Tôi đã làm ra nguyên tắc đầu tiên của mình là hãm lại không làm gì cả. Trong hai năm tôi đã ở trong kí túc xá đại học, tôi chưa hề lau hay quét phòng mình. Tôi để giường của mình ở ngay lối vào phòng cho nên từ cửa tôi có thể nhảy thẳng vào giường của mình, và từ giường tôi có thể nhảy thẳng ra ngoài phòng. "Sao cứ phải đi qua cả phòng một cách không cần thiết để làm gì?" Tôi cảm thấy thế. Tôi không muốn đi vào trong phòng mà cũng không có vấn đề lau chùi nó. Tuy nhiên, cũng có một loại niềm vui về điều này.

Mọi thứ được để lại theo cùng cách mà chúng đã được bố trí trước khi tôi tới sống ở đó; không thay đổi nào được thực hiện cả. Không cái gì thêm được làm ngoài cái tối thiểu cần thiết. Bởi vì thay đổi mọi thứ xung quanh lại đòi hỏi cái gì đó được làm, nên mọi thứ được giữ như chúng vẫn thế. Nhưng do điều này, một số kinh nghiệm duy nhất bắt đầu bừng lên, vì mọi guna đều có kinh nghiệm duy nhất của nó. Bao nhiêu rác rưởi tích cóp lại trong phòng tôi cũng chẳng thành vấn đề, nó chẳng quấy rầy tôi chút nào. Tôi đã học sống với điều đó cứ như tôi sống trong lâu đài được lau chùi tỉ mỉ.

Trong đại học nơi tôi học, các toà nhà mới vẫn còn chưa được xây dựng. Nó là một đại học mới được lập, và trại lính đã được dùng làm kí túc xá. Bởi vì trại lính ở trong rừng sâu nên chuyện thường là rắn hay xuất hiện. Tôi quen quan sát những con rắn đó khi ngủ trong giường mình. Rắn tới, nghỉ trong phòng rồi bò đi. Chúng chẳng quấy rầy gì tôi vào bất kì lúc nào, mà tôi cũng chẳng quấy rầy gì chúng.

Nếu không có cảm giác phải làm gì, nhiều thứ trở nên được chấp nhận như tự nhiên. Nếu không có cảm giác phải làm gì trong cuộc sống, mức độ không bằng lòng bỗng nhiên bị vứt bỏ. Trong những ngày đó đã chẳng có lí do gì cho bất kì sự không bằng lòng nào, bởi vì không làm gì cả, tôi không có đòi hỏi, và không có vấn đề về trông đợi bất kì quả hay kết quả gì của việc không làm. Khi bạn không làm gì cả, thế thì bất kì cái gì tới với bạn cũng đều thoả mãn bạn. Đôi khi hoặc người khác, người bạn nào đó, do lòng thương hại, đã lau chùi căn phòng và tôi tràn ngập với cảm giác biết ơn.

Trong tám hay mười ngày khi kì thi diễn ra, người trông nom kí túc xá hay đánh thức tôi vào lúc bẩy giờ sáng để cho tôi sẽ không còn ngủ khi kì thi diễn ra. Ông ấy sẽ cho tôi đi nhờ trong chiếc xe của ông ấy và thả tôi xuống phòng thi. Chẳng phải nỗ lực gì, tôi hay thu được cảm tình và từ bi từ mọi người, bởi vì tất cả mọi người đều hiểu rằng tôi sẽ đỡ cho mình khỏi làm bất kì cái gì tôi có thể làm.

Nhiều thứ lạ lùng đã xảy ra. Tôi đang kể cho các bạn những điều này để cho bạn có thể nhận ra rằng cuộc sống đầy những bí ẩn. Vị giáo sư của tôi sẽ tới trước ngày thi và bảo tôi điều tôi phải đọc để trả lời câu hỏi đặc biệt. Tôi chưa bao giờ đi hỏi bất kì ai về bất kì cái gì. Ngay cả sau khi vị giáo sư đã chỉ ra những câu hỏi có thể xảy ra, ông ấy cũng không tin rằng tôi sẽ đọc phần ông ấy đã gợi ý. Do đó, ông ấy sẽ nhìn vào tôi với cử chỉ dò hỏi để biết xem liệu tôi có hiểu điều ông ấy đã nói hay không. Ông ấy sẽ thêm rằng các câu hỏi đã chỉ dẫn dứt khoát sẽ được hỏi, bởi vì ông ấy là một trong những người chuẩn bị bài thi. Không có hoài nghi; các câu hỏi đó dứt khoát sẽ được hỏi.

Tôi đang cố gắng nói cho bạn rằng nếu bạn định chộp lấy và đánh cắp từ thế giới này, thì sẽ có đối kháng lớn ở mọi nơi. Nhưng nếu bạn trong hoàn cảnh không làm gì cả, thì mọi cánh cửa lại mở ra và mọi thứ đơn giản được trao cho bạn.

Trong những ngày đó, tôi hay cứ nằm trên giường, lơ đãng quan sát trần nhà phía trên. Tôi đi tới biết sau một thời gian dài rằng Meher Baba đã thiền chỉ theo cùng cách thức này. Tôi đã làm điều này mà chẳng nỗ lực gì, bởi vì trong khi nằm trên giường thì cái gì khác có đó mà làm? Nếu giấc ngủ đã qua, tôi chỉ cứ nhìn lên trần nhà mà thậm chí chẳng nháy mắt. Tại sao lại thậm chí chẳng nháy mắt? Đấy cũng là một kiểu làm. Nó cũng là một phần của hoạt động. Tôi chỉ đi nằm ở đó. Không có gì để làm cả. Nếu bạn vẫn còn nằm dài như thế, chỉ nhìn lên trần một giờ hay hai giờ, bạn sẽ thấy rằng tâm trí mình trở thành trong vắt như bầu trời không mây - chỉ vô ý nghĩ. Nếu ai đó có thể làm bất hoạt trở thành thành tựu của mình trong cuộc sống, người đó có thể kinh nghiệm vô ý nghĩ rất tự nhiên và dễ dàng.

Trong những ngày đó, tôi chẳng tin vào Thượng đế cũng không tin vào linh hồn. Lí do duy nhất cho việc không tin là ở chỗ bởi việc tin thì điều gì đó sẽ phải được làm. Với bất hoạt, chủ nghĩa vô thần rất có ích, bởi vì nếu Thượng đế hiện hữu, thế thì công việc nào đó sẽ phải được làm cho ông ấy. Nhưng không có bất kì niềm tin nào về phần tôi vào Thượng đế và linh hồn, bởi việc nằm dài im lặng đơn giản của mình, ánh sáng chói lọi của cả Thượng đế và linh hồn bắt đầu được thấy. Tôi đã không từ bỏ việc bất hoạt cho tới khi việc bất hoạt từ bỏ tôi. Cho tới thế, tôi đã quyết định tiếp tục như thế - chỉ không làm gì.

Tôi đã hiểu rằng nếu người ta có thể sống toàn bộ theo nguyên tắc bất hoạt, từ đó về sau guna rajas sẽ tự động bắt đầu phát triển từ bên trong, bởi vì đây là phẩm chất thứ hai ẩn kín trong giai đoạn thứ hai của cuộc sống. Sau khi giai đoạn thứ nhất được hoàn thành và siêu việt lên, giai đoạn thứ hai, giai đoạn hoạt động bắt đầu. Hoạt động sẽ phát triển, nói đại thể, bên trong bạn. Hoạt động này cũng sẽ có kiểu duy nhất. Nó không phải là hoạt động của chính khách, lo âu và căng thẳng, chạy theo bầu cử. Nếu bất hoạt đã được bạn làm thành thành tựu và mục đích, nếu bất hoạt đã biến thành con đường dẫn bạn tới vô ý nghĩ, thế thì hoạt động sẽ không được thúc đẩy bởi ham muốn. Thay vì thế, nó sẽ được thúc đẩy bởi từ bi. Hoạt động này tôi cũng đã sống qua một cách đầy đủ.

Tôi chưa bao giờ có bất kì cảm giác nào để dựng rào chắn lên trước tiến trình tự nhiên. Bất kì cái gì xảy ra đều được phép xảy ra. Nếu mọi thứ bao giờ cũng được phép xảy ra theo cách đó, người ta sẽ siêu việt vượt ra ngoài sự tồn tại thông thường của mình, bởi vì thế thì người ta không phải là người làm. Một mình việc làm là người làm.

Khi giai đoạn thứ hai này - giai đoạn của rajas - bắt đầu, tôi vẫn giữ việc du hành qua cả nước. Tôi đã du hành nhiều trong mười mười lăm năm ấy, không ai du hành được như thế thậm chí trong hai hay ba kiếp. Nói nhiều như tôi đã nói trong mười đến mười lăm năm ấy thì người thường phải mất mười đến mười lăm kiếp. Từ sáng đến tối tôi đều di chuyển, du hành mọi nơi. Có lí do hay không lí do, tôi đều tạo ra tranh luận và đưa ra phê phán - bởi vì càng tranh luận nhiều, việc chuyển qua giai đoạn thứ hai của hoạt động càng nhanh chóng hơn. Do đó tôi đã bắt đầu phê phán những người theo Gandhi, tôi bắt đầu phê phán chủ nghĩa xã hội.

Tôi chẳng có mối quan hệ nào với những chủ đề này mà cũng chẳng có gắn bó gì với chính trị cả. Tôi không có mối quan tâm tới bất kì cái gì trong những điều này. Nhưng khi toàn bộ dân cư của đất nước này đều đã bị cuốn hút vào những căng thẳng đó, và tôi phải đi qua cùng những người này, dường như là, cho dù đấy chỉ là chuyện đùa, cũng cần tạo ra tranh luận. Do đó, trong việc chuyển sang giai đoạn thứ hai của hoạt động của mình, tôi đã bày ra một số tranh luận và thích thú chúng lắm.

Nếu những tranh luận này đã được tạo ra do những hành động đầy căng thẳng bởi ham muốn thúc đẩy, nó đã đem tôi tới bất hạnh rồi. Nhưng khi tất cả những điều này chỉ là do sự cần thiết để phát triển guna rajas, chỉ để cho việc diễn đạt của nó, thì chỉ có vui đùa và thú vị trong nó. Những tranh luận này chỉ giống như vai diễn của một diễn viên.

Với một Harigirji Maharaj, một học giả Veda nổi tiếng của Punjab, một cuộc tranh luận lớn đã bắt đầu về Vedanta. Với tôi đấy chỉ là trò chơi. Với ông ấy đấy là vấn đề nghiêm chỉnh; với ông ấy đấy là vấn đề nguyên tắc. Ông ấy trở nên bị chất đầy với căng thẳng.

Với Sahnkaracharya của Puri nữa, một tranh luận lớn bắt đầu ở Patna. Với tôi đấy là trò chơi, nhưng với ông ấy đấy là vấn đề rất chuyên nghiệp của ông ấy. Ông ấy phát rồ phát dại đến mức ông ấy đã phải được cứu để khỏi gần như ngã xuống sàn. Toàn bộ thân thể ông ấy run lẩy bẩy. Nhưng tôi đã phải cho phép phẩm chất của hoạt động đùa giỡn hết mức để cho nó có thể được siêu việt lên. Nhiều người bạn đã cố gắng dừng tôi, nhưng từ phía mình tôi đã không muốn dừng chừng nào phẩm chất của hoạt động còn chưa tự nó tan biến đi và trở thành tàn lụi.

Ba tuần trong một tháng tôi ngồi trên tầu hoả. Sáng hôm nay tôi ở Bombay, tối hôm sau tôi sẽ ở Calcutta, ngày tiếp tôi ở Amrisar, rồi ngày tiếp ở Ludhiana hay Delhi. Cả nước là trường hoạt động của tôi. Do đó tại mọi nơi, bất kì nơi đâu tôi tới, tranh luận tự nhiên thành thừa thãi, bởi vì nếu bạn làm điều gì đó một cách tích cực, phản ứng nhất định có đó. Hành động và phản động được sinh ra đồng thời.

Trong thời kì bất hoạt tôi đã thực hành không nói chút nào - hay tôi nói một chút. Nếu bị hỏi lặp đi lặp lại, tôi sẽ trả lời ngắn gọn. Trong thời kì hoạt động, tôi cứ nói cho dù không được yêu cầu và không được mời. Bản thân tôi tới mọi người chỉ để nói và ngôn ngữ của tôi đầy lửa. Bây giờ mọi người tới tôi và hỏi tại sao tôi không nói theo cùng ngôn ngữ bốc lửa này mà đã thường được dùng để chặn chính nhịp tim của người ta.

Trong những ngày ấy, đã có lửa trong ngôn ngữ của tôi. Ngọn lửa đó không phải là của tôi; nó tới từ guna rajas. Đó đã là phương pháp duy nhất để đốt lên ngọn lửa của guna rajas. Nó phải cháy trong toàn bộ sự dữ dội để cho nó có thể biến thành tro một cách nhanh chóng. Ngọn lửa càng liu riu càng phải lâu để đốt cháy hết. Do đó, nó là quá trình đốt cháy toàn bộ với mục đích làm giảm nhanh hơn việc trở thành tro.

Bây giờ ngọn lửa đó đã dịu đi. Bây giờ, chỉ như mặt trời thu lại tia nắng của nó vào buổi tối, như ngư dân thu lại lưới đánh cá, tôi đang dần rút lại. Cũng không đúng mà nói rằng "tôi" sẽ rút lại. Việc rút lại sẽ tự động xảy ra, bởi vì giai đoạn thứ ba - giai đoạn của guna sattva - đã bắt đầu. Do đó, bạn có thể quan sát việc rút lại dần của tôi từ các hoạt động. Năm mươi nghìn người có thể lắng nghe tôi ở chỗ bạn, nhưng tôi thoả mãn nếu chỉ năm mươi người nghe - và cũng chẳng mấy chốc tôi sẽ bằng lòng cho dù chỉ năm người nghe.

Do đó, khi guna rajas rút xuống và tác động của guna sattva bắt đầu xuất hiện, mọi hành động tan biến vào trong im lặng. Trong trạng thái của tamas, mọi hành động dừng lại, nhưng việc dừng lại đó giống như việc dừng của người đi vào giấc ngủ. Trong trạng thái sattva cũng hành động tan biến vào trong im lặng, nhưng việc tan biến đó là vào trong nhận biết toàn bộ.

Có tương tự giữa các nguyên tắc của bất hoạt và của thanh thản theo nghĩa rằng cả hai sẽ kết thúc trong im lặng. Tuy nhiên, hình thức của im lặng nảy sinh từ nguyên tắc bất hoạt, tamas, sẽ là hình thức của giấc ngủ, trong khi hình thức của im lặng từ nguyên tắc của thanh thản, sattva, sẽ là hình thức của nhận biết im lặng.

Tôi tuyên bố điều này là tiến trình đúng đắn của cuộc sống: giai đoạn đầu tiên trôi qua trong bất hoạt, giai đoạn thứ hai trong hoạt động, và giai đoạn thứ ba trong thanh thản. Và nếu bạn có thể xoay xở để vẫn còn tách rời trong cả những giai đoạn này, thế thì bạn là trong thiền. Bạn phải tràn đầy nhận biết trong những giai đoạn này rằng không phải là bạn là người đang làm, rằng đấy chỉ là gunas đang chơi đùa, rằng bạn không phải là người làm, mà chỉ là người quan sát - nhân chứng. Và trong trò chơi bất hoạt, trò chơi hoạt động, hay trò chơi thanh thản, nếu bạn chỉ là nhân chứng, người quan sát, nếu việc quan sát cứ còn mãi, thế thì tất cả ba gunas này sẽ đơn giản tự tiêu đi, và bạn sẽ còn lại trong sự tồn tại siêu việt ở ngoài các gunas.

Người ta phải đạt tới giai đoạn thứ tư, cái ở ngoài tất cả ba giai đoạn này. Thậm chí gọi nó là thứ tư cũng không đúng, vì chỉ có cái không ở đó. Không một cái nào trong ba gunas tồn tại trong nó.

Krishna đã diễn đạt bản thân mình trong tất cả ba gunas một cách đồng thời. Tôi đã diễn đạt bản thân mình trong tất cả, mỗi lúc một guna, trong những thời kì tách biệt. Do đó, trong phát biểu của tôi cũng sẽ có sự bất nhất. Bất kì điều gì tôi đã nói hay làm trong khoảnh khắc của tamas đều sẽ khác với điều tôi đã nói hay làm trong khoảnh khắc của rajas. Và bất kì điều gì tôi đã nói hay làm trong khoảnh khắc của rajas đều sẽ khác về nhiều khía cạnh với bất kì điều gì tôi đã nói hay làm trong khoảnh khắc của sattva.

Do đó, khi người ta ngồi xuống để xem xét mọi phát biểu của tôi, người đó sẽ phải phân chia chúng thành ba phần. Và sẽ có nhiều mâu thuẫn. Nó phải là như vậy bởi vì cách diễn đạt của chúng là qua ba trung gian khác nhau. Nhất quán trong ba giai đoạn là không thể được. Nhưng nếu người ta muốn tìm kiếm sự nhất quán trong nhân cách tôi, người đó sẽ phải tìm nó trong giai đoạn thứ tư, cái ở ngoài ba gunas. Trong ba giai đoạn đầu tiên, sự tương tự duy nhất sẽ là ở chỗ nhân chứng quan sát ba gunas.