Sau khi Pie Đenmax qua đời, bà chị gái Becnađet Busatô cố gắng điều khiển công việc nhà, người đàn bà trung hậu này có quyết tâm cao, nhưng bất lực trong việc quản lý một cơ ngơi như cơ ngơi Môngtiac.

Ngồi trước bàn giấy của ông em trai ngày trước, bà vừa lục tung tờ giấy vừa than vãn với Cami đờ Acgila đang muốn giúp bà một tay:

- Trời đất! Rồi sẽ ra sao đây? Tôi không hiểu gì về những con số này hết. Phải hỏi ông quản lý Phaya thôi.

- Mời bà đi nghỉ đi. Cháu sẽ cố gắng nghiên cứu xem sao.

- Cảm ơn Cami thân mến, cháu tốt bụng quá. - Bà đáp và đứng dậy. - Lêa sẽ phải bình tĩnh trở lại- Bà nói thêm và bỏ kính ra - Bà cũng đau khổ, nhưng phải cố gắng thôi.

Cami giấu nụ cười.

- Dĩ nhiên bà có ý chí hơn chúng cháu.

- Dĩ nhiên. - Becnađet Busactô xác nhận.

"Bà ta ngốc nghếch thật". Cami nghĩ bụng.

- Chúc cháu ngủ ngon. Cháu đừng thức quá khuya đấy.

Cửa được đóng lại nhẹ nhàng. Tiếng chân bước nặng nề trên cầu thang, tiếng cọt kẹt ở bậc thang thứ mười, rồi lại lặng im, cái lặng im của ngôi nhà trong đêm khuya, thỉnh thoảng một làn gió tháng Mười Một làm các bức tường run lên và ngọn lửa trong lò sưởi run rẩy. Đứng giữa căn buồng ấm áp, Cami nhìn ngọn lửa mà như không trông thấy. Bỗng một khúc củi vỡ tung và đổ xuống, làm văng lửa và than ra. Chị giật bắn người và chạy vội tới cầm kẹp lửa gắp than bỏ vào lò. Nhân đấy chị bỏ thêm một gốc nho, củi nổ lép bép thật vui tai.

Chị thắt chặt thêm chiếc áo ngủ và ngồi lại trước bàn giấy của Pie Đenmax.

Cami làm việc suốt một phần đêm và chỉ ngẩng đầu để xoa xoa sau gáy bị đau buốt.

Đồng hồ điểm ba giờ.

- Cô chưa ngủ kia à! - Lêa kêu lên khi bước vào.

- Rõ ràng chị cũng vậy. - Cami nói, một nụ cười âu yếm trên môi.

- Tôi sang tìm một cuốn sách, tôi không sao ngủ được.

- Thế chị đã uống mấy viên thuốc của bác sĩ Blăngsa chưa?

- Uống rồi, nhưng thuốc ấy chỉ làm tôi đần độn thêm.

- Chị bảo lại để ông ấy cho thuốc khác. Chị phải ngủ đi.

- Tôi rất muốn ngủ nhưng tôi lại sợ hễ chợp mắt là thấy gã đàn ông người Ooclêăng bước tới, mặt bê bết máu. Hắn bước về phía tôi... tìm cách nắm lấy tôi và bảo: "Vì sao mày giết tao, con đĩ khốn nạn? Lại đây người đẹp, lại đây, tao sẽ vẽ cho mày làm tình với một người chết khoái trá ra sao? Tao tin chắc mày thích cái đó. Phải thế không?... Đồ rác rưởi, mày thích cái đó mà, đồ thối thây, mày..."

- Thôi. - Cacmi hét lên và nắm vai Lêa lắc mạnh - Chị đừng nói nữa.

Vẻ mặt lờ đờ, Lêa lướt tay trên trán, bước mấy bước và ngồi phịch xuống chiếc tràng kỷ cũ bọc da.

- Cô không thể biết đâu. Kinh khủng thật, nhất là khi hắn bảo: "Đùa thế đủ rồi. Bây giờ tao và mày đi tìm gặp bố mày: lão ta cùng bạn bè giòi bọ chờ chúng ta đấy..."

- Chị im đi...

- "Và có cả mẹ mày nữa". Thế là tôi đi theo hắn và gọi mẹ.

Cacmi quỳ xuống và bế Lêa vào lòng, ru nàng như thể ru thằng bé Saclơ, con trai chị. Đúng lúc đó, thằng bé giẫy giụa trên giường, ú ớ mê sảng.

- Thôi, chị bình tĩnh lại. Đừng nghĩ tới cái đó nữa. Cả hai chị em chúng ta cùng giết hắn chứ. Chị nhớ lại đi... tôi là người bắn đầu tiên. Tôi tưởng là hắn đã chết.

- Đúng thế, nhưng chính tôi, và chỉ một mình tôi giết chết hắn.

- Chị không thể làm khác, hoặc hắn chết, hoặc chúng ta chết. Bác Ađriêng bảo nếu ở địa vị chị, bác ấy cũng phải làm như vậy.

- Bác ấy nói thế cho tôi yên lòng sống thôi. Cô thấy không, bác ấy, một giáo sĩ dòng Đôminic mà lại giết người hay sao

- Giết chứ, nếu phải giết.

- Lôrăng và Phrăngxoa Tavecniê cũng bảo tôi như vậy. Nhưng tôi tin chắc bác Ađriêng không thể làm như thế.

- Thôi không nói chuyện ấy nữa. Tôi đã nghiên cứu xong các tài khoản của ông cụ chị. Tình hình không lấy gì làm sáng sủa. Tôi không sao hiểu nổi cách làm việc của Phaya. Nếu tằn tiện thì chúng ta có thể thoát ra khỏi tình hình này.

- Làm sao cô bảo có thể tằn tiện hơn nữa? - Lêa thốt lên và đứng vụt dậy - Chúng ta chỉ ăn thịt mỗi tuần một lần, vả lại thịt nào có ra thịt. Giá chúng ta ít người hơn thì may ra có thể thoát, nhưng...

Cami cúi đầu.

- Tôi biết chúng tôi là một gánh nặng cho chị. Sau này tôi sẽ bồi thường lại cho chị tất cả các khoản chị đã tiêu pha vì chúng tôi.

- Cô điên rồi, tôi không muốn nói thế đâu!

- Tôi biết. - Cami buồn bã đáp.

- Ồ! Không, cô đừng rầu rĩ như vậy. Không thể nói chuyện gì được với cô hết.

- Chị tha lỗi cho tôi.

- Cô chẳng có gì để tôi phải tha lỗi cả, cô làm phần việc của cô... và thậm chí làm luôn cả phần việc của tôi nữa.

Lêa vén diềm cửa lên. Ánh trăng lạnh lẽo soi sáng những viên sỏi ngoài sân. Gió lay rụng những chiếc lá điền ma cuối cùng.

- Cô có nghĩ chiến tranh còn kéo dài nữa không? - Nàng hỏi - Mọi người đều cho chính phủ Visy (Chính phủ thống chế Pêtanh hợp tác với phát xít Đức đóng ở Visy trong thời kỳ quân Đức chiếm đóng nước Pháp) hợp tác với Đức là chuyện bình thường...

- Không, chị Lêa ạ, không phải mọi người đâu, chị cứ nhìn xung quanh chúng ta mà xem. Ít nhất chị cũng biết có chục người đang tiếp tục cuộc chiến đấu.

- Phải đương đầu với hàng trăm nghìn người hằng ngày hô vang; "Pêtanh muôn năm" thì một chục người là cái gì?

- Chẳng bao lâu nữa, sẽ có hàng trăm, rồi hàng nghìn người phản đối.

- Tôi không tin nữa... tất cả mọi người chỉ nghĩ tới ăn cho no, mặc cho ấm thôi.

- Sao chị có thể nói như thế! Người Pháp đang chịu đựng nỗi nhục thất trận, nhưng lòng tin của họ đối với ông Thống chế đang suy giảm dần. Ngay cả Phaya hôm nọ cũng bảo tôi: "Bà Cami, bà có thấy là ông già ấy hơi quá xá không?", thế mà Phaya...

- Lão muốn đánh lừa cô đấy. Tôi biết, lão là một tay láu cá. Lão tìm cách biết cô suy nghĩ ra sao để lợi dụng khi cần thiết. Đối với lão: CẦN LAO, GIA ĐÌNH, TỔ QUỐC (Khẩu hiệu của chính phủ Pêtanh) là rất có ý nghĩa.

- Đối với tôi cũng vậy, nhưng không hoàn toàn giống như lão.

- Cô cẩn thận. Mục đích duy nhất của lão là tước đoạt Môngtiac của chúng ta. Lão không lùi bước trước bất kì cái gì hết. Hơn nữa lão đinh ninh Machiax, con trai lão, bỏ ra đi là vì tôi.

- Có phải ít nhiều đúng như vậy không?

- Không phải. - Lêa thốt lên giận dữ - Trái lại, tôi tìm cách giữ anh ta lại. Đâu phải lỗi tại tôi nếu anh ta không muốn biết gì hết và chỉ muốn sang Đức kiếm tiền chứ không muốn ở lại làm việc ở Môngtiac.

- Chị nói quá đấy, chị bạn thân mến ạ, chị biết rất rõ vì sao anh ta ra đi...

- Không!

- Vì anh ta yêu chị.

- Thế thì có gì quan trọng! Nếu yêu tôi, như cô bảo, thì anh ta phải ở lại đây giúp tôi và ngăn cản không cho ông bố của anh ta ăn cắp của chúng ta chứ.

- Anh ra cũng có thể đi tìm gặp tướng đờ Gôn, nhưng tôi hiểu vì sao anh ta bỏ đi như vậy.

- Cô rộng lượng quá đấy.

- Chị đừng nghĩ như vậy. Tôi hiểu là vì vấn đề tình yêu. Tôi không biết nếu ở vào hoàn cảnh của Machiax hay của Phrăngxoadơ thì tôi sẽ xử sự thế nào... Có lẽ tôi sẽ hành động như họ.

- Cô nói bậy. Không bao giờ cô lại để cho một tên người Đức làm phình bụng ra như Phrăngxoadơ.

- Chị đừng nói như vậy về chị gái chị.

- Chị ấy không còn là chị gái của tôi nữa. Chính vì chị ấy mà ba tôi mất.

- Không phải thế, bác sĩ Blăngsa bảo tim ông cụ đã yếu từ mấy năm trước, và mặc dù cụ bà năn nỉ, cụ vẫn không chịu chạy chữa.

- Tôi không muốn biết điều đó. Giá như chị ấy không bỏ đi thì ba tôi còn sống. - Lêa kêu lên, hai tay che mặt và đôi vai rung rung vì nức nở.

Cami kìm nén trong lòng tình cảm yêu thương đối với người bạn gái. Làm sao Lêa có thể không biết tới mức ấy tình cảm của những người khác? "Đấy là chỗ mạnh của chị ấy theo như lời Lôrăng vẫn nói" - Cami nghĩ bụng "Chị ấy chỉ muốn biết cái trước mắt. Chị ấy cứ tiến bước và tự đặt câu hỏi sau. Không phải vì thiếu trí tuệ, mà chính vì thừa sự sống".

Lêa kìm nén không giẫm chân như khi còn bé. Nàng quay sang Cami.

- Chị đừng nhìn tôi như thế nữa. Chị đi ngủ đi, chị không thấy đầu óc chị tối nay ra sao à?

- Cô nói đúng đấy, tôi bị mệt. Cô cũng vậy, cũng phải đi ngủ đi. Chúc cô ngủ ngon.

Cami bước tới hôn Lêa. Nàng hờ hững đón nhận cái hôn và không hôn trả. Cami không nói gì và ra khỏi phòng.

Giận Cami và giận cả bản thân mình. Lêa bỏ thêm một gốc nho vào lò sưởi, lôi từ tầng dưới tủ sách ra chiếc mền vải kẻ ô vuông trước kia ba nàng thích dùng, tắt đèn và nằm dài trên tràng kỷ.

Nàng nhìn ngọn lửa trong phút chốc. Lửa bập bùng khiến nàng buồn ngủ.

Từ sau khi ba nàng mất, Lêa thường đến ngủ trong căn buồng nàng yêu thích này, nơi duy nhất các bóng ma quen thuộc không tới ám ảnh nàng.

Lêa tỉnh dậy vì lạnh. "Mình phải bỏ nệm xuống thôi" nàng nghĩ bụng. Nàng vén diềm cửa và có cảm giác kỳ lạ như là đang lơ lửng trong mây vì sương mù dày đặc. Nhưng phía sau màn sương này, chắc phải có ánh sáng. "Trời sẽ đẹp đây" nàng nghĩ thầm. Nàng khéo léo đốt lại lò sưởi và ngồi sưởi ấm một lúc. Bất giác nàng đếm tiếng chuông đồng hồ. "Mười một. mười một!... Đã mười một giờ rồi!... Sao họ lại để mình ngủ lâu thế này?"

Lò sưởi trong nhà bếp sáng rực. Trên mặt bàn trải vải nhựa màu xanh, đặt một chiếc bát không và một cái khăn ăn bọc một miếng bánh mì. Vẻ háu đói, Lêa hít hít mùi bánh thơm lựng. "Chắc là bánh bà Xiđôni làm đây?" nàng nghĩ bụng. Trong một góc chạn bếp, có bình pha cà phê cũ kỹ, men sứ màu xanh. Lêa uống cà phê nhưng là thứ cà phê chỉ có trên danh nghĩa. May sao sữa át được mùi cà phê nhạt thếch.

Vừa ăn, nàng tự hỏi: "Hôm nay thứ mấy mà lại có bánh bơ nhỉ". Nàng tìm ngay ra câu trả lời khi ngước mắt lên nhìn thấy con số 11. 11 tháng Một... Thì ra là Xiđôni ăn mừng theo cách của bà ngày kết thúc chiến tranh 14. Lêa nhún vai, thoáng một nụ cười không vui. Bao giờ cuộc chiến tranh này chấm dứt? Nó đã kéo dài hai năm rồi!... Hôm nay, 11 tháng Một năm 1942, nước Pháp vẫn bị chia cắt làm hai; càng ngày càng nhiều thanh niên không chịu đi lao động ở Đức và trốn vào rừng núi, lập thành các đoàn đi tìm một thủ lĩnh, họ sống nhờ vào lòng hảo tâm của dân chúng và có khi bằng cướp bóc. Trong khu vực của anh, Lôrăng đờ Acgila có trách nhiệm tập hợp đám người cứng đầu cứng cổ ấy vào các mạng lưới kháng chiến được thành lập. Lôrăng... Từ khi mai táng bố, nàng không gặp lại anh. Một hôm, Cami, vợ anh, đến gặp anh ở Tuludơ, khiến nàng phát ốm lên vì ghen tuông. Còn Tavecniê thì ra sao rồi? Ít ra anh ta cũng phải hỏi thăm tin tức của nàng chứ! Anh ta không phải là người tình của nàng hay sao? Vì anh ta, nàng đã trải qua một nỗi lo sợ ghê gớm nhất đời là: mang thai. Cơn báo động hụt ấy làm nàng hiểu rõ hơn nỗi hoang mang của Phrăngxoadơ, cô chị gái, mà đứa bé trong bụng sắp chào đời. Phrăngxoadơ đã viết thư, năn nỉ nàng đến trong dịp sinh con. Buồn và giận, Lêa không trả lời.

- Cami, Ruyt, Lêa. Cô Becnađet ơi! - Lôrơ kêu toáng lên trong khi bước vào bếp.

- Cái gì thế? - Lêa hỏi và đứng dậy.

- Lôrơ, cô kêu toáng lên đấy à? - Bà Ruyt cũng chạy vào hỏi.

Cô em gái của Lêa thở hổn hển, không nói thành lời.

Phaya cũng bước vào, bà vợ theo sau.

- Các bà có nghe?...

- Nghe cái gì? Cô nói đi! - Bà Ruýt bảo.

- Bọn Đức.

- Bọn Đức sao? - Lêa thốt lên.

- Họ đã chiếm vùng tự do. - Lôrơ nói liền một hơi.

Lêa ngồi phịch xuống ghế. Trước mặt nàng, Cami ôm chặt con, thằng bé tưởng là một trò chơi, cười như nắc nẻ.

- Tôi nghe qua Đài phát thanh. - Phaya lên tiếng.

- Ở Đài tiếng nói Pari, - vợ lão nói thêm - chúng bảo là tiền bồi thường cho đội quân chiếm đóng mỗi ngày là năm trăm triệu. Làm thế nào để có được số tiền đó?