Thương nhân họ Trình được thần biển giúp

Có người thương nhân ở Huy Châu họ Trình tên Tể, biểu tự Sĩ Hiền, thuở nhỏ đã từng học tập Thi, Thư. Song bấy giờ, theo phong tục ở Huy Châu, người ta xem nghề buôn bán là cao nhất, chuyện khoa cử chỉ là hạng dưới. Vì vậy đầu năm Chính Đức, Trình Tể cùng với anh trai là Trình Án mang mấy ngàn lượng vàng đến Liêu Dương buôn các thứ nhân sâm, quả thông, da chồn, trân châu đủ loại. Mấy năm trời hao hụt cả vốn liếng, chẳng kết quả chuyến nào. Dân Huy Châu chỉ coi trọng lợi lộc nên người nào đi buôn về là bà con bè bạn, thê thiếp con cháu chỉ chú ý xem kiếm được bao nhiêu. Được nhiều thì ai cũng xu phụ kính trọng, được ít thì bị khinh rẻ chê cười.

Hai anh em Trình Tể vì làm ăn thua lỗ sợ về nhà xấu hổ, chẳng mặt mũi nào gặp lại các bậc cao niên ở Giang Đông nên không nghĩ đến chuyện về quê nữa. Bấy giờ ở Huy Châu có một hiệu buôn lớn, hai người vốn quen chuyện tính toán mua bán lời lãi, bèn xin vào đó làm. Họ cứ ban ngày coi chuyện sổ sách trong cửa hiệu, tối đến về chỗ nhà thuê để ngủ. Chỗ này có hai gian liền nhau, mỗi người ở một gian, giữa có vách gỗ ngăn, phòng rất hẹp lại chẳng có gì vui thú, song biết làm sao được, đành phải sống tạm như vậy.

Cứ thế được mấy năm. Năm đó là năm Mậu Dần, vào lúc cuối thu. Vùng này khí hậu thường rét sớm, lại gặp ngày mưa lớn suốt từ sáng đến tối, hai anh em Trình Tể người nào ở gian người ấy, cứ trùm chăn trên giường. Gió lạnh thấu xương, Trình Tể không sao ngủ được cứ trằn trọc mãi, rồi bất giác thấy nhớ quê. Chàng ta lại mặc áo vào, ngồi trên giường than thở mấy câu. Bỗng nhiên cả gian phòng sáng trưng lên, mọi đồ vật đều nhìn thấy rõ mồn một. Trình Tể trong lòng nghi hoặc, lại thấy có mùi thơm rất lạ phả vào mũi, rồi hơi ấm tỏa khắp gian phòng, chẳng hề nghe thấy tiếng mưa nữa, cứ như là thời tiết tháng hai, tháng ba ở Giang Nam vậy. Trình Tể càng kinh ngạc, bụng nghĩ: “Chẳng lẽ ta nằm mơ ư”. Bèn đi ra ngoài xem sao. Chỉ thấy ngoài trời tối đen, vừa mưa vừa gió, lạnh không sao chịu nổi. Vội quay trở vào, đóng kín cửa, lại thấy cảnh cũ: cả phòng sáng choang. Trình Tể nghĩ: “Chuyện quái dị đây!” Rồi thấy sợ sợ, không dám đi lại, cứ nằm trên giường mà kêu lên. Người anh ở gian bên chỉ cách có tấm vách, song kêu đến khản cổ vẫn không thấy tiếng đáp lại.

Sợ quá, không làm sao được, Trình Tể chỉ đành trùm chăn kín mít, quay mặt vào vách, cố ngủ để khỏi nhìn thấy gì. Song trong đầu lại thấy rất rõ, tai nghe như thấy có tiếng xe ngựa rầm rập từ xa. Trên không trung có tiếng đàn sáo vang lừng từ phía đông nam vẳng tới, chỉ một lát, thấy đến gần, rồi vào hẳn trong phòng. Trình Tể khẽ hé chăn nhìn trộm thì thấy ba mỹ nhân má hồng tóc mây, mắt long lanh, răng trắng bóng, ăn mặc rất sang trọng, giống như các bà hậu phi trong tranh vẽ, trên người toàn là đồ trang sức bằng vàng ngọc trông lóa cả mắt. Dung mạo và phong thái, người nào cũng như tiên trên trời chứ không giống người thường, tuổi chỉ khoảng ngoài đôi mươi. Có nhiều thị nữ theo hầu, cũng đều xinh đẹp, người nào việc nấy, đứng xếp thành hàng, người xách lò than, người phe phẩy quạt, người cầm kiếm, người ôm đàn, người bưng nến, người cầm sách, người mang đồ chơi.

Trong ba mỹ nhân đó, một người có vẻ sang trọng hơn bước tới bên giường, vuốt ve người Trình Tể một lát rồi mỉm cười, cất tiếng oanh thỏ thẻ nói: “Ngủ say thật rồi ư? Ta không làm hại chàng đâu. Ta có duyên phận với chàng nên hôm nay đến đây để gặp mặt. Xin đừng nghi hoặc gì. Bây giờ ta đã tới thì sẽ không đi đâu, chàng có la lớn thì cũng chẳng ai nghe thấy, chỉ uổng công chuốc khổ thôi. Chi bằng hãy mau trở dậy cùng nhau tương kiến”.

Trình Tể nghe nói, trong bụng nghĩ thầm: “Cái cảnh biến hóa lạ lùng này nếu không phải thần tiên thì ắt là ma quái, nàng ta muốn sắp đặt cho mình mà mình cứ nhất định không dậy, cứ nấp trong cái chăn này liệu có được không đây? Nàng nói là có duyên phận với mình, không hại gì mình, nhưng chưa chắc! Thôi mình cứ thử dậy xem sao”.

Trình Tể lồm cồm ngồi dậy, bước xuống giường, sửa sang vạt áo rồi quỳ xuống nói: “Trình Tể này là kẻ ngu phu dưới hạ giới, không biết chân tiên giáng lâm nên không nghênh tiếp, thật đáng tội chết, xin rủ lòng thương!”.

Mỹ nhân vội đưa cánh tay ngọc ra đỡ chàng đứng dậy và nói: “Xin chàng chớ sợ hãi, hãy ngồi cùng thiếp”. Rồi dắt tay Trình Tể để ngồi quay mặt về hướng nam song song với mình. Hai mỹ nhân kia ngồi hầu, một người quay mặt về hướng tây, một người quay mặt về hướng đông. Yên vị đâu đó, hai mỹ nhân nói: “Cuộc hội ngộ đêm nay không phải ngẫu nhiên, xin đừng nghi hoặc gì cả”. Rồi sai thị nữ bày tiệc rượu, toàn là thức ăn sang quý bình sinh chưa thấy bao giờ. Trình Tể cầm đũa lên, lòng rất vui sướng. Mỹ nhân lại gọi đưa cái chén Hồng Ngọc liên hoa ra để mời rượu. Cái chén rất lớn, đựng đến một thăng rượu. Trình Tể vốn không uống được nhiều, ra sức chối từ. Mỹ nhân cười nói: “Chàng sợ say à? Rượu này không phải dưới trần làm, uống không say đâu, uống nhiều cũng không sao”. Rồi tự tay cầm chén đưa mời. Trình Tể lúng túng, chỉ đành tiếp lấy đưa lên miệng. Thứ rượu này vừa ngọt vừa thơm, uống vào thấy sảng khoái vô cùng, không có một chút gì khó chịu, có lẽ nước cam lồ cũng không bằng, Trình Tể thấy ngon quá, uống hết cả chén rượu. Mỹ nhân lại cười nói: “Đã tin thiếp chưa?” Lại mời tiếp mấy chén nữa. Cả ba mỹ nhân cùng bồi ẩm. Trình Tể càng uống càng thấy phấn chấn, không say chút nào. Cứ mời một chén, các thị nữ lại tấu nhạc bát âm, thanh điệu du dương khiến người nghe muốn siêu phàm thoát tục.

Rượu tàn, hai mỹ nhân kia đứng dậy nói: “Đêm đã khuya, chàng hãy cùng phu nhân đi nghỉ.” Rồi đi sửa soạn chăn gối đâu vào đấy, xong xuôi bước tới chỗ mỹ nhân đang ngồi quay mặt hướng nam, chào rồi đi. Các thị nữ cũng đi hết. Thoắt cái, mọi thứ dụng cụ bày biện đều biến sạch. Cửa thì đóng chặt, không biết chúng đi lối nào. Lúc này, chỉ còn một mình mỹ nhân ngồi lại. Nàng kéo tay Trình Tể nói: “Mọi người đi cả rồi, thiếp với chàng cởi áo đi ngủ thôi!” Trình Tể nghĩ bụng: “Giường của mình chăn vải đệm cỏ, làm sao để người đẹp ngủ cùng được?” Ngẩng đầu nhìn lại, thấy chăn gối đệm đều đã thay hết, toàn là thứ gấm thêu quý giá. Tuy có kinh ngạc, song chàng đã bay bổng tâm hồn, chẳng biết làm sao, đành cởi áo lên giường. Mỹ nhân cởi bỏ trâm cài, hoa tai, rồi từ từ gỡ tóc. Tóc nàng vừa dài vừa đen, óng mượt rất đẹp. Rồi bỏ áo lót ra, thịt da trắng muốt mịn mà như mỡ đọng. Quay mình kề sát, Trình Tể thấy bủn rủn khắp người. Thật là đầy đặn, tuyệt vời, nuột nà, mềm mại. Buổi đầu mây mưa, màu trinh thấm đỏ, yêu kiều e ấp, như gần như xa.

Đang thì buồn tẻ nơi lữ khách, bất ngờ lại được sung sướng thế này, Trình Tể thật là hồn phách bay tận chín tầng mây. Mỹ nhân cũng xúc động, thỏ thẻ bên gối rằng: “Loài nguyệt hoa yêu nghiệt trên thế gian này thường chỉ hại người cho nên ai cũng sợ cũng ghét. Thiếp thì không phải loại đó, chàng đừng có nghi. Thiếp gặp gỡ chàng, tuy không làm lợi gì nhiều cho chàng song cũng có thể khiến chàng khỏe mạnh, cuộc sống đầy đủ. Nếu gặp hoạn nạn gì, cũng có thể xuất chút tài nhỏ để chu toàn cho chàng, song không thể tiết lộ cho mọi người biết, ngay cả ông anh ruột chí thân cũng không nên cho biết. Nếu giữ đúng lời thiếp dặn thì từ nay về sau sẽ xin hầu chuyện gối chăn, không dám sai nhãng. Nhưng nếu để lộ ra thì chẳng những thiếp không tới được mà còn có đại họa cho chàng, lúc ấy thiếp cũng chẳng cứu nổi. Chàng hãy cẩn thận!”

Trình Tể nghe nói thì mừng hết sức, bèn chắp tay thề rằng: “Tôi đây vốn là kẻ phàm nhân hèn hạ mà được hưởng hậu đức của chân tiên, dù có tan xương nát thịt cũng không báo đáp hết được. Nàng đã dặn vậy, tôi đâu dám quên. Nếu tôi sai lời thì có chết cũng không dám oán.”

Nghe thề xong, mỹ nhân mừng lắm, hai tay ôm lấy cổ Trình Tể mà nói: “Thiếp không phải là tiên mà là thần biển, vốn có duyên phận với chàng từ lâu nên đến để gặp nhau đấy thôi”. Rồi trò chuyện triền miên, rồi ái ân đủ kiểu. Bỗng gà hàng xóm gáy hai lần báo sáng, mỹ nhân khoác áo vào nói: “Bây giờ thiếp đi, đến đêm lại tới, chàng hãy giữ gìn nhé”. Vừa nói xong, đã thấy hai mỹ nhân đêm qua và các thị nữ tề tựu trước giường, miệng nói: “Chúc mừng đức lang quân của phu nhân!”

Mỹ nhân bước xuống giường, các thị nữ hầu hạ việc rửa mặt chải đầu, lại cài trâm đeo hoa y hệt như đêm qua. Cầm tay Trình Tể, mỹ nhân dặn đi dặn lại chuyện đừng tiết lộ rồi cứ quyến luyến không nỡ rời xa. Đám phụ nữ dồn tới giục đi, nàng còn quay lại mãi, thật là tình chồng vợ chốn nhân gian cũng chẳng ai yêu nhau nồng hậu đến thế.

Trình Tể đã bước xuống giường, mặc quần áo, rồi cứ đứng nhìn, như ngây như dại. Một lát sau, gian phòng lặng ngắt, chẳng thấy một ai nữa. Nhìn các cửa, vẫn thấy đóng kín như hôm qua. Lại nhìn vào phòng, chỉ thấy bệ nằm có phủ một lớp cỏ trên trải chiếu lau, trên chiếu có một chiếc chăn vải. Góc tường, lổng chổng cái lò và ít than, lại có một dãy chai lọ. Trông như nơi miếu cổ không người hương khói, lại giống như một phòng giam bẩn thỉu lôi thôi. Trình Tể lạ lùng nghĩ: “Phải chăng mình vừa mơ?” Định thần nhớ lại, nào cảnh ăn uống vui cười, rồi giao hoan, rồi thề thốt, thật rõ rành rành, tuyệt nhiên không phải là trong mộng. Nghĩ vậy lòng vừa nghi hoặc vừa sung sướng.

Lát sau, trời sáng rõ, Trình Tể nghĩ: “Mình phải sang phòng anh trai xem, không biết chuyện hồi đêm anh ấy có gặp không?”. Đến cửa, cất tiếng gọi: “Anh ơi!”

Trình Án vừa dậy, thấy Trình Tể thì kinh ngạc kêu lên: “Sao hôm nay thần thái em lạ thế, khác hẳn mọi ngày, có chuyện gì vậy?” Trình Tể thấy phân vân, trong bụng thầm nghĩ: “Hay là quả có chuyện lạ thật nên anh ấy nghi?” Bèn giả vờ nói: “Anh em mình thời vận đen đủi, vạ vật ở đây không biết bao giờ mới về nhà được. Đêm qua trời lạnh quá, lại buồn bã trong lòng, cứ trằn trọc thở dài mãi, suốt đêm em không sao nhắm mắt được. Chắc anh có nghe thấy tiếng, mà có gì hay đâu, sao anh lại bảo thần thái em khác lạ?”

Trình Án nói: “Anh cũng rét quá, lại nhớ nhà nữa, suốt đêm thức trắng, nghe bên phòng chú lặng lẽ như tờ. Chú ngủ say thế, sao lại bảo là có tiếng thở than?”

Trình Tể nghe nói vậy, biết anh trai không biết gì chuyện hôm qua, thấy yên tâm. Đợi anh rửa mặt chải đầu xong, hai người cùng đi đến cửa hiệu.

Người trong cửa hiệu ai trông thấy Trình Tể cũng ngạc nhiên kêu lên: “Sao hôm nay sắc diện của anh đẹp thế?” Trình Án cười nói với em: “Tôi đã bảo mà!”

Trình Tể chỉ làm như không biết gì, cứ im lặng không đáp. Nhưng chàng ta tự thấy tinh thần mình rất sảng khoái, da thịt mình cũng mềm mại dễ chịu, khác hẳn mọi ngày, lòng thấy thích thú, lại lo nàng không đến nữa. Ngày hôm đó, chàng ta cứ luôn luôn nhìn bóng mặt trời, thấy sao lâu tối thế. Đến lúc vừa chập tối là chàng ta về nhà ngay, giả vờ kêu đau bụng, đóng luôn cửa lại, ngồi yên lặng chờ đợi.

Đến lúc tiếng trống canh vừa cất lên thì trong phòng tự nhiên sáng trưng, lại y như quang cảnh tối hôm qua. Trình Tể đang trông ngóng thì thấy một cặp lò hương dẫn trước, sau đó là mỹ nhân đi tới ngay trước mặt. Thị nữ chỉ có mấy người, các loại vật dụng mang theo hầu rất ít. Hai mỹ nhân ngồi cạnh cũng không thấy tới. Mỹ nhân thấy Trình Tể ngồi ngang với mình thì cười, nói: “Chàng quả có lòng với thiếp, song phải trước sau như một mới được”. Bèn sai thị nữ chuẩn bị mời trà. Hai người vui vẻ trò truyện thân ái nồng nhiệt hơn cả đêm qua. Lát sau tan tiệc, cùng nhau vào giường, thị nữ đều lui ra hết. Nhìn vào chăn đệm, không thấy ai vào sửa soạn mà vẫn thấy trên dưới toàn gấm thêu rất đẹp. Trình Tể nghĩ rằng: “Trên giường thế này, nhưng dưới đất rất nhiều bụi bẩn, để xem xem thế nào.” Nhìn xuống chỉ thấy sàn nhà trải đầy thảm gấm, không hở chỗ nào. Đêm đó hai người càng thân thiết hoan lạc hơn. Rồi lại giống hôm trước, gà gáy hai lần là mỹ nhân dậy trang điểm rồi đi.

Từ đó, cứ vậy thành lệ, không hề sai khác, mỗi lần tới đều cười nói râm ran, tiếng nhạc vang lừng, anh trai ở ngay sát vách mà không hay biết gì cả. Tình cảm ngày càng mặn nồng, Trình Tể muốn có cái gì là lập tức có ngay, rất là thần tốc. Một hôm, ngẫu nhiên nghĩ tới một chùm vải tươi còn lá xanh, mùi rất thơm ngon vừa được hái từ trên cây xuống. Vừa mới nói rằng chỉ vùng Dương Mai đất Giang Nam mới có, thế là tự nhiên cành vải Dương Mai rơi xuống ngay trước mặt, quả sai nhiều chi chít, rất thơm rất ngon. Lại một hôm nói đến chuyện chim Anh Vũ, Trình Tể nói: “Thấy bảo có loại lông trắng mà chưa từng được thấy”. Vừa dứt lời, bỗng có mấy con Anh Vũ bay tới, có con màu trắng, có con đủ màu, con thì tụng kinh Phật, con thì đọc thơ phú, toàn tiếng Quan Thoại vùng Trung Nguyên.

Một hôm, Trình Tể nhìn thấy một người bán hai viên đá quý gọi là đá Ngạnh Hồng, lớn bằng đầu ngón tay cái, màu hoa đào, đòi giá 100 lượng. Đêm đó chàng ta nói chuyện ấy với mỹ nhân, miệng cứ xuýt xoa rằng loại này hiếm thấy lắm. Mỹ nhân cười, nói: “Chàng đúng là ếch ngồi đáy giếng, tầm mắt hẹp quá. Thiếp sẽ cho chàng thấy đây.” Nói xong, lập tức thấy trong phòng đầy của lạ: san hô cao hàng trượng, minh châu lớn bằng quả trứng, đá quý năm màu có viên to bằng cái gùi, óng ánh lóa cả mắt. Trình Tể ngắm hết thứ nọ đến thứ kia, nhấc lên đặt xuống liền tay. Một lát sau, mọi thứ đều biến hết. Trình Tể nghĩ bụng: “Mình ban đêm muốn gì có nấy, thật đã toại lòng, nhưng ban ngày lại vẫn phải làm công cho người ta. Nàng đâu có biết được tâm sự của mình chứ”. Bèn đem chuyện mình trước đây buôn bán thua lỗ mất mấy ngàn lượng, đến nỗi phải long đong thế này, kể rõ cho mỹ nhân nghe, vừa kể vừa thở dài buồn bã. Mỹ nhân lại vừa cười vừa nói: “Đang vui sao lại nghĩ đến chuyện phàm tục ấy làm gì? Tuy nhiên, chẳng nên trách chàng vì đó là bản nghiệp của chàng mà, bây giờ thiếp sẽ cho chàng thấy một cảnh tượng”.

Vừa nói xong, bỗng thấy trước mắt xuất hiện đầy vàng bạc, chất cao đến tận xà nhà, nhiều không biết bao nhiêu mà kể. Mỹ nhân trỏ đống vàng bạc hỏi Trình Tể: “Chàng có muốn lấy không?” Vốn là lái buôn, nhìn thấy nhiều vàng bạc như thế sao mà chẳng thèm. Thế là hăng hái động tay động chân tính đến lấy. Mỹ nhân bèn lấy đũa gắp một miếng thịt trong bát ném vào mặt Trình Tể rồi hỏi: “Miếng thịt này có dính được vào mặt chàng không?”. Trình Tể nói: “Đây là thịt con vật khác, làm sao dính vào mặt ta được”. Mỹ nhân bèn trỏ đống vàng bạc nói: “Đây là vật của kẻ khác, sao có thể lấy làm của mình được? Nếu bây giờ có lấy đi một ít thì cũng không sao, chỉ có là nếu lấy vật phi pháp ắt sẽ mang họa. Người đời cứ lấy cái của không nên lấy, sau lại đánh mất nhiều gấp mấy lần. Nếu chàng muốn có vàng bạc thì phải tự mình đi kinh doanh, thiếp sẽ chỉ đường rồi ngầm giúp đỡ, như vậy sẽ tốt cho chàng hơn”.

Trình Tể nói: “Chỉ làm vậy cũng được”.

Bấy giờ đã sang đầu mùa hạ, có người buôn thuốc đến Liêu Đông. Thuốc bán được hết, chỉ còn hai thứ hoàng bá và đại hoàng là không ai mua, còn dư đến ngót trăm cân. Nhưng loại này cũng thường, chẳng đáng giá gì. Người buôn thuốc định bỏ đi. Mỹ nhân bèn bảo với Trình Tể: “Chàng nên mua lấy chỗ thuốc đó, sẽ lời nhiều lắm đấy”. Trình Tể tới hỏi, người bán chỉ mong rảnh tay nên được chút tiền là bán luôn. Trình Tể rất tin lời mỹ nhân nên có gần mười lượng bạc mang theo đem mua hết chở về nhà. Anh trai Trình Án thấy từng đống thảo dược chất đầy, hỏi thấy bảo mua hết hơn mười lượng bạc thì la lớn lên: “Chú điên rồi à? Đem số bạc hữu dụng đổi lấy thứ vô dụng này, dù mua rẻ đấy nhưng đến bao giờ mới bán hết và thu hồi vốn chứ? Sao lại tính toán dở thế?”

Ai ngờ sau đó ít lâu, vùng Liêu Đông phát dịch bệnh, hai vị thuốc đó các cửa hiệu đều thiếu để bán, giá tăng vọt hẳn lên. Trình Tể bán được hết sạch, tất cả thu được hơn năm trăm lượng.

Ít ngày sau, có một lái buôn ở Thương Châu đến Liêu Đông bán loại đoạn nhiều màu. Giữa đường gặp mưa, đoạn bị ướt rồi thành loang lổ, không tấm nào còn nguyên vẹn. Chủ hàng ngày đêm lo lắng khóc lóc, sợ bán không được, chỉ mong có người mua là bán ngay, giá bao nhiêu cũng bán.

Mỹ nhân lại bảo Trình Tể: “Món này lại nên làm đấy”. Trình tể bèn đem ngay năm trăm lượng bạc kiếm được lần trước mua luôn năm trăm tấm đoạn. Người bán hàng mừng quá. Trình Án thấy vậy nói: “Chú bạc phước rồi, lần trước may mà được món tiền nhưng lần này xui rồi. Cái thứ đoạn này cốt ở màu sắc, màu sắc đẹp thì hai lượng một tấm còn là rẻ, thế nhưng bây giờ lốm đốm loang lổ thế này ai người ta mua. Thế là năm trăm lượng đổ xuống sông xuống biển rồi! Buôn bán như vậy, biết bao giờ mới kiếm đủ mà quay về nhà chứ?” Nói rồi rất giận. Bạn hàng biết chuyện đó, người thì tiếc hộ, người thì chê cười.

Nào ngờ thời vận lại tới. Chưa được một tháng, Ninh Vương ở Giang Tây làm phản, giết chết quan Tuần Vũ họ Tôn. Quan Phó sứ họ Hứa bèn kéo quân xuống phá An Khánh, chiếm Nam Kinh, giành quyền binh. Cả vùng ĐôngNam chấn động. Triều đình cấp tốc điều quân Liêu Đông đi đánh dẹp phía nam. Hịch văn truyền tới, gấp như lửa cháy. Quân đội phải lo đầy đủ nhung trang, cờ xí, hạn kỳ rất gấp. Vùng biên địa này làm sao mà có ngay được nhiều vải đoạn. Thế là giá cao vọt lên, chỉ cần có là mua, không kể tốt xấu. Trình Tể đem bán được hết số đoạn loang lổ đó, giá được gấp ba. Vụ này trừ tiền vốn năm trăm lượng ra còn lời đúng ngàn lượng.