thì cứ tin, Dick Chase... đúng là đồ đàn ông. Nhờ trời, không ai làm tôi tin được mình là con cháu của khỉ.”

“Tôi công nhận là trông cô không thế, cô là một phụ nữ đoan trang. Tôi thấy nơi dung mạo hồng hào, dễ thương vô cùng duyên dáng của cô không có gì giống khỉ. Tuy nhiên, bà cố tổ cao tằng của cô từng dùng đuôi mà đu từ cành này sang cành khác. Khoa học đã chứng minh điều đó, Cornelia... chấp nhận hoặc bỏ đi thôi.”

“Vậy thì tôi sẽ bỏ đi. Tôi không định tranh cãi với anh về điểm đó hay bất kỳ điểm nào cả. Tôi có tôn giáo của mình và không có hình ảnh tổ tiên dã nhân nào trong đó. Nhân tiện, Richard, hè này trông Stella không được khỏe như tôi hy vọng.”

“Con bé luôn nhạy cảm quá mức với tiết trời nóng nực. Mát mẻ hơn thì nó sẽ khỏe lại thôi mà.”

“Tôi mong là vậy. Hè nào Lisette cũng khỏe hơn trừ mùa hè sau cùng, Richard... đừng quên chuyện đó. Stella có thể chất của mẹ. Cũng tốt thôi vì chắc con bé không lấy chồng đâu.”

“Sao lại chắc không lấy chồng? Tôi hỏi vì tò mò thôi, Cornelia... tò mò trắng trợn. Tôi thấy quá trình tư duy của phụ nữ thú vị vô cùng. Từ tiền đề nào hay dữ liệu nào mà cô rút ra kết luận, theo kiểu quá ư tự nhiên thoải mái của cô, rằng chắc Stella không lấy chồng?”

“À, Richard, nói dễ hiểu thì nó không phải kiểu con gái được đàn ông ưa thích cho lắm. Nó là đứa con gái dễ thương, tử tế nhưng nó không quyến rũ đối với đàn ông.”

“Nhiều người đeo đuổi nó lắm. Tôi dành hầu hết của cải để mua rồi bảo quản súng săn và chó bun đấy.”

“Tôi nghĩ họ đeo đuổi túi tiền của anh thì có. Họ dễ dàng thối chí, đúng không nào? Chỉ một tràng mỉa mai châm chọc của anh là họ chạy mất dép rồi. Họ mà thật lòng muốn Stella thì đã không nản lòng gì vì điều đó cũng như con chó bun tưởng tượng của anh. Không, Richard, anh thừa nhận Stella không phải đứa con gái dễ có bạn trai hợp ý đi thôi. Lisette cũng vậy, anh biết mà. Trước khi anh đến, chị ấy chưa từng có ai theo đuổi.”

“Nhưng tôi không đáng để chờ đợi sao? Rõ ràng Lisette là cô gái thông minh. Cô đâu có muốn tôi trao con gái mình cho gã Tom, gã Dick hay gã Harry nào cũng được, phải không nào? Ngôi sao của tôi, bất kể mấy nhận xét chê bai của cô, có xứng đáng tỏa sáng trong cung điện của các ông hoàng không nào?”

“Ở Canada ta không có vua,” cô Cornelia vặn lại. “Tôi không nói Stella không phải cô gái dễ thương. Tôi chỉ đang nói hình như đám đàn ông không nhận ra điều đó, xét theo thể chất của nó, tôi nghĩ vậy thì cũng tốt. Thêm một điều hay cho anh nữa. Không có con bé anh có tự xoay xở được đâu... anh sẽ lóng ngóng như con nít. Thôi được, hứa với chúng tôi một khoản đóng góp cho bếp lò nhà thờ rồi chúng tôi sẽ đi. Tôi biết anh đang mong được cầm cuốn sách ấy lên chết đi được.”

“Một phụ nữ đáng nể, sáng suốt! Cô em họ đáng quý! Tôi thừa nhận... tôi đang chết dần chết mòn đây. Nhưng ngoài cô ra chưa ai đủ sáng suốt để thấy ra điều đó hay đủ tốt bụng để ra tay cứu mạng tôi. Cô nghĩ tôi phải góp bao nhiêu?”

“Anh cứ góp năm đô la cũng được.”

“Tôi không tranh cãi với phụ nữ bao giờ. Năm đô la phải không. A, đi à? Người đàn bà có một không hai này, cô ta không bao giờ để phí thời gian! Đạt được mục đích rồi thì cô ta để ta được yên ngay. Thời này họ không sinh giống mèo như cô ta. Xin chào tinh hoa trong số những anh em họ.”

Suốt buổi ghé thăm Anne không mở miệng nói tiếng nào. Sao cô phải nói gì khi mà bà Elliott đang giúp cô một cách thông minh và tình cờ thế. Nhưng khi cúi chào tiễn họ ra cửa thì Richard Chase bỗng kính cẩn cúi tới trước.

“Cô có hai mắt cá chân đẹp nhất tôi từng thấy, cô Blythe ạ, mà hồi trẻ tôi cũng chu du khá nhiều nơi rồi đấy.”

“Hắn đáng sợ quá phải không?” cô Cornelia há hốc khi họ đi xuống đường làng. “Hắn vẫn nói với phụ nữ những thứ xúc phạm như thế. Cháu không nên thấy phiền lòng vì hắn, Anne cưng.”

Anne không thấy phiền lòng. Cô khá thích Richard Chase.

“Mình thấy,” cô ngẫm, “ông ta không thích ý kiến là Stella không được đàn ông ưa thích, dù tổ tông họ có là khỉ đi nữa. Mình nghĩ ông ta cũng thích ‘cho thiên hạ thấy’. Thôi, có thể làm gì thì mình đã làm rồi. Mình đã khiến cho Alden và Stella để ý nhau; cô Cornelia với mình cũng đã khiến bà Churchill và ông Chase gần như ủng hộ mà không phản đối. Giờ thì mình chỉ cần bình tĩnh ngồi chờ xem mọi chuyện xoay vần thế nào thôi.”

Một tháng sau Stella Chase lại đến Bên ánh Lửa rồi ngồi bên mấy bậc thềm cạnh Anne... ước gì một ngày nào đó mình sẽ trông như bà Blythe... có cái vẻ chín muồi... cái vẻ của một phụ nữ đã sống trọn vẹn và bao dung.

Chiều màu khói lạnh theo sau ngày xám vàng mát mẻ đầu tháng Chín. Buổi chiều ấy được dệt trong lời than van rì rầm của biển.

“Tối nay biển không được vui,” Walter vẫn nói mỗi khi nghe âm thanh đó.

Stella có vẻ thẫn thờ lặng lẽ. Lát sau, nhìn lên những vì sao như có phép mầu dệt nên trong đêm tím, cô bất chợt nói, “Bà Blythe, em muốn nói với bà chuyện này.”

“Gì thế, em yêu?”

“Em đã đính hôn với Alden Churchill,” Stella nói vẻ khắc khoải. “Bọn em đính hôn từ Giáng sinh năm ngoái. Bọn em đã báo cho bố và bác Churchill biết ngay nhưng giữ kín với mọi người chỉ bởi vì có một bí mật như vậy thì thật ngọt ngào. Bọn em không thích đem chia sẻ với mọi người. Nhưng tháng sau bọn em sẽ cưới nhau.”

Anne khéo léo giả vờ làm người đàn bà hóa đá. Stella vẫn đăm đăm nhìn những vì sao nên không thấy vẻ mặt bà Blythe. Cô nói tiếp, dễ dàng hơn một chút:

“Hồi tháng Mười một năm ngoái Alden và em gặp nhau tại một bữa tiệc ở Lowbridge. Bọn em... yêu nhau ngay từ giây phút đầu tiên. Anh ấy nói vẫn luôn mơ về em... vẫn luôn tìm kiếm em. Khi thấy em bước tới cửa anh ấy đã tự nhủ, ‘Đây là vợ mình.’ Còn em... cũng cảm thấy như vậy, ồ bọn em hạnh phúc lắm, bà Blythe!”

Nhưng Anne vẫn không nói gì, nhiều lần như vậy.

“Điều u ám duy nhất cho hạnh phúc của em là thái độ của bà về chuyện này, bà Blythe. Bà không thử tán thành được sao? Từ khi em đến Glen St. Mary bà vẫn luôn là người bạn thân thiết của em... em cảm thấy bà như một người chị. Nên em sẽ cảm thấy rất khổ sở vì nghĩ đám cưới của mình trái với mong muốn của bà.”

Trong giọng Stella có tiếng nức nở. Anne đã nói lại được.

“Em yêu, hạnh phúc của em là tất cả những gì tôi mong ước. Tôi mến Alden... cậu ấy là một anh chàng tuyệt vời, chỉ có điều cậu ấy từng có tiếng là ưa tán tỉnh...”

“Nhưng không phải đâu. Anh ấy chỉ tìm cho đúng người, bà không thấy sao, bà Blythe? Mà anh ấy chưa tìm thấy.”

“Bố em nghĩ sao về chuyện đó?”

“Ồ, bố hài lòng lắm. Từ đầu bố đã thấy thích Alden. Họ thường tranh luận với nhau hàng giờ về tiến hóa. Bố nói luôn muốn cho em lấy chồng khi có người phù hợp. Em thấy thật kinh khủng nếu phải xa bố, nhưng bố nói chim non được quyền có tổ riêng. Em họ Delia Chase sẽ đến trông coi nhà cửa cho bố và bố rất quý em ấy.”

“Còn mẹ Alden?”

“Bác ấy cũng khá vui lòng. Giáng sinh năm ngoái khi Alden báo cho bác ấy biết bọn em đã đính ước thì bác ấy đi xem Kinh Thánh và câu đầu tiên giở ra là, ‘Người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình.’ Bác nói vậy thì đã rõ bác phải làm gì rồi nên bác ưng thuận ngay. Bác ấy sẽ dọn đến ở ngôi nhà nhỏ riêng ở Lowbridge.”

“Tôi mừng là em không phải sống với cái ghế sofa nhung lông xanh lá đó,” Anne nói.

“Sofa à? Ồ, phải rồi, đồ đạc ở đó lỗi thời quá bà nhỉ? Nhưng bác ấy sẽ mang theo rồi anh Alden sẽ bày biện lại đồ đạc mới hoàn toàn. Vậy là bà thấy đấy, ai cũng hài lòng, bà Blythe ạ, nên bà không chúc phúc cho bọn em được sao?”

Anne cúi tới hôn lên cái má mát mịn của Stella.

“Tôi rất mừng cho em. Cầu Chúa phù hộ cho những ngày sắp đến với em, em yêu.”

Khi Stella đi rồi Anne phóng lên phòng riêng để tránh không gặp ai trong ít phút. Một mặt trăng già hoài nghi, chênh chếch từ sau những đám mây bồng bềnh đằng Đông ló ra còn mấy cánh đồng bên kia có vẻ ma mãnh tinh quái nháy mắt với cô.

Cô kiểm lại mọi điều trong những tuần vừa qua. Cô làm hỏng thảm phòng khách nhà mình, tiêu tan hai món đồ gia bảo quý báu và làm hư trần thư viện; cô đã cố lợi dụng bà Churchill và bấy lâu nay hẳn bà ấy cười thầm trong bụng.

“Trong chuyện này,” Anne hỏi trăng, “ai là kẻ làm điều ngu ngốc khủng khiếp chưa từng thấy? Mình biết ý kiến của Gilbert sẽ thế nào rồi. Mọi rắc rối mình đã trải qua, nhằm tác thành hôn nhân cho hai người đã đính ước với nhau? Mình chừa nghề mai mối thôi... chừa hẳn rồi. Mình sẽ không bao giờ nhấc một ngón tay lo liệu cho cuộc hôn nhân nào dù trên đời không còn ai cưới nhau nữa. À mà cũng có một điều an ủi... hôm nay Jen Pringle viết thư thông báo cô ấy sắp cưới anh chàng Lewis Stedman gặp tại bữa tiệc của mình. Mấy giá nến Bristol hy sinh không hẳn là vô ích. Mấy đứa... này mấy đứa! Bọn con nhất định phải tạo tiếng động kỳ quái dưới ấy sao?”

“Bọn con là cú mà... bọn con phải kêu thôi,” từ trong bụi rậm tối tăm giọng Jem phật lòng thốt lên. Cậu biết mình đang giả tiếng cú rất giỏi. Jem biết nhại giọng của bất kỳ sinh vật hoang bé bỏng nào ngoài rừng. Walter không giỏi chuyện đó lắm nên chẳng mấy chốc cậu bỏ không làm cú nữa mà thành một cậu bé khá vỡ mộng, lẻn đến bên mẹ để được vỗ về.

“Mẹ ơi, con tưởng dế hát... vậy mà hôm nay ông Carter Flagg nói không phải... chúng chỉ cào hai chân sau mà tạo ra tiếng ấy thôi. Phải vậy không mẹ?”

“Gần như vậy... mẹ không rõ quá trình ấy lắm. Nhưng con biết không, đó là cách chúng hát.”

“Con không thích vậy đâu. Con sẽ chẳng bao giờ thích nghe chúng hát nữa.” “Ồ, có chứ, con sẽ thích thôi. Cuối cùng con sẽ quên chuyện chân sau mà chỉ nghĩ đến dàn đồng ca thần tiên của chúng trên khắp những đồng cỏ mùa gặt và mấy ngọn đồi mùa thu. Có phải đã đến giờ ngủ rồi không, con trai bé bỏng?”

“Mẹ ơi, mẹ sẽ kể chuyện trước lúc ngủ làm con lạnh cả sống lưng chứ? Rồi sau đó ngồi bên con cho đến khi con ngủ?”

“Thế có mẹ còn để làm gì nữa hả, con yêu?”