Đất Tây Sơn một nhà sinh tam kiệt

Phú Lạc vương giết cọp gặp minh sư

*

Thằng nhỏ bị lũ chó dữ rượt chạy vắt cả giò lên cổ mới thoát được. Ra tới ngoài cánh đồng trống nó mới yên chí đi chậm lại, miệng không ngừng thở phì phò. Dưới ánh nắng như thiêu như đốt, nó vừa lầm lũi bước những bước nặng trịch trên bờ ruộng vừa lầm bầm: “Xin ăn thì mấy lão nhà giàu không chịu thí cho, còn chửi mắng. Cái lão đốc trưng cha thằng Đằng còn xua cả chó rượt mình. Ăn cắp đem về mà mẹ biết được thì dù có chết đói cũng nhất định không chịu ăn, bảo là đồ ăn cắp là đồ phi nghĩa gì gì đó, không tốt. Có gì mà không tốt chứ? Mình thấy bọn nhà giàu chúng ăn thừa mứa, đem cho chó heo vẫn còn dư, mình lấy trộm của chúng có một chút cho qua cơn đói mà mẹ bảo là đồ phi nghĩa ư? Chẳng lẽ những con chó của chúng có thể sánh bằng con người như mình à? Thật vô lý! Mẹ không cho tao cũng vẫn cứ lấy trộm, không ăn hết thì chia cho đám bạn nhỏ của tao ăn. Phải phá cái đám nhà giàu không biết thương người đó cho chúng nghèo mạt đi thì Lía này mới hả dạ. Phi nghĩa với không phi nghĩa cái gì chứ, cái lão đốc trưng đó dù đổ đồ ăn cho chó chứ nhất định không cho mình là có chính nghĩa à? Cái bụng bự chứa đầy cứt của lão thì chỉ có thể chứa toàn là điều phi nghĩa chứ nghĩa ngãi gì trong đó. Mẹ thật là không sao hiểu nổi. Đang bệnh trong người, ăn đỡ một chút cho khỏe đã, có sống được mới nói chuyện phi nghĩa, chính nghĩa chứ. Đói chết rồi còn nói chuyện phi nghĩa với cái bọn nhà giàu kia được không? Thiệt là... là... nhưng giờ biết tìm đâu chút gì đó cho Mẹ ăn nhỉ? Dù sao thì Mẹ bao giờ cũng đúng cả. Cả cái chuyện đang sống ngon lành với những người... người gì nhỉ... à người Bana ở Vĩnh Thạnh rồi tự dưng bỏ đi cũng vậy. Chú Y Mon thật là người tốt bụng hiếm thấy. Chú không những giúp mẹ chữa hết vết bầm trên lưng mà còn lo cho hai mẹ con mình đủ thứ. Những người Bana ở đó họ đều tốt bụng cả, vậy mà mẹ cứ nhất quyết bỏ đi, về làm gì cái nơi quỉ quái này để rồi bây giờ phải ngã bệnh chẳng ai lo. Mà kể ra, người trong xóm này cũng tốt đấy chứ, nhưng họ nghèo quá nên chẳng giúp được gì. Họ lo cho thân họ còn chưa đủ nữa là... Còn cái bọn nhà giàu thì quẳng con mẹ nó sang một bên đi, đừng nói tới hai chữ giúp đỡ với bọn đó...”

Lầm bầm đến đó, hai tay Lía liền vung những cú đấm gió như muốn đấm vào mặt lão đốc trưng ác độc kia. Bỗng có tiếng gọi to từ phía sau:

- Lía, Lía...

Nó giật mình quay lại. Thằng Bưu vừa thở hổn hển vừa chạy đến gần. Lía hỏi:

- Gì vậy?

Thằng Bưu lấy hai tay ôm ngực cố đè hơi thở xuống nói nhanh:

- Thằng Đằng nó đánh thằng Sứt tét môi rồi.

- Sao vậy? Ở đâu?

- Ngoài bờ sông. Tụi nó tắm rồi gây lộn.

Lía trợn mắt chửi:

- Chết tiệt! Thằng Đằng nó ỷ giàu, ỷ lớn làm tàng phỗng? Tổ mẹ thằng con lão đốc. Đi, tao không đánh nó một trận nhừ tử thì tao không phải là Lía nữa.

Nói rồi Lía chạy nhanh ra bờ sông, thằng Bưu lẽo đẽo chạy theo sau. Đám nhỏ còn tắm dưới sông la lối om sòm cả buổi trưa nóng bức. Thằng Sứt ngồi khóc một mình bên gốc cây sung, thấy Lía tới nó đứng lên chạy lại. Thằng Sứt bị dị tật bẩm sinh ở môi nên giọng nói ngọng nghịu khó nghe, vì vậy mà bị tụi nhỏ chọc hoài. Lía thấy vậy nên thương nó lắm. Lía hỏi thằng Sứt:

- Sao nó đánh mày?

- Tao nói cha nó chơi ác thả chó rượt mày, nó nói sao tao dám động tới cha nó nên đánh tao.

- Để tao!

Nói rồi, Lía quay nhìn về hướng sông gọi lớn:

- Ê Đằng! Mày ngon thì lên đây.

Thằng Đằng đang tắm nghe gọi liền chạy lên. Bọn nhỏ cũng chạy lên theo. Thằng Đằng hất hàm hỏi:

- Mày muốn gì? Bị chó rượt chưa sợ hả con?

Lía nghe mà sôi máu, lại nhớ đến chuyện bị chó đuổi chạy thục mạng giữa trời nắng, cơn giận càng nổi lên dữ dội. Nó không nói không rằng, lao tới đấm thẳng vào mặt thằng Đằng một cú trời giáng. Từ bé trời đã ban cho Lía một sức mạnh lạ kỳ. Hôm trước, con trâu nhà thằng Nhạc bỗng dưng nổi điên cứ gióng đuôi chạy càn, thằng Sứt lãnh nhiệm vụ chăn trâu không biết làm sao đành bật khóc bù lu bù loa. Lía thấy vậy liền rượt theo con trâu, chụp cái đuôi nó và ráng sức kéo lại. Con trâu kéo Lía lết xềnh xệch một đoạn thì đứng yên. Từ đó, bọn nhỏ trong vùng xưng Lía là anh hùng đất Phú Lạc, không thằng nào dám gây chuyện với nó, có chuyện đánh lộn thì nhờ tới nó hoặc can thiệp hoặc làm chủ tướng lãnh đạo. Thằng Đằng vì bất ngờ nên lãnh trọn cú đấm của Lía, máu mũi chảy ra, mắt nổ đom đóm. Chưa hết giận, Lía tiếp tục tống thêm hai phát vào bụng và ngực, khiến thằng Đằng ngã ngửa ra sau. Lía liền nhào tới ngồi lên trên bụng thằng Đằng, một tay đè lên ngực, còn một tay giơ cú đấm lên hỏi lớn:

- Chó của mày tao cóc sợ, giờ mày có sợ tao không?

Thằng Đằng bị ba cú đấm tá hỏa, thấy Lía giơ tay dứ dứ, nó vội vã đáp:

- Sợ, tao sợ mày!

- Từ nay tao cấm mày đụng tới bất cứ đứa bạn nào của tao, mày nghe không?

- Nghe, tao hứa...

Thằng Nhạc tuy nhỏ nhất bọn nhưng lại tỏ ra là đứa hiểu biết, nó nắm lấy cú đấm của thằng Lía can:

- Thôi tha cho nó đi Lía. Nó hứa rồi đó.

Lía đứng lên chỉ mặt thằng Đằng hăm:

- Mày nhớ đấy nhé. Đừng có ỷ lớn ăn hiếp bọn nó.

Thằng Nhạc níu tay thằng Đằng đứng lên:

- Mày đừng ghẹo vào thằng Lía nữa. Không biết nó là người trời sao?

Thằng Đằng hất tay thằng Nhạc ra, đưa tay quẹt máu mũi đang còn chảy. Nó bị đánh đau, lại thấy máu đỏ dính đầy tay nên giận cá chém thớt. Nó dứ dứ cú đấm vào mặt thằng Nhạc nói lớn:

- Để mặc tao! Việc gì tới mày? Lúc nào cũng can với gián, làm ra vẻ... mày có nghĩ là tao sẽ đấm vào cái bản mặt mày không?

Thằng Nhạc lui lại nói:

- Tao chỉ can tụi bay thôi mà. Mày mới hứa với thằng Lía cái gì, sao còn đòi đấm tao?

- Tao chỉ hứa là không đụng tới bạn của thằng Lía. Mày có phải là bạn nó không? Nó đâu có chơi với con nhà buôn trầu giàu có như mày.

Thằng Nhạc chưng hửng. Nó cãi:

- Nó không coi tao là bạn, nhưng tao coi nó là bạn.

Lía nói lớn:

- Tao không chơi với bọn con nhà giàu. Tụi bay dư của, coi chó quí hơn bọn tao.

Nhạc gân cổ nói:

- Mày đừng nói bậy! Cha mẹ tao thường giúp đỡ người khác, mày cũng thấy mà.

Thằng Đằng trề môi:

- Cha mẹ mày giúp đỡ người ta hả? Chỉ làm bộ làm tịch ra vẻ ta đây người tốt.

Nhạc nổi cáu:

- Làm bộ cũng được nhưng còn giúp đỡ người ta. Không như cha mày, đã không giúp người mà còn ỷ vào chức quyền ăn hiếp nữa.

Thằng Đằng nổi giận:

- Mày nói đụng tới cha tao thì coi chừng cái mặt mày đó.

Nói xong nó nhào tới tính thoi vào mặt thằng Nhạc. Nhạc gạt mạnh tay thằng Đằng rồi lùi lại thủ thế, nó học võ từ lúc năm sáu tuổi nên bộ tịch coi rất gọn gàng:

- Mày ỷ to con hả? Tao sợ mày à?

Thằng Sứt nói với Lía:

- Mày can tụi nó đi Lía. Thằng Đằng lớn hơn thằng Nhạc, không can nó đánh thằng Nhạc chết đó.

Lía nói:

- Tụi nó con nhà giàu cả, để tụi nó thanh toán nhau. Tao mặc kệ!

Thằng Sứt năn nỉ:

- Thôi mà Lía. Thằng Nhạc lúc nãy cũng can thằng Đằng giúp tao đó.

- Mày lo gì. Để coi, chưa chắc thằng Đằng đánh lại thằng Nhạc đâu. Nó có võ đấy, đừng giỡn mặt.

Lía nói đúng. Bị thằng Nhạc gạt tay, thằng Đằng quê mặt liền nhào tới đấm thêm cú nữa. Nó ỷ mình to cao bự que hơn thằng Nhạc nên quyết đánh thằng nhỏ này một trận cho hả bớt cơn giận trong lòng. Thằng Nhạc lại đưa tay trái gạt cú đấm của thằng Đằng, tiện đà nó dùng tay phải đấm vào bụng đối thủ một cú. Thằng Đằng trúng cú đấm đó mặt đỏ phừng phừng, nó nhào vô hai tay đấm túi bụi vào mặt thằng Nhạc. Nhạc rất bình tĩnh, nó lùi ra sau, hai tay liên tục đỡ gạt. Tuy đỡ được những cú đấm đó khỏi trúng vào mặt nhưng hai cánh tay của nó không khỏi bị đau điếng. Nó gan lì cắn răng chịu đựng và tiếp tục đỡ những cú đấm chắc khỏe của thằng Đằng. Đoạn nó bất ngờ thụp người thấp xuống, áp sát người thằng Đằng và vung tay phải đấm một cú thật mạnh vào bộ hạ của đối thủ. Thằng Đằng bị trúng đòn la lớn một tiếng, hai tay ôm hạ bộ, mắt trợn trừng vì đau đớn. Nó cúi gập người xuống rồi nằm sóng soài ra đất, cong cả hai chân lên trời lăn lộn qua lại rên hừ hừ không ngớt. Bọn nhỏ sợ thằng Đằng chết nên đứa nào đứa nấy mặt tái xanh. Lía vỗ tay, nó nhớ hai câu ca dao mẹ nó dạy lúc xưa nên đọc lớn:

- Hay quá, hay quá! “Nực cười châu chấu đá xe. Tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng”. Mày giỏi lắm Nhạc! Cho thằng con nhà ác ôn to xác này một trận như vậy nó mới ngán.

Thằng Nhạc đang dùng bàn tay xoa cánh tay đỏ rần của mình vì đỡ gạt những cú đấm ban nãy. Thấy thằng Đằng nằm rên nó cũng hơi sợ nói:

- Tại nó đánh dữ quá tao mới phải làm liều. Tao đâu có cố ý đánh nó đau như vậy.

Thằng Sứt đi lại bên cạnh nó khuyên:

- Thôi mày về nhà đi. Tao cũng lùa trâu về, coi chừng thằng Đằng hết đau rồi trả thù đó.

Nhạc gật đầu. Nó chạy lại bờ sông lấy áo mặc vào rồi lững thững đi về. Thằng Sứt cũng bỏ đi lùa mấy con trâu đang tìm cỏ gặm trên cánh đồng khô gần bờ sông về chuồng nhà thằng Nhạc. Thằng Đằng đứng lên, hai tay vẫn còn ôm hạ bộ, nó nói với theo sau lưng thằng Nhạc:

- Mày nhớ đó thằng Phúc con! (Nó chửi tên cúng cơm của cha thằng Nhạc là Phúc). Tao sẽ nhớ mối thù này suốt đời.

Rồi nó trợn mắt trừng thằng Lía một cái nữa mới bỏ đi. Bọn trẻ cũng bỏ về, chỉ còn thằng Bưu và Lía ở lại. Bưu hỏi:

- Mẹ mày đỡ chưa?

- Chưa. Không chịu ăn làm sao có sức mà đỡ?

- Hôm qua mày trộm được con gà nhà lão hương chỉ mà. Sao không làm cho mẹ mày ăn?

- Có chứ! Nhưng mẹ tao khóc, nhất định không chịu ăn. Mẹ nói thà chết đói chứ không ăn đồ của tao ăn cắp.

- Vậy à? Bây giờ mày tính sao?

- Hồi trưa tao phải trơ mặt vào nhà thằng Đằng xin chút gì đó mang về cho mẹ tao ăn đỡ. Cái lão đốc trưng đã không cho, còn nói rằng cơm dư để cho chó của lão ăn rồi suỵt chó rượt tao chạy muốn ná thở. Con mẹ nó, cái lũ nhà giàu ác đức, có ngày tao sẽ cho bọn chúng biết tay. Chúng khinh người quá sức, coi tao còn thua những con chó của chúng.

Thằng Bưu gãi gãi cái đầu bờm xờm của nó:

- Bây giờ làm sao nhỉ? Hay là lại đến nhà thằng Nhạc xin đỡ đi. Mẹ thằng Nhạc tốt bụng nhất vùng này, lúc nào tụi tao đói cứ tới xin là có ngay cái ăn. Mày đi với tao đi.

Lía ngần ngừ:

- Tao với thằng Nhạc không thân nhau. Tao lại tuyên bố không chơi với nó, bây giờ vác mặt tới nhà nó xin, tao ngượng quá.

- Thì mày làm thân với nó đi. Không thấy lúc nãy nó nói nó coi mày là bạn hay sao?

- Nó con nhà giàu, tao không muốn chơi. Bà mẹ nó, nếu không có chuyện, nhà tao cũng đâu có thua gì chúng nó.

Đang lúc bực dọc nó quên mất lời mẹ dặn nên buột miệng nói bừa. Thằng Bưu liền hỏi:

- Lúc trước nhà mày cũng giàu lắm hả?

Lía bối rối:

- Ơ... không. Nhà tao đâu có giàu. Tao là con nhà nghèo từ mấy đời rồi.

- Bây giờ mày có tới nhà thằng Nhạc không?

- Mày đi đi. Tao mắc cỡ lắm.

Bưu thấy tội cho thằng bạn nên đề nghị:

- Thôi mày chờ ở ngoài này nhé. Để tao đi xin cho. Phải có cái gì cho mẹ mày ăn đỡ mới khỏi bệnh được chứ. Nhà tao cũng chẳng có gì để cho mày cả.

Lía nhìn thằng bạn thân bằng ánh mắt biết ơn:

- Ừ. Mày giúp tao đi.

Thằng Bưu cười toe rồi vụt chạy đi. Không lâu sau nó trở lại với một gói lớn trên tay. Nó toét miệng khoe:

- Mày thấy không, tao nói mà, mẹ thằng Nhạc tốt bụng lắm. Tao với thằng Sứt vào kể chuyện mẹ mày bệnh cho bà ấy nghe, bả liền gói cho một đống đồ ăn nè. Tha hồ cho mẹ mày ăn luôn mấy ngày liền nhé.

Nói xong nó trao gói đồ ăn cho Lía. Lía ôm gói đồ trên tay nói giọng rầu rầu:

- Tao cảm ơn mày với thằng Sứt. Cả mẹ thằng Nhạc nữa. Tao thật vô dụng, chẳng biết làm gì để đem về cho mẹ mình một miếng ăn. Chán thật!

- Mày đừng buồn. Mẹ tao nói mấy năm nay hạn hán mất mùa liên tục, nhiều nhà đói lắm chứ không phải chỉ ở thôn mình không đâu. Thôi mình về đi, sắp tối rồi.

Căn nhà lá của mẹ con Lía nằm sát chân hòn Trưng Sơn, bọn nhỏ chăn bò thường gọi là hòn Sưng vì lưng núi nổi lên những cục u giống như bị đánh sưng lên vậy. Từ lúc bỏ làng Thượng Bana đi, mẹ Lía tìm về Phú Lạc vì đây là quê cũ của bà. Tuy nhiên bà buộc Lía phải giấu kín chuyện này. Chuyến ra đi từ Vĩnh Thạnh về Phú Lạc không may bị một bọn cướp chặn đường giật mất con bạch mã mà nhờ nó hai mẹ con Lía mới chạy thoát khỏi nạn thảm sát năm xưa. Cả số vàng còn lại cũng bị lột sạch, hên là mấy tên cướp tha mạng cho hai mẹ con bà và chúng cũng còn chút lương tâm, cho lại bà một ít vàng. Nhờ vậy khi về đến hòn Sưng, hai mẹ con bà mới có chút tiền xoay xở mấy năm qua.

Ngôi nhà cũ ngày xưa bên ngoại đã bán cho người ta. Có lần Lía hỏi, bà chỉ lắc đầu, bà muốn giấu tung tích nên không bao giờ nhắc đến một thứ gì liên quan vì sợ kẻ thù tìm tới nhổ cỏ tận gốc. Ngay cái tên Võ Văn Doan của nó, bà cũng đổi thành Nguyễn Văn Doãn, dặn lỡ nếu có ai hỏi thì cứ nói thế, còn bình thường thì gọi là Lía riết rồi chết tên luôn. Bởi vậy, trong trí nhớ mơ hồ của nó về cha mình và ngôi nhà năm xưa chỉ là những hình ảnh của một trại ngựa, một người anh tên là Trọng Hào vẫn thường chơi đùa với nó, một đêm mưa gió bão bùng có nhiều người lạ xông vào nhà nó đánh nhau với cha nó và mấy người trong nhà. Mẹ ẵm nó trốn ra chuồng ngựa rồi vội vã cùng con bạch mã phóng đi trong đêm mưa cho tới lúc gặp được chú Y Mon cứu đem về. Chú ấy sống một mình, lại rất tốt, lo cho hai mẹ con nó đủ thứ. Mẹ nó được chú chữa khỏi vết bầm ở sau lưng, nghe nói là do người ta đấm trúng. Mấy năm sau đó mẹ nó bỗng dưng dẫn nó bỏ đi không nói cho chú Y Mon biết. Nó hỏi lí do thì mẹ chỉ ậm ừ rồi bảo sau này lớn lên nó sẽ hiểu.

Về Phú Lạc được vài năm, bệnh cũ của mẹ nó lại tái phát, ngày một yếu đi. Hai năm nay trời nắng dữ dội, ruộng lúa khô cằn, nó thấy người ta đắp sông Côn dẫn nước vào mà cũng không cứu được lúa. Nhiều người bị đói, cả nó và mẹ nó cũng bị đói. Tuy bệnh hoạn, đói kém nhưng mẹ nó vẫn thường xuyên dạy nó không được làm bậy và còn bắt nó học chữ nữa. Nó ghét chữ như ghét mấy con chó nhà thằng Đằng. Tuy vậy, năm sáu năm nay, nhờ kiên trì mẹ nó cũng nhét vào đầu nó không ít chữ nghĩa, đủ để cho nó đọc trọn cuốn sách mà trước kia mẹ nó đã nhờ chú Y Mon tìm về.

Trời hãy còn sáng. Nó rón rén bước vào căn nhà lụp xụp của mình, gọi nhỏ:

- Mẹ, mẹ còn thức không? Con mang thức ăn về cho mẹ nè.

Tiếng Nguyễn thị yếu ớt từ chiếc giường tre đặt sát vách vọng ra:

- Ở đâu con có thức ăn mà mang về? Lại đi ăn cắp nữa phải không?

Nó đáp nhanh:

- Dạ không có! Thằng Bưu và thằng Sứt xin ở nhà thằng Nhạc đó. Con không nói dối mẹ đâu. Mẹ dậy ăn chút đi cho khỏe.

Bà hỏi vặn:

- Con nói thật không? Đồ ăn cắp thì mẹ thà chết cũng không ăn đâu.

- Con nói thật mà, mẹ tin con đi.

Rồi nó thuật lại chuyện mình đi xin nhà ông đốc trưng bị chó rượt thế nào, thằng Bưu thấy tội nên đến nhà thằng Nhạc xin hộ cho đồ ăn ra sao cho mẹ nghe. Chỉ riêng chuyện nó đánh thằng Đằng xịt máu mũi là giấu nhẹm. Xong nó nói:

- Cái lão đốc trưng thật ác độc. Không cho thì thôi lại còn xua chó rượt con. Lão này không bị sét đánh chết thì thật là ông trời không có mắt.

Nguyễn thị thều thào:

- Con không nên có ý nghĩ ác như vậy. Đừng trách người ta, hãy tự trách mình không làm nên việc gì để tự nuôi thân.

Nó mở gói đồ ăn ra, trong đó có cơm, cá khô, khoai lang luộc và mấy trái chuối. Nó chạy đi lấy cái tô và cái nĩa sành, xới ít cơm vào tô, bỏ thêm con khô rồi hai tay bưng lên đưa cho mẹ:

- Mẹ ăn đi. Mẹ thằng Nhạc thật tốt bụng, cho nhiều đồ ăn quá.

Nguyễn thị đỡ lấy tô cơm:

- Con cũng ăn đi. Đói lắm rồi phải không?

- Con gà nướng bắt trộm hôm qua mẹ không chịu ăn, con sợ bỏ uổng nên ăn hết, tới giờ vẫn còn no nè.

Nguyễn thị rơi nước mắt thở dài:

- Trong bụng con chứa toàn là những đồ phi nghĩa, rồi những thứ phi nghĩa đó tan vào trong máu, mai sau con làm sao mà thành người tốt được? Con phải biết, cha con ngày xưa một đời ngay thẳng, chưa hề gian dối với ai một tơ hào nào. Suốt đời cha con chỉ biết cho người chứ chưa hề lấy của ai một thứ gì.

Lía nghe mẹ trách, nó hổ thẹn cúi đầu nói nhỏ:

- Con xin lỗi mẹ. Con hứa với mẹ sẽ trở thành người tốt như cha. Mà cha con là ai, cha làm gì? Ngày xưa nhà mình ở đâu hả mẹ? Mà thôi, mẹ ăn no đi đã rồi hãy nói.

Nguyễn thị và miếng cơm vào miệng nhai trệu trạo rồi nuốt xuống như cố nuốt đi cái dĩ vãng đau thương của mình. Bà nói nhỏ:

- Vẫn chưa đến lúc. Khi nào con trở thành người tốt thì mẹ sẽ nói cho con biết. Giờ con chỉ cần biết cha con là một anh hùng, suốt đời ngay thẳng trong sạch và đã chết vì sự trong sạch, ngay thẳng đó.

- Con hứa với mẹ từ nay trở đi con sẽ làm người tốt, không ăn cắp, không đánh lộn và sẽ lo kiếm việc làm để nuôi mẹ, nuôi thân mình mà không cần nhờ vả ai cả.

Nguyễn thị đưa bàn tay gầy gò nhẹ nhàng vuốt tóc nó, giọng âu yếm:

- Giỏi lắm! Mẹ biết con sẽ làm được và sẽ làm tốt hơn cha con nữa.

- Nhưng mẹ phải cho con biết cha con đã làm gì tốt thì con mới có thể noi gương mà học theo và làm tốt hơn cha chứ.

- Mày lại giở cái tật lém lía ra rồi. Được, hôm nay mẹ sẽ kể cho con nghe tất cả.

Lía mừng rỡ nói:

- Khoan, khoan! Để con lấy nước cho mẹ uống đã. Mẹ ăn no chưa?

- Rồi. Con đi lấy nước rồi ngồi xuống đây.

Nó sắp được nghe sự tích anh hùng của cha nên trong lòng mừng lắm. Nó chạy đi rót một bát nước đầy đem lại hai tay dâng lên cho mẹ. Nó bóc thêm trái chuối nói:

- Mẹ ăn thêm trái chuối nữa đi rồi hãy kể.

Nguyễn thị bẻ một nửa, còn nửa kia đưa lại cho nó:

- Con ăn đi. Hồi đó cha con là một cai đội lính thủy, chỉ huy cả trăm lính với năm chiến thuyền. Cha đã cùng cai đội Long ở cửa biển Đại Chiêm ngoài Hội An tiêu diệt gọn một bọn cướp biển hung dữ người Hoa có sào huyệt ở ngoài đảo Hoàng Sa...

- Cha giỏi võ lắm hả mẹ?

- Tất nhiên rồi! Đừng có chen vào, để mẹ kể hết cho nghe, dài lắm.

Rồi bà đem mọi chuyện kể lại cho Lía nghe. Đến đoạn cả nhà đêm đó bị một bọn người bịt mặt tấn công, bà vẫn còn hoảng sợ vì ám ảnh, giọng nói cứ run run. Lía hỏi:

- Bọn chúng là ai vậy mẹ? Tại sao chúng lại xông vào nhà mình chém giết chứ?

- Mẹ không biết. Chỉ biết trước đó cha con có kể cho mẹ nghe là có lần cha chém cụt một cánh tay của một tên cướp người Hoa khi chúng toan giết cả nhà họ Trần ở Mộ Hoa - Quảng Ngãi để cướp đoạt thanh bảo đao của nước mình. Sau đó, cha lại than phiền về vụ tranh giành quyền quản lý mỏ vàng ở Kim Sơn mà cha đã được Võ vương chỉ định.

- Rồi đêm đó cha có giết được bọn lạ mặt ấy không mẹ?

- Mẹ không biết, chúng đông lắm, lại giỏi võ nữa. Cha vì sợ con bị chúng giết nên cùng mấy sư huynh con liều mạng che chở cho mẹ ẵm con lên ngựa chạy đi. Tuy vậy, mẹ vẫn bị đánh trúng một chưởng sau lưng, may mà nhẹ nếu không thì đã chết trên lưng ngựa nơi núi rừng hoang dã rồi. Con còn nhớ dấu bầm hình cú đấm sau lưng mẹ không? Nó là một đầu mối để con truy tìm hung thủ đấy.

- Dạ nhớ, con sẽ tìm cho được tên hung thủ có cú đấm đó. Sau đó, chú Y Mon cứu mẹ và con phải không?

- Ừ.

- Còn cha và các sư huynh thì sao?

- Sau này mẹ tìm cách dò hỏi mới biết cả nhà mình đã bị chúng giết sạch không còn một ai sống sót ngay trong đêm đó.

Nói đến đây, giọng bà bỗng nghẹn lại, nước mắt chảy dài xuống hai gò má. Hai bàn tay của Lía đã nắm chặt lại lúc nào không hay. Bỗng nó đấm mạnh tay xuống đất hét lớn:

- Bọn giết người đó con thề sẽ tìm ra và giết hết không chừa một đứa!

Nguyễn thị nghe nó nói giật mình sợ hãi. Bà biết hung tính trong người con mình đã nổi lên, bà vội nói:

- Con phải thật bình tĩnh và nhẫn nại. Kẻ thù giết cả nhà mình nhất định sẽ tìm và giết hai mẹ con mình cho bằng được, chúng sẽ nhổ cỏ tận gốc để trừ hậu hoạn. Đó là lý do tại sao bao nhiêu năm nay mẹ vẫn giấu không nói cho con biết sự tình, ngay cả tên họ của con cũng buộc phải thay đi. Con hiểu điều này không?

Lía đưa tay quẹt nước mắt đáp:

- Con hiểu! Con sẽ cẩn thận giữ mình để lớn lên trả thù cho cha và mấy anh. Nhưng bọn chúng là ai vậy mẹ?

- Mẹ không biết. Bấy lâu nay mẹ cố gắng giấu kín thân phận của hai mẹ con mình nên không dám đi đâu, cũng không dám hỏi han ai điều gì. Mai này con phải tìm cho ra hung thủ.

- Con thề sẽ tìm ra bọn chúng. Con phải giết sạch những tên cướp đó mới hả dạ.

- Thù cha tất nhiên phải trả. Nhưng mẹ mong con nhớ kỹ điều này, ai làm người nấy chịu, con tuyệt đối không được giết hại người vô tội. Con hứa với mẹ đi.

Lía cúi đầu nói:

- Dạ! Con hứa với mẹ.

- Hồi đó cha con có hai người bạn thân mà ông rất ngưỡng mộ. Một là cai đội Long ở cửa Đại Chiêm, một người nữa là Đoàn Phong, giữ chức tả hộ vệ của Hình bộ phủ Chúa đương triều. Mai sau con nên tìm hai người này để dò hỏi tung tích kẻ thù. Mẹ tin rằng khi nghe tin nhà mình bị thảm sát, họ thế nào cũng sẽ điều tra hung phạm. À, còn một người nữa có biệt hiệu Vô Ảnh Thần Thâu gì đó. Người đó và mấy người bạn nữa cũng được cha con nhắc đến luôn.

- A, con nhớ rồi! Có phải chú Phong hứa cho con cây kiếm không? Con nhất định sẽ tìm ra chú ấy. À, còn sư tổ đâu hả mẹ?

- Mẹ cũng không biết. Trước ngày xảy ra chuyện, sư tổ có đi Phú Xuân để dự đại lễ Vu Lan nhưng mãi không thấy về. Mẹ ước gì con gặp được sư tổ để người dạy dỗ cho thì hay biết mấy. Sư tổ vốn là đệ tử của tổ Nguyên Thiều, sau này con nên đến Thập Tháp Di Đà tự dò hỏi xem sao.

- Mẹ đừng lo, con sẽ học võ thật giỏi. Con sẽ đi tìm sư tổ.

- Chúng ta lúc này đang cơn nghèo đói, lấy tiền đâu cho con học võ mà con nói sẽ học cho giỏi?

- Không có tiền thì học lén. Con nhìn trộm ông thầy võ dạy thằng Nhạc cũng tập được mấy đường rồi đó mẹ.

- Con hì hục đào lỗ rồi nhảy lên, nhảy xuống là tập theo kiểu học lén đó phải không?

- Ồ không! Đó là con bắt chước con cá lóc. Hôm trước con bắt nó, nó búng mình lên cao qua khỏi bờ ruộng rồi thoát mất, con thích quá nên tập nhảy như nó. Mẹ có tin bây giờ con có thể nhảy qua khỏi hàng rào thật cao rồi không?

Nguyễn thị biết con mình là đứa ham mê võ nghệ hơn học chữ nhưng lại sợ sau này nó sẽ trở thành kẻ hung đồ giết người vô tội nên rất lo lắng. Bà khuyên răn:

- Võ giỏi mà chỉ dùng nó để hại người thì thà đừng biết võ con ạ. Phải biết dùng nó để giúp người, giúp đời, đó mới là điều mà mẹ mong muốn. Con có làm được như vậy không?

Lía nghe giọng nói hết sức tha thiết của mẹ thì rưng rưng nước mắt nói:

- Con biết mẹ lúc nào cũng lo con trở thành đứa ngỗ nghịch, hung tàn. Con hứa với mẹ sẽ làm đúng những gì mẹ đã dạy. Mẹ đừng buồn nữa. Con sẽ noi gương của cha làm người tốt mà.

Nguyễn thị đưa bàn tay gầy gò xoa đầu con mà xót thương cho số phận hẩm hiu của nó. Bà âu yếm nói:

- Mẹ tin là con sẽ làm được.

Hôm sau, Lía tìm đến những nhà giàu có trong vùng để xin làm việc. Nó tự nhủ trong lòng là làm việc gì cũng được, miễn có cái ăn cho cả hai mẹ con, nhưng đi khắp nơi vẫn không nhà nào chịu nhận. Họ viện đủ lí do để từ chối, nào là đang thời buổi khó khăn, hạn hán mất mùa... Nó biết những lí do đó chỉ là phần nào thôi, cái chính là trong thời gian qua nó đã gây nên biết bao điều tiếng, nào đánh lộn, ăn cắp... nên không ai dám chứa nó. Thế là nó đành thất thểu trở về, vừa đi vừa buồn, vừa tủi, vừa giận. Nó rất muốn làm người tốt như đã hứa với mẹ để bà vui lòng nhưng không ai cho nó cơ hội. Nó chán nản kể lại cho mẹ nghe, Nguyễn thị an ủi:

- Con đừng vội nản chí. Ngoài kia còn bao nhiêu việc khó nhọc hơn đang chờ đợi con. Làm người phải biết kiên trì, có công mài sắt có ngày nên kim. Cha con ngày xưa chỉ dựa vào một lời dạy của nội con mà đã vượt được mọi khó khăn để đứng vững thành người hữu dụng.

Lía hỏi ngay:

- Nội dạy cha điều gì vậy mẹ?

- Đó là: “Dù gặp hoàn cảnh nào cũng phải cố gắng đừng để ngã quị, rồi có lúc con sẽ đứng thẳng lên được”.

Lía lẩm nhẩm lại câu nói của mẹ hai ba lần rồi nói bằng giọng rất cương quyết:

- Con sẽ đứng vững như nội và cha. Con hứa.

- Mẹ biết con sẽ đứng vững được.

- Cảm ơn mẹ đã tin con.

Hôm sau Lía lại đi xin việc. Nó lặn lội đến các thôn xa hơn bên vùng hữu ngạn sông Côn nhưng cũng không ai nhận nên đành rầu rĩ trở về. Bụng đói cồn cào, nhìn thấy cây đu đủ trĩu quả trong vườn nhà kia, nó thèm nhỏ dãi nhưng nhớ lời hứa với mẹ nên nó nhất định quay mặt bước đi. Cũng may ở nhà mẹ nó còn để lại hai trái chuối, ít cơm và mấy con khô của mẹ thằng Nhạc cho bữa trước. Nó đói lắm cũng chỉ dám ăn một ít lót lòng rồi uống nước vào cho no. Nó vỗ bụng, lầm bầm trong miệng “uống nhiều nước vào, cứt nổi lên sẽ có cảm giác no chớ gì”.

Nguyễn thị lại an ủi con. Tuy bà khuyên con mình đừng nản chí nhưng trong thâm tâm bà đã vô cùng tuyệt vọng. Bà biết bà không còn đủ sức để vượt qua căn bệnh này, con bà thì bất tài vô tướng, lại nổi tiếng phá phách nên bà con trong vùng không ai dám chứa. Nhìn đứa con duy nhất lủi thủi ra vườn tập nhảy mà lòng đau như cắt, lệ nhỏ ròng ròng. Lía biết mẹ không nói gì nhưng trong lòng rất buồn, nó chán nản muốn tập luyện cú nhảy cá lóc của nó nhưng không nhảy nổi lên khỏi hố. Nó ngồi bên mép hố ngơ ngẩn xuất thần. Bỗng có tiếng thằng Bưu gọi:

- Lía! Mày làm gì đó? Đi coi hát bộ đi. Tối nay ở bến Trường Trầu có gánh hát Tứ Linh về hát đó.

Lía giật mình quay lại. Thằng Bưu và thằng Sứt đang hối hả đi tới. Nó thích nhất coi hát bội, nghe thằng Bưu nói, mọi buồn phiền liền biến mất. Nó vồ vập:

- Thật hả? Để tao vào xin mẹ tao đã.

Nó chạy vào trong thưa với mẹ:

- Con đi xuống bến Trường Trầu coi hát bộ nha mẹ. Tan hát con về liền. Mẹ ở nhà ngủ đi nghen.

- Ừ con đi đi. Nhớ về sớm nghen con. Không được đánh lộn. Gánh nào hát vậy?

- Dạ, thằng Bưu nói gánh của Tứ Linh.

Ba thằng liền chạy một mạch xuống bến Trường Trầu. Bến này nằm bên bờ phải sông Côn ở thôn Kiên Mỹ, cách Phú Lạc chừng bốn năm dặm gì đó. Khi ba đứa đến nơi mặt trời cũng vừa lặn sau dãy núi Hòn Sưng. Gánh hát đã trang hoàng sân khấu xong xuôi, tiếng kèn trống dạo thử vang xa cả dặm. Ở những nơi xa xôi thế này, mỗi lần gánh hát bội về là y như một ngày hội lớn. Bà con cả mấy thôn bên kia sông như Phú Phong, Trinh Tường cũng rủ nhau sang coi hát đông như kiến. Nhiều người ở tận dưới vùng An Thái cũng chịu khó lên coi. Sân khấu được dựng trên một khu đất trống, chung quanh có làm hàng rào che kín, chỉ chừa một cửa nhỏ để bán vé. Người lớn đi coi hát còn mua vé chứ đám con nít mười đứa hết chín đều chui rào coi ké, chỉ có những đứa con nhà giàu mới đi theo cha mẹ vào cửa đàng hoàng. Chờ đến khi tuồng bắt đầu diễn thì đám con nít mới chui vào. Lúc đó những người canh gác đã lơ là việc kiểm soát vì họ đã bán vé xong rồi, với lại lúc tuồng đang diễn, họ không muốn xua đuổi lũ nhỏ gây ồn ào. Vì vậy lúc còn sớm, bọn con nít thường tụ lại từng đám chơi đùa với nhau, có khi gây lộn đánh nhau túi bụi là chuyện thường. Mà chuyện ẩu đả nhau hầu hết là do sự khích bác giữa xóm này với xóm kia, thôn này với thôn nọ.

Lúc bọn nhỏ thôn Phú Lạc của Lía đang tụ lại với nhau thì thằng Đằng ở đâu dẫn theo mấy đứa nhỏ khác ở thôn An Thái bên kia sông Côn tới. Đằng hỏi:

- Thằng Nhạc đâu, ra đây! Mày dám đánh với tao trận nữa không?

Thằng Nhạc tách nhóm bước ra nói:

- Hôm trước cha tao biết tao đánh lộn với mày đã la tao một trận. Tao không đánh với mày nữa.

- Sao? Cha mày cũng biết sợ cha tao rồi phải không?

- Cha tao không sợ. Cha tao chỉ nói đừng đụng vào nhà mày vậy thôi.

- Biết vậy là tốt đó con. Còn mày? Mày có võ ngon lắm mà, tao thách đấu lại với mày đó.

- Tao học võ để cho khỏe chứ không phải để đánh lộn. Tao không đánh.

Thằng Đằng sấn tới:

- Mày không đánh tao cũng đánh mày. Mày tưởng chuyện ở bờ sông như vậy là xong hả?

Nói xong, nó xô thằng Nhạc một cái bật lùi mấy bước. Thằng Sứt vội lên tiếng:

- Thằng Nhạc không muốn đánh thì thôi sao mày lại ép nó phải đánh? Mày lớn hơn nó nhiều mà Đằng.

Thằng Đằng đưa tay xô thằng Sứt qua một bên gắt:

- Mắc mớ gì tới mày! Muốn ăn đấm nữa hả con? Tao phải trả thù hai cú đấm hôm trước, mày nói nữa tao đấm mày luôn đó.

Thằng Sứt xoay sang Lía năn nỉ:

- Lía, mày nói thằng Đằng một tiếng đi. Thằng Nhạc đâu có muốn gây chuyện với nó.

Lía nghĩ đến việc mẹ thằng Nhạc đã giúp đỡ mẹ mình trong cơn đói khát nên liền bước ra bênh vực:

- Đằng! Thằng Nhạc nhỏ hơn mày, nó sợ không dám đánh với mày thì thôi, mày ép nó làm gì?

Thằng Đằng thấy Lía nói vào, nó quay lại nhìn ba thằng bạn An Thái của nó xong quay lại nói:

- Tao không đụng tới mày, đừng xí vào chuyện của tao!

- Mẹ thằng Nhạc giúp mẹ tao khỏi chết đói, tao phải giúp nó. Mày muốn đánh nó thì cứ đánh tao đây nè.

Thằng lớn nhất trong ba đứa bạn An Thái của thằng Đằng bước tới nói:

- Mày ngon quá há? Tao sẽ đánh với mày.

- Tao đã hứa với mẹ tao là không đánh lộn nữa. Tao không đánh với mày. Thằng Đằng muốn đánh thằng Nhạc trả thù hai cú đấm thì cứ đánh tao là được. Tao không đánh lại, cũng không né tránh.

Nói xong Lía đứng buông tay trước mặt thằng Đằng tỏ vẻ không kháng cự. Thằng Đằng thấy vậy hơi ngán nên tự động lùi lại một bước. Thằng bạn An Thái lúc nãy nói:

- Mày tính làm anh hùng hả con? Được! Để tao đánh thay thằng Đằng.

Lía lên tiếng:

- Đứa nào cũng được, nhưng đánh tao xong là coi như chuyện thằng Nhạc đã giải quyết, từ nay không được đánh nó nữa. Đằng, mày chịu không?

Thằng Nhạc níu tay Lía:

- Mày không đánh lại cũng được nhưng phải né chứ? Thằng kia to như vậy nó đánh mày chết đó.

Lía nói:

- Không sao, tao chịu đựng được. Cho xong chuyện này đi cho rồi.

Thằng Đằng nhìn thằng bạn An Thái của nó hỏi ý. Thằng An Thái gật đầu. Đằng nói với Lía:

- Được!

Thằng An Thái bước tới không nói một tiếng nào, đấm một cú thật mạnh vào mặt Lía. Thằng này chắc có võ, cú đấm rất đúng kỹ thuật. Lía không đỡ mà cũng không né tránh như đã hứa, nó lãnh trọn cú đấm vào ngay giữa mặt nên máu mũi phụt ra. Nó nghiến răng chịu đựng nói:

- Một cú nữa.

Thằng An Thái thấy sự gan lì của Lía cũng hơi ngán nhưng vẫn không chùng tay, nó gồng lên hết sức mình và đấm vào màng tang của Lía một cú nữa. Lía có cảm giác mắt mình như nổ đom đóm, tai kêu o o không ngớt. Nhưng nó vẫn cố gắng chịu đựng, đứng yên không nhúc nhích và nói lớn:

- Đấm đủ rồi. Tụi bay đi đi.

Thằng Đằng nghe giọng nói biết thằng Lía đang giận lắm, tuy nó có ba thằng bạn An Thái nhưng thấy tướng thằng Lía đứng lẫm liệt, nước da ngăm đen của Lía dưới ánh trăng trông như pho tượng hộ pháp trong chùa thì trong lòng phát khiếp. Hơn nữa đã hứa với nhau rồi nên nó nhìn thằng Nhạc nói:

- Tha cho mày lần này đó con.

Rồi ra dấu cho ba đứa bạn bỏ đi. Thằng Nhạc hỏi Lía:

- Mày có sao không Lía? Tao biết hai cú đấm đó mạnh lắm. Thằng đó là Sáu Lù, con võ sư Quách Tử Lương ở lò võ An Thái. Máu mũi của mày chảy ra nhiều quá kìa.

Lía đưa vội bàn tay lên bịt tai để ngăn những tiếng o o lại rồi nói:

- Tao không sao. Thằng khốn đó đấm mạnh thiệt. Phải nó gặp tao trước khi tao hứa với mẹ thì hay biết mấy.

Sứt tìm đâu được miếng vải đưa cho Lía:

- Mày chùi máu đi. Thôi tụi mình vào coi hát, tuồng diễn nãy giờ rồi đó.

Thằng Nhạc nói:

- Cảm ơn mày nghen Lía. Đêm nay thằng Đằng dẫn bọn An Thái tới là tính ăn thua đủ với tao. Không có mày đỡ, chắc tao bị no đòn rồi. Thằng khốn đó cũng dân Phú Lạc mà lại đi chơi với bọn An Thái để đánh anh em thôn nhà. Hèn thật!

Lía nói:

- Khỏi cảm ơn. Mẹ mày giúp tao, tao phải giúp mày. Thôi, tìm chỗ vào coi hát đi.

Đêm đó tuồng diễn vở “Hạng Võ biệt Ngu Cơ”. Coi tới màn Hạng Võ cắt đầu giao cho ông đình trưởng ở bến Ô Giang, mắt Lía bỗng đỏ hoe lên, nước mắt lưng tròng. Hình ảnh Sở Bá Vương xõa mái tóc dài lẫm liệt đưa tay nắm tóc tự cắt đầu mình làm nó xúc động mạnh. Thằng Nhạc thấy Lía khóc thì lấy làm lạ lắm. Một thằng gan lì như Lía mà lại khóc khi coi hát quả đúng là chuyện khó ngờ. Lúc tan hát cùng nhau trở về, Nhạc bỗng nói:

- Lía, tao thấy lúc mày đứng chịu hai cú đấm của thằng Sáu Lù ở bến Trường Trầu trông cũng hiên ngang, lẫm liệt như Sở Bá Vương đứng cắt đầu ở bến Ô Giang vậy đó. Ông ta là Sở Bá vương của nước Sở, mày là Phú Lạc vương của thôn Phú Lạc mình.

Thằng Nhạc được cha cho học chữ và học võ nên ăn nói rất đúng cách. Bọn nhỏ nghe vậy liền nhao nhao tán đồng:

- Đúng đó! Thằng Lía cũng gan lì y như Sở Bá vương. Nó là Phú Lạc vương Lía.

Chuyện thằng Lía vì hứa với mẹ mà phải đứng yên chịu đòn thay cho thằng Nhạc để trả ơn không biết đứa nào nói mà lại đến tai mẹ thằng Nhạc. Tối đó, cha thằng Nhạc ở dưới Trường Trầu về, bà kể lại cho ông nghe, ông liền nói với vợ và con mình:

- Thằng Lía là đứa trẻ tốt đó. Làm con trai phải như vậy mới được. Hứa phải giữ lời, có ơn phải trả. Mai con kêu nó lại cho cha nói chuyện. Nó muốn làm việc kiếm tiền nuôi mẹ thì theo cha xuống Trường Trầu mà làm. Cha sẽ trả công cho nó đủ để hai mẹ con sống.

Nhạc mừng rỡ nói:

- Cha giúp nó là hay quá rồi! Tội nghiệp nó đi xin việc suốt hai ba ngày nay mà không ai chịu nhận hết. Nó và mẹ nó đói lắm, bà ấy lại đang bệnh nữa.

Ông Phúc nói:

- Vậy mai con gọi nó đến sớm gặp cha.

- Nó không chơi với con. Nó nói con nhà giàu nên không chịu làm bạn.

- Nó bị mặc cảm thôi. Chúng ta cứ đối xử tốt với nó là được.

- Thôi, để mai con với thằng Sứt đi gọi nó. Nó thương thằng Sứt lắm.

Thế là từ đó Lía đến làm việc ở bến Trường Trầu giúp ông Phúc, cha thằng Nhạc. Nó khỏe như voi nên làm rất được việc. Những thúng trầu nguồn, những bao muối lớn được bốc lên dỡ xuống thuyền nhẹ nhàng như nó bưng chén cơm vậy. Nó làm việc rất siêng năng, hết việc của ông Phúc giao, nó lại sẵn sàng phụ giúp những người khác một cách nhiệt tình và vui vẻ nên mọi người ở bến ai cũng thương. Từ một đứa trẻ ngỗ nghịch phá phách, nay trở thành một đứa trẻ ngoan khiến nó cảm thấy rất vui nên tối nào cũng về khoe với mẹ chuyện ở bến hết. Nó bỗng nghiệm ra rằng, làm đứa trẻ phá phách có niềm vui của lúc phá phách, nhưng làm đứa trẻ tốt, giúp được mình, được người thì niềm vui càng lớn hơn. Nguyễn thị từ khi thấy con thay tính đổi nết, bà mừng còn hơn lúc xưa chồng bà bắt được vàng. Đêm đêm bà thường cầu khấn Trời Phật cho đứa con của mình trở thành người tốt và tốt hơn hiện giờ nữa. Lía làm có tiền, nó mời ông thầy thuốc nam về bắt mạch hốt thuốc cho mẹ. Nguyễn thị vừa vui trong lòng vừa được ăn uống, thuốc men đầy đủ nên sức khỏe khá dần lên. Ông thầy thuốc lại tốt bụng nên đôi khi lại khám bệnh phát thuốc miễn phí cho mẹ Lía.

Làm việc ở nơi phố chợ, va chạm với nhiều người Lía mới thấy rằng trong đời kẻ xấu tuy nhiều nhưng người tốt cũng không ít. Sự căm ghét người đời lúc xưa cũng phai nhạt phần nào trong lòng Lía. Nhưng theo quan sát, hiểu biết của Lía thì với mười người giàu thì đã có hết bảy tám kẻ là xấu xa, trong khi đó với người nghèo, con số kia ngược lại. Nói đến bọn quan lại chức quyền thì còn tởm hơn nữa. Mỗi lần Lía thấy tên biện lại Đặng Thu xuống bến thu thuế là y như rằng máu nó sôi lên vì tức giận. Đặng Thu nhỏ con, mặt choắt như chồn, thái độ thì hung hăng và hách dịch không sao tả nổi. Nó nghe các chủ hiệu ở khu chợ than phiền rằng mấy năm gần đây, ngoài chuyện hạn hán mất mùa còn có thêm cái vụ triều đình tăng thuế liên tục khiến cho bà con khắp nơi đói khổ kêu trời không thấu. Đã vậy, mấy ông quan thu thuế lại được nước làm càn, bóp chẹt mấy hiệu thương buôn không chút nương tay. Ở bến Trường Trầu mấy tháng gần đây đã xuất hiện rất nhiều người đói rách ăn xin. Nghĩ đến thân mình lúc xưa cũng từng có những tháng ngày đói cơm như thế, Lía thấy thương họ lắm, có điều kiện là ra tay giúp họ ngay.

Từ khi về làm ở Trường Trầu, Lía ít gặp thằng Nhạc. Nghe nói nó xuống dưới thôn Bằng Châu ở lại nhà họ Đinh nào đó học võ, mãi đến hôm nay, nhân ngày thôi nôi của thằng Huệ em nó thì Lía mới gặp lại. Nhà ông Phúc kỳ này mở tiệc mừng thôi nôi lớn lắm, số khách mời đông hơn năm ngoái khi làm thôi nôi cho thằng Lữ rất nhiều. Sở dĩ ông Phúc quí thằng Huệ như thế là vì lúc vợ ông ta sinh thằng Huệ, vườn hoa huệ sau và trước nhà bỗng nở rộ, mùi hương thơm ngát cả một vùng. Bà Mai Thị Hạnh, mẹ thằng Nhạc vốn rất thích hoa huệ nên đã trồng kín loài hoa này quanh nhà. Ông Phúc lấy tên Huệ đặt cho con mình cũng là vì sự kì lạ ấy. Có lần nghe thằng Sứt kể rằng cha mẹ thằng Nhạc nói tên Huệ còn giúp họ nhớ tới ba đứa con gái em thằng Nhạc sinh ra bị mất dấu của họ, chỉ còn lại đứa em gái thứ tư, tức chị Tư Hoa. Còn một điều nữa khiến vợ chồng ông Phúc vui mừng là cả Nhạc và Huệ đều sinh năm quí. Nhạc thì Quí Hợi, Huệ thì Quí Dậu, riêng Lữ cũng được chữ nhâm, tức Nhâm Thân. Họ tin là nằm ở những thiên can tốt này, mấy đứa con họ về sau tất được quí hiển.

Nhạc nhớ ơn Lía đã cứu mình năm ngoái, lại thấy Lía đang giúp việc cho cha nên tranh thủ mấy ngày về ở nhà, nó hỏi nếu Lía muốn thì sẽ chỉ lại cho mấy bài quyền nó học được của nhà họ Đinh. Nó khoe đó toàn là những bài quyền độc thủ. Lía rất muốn học võ nên nhận lời ngay. Thế là mấy đêm liền sau đó, ông thầy võ tí hon Nguyễn Nhạc và tên đồ đệ Lía mải mê kẻ dạy người học. Lía học chữ thì dốt nhưng học võ lại rất nhanh. Chỉ mấy đêm mà bao nhiêu khẩu quyết của các bài thảo Ngũ môn, Ô du, Trương phụng hoàng, Thiền sư, Xung thiên... cùng những thế võ thằng Nhạc học được nó đã thuộc nằm lòng. Đã thế lúc múa quyền, đòn của Lía lại rít gió vù vù nghe rất tợn. Thằng Nhạc thấy nó đi quyền thì gật gù:

- Mày có khiếu học võ đó Lía. Nếu mày được bác Nhưng dạy cho tất sẽ trở thành cao thủ vô địch thiên hạ. Gọi mày là Phú Lạc vương thật đúng.

Lía cười:

- Tao phải lo làm việc nuôi mẹ, đâu có tiền, cũng đâu có thời giờ xuống đó học võ. Tao học lại của mày rồi ráng tập cũng được. Bây giờ mày là thầy tao rồi đó. Tao mà là Phú Lạc vương thì mày là Tây Sơn vương.

- Thầy con khỉ khô! Mày mà đấm một cú, tao chỉ có nước đi đời nhà ma, ở đó mà làm thầy với Tây Sơn vương. À, Lía nè, nếu mày trở thành cao thủ võ lâm, đánh khắp thiên hạ vô địch thủ thì mày sẽ làm gì?

Lía ngạc nhiên nhìn thằng Nhạc:

- Sao tự dưng mày hỏi chuyện không thể nào có đối với tao vậy?

- Thì mình ví dụ vậy mà. Cứ coi như là ước mơ của mày vậy đó. Mày trả lời đi.

Lía bỗng lây cái giấc mơ làm người hùng của Nhạc, nó nói:

- Nếu tao có thể đánh khắp thiên hạ vô địch thủ, tao sẽ tiêu diệt hết lũ tham quan, đánh đổ sạch đám cường hào, cướp hết con mẹ nó của cải của những nhà trọc phú để giúp cho đám người nghèo khó trong thiên hạ này. Còn mày, mày sẽ làm gì?

- Lúc nãy mày gọi tao là Tây Sơn vương, tự nhiên nghe thích thích làm sao. Tao mơ được làm Tây Sơn vương. Cha chả! Đại tướng Phú Lạc vương Lía đâu, mau đem binh đánh dẹp lũ giặc cướp An Thái cho ta, bắt thằng Đằng phản bội và thằng Sáu Lù về đây cho ta trị tội!

Lía thích nhất hát bội, nó thấy thằng Nhạc diễn tuồng liền phụ họa theo:

- Dạ muôn tâu Tây Sơn vương, hạ thần Lía y lịnh. Thùng... thùng... thùng...

Hai thằng phá ra cười.

Sau đó Nhạc trở xuống Bằng Châu học võ, Lía tiếp tục công việc phụ giúp ở bến Trường Trầu. Tuy hai đứa có thân nhau hơn nhưng hai cuộc đời trái ngược nhau khiến cho Lía thấy mình không thể nào gần gũi với thằng Nhạc được. Mặc cảm sang hèn, chủ tớ, khiến nó tự đặt mình ở một thế giới khác với thế giới của thằng Nhạc. Thế giới của nó là thế giới của những người lao động, những kẻ ăn mày lang bạt. Nó thấy mình thân thiện với thằng Sứt, thằng Bưu và những đứa trẻ ăn mày ở bến trầu hơn. Càng sống gần mấy đứa trẻ nghèo đói, sự căm ghét bọn nhà giàu và đám quan quyền hống hách trong lòng nó càng sâu hơn.

Hôm đó, gần cuối năm Ất Hợi 1755, Lía đã được mười lăm tuổi. Từ nhỏ nước da của nó vốn đã ngăm đen, hai năm nay làm việc dưới bến, nắng mưa dầu dãi nên lại càng đen hơn nữa. Nhưng nhờ thế mà trông nó rất ra dáng một thiếu niên dũng mãnh. Nó để tóc dài không cắt vì quá hâm mộ nhân vật Hạng Võ trong vở hát bội được xem cho nên bây giờ nhìn nó thật giống y mấy pho tượng hộ pháp ở chùa. Cuối năm là mùa thu thuế gộp, những người buôn bán nếu có nợ thuế trong năm phải tìm cách nộp đủ lại cho chính quyền sở tại để từ đó nộp về Phú Xuân, kết thúc hồ sơ mỗi năm. Những dịp cuối năm thế này, nhất là những năm mất mùa, đời sống khó khăn, nếu bắt các hộ buôn bị thiếu thuế phải nộp đủ là chuyện rất khó. Chưa kể những hộ nông dân làm ruộng, vì mất mùa nên sổ nợ thuế của họ luôn dày cộm. Vì vậy, nếu không có biện pháp mạnh sẽ không thể thu đủ thuế được. Năm nay, rút kinh nghiệm những năm trước, chính quyền huyện Tuy Viễn gởi một toán lính đi kèm theo mỗi viên biện lại để thu thuế cho có hiệu quả hơn.

Viên đội trưởng đi theo tên biện lại Đặng Thu để thu thuế vùng Trường Trầu - Kiên Mỹ kỳ này nghe đâu là cháu của quan huyện Tuy Viễn. Mà cũng có tin đồn hắn chính là con riêng của ngài quan huyện. Hắn là tay hung dữ vô cùng. Mấy hộ buôn thiếu thuế không có tiền nộp, hắn cho bọn lính thẳng tay đánh đập, còn tịch thu tài sản để khấu trừ. Chính Lía đã chứng kiến cảnh bọn chúng vào cửa hàng của ông Phúc tác oai tác quái nhưng ông Phúc vốn mềm mỏng khéo léo nên mọi chuyện mới êm. Rồi tên đội trưởng ấy lại liên tục ra tay hành hung những chủ buôn khất nợ quanh bến. Lía thấy vậy, lòng giận run nhưng vẫn cố kìm nén. Cho đến khi tên đội trưởng cho lính đánh ông chủ tiệm thuốc nam cùng đứa con gái lớn của ông ta thì Lía hết nhịn nổi. Mấy năm nay, ông thầy thuốc này đã cứu mẹ nó, tuy nó không nói ra nhưng vẫn luôn coi ông ta là ân nhân của mình. Ông ta lại là người nổi tiếng nhân đức, cứu giúp rất nhiều bà con ở đây, nay chứng kiến cảnh cha con ông bị tên đội trưởng và đám lính hành hung thì uất khí trong Lía bùng nổ. Nó hét lớn một tiếng như cọp gầm, khiến mọi người giật mình hoảng sợ:

- Dừng tay!

Rồi như con hổ dữ, nó lao vào thẳng tay đấm tên đội trưởng mấy cú bằng tất cả sự căm hờn. Mấy cú đánh đó là những đòn độc của nhà họ Đinh mà thằng Nhạc đã dạy cho nó năm ngoái. Vả lại, suốt năm trời nay, đêm nào nó cũng luyện tập không ngừng nghỉ cho nên cú đấm tung ra vừa mạnh vừa thuần thục. Tên đội trưởng bị trúng mấy cú đấm của Lía, cả người hắn bay ra thật xa, ngã nhào xuống đất giãy đành đạch mấy cái, hai tròng mắt trợn trừng trắng dã, máu mồm máu mũi trào khắp mặt. Hắn chết ngay tại chỗ, không kịp trối một tiếng nào. Bọn lính đi theo thất kinh vội rút đao kiếm ra bao vây tấn công Lía. Lía biết mình đã gây họa lớn nên chẳng ngần ngừ vội xông vào một tên lính tung quyền. Tên lính né tránh tạo một chỗ trống vừa đủ cho Lía phóng người chạy trốn. Mấy tên lính đuổi theo nhưng chúng nghĩ tới cú đấm ghê hồn của Lía nên chạy được một đoạn thì giả vờ đuổi không kịp rồi quay trở lại hiện trường.

Lía chạy một mạch về nhà. Nguyễn thị thấy nó chạy thục mạng như thế thì trong bụng đã biết có chuyện không hay. Lía vừa đến nơi, bà đã hỏi chặn đầu:

- Có chuyện gì sao con?

Lía quì xuống trước mặt mẹ nói nhanh:

- Mẹ tha lỗi cho con. Con không dằn được cơn giận nên đánh chết thằng đội trưởng dẫn lính đi thu thuế rồi. Mẹ con mình phải trốn đi gấp trước khi bọn chúng kéo tới đây.

Nguyễn thị bấy lâu nay vẫn luôn nơm nớp lo sợ cho hung tính tiềm ẩn trong người của thằng con mình, tuy thời gian qua nó đã thay đổi làm một đứa trẻ tốt nhưng bà biết vẫn không thể tránh khỏi chuyện không may. Giờ nghe Lía nói, bà giật mình hoảng hốt nhưng mau chóng bình tĩnh lại ngay. Bà nói:

- Chuyện đã đến nước này thì con chạy trốn ngay đi, càng xa càng tốt. Mẹ già rồi, chúng sẽ không làm gì đâu. Con cứ để mặc mẹ.

- Mẹ tha lỗi cho con. Con làm sao bỏ mẹ lại được. Con sẽ cõng mẹ chạy trốn.

Nguyễn thị vuốt đầu nó, giọng tha thiết:

- Con khờ quá. Mẹ bệnh, chưa biết sống chết giờ nào, bọn chúng bắt về chỉ tốn cơm nuôi mà thôi, đỡ phải lo. Còn chúng không bắt mẹ thì nay mai mẹ cũng sẽ chết. Nhưng còn con, con nhất định phải sống. Con còn mối thù của cha chưa trả. Con nhớ kỹ, phải trả thù cho cha con, biết không? Nay con cõng mẹ theo, trước sau gì mẹ cũng chết trên lưng con ở dọc đường, mà con e rằng cũng bị chúng bắt được. Như vậy là cả nhà mình tuyệt tử, tuyệt tôn. Con biết không?

Lía khóc òa lên:

- Nhưng con đành lòng nào bỏ mẹ ở lại? Rồi đây ai lo cho mẹ?

Nguyễn thị cương quyết:

- Mẹ chết nay sống mai. Con chạy ngay đi, con cãi lời mẹ, mẹ cắn lưỡi chết ngay bây giờ để con được an lòng. Con cần phải sống. Con nghe chưa?

Lía nức nở:

- Mẹ...

- Không mẹ gì nữa cả, con chạy đi ngay hay không, con không đi mẹ cắn lưỡi ngay bây giờ. Đi!!!

Rồi bà dặn thêm:

- Dù cho có việc gì xảy ra đi nữa thì con tuyệt đối cũng không bao giờ được bén mảng trở về đây. Phải giữ mạng sống của mình, nhớ chưa? Đi mau đi!

Lía nghe mẹ cương quyết như vậy, không biết làm sao đành lạy mẹ bốn lạy:

- Con bất hiếu. Mẹ tha lỗi cho con. Mẹ ráng sống nghe mẹ.

Nguyễn thị cố nuốt nước mắt vào trong để nó an lòng. Bà mỉm cười vuốt mái tóc dài của nó nói:

- Ừ, thôi con chạy trốn đi. Bọn chúng kéo đến rồi kìa. Nhớ là đừng bao giờ trở lại đây. Con phải sống tốt nghe con.

Bà chạy đi lấy cho con mình mấy bộ áo quần cũ, rách nát mà bà đã vá lại, trong bụng muốn gói chút đồ ăn gì đó cho con nhưng nhà chẳng có thứ gì. Lía nức nở lần cuối:

- Con hứa! Con hứa với mẹ.

Từ xa đã thấy một đám quan binh rất đông cưỡi ngựa băng đồng chạy tới. Lía lạy mẹ lần nữa rồi quẹt nước mắt, ôm gói đồ chạy thẳng vào trong núi. Nó vừa hút bóng thì bọn quan binh cũng vừa ập tới nơi, chúng nhảy xuống ngựa xông vào trong, ông Phúc cũng có mặt trong đoàn người đó. Tên đội trưởng thấy Nguyễn thị liền lớn tiếng hỏi:

- Thằng Lía con bà đánh chết quan binh, nó đâu rồi?

Nguyễn thị bình tĩnh đáp:

- Nó sợ tội nên chạy trốn rồi. Giờ nó ở đâu tôi không biết.

Tên đội trưởng vung tay tát Nguyễn thị một cái, nạt nộ:

- Bà không biết thì bà phải vào tù mà ngồi đến mọt gông, chừng nào con bà tới thế mạng mới được ra!

Nguyễn thị bị cái tát, cả tấm thân yếu đuối gầy còm của bà té nhào xuống đất. Nguyễn Phi Phúc bước tới, giọng nhỏ nhẹ nói với tên đội trưởng:

- Bà ta bệnh hoạn liên miên, mấy ngài bắt bà ta về cũng chỉ tốn cơm tốn thuốc chớ ích gì. Thằng Lía trốn rồi, bắt bà già sắp chết này thế mạng có được gì đâu. Đội trưởng nghĩ lại cho.

Tên đội trưởng trừng mắt nhìn ông Phúc:

- Ông là người dung dưỡng thằng Lía, nó giết người ông cũng phải chịu tội lây. Lo cho cái thân của ông đi, đừng xía vào chuyện của ta.

Nguyễn thị ngồi bệt dưới đất, đưa tay quẹt máu mồm đang tứa ra, giọng thều thào:

- Cảm ơn ông Phúc đã có lòng với mẹ con tôi. Ơn đức này xuống suối vàng tôi còn ghi tạc. Ngài đội trưởng đây nói tôi có thể thế mạng cho con tôi phải không? Thì cái mạng già này đây, ông đem về tế cho người chết kia đi. Tôi thay mạng cho thằng Lía.

Nói xong bà cố hết chút sức tàn đưa tay đánh mạnh lên cằm của mình. Máu từ trong miệng bà lại chảy ra. Lưỡi của bà đã đứt, bà ngã xuống đất tắt thở, hai mắt mở trừng. Tên đội trưởng và đám quan binh trông thấy thế hoảng hồn. Ông Phúc rươm rướm nước mắt, bước đến vuốt mắt cho bà ta rồi ngước lên nói với tên đội trưởng:

- Ngài đã nói bà ấy thế mạng cho con, giờ bà ta đã chết. Ngài nghĩ sao?

Tên đội trưởng không biết xử lý thế nào đành nói:

- Để ta về trình lên quan trên quyết định. Dù sao thằng Lía vẫn phải vào tù.

Hắn quay sang đám lính ra lệnh:

- Các ngươi chia nhau lùng sục trong núi, phải bắt cho được thằng Lía. Bà già này, ông Phúc, ông lo chôn cất gì đó thì lo đi.

Hòn Trưng Sơn cao vút, cấy cối um tùm, bọn lính có kéo nhau lên tìm kiếm thì cũng biết đâu mà lần. Khi bọn lính bỏ đi rồi, đám thằng Sứt, thằng Bưu cùng lũ trẻ trong thôn Phú Lạc nghe tin tụ tập đủ mặt ở nhà thằng Lía. Chúng thấy mẹ thằng Lía nằm chết, xúm nhau khóc om sòm. Ông Phúc và mấy người trong xóm lo giúp việc tẩm liệm cho Nguyễn thị. Tối đó, bên ngoài thì đám quan binh canh gác rình bắt thằng Lía, bên trong bọn trẻ chăn trâu nằm sát vào nhau gần cái xác nói chuyện đã rồi ngủ say lúc nào không biết.

Hôm sau nữa, ông Phúc, cha con ông thầy thuốc nam và bà con hàng xóm tìm mua một cái hòm, làm lễ tẩm liệm sơ sài rồi đào huyệt chôn Nguyễn thị ngay sau nhà. Đến lúc này mọi người mới thắc mắc không biết quê hương, gốc gác của người chết ở đâu, bà là ai... vì từ lúc hai mẹ con Lía về ở đây, mỗi lần hỏi thăm, bà chỉ ậm ừ lảng tránh. Từ đó, đám quan binh rình bắt thằng Lía vô tình trở thành đội lính canh mộ cho bà ta.

Chỉ tội cho ông Phúc và thằng Nhạc gặp cảnh ách giữa đàng mang vào cổ. Tên quan huyện vì thương đứa con rơi bị đánh chết, lại thấy ông Phúc buôn trầu có tiền nên lấy cớ Lía là người làm của ông, bắt ông về huyện đòi bỏ tù. Lão đốc trưng cha thằng Đằng vốn ghét ông Phúc nên đốc thêm vào. Ông Phúc vì thế bị nhốt lại, đánh thị uy một trận phủ đầu để vòi của. May nhờ gia đình ông Đinh Văn Nhưng ở Bằng Châu đứng ra lo liệu mọi chuyện nên mới êm xuôi.

Họ Đinh xưa kia vốn là người ơn từng giúp đỡ Hồ Phi Long, ông nội của ông Phúc từ lúc ông Long theo chúa Nguyễn từ Nghệ An vào Tây Sơn lập nghiệp. Sau cha ông Phúc là Hồ Phi Tiễn cưới bà Nguyễn Thị Đồng ở Phú Lạc rồi đổi luôn thành họ Nguyễn để ông Phúc được hưởng gia tài giàu có bên vợ vì họ Nguyễn không có con trai. Họ Đinh bao đời buôn ngựa rất giàu có và có thế lực nên sau khi lo lót chạy chọt, ông Phúc được thả ra. Lúc ông Phúc bị bỏ tù, thằng Nhạc phải về bến Trường Trầu thay cha coi ngó việc bán buôn. Khi ông Phúc ra tù, Nhạc cũng thôi học võ, ở nhà phụ cha theo nghiệp buôn trầu. Sau lần đó, ông Phúc thấy trong người yếu dần nên dời nhà từ Phú Lạc xuống Kiên Mỹ, cách bến trầu không xa để tiện việc bán buôn. Mấy năm sau ông lâm bệnh qua đời. Chàng thiếu niên Nguyễn Nhạc, ở cái tuổi mười lăm, đã phải thay cha coi sóc việc kinh doanh để nuôi mẹ và ba đứa em nhỏ mới năm, sáu tuổi.

Cáo thị truy nã vẽ hình Lía được dán khắp nơi, có treo cả giải thưởng nữa. Trong khi đó Lía vẫn còn lẩn quẩn ở vùng núi sau nhà. Hôm người ta chôn mẹ, nó liều mạng tìm ra sát chân núi lén nhìn và khóc nức nở suýt bị bọn lính bắt được. Từ đó, nó không dám mạo hiểm nữa mà ẩn sâu vào trong núi cao. Đói thì ăn trái cây hoặc bắt đại con thú rừng xấu số nào đó, khát thì uống nước suối, buồn ngủ thì leo lên cây mà nằm. Những ngày lẩn trốn nó suy nghĩ rất nhiều về cha nó, mẹ nó và làm sao để trả được thù cho cha, làm sao thoát khỏi sự lùng bắt của quan binh. Nghĩ mãi cũng chẳng tìm ra được hướng đi nào cho thỏa đáng. Đôi lần, nó tự trách cái tính dễ nổi nóng của mình, mà hễ nổi nóng thì mất cả khôn, mất khôn thì hung tính lại nổi lên nên làm liều, làm bậy. Nhưng nó tuyệt đối không hề thấy hối hận về chuyện đánh chết thằng ôn dịch đội trưởng tàn bạo kia. Cuối cùng nó nhận thấy và rút ra được rằng tất cả tai họa của cuộc đời nó đều từ cái tính hung tàn của nó mà sinh ra. Cũng từ đó mà mẹ nó, người thân duy nhất, người nó thương yêu nhất đời đã chết tức tưởi.

Vô Danh thiền sư ngày xưa đã từng dạy cha mẹ nó rằng: “Buông dao đồ tể, kiến tánh Như Lai”. Và mẹ nó vẫn thỉnh thoảng nhắc lại lời dạy này với nó. Qua cơn hoạn nạn này, nó đã nhìn thấy một phần bản tánh của mình. Cái Như Lai tánh có sẵn trong mỗi con người. Cái “Như Lai tánh” nằm ẩn sâu bên dưới cái nghiệp tánh, tức tánh hung của nó. May mắn là từ lúc nó mới sinh ra, mẹ nó đã lâm râm tụng niệm kinh sám hối hằng đêm. Cả đến khi nó lớn, những năm sống chung với chú Y Mon ở Vĩnh Thạnh, mẹ nó vì muốn giữ sự thanh bạch giữa hai người nên bắt nó ngủ chung giường với mình. Nó nghe mẹ niệm kinh sám hối, loại kinh giải nghiệp, ròng rã suốt mười mấy năm trời. Nhờ vậy mà tiềm thức của nó cũng đã thu giữ được phần nào. Qua cơn chấn động này, một số chủng tử tốt từ đáy tiềm thức của nó đã trồi lên.

Một hôm kia đang nằm buồn bã Lía bỗng nghe tiếng cọp gầm vang rền cả núi rừng u tịch. Nó giật mình nhổm dậy băng mình về hướng đó. Nó rón rén đến gần và nhìn thấy một cảnh tượng khiến nó phải giật mình mất vía. Một con cọp đen thui to lớn đang thủ thế, miệng không ngớt gầm gừ giận dữ. Đối diện với con cọp là một ông lão đầu tóc bạc phơ, quần áo trắng tinh đứng uy nghi như một tiên ông. Điều kỳ lạ là ông lão đứng yên bất động, mắt nhìn thẳng vào mắt con cọp nhưng khí thế của ông ta đã làm cho con cọp khiếp sợ, nó thủ thế gầm gừ có vẻ tức tối lắm mà không dám xông vào. Một lúc sau, bỗng con cọp di chuyển từng bước chậm rãi quanh người ông lão, miệng nó há to, nhe cả hàm răng nanh nhọn hoắc trông thật dễ sợ. Lía toát mồ hôi hột, lo sợ rằng nếu mình không làm cái gì đó thì ông lão kia sẽ bị con vật hung tợn ấy xé xác. Nhưng trong tay nó không một tấc sắt, con cọp lại to lớn thì biết phải làm sao? Khi thấy con cọp di chuyển ngang qua chỗ mình núp, máu nghĩa hiệp và tính gan lì đã thúc nó làm liều. Nó phóng mình lên lưng cọp, hai tay ôm cổ con vật ra sức siết mạnh. Con cọp đen bất ngờ bị Lía cưỡi lên lưng rồi siết cổ nên vùng vẫy cố thoát. Bốn chân của nó nhảy lên lồng lộn, đầu cổ không ngớt rung lắc để hất địch thủ xuống đất. Lía cũng dồn hết sức bình sinh, bám chặt trên lưng siết cổ quyết triệt hạ con vật. Con cọp bị nghẹt thở càng hung tợn hơn, nó gầm gừ kháng cự quyết liệt. Lía như con đỉa bám vào lưng con vật, nó ráng sức đến độ mặt mày đỏ bầm rồi chuyển sang tím ngắt. Con cọp tinh khôn vô cùng, nó thấy vùng vẫy mãi không ăn thua nên trở thế nằm lăn ra đất, cả thân hình to nặng của nó đè lên người Lía. Vậy mà Lía vẫn gan lì, ôm cứng cổ con vật không buông, trong đầu không ngớt vang lên lời dặn của ông nội và cha: “Không được ngã quị, không được ngã quị, rồi con sẽ đứng thẳng lên được!” Con cọp lăn một vòng vẫn thấy vô hiệu nên lại đứng lên lồng lộn tiếp.

Ông lão áo trắng nhìn cảnh tượng đó không khỏi giật mình, nhưng vì thấy thằng bé ôm cứng được cổ con vật nên vội đứng lùi ra căng mắt quan sát. Hai tay của ông nắm chặt lại, nét mặt tỏ rõ sự căng thẳng chứ không còn thản nhiên như lúc đứng đối diện với con cọp nữa. Ông chuẩn bị tinh thần để kịp thời ra tay cứu thằng bé trong trường hợp nó bị con cọp hất văng xuống. Nhưng mãi mà nó vẫn dán cứng người trên lưng cọp, đã thế con cọp bị nó siết cổ lâu quá sắp đứt hơi, sức kháng cự yếu dần, hai mắt đỏ ngầu, mép đã nhểu dãi. Cuối cùng, con cọp đã ngã qụy.

Lía thấy con vật nằm cứng đơ, nghĩ đã thoát khỏi cơn hung hiểm nên buông tay. Nhưng nó vừa buông tay, chấm dứt sự cố gắng thì liền ngất đi trên lưng con vật. Tự nãy giờ nó chi trì được sức lực là nhờ ý chí cầu sinh trong đầu thúc đẩy sinh lực cơ thể, khi nó nghĩ đã thoát chết tức thì ý chí cầu sinh không còn nữa, sức lực liền tiêu tán và nó ngất đi. Sự căng thẳng trên nét mặt của ông lão cũng tan biến dần đi. Ông thở phào nhẹ nhõm, bước lại sờ vào mũi thằng nhỏ. Nó còn thở, ông lão nở nụ cười, đầu không ngớt gục gặc tỏ vẻ tán thưởng. Ông cõng Lía trên lưng, len lỏi qua rừng cây đến một căn nhà làm bằng trúc. Ông đặt nó nằm xuống chiếc chõng rồi đưa hai tay xoa bóp khắp người nó. Một lúc sau Lía mở mắt ra, nó thấy lờ mờ một ông tiên tóc râu bạc trắng. Nó tưởng mình đã chết rồi nên ú ớ hỏi:

- Ta chết rồi sao?

Ông tiên nở nụ cười hiền hòa đáp:

- Chưa, con chưa chết.

Khi đã nhìn rõ hơn mọi thứ chung quanh và nhận ra ông lão trước mặt mình là người đã đứng đối diện với con cọp, nó biết mình còn sống thật nên liền hỏi:

- Con cọp đen chết chưa ông tiên?

- Chết rồi. Con siết cổ nó mạnh như thế cơ mà. Giỏi lắm! Thôi con nằm nghỉ thêm cho lại sức đã, ta đi làm cho con một chút gì đó để ăn. Đói lắm rồi phải không?

Lía mỉm cười đáp:

- Dạ!

Rồi nó nhắm mắt lại. Nó cứ tưởng mình sẽ mệt mỏi rã rời sau cơn vật lộn với con cọp nhưng không hiểu sao nó thấy toàn thân mình lúc này vô cùng dễ chịu, chỉ có bụng là đang đói cồn cào thôi. Thì ra ông lão đã dùng phương pháp khí công vừa xoa bóp vừa truyền lực vào các huyện đạo chính trong cơ thể nó nên sức khỏe nó mới mau chóng hồi phục như vậy. Một lát sau, ông lão trở lại với một bát cơm nóng cùng miếng thịt rừng nướng to tướng. Ông bảo nó:

- Con ngồi dậy ăn cơm đi.

Lía ngồi dậy đưa hai tay đỡ lấy bát cơm và nói:

- Cảm ơn ông tiên!

Bao nhiêu ngày rồi chưa được ăn cơm, nó vừa đói vừa thèm nên không ngại ngùng gì mà ăn từ tốn nữa, nó và cơm nhai lia lịa. Ông lão ngồi nhìn nó ăn, nở nụ cười từ hòa nói:

- Từ từ mà ăn. Nuốt vội quá sẽ không tốt cho bao tử.

Lía vừa nhai cơm vừa hỏi:

- Tiên mà cũng ăn cơm với thịt hả ông?

Tới giờ, nó vẫn nghĩ mình đang gặp tiên vì người Bana mà ngày trước nó sống cùng vẫn thường nhắc tới những vị tiên hoài. Ông lão mỉm cười đáp:

- Ta không phải là tiên, ta là người như con vậy.

Lía ngưng nhai, trợn mắt hỏi:

- Thật sao?

- Ừ.

- Sao ông lại ở trên núi có một mình? Sao con cọp sợ ông không dám vồ? Con tưởng ông tiên có phép nên nó sợ chứ?

- Con ăn xong nghỉ ngơi, tắm rửa sạch sẽ ngủ một giấc đi. Mai ông sẽ nói cho con nghe.

Phía sau gian nhà trúc là con suối, Lía cởi đồ rồi trầm mình vào dòng nước lạnh của những ngày cuối đông, người cảm thấy sảng khoái vô cùng. Tắm rửa sạch sẽ xong nó vào nhà, vừa gặp ông lão đã hỏi ngay:

- Còn con cọp chết, mình phải mang nó về chứ ông tiên. Con thích bộ da đen như mun của nó lắm. Lại có thịt để ăn nữa.

- Nếu con thấy khỏe thì chúng ta sẽ trở lại đó mang nó về. Con giữ bộ da của nó làm áo khoác mùa đông cũng là việc hay.

Hai người, một già một trẻ trở lại nơi con cọp nằm chết. Lía một mình xốc con cọp nặng cả mấy trăm cân lên vai đi trước. Ông lão đi sau thấy bước chân vững vàng như không của nó liền khen:

- Lê Phụng Hiểu ngày xưa chắc cũng chỉ khỏe như con là cùng.

- Lê Phụng Hiểu là ai hở ông tiên?

- Là một người ở đất Thanh Hóa sống vào thời nhà Lý, cách nay đã bảy trăm năm. (Lê Phụng Hiểu sống khoảng năm 1000 đến 1070, thời Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông và Lý Thánh Tông). Thời còn trẻ như con, ông ta đã có thể một mình nhổ một gốc cây đại thụ dùng làm vũ khí để đánh nhau. Sau ông ra làm quan, có công rất lớn trong việc giúp triều đình nhà Lý đánh đuổi quân Chiêm Thành.

Lía nghe nói hứng chí:

- Lê Phụng Hiểu đánh đuổi quân Chiêm Thành, còn con khi lớn lên nếu giặc Tàu giở thói xâm lăng thì con sẽ tiêu diệt chúng giúp chúa Nguyễn như cha con vậy.

- Có chí khí lắm. Mà cha con là ai?

Hai người đã về đến nhà, Lía quăng con cọp xuống đất cái bịch đáp:

- Cha con trước kia làm cai đội thủy quân đã từng tiêu diệt bọn cướp biển hung dữ người Tàu trốn ở đảo Hoàng Sa.

- Cha con là cai đội Long hay cai đội Trụ?

Lía thấy ông lão hỏi đúng tên cha mình thì ngạc nhiên lắm. Chợt nhớ lời mẹ dặn, nó giật mình vì đã lỡ miệng nói ra bí mật nên ngần ngừ không dám đáp. Ông lão cười nói:

- Con không cần phải lo sợ về ta. Ta gác bỏ việc đời, lẩn tránh vào thâm sơn cùng cốc đã lâu rồi. Việc bọn cướp Hắc Long bị cai đội Long và cai đội Trụ tiêu diệt ta nghe mọi người nhắc mãi nên biết mà thôi.

Lía nghe nói vậy mới an tâm đáp:

- Cha con là cai đội Trụ.

Xong nó hỏi ngay:

- Ông tiên vì sao lại phải ẩn vào chốn thâm sơn cùng cốc ở hòn Sưng này? Ông tiên cũng là người Phú Lạc à?

Ông lão nghĩ bụng: “Thằng bé này lanh miệng thật, nó sợ lộ thân thế của nó cho người lạ biết thì hẳn là có bí ẩn gì đây.” Ông mỉm cười nói:

- Đợi đấy ông sẽ kể cho nghe.

Ông lão bước vào trong lấy ra một ngọn trủy thủ nhỏ nhưng sắc bén vô cùng, bắt đầu xẻ thịt con cọp. Ông xẻ rất khéo, khi lọc xong hết thịt, bộ da đã có hình chiếc áo khoác. Số thịt cọp ông bảo Lía vót cây nhọn xiên vào phơi lên cho ráo máu, sau đó ướp muối hun khói cho khô, đợi ngày nắng đem ra phơi tiếp. Riêng tấm da hổ, ông bắt Lía lọc thật kỹ thịt và lớp mỡ sát trong da, sau đó rửa sạch rồi ngâm vào chậu nước với thật nhiều muối. Ông nói:

- Đợi đến khi muối thấm sâu vào trong da, con lấy bộ da ra phơi cho ráo, sau đó hun khói cho kỹ mới dùng làm áo mặc được.

Xong việc ông lão gọi nó vào nhà nói:

- Bây giờ để ông kể trước cho con nghe về ông nhé. Ông không phải là tiên, đừng gọi ông tiên nữa.

Lía cười toe:

- Dạ, vậy con gọi ông là gì?

- Gọi cụ Bạch là được vì ta họ Bạch.

- Lía xin chào cụ Bạch.

- Ra tên con là Lía. Ta là một võ trạng triều vua Lê Dụ Tông, ở Thăng Long ngoài Bắc hà. Sau chúa Trịnh Cương lộng hành truất phế ngôi vua nên ta chán việc làm quan, bỏ trốn vào núi rừng ở ẩn.

- Võ trạng là chức gì hở cụ Bạch?

- Là người đoạt giải nhất trong kỳ thi võ cả nước.

- Vậy là cụ Bạch giỏi võ lắm phải không?

- Ừ, con đừng hỏi nữa, để ta kể hết đã. Từ ngày rời bỏ quan trường, ta đã đi chu du khắp nơi trong nước, nhất là những vùng núi non hiểm trở, tìm nơi thích hợp để ở. Cuối cùng ta chọn hòn Trưng Sơn cạnh dòng sông Côn này và đã ở đây gần một năm rồi.

Lía lại hỏi:

- Chỉ để ở thôi mà phải đi tìm khắp cả nước ư? Mà sao cụ Bạch lại thích ở trên núi? Ở dưới kia vui hơn chứ? Cụ Bạch ở đây có một mình, không có gia đình à?

- Ta không có gia đình con cái gì hết. Ta thích ở trên núi vì ta đã chán việc đời dưới kia rồi. Còn ta phải đi khắp nơi để tìm chỗ ở là có mục đích riêng.

- Mục đích gì vậy cụ Bạch?

- Ta muốn tìm người tài giỏi để truyền nghệ lại. Chỉ có những nơi địa linh, tức là vùng đất tốt mới dễ tìm người tài.

- Vùng này mà là đất tốt à? Con thấy ở đây ai cũng nghèo cả, đất tốt thì người ta đâu có nghèo như vậy. Mà cụ Bạch đã tìm ra ai để truyền nghệ chưa?

Ông lão nhìn nó mỉm cười:

- Rồi!

Lía reo lên:

- Vậy là cụ Bạch vui rồi. Lía chúc mừng cụ. Mà ai vậy?

- Là con đó.

Lía tròn xoe mắt:

- Là con à? Con mà người tài gì! Tài đi ăn trộm gà, tài phá làng phá xóm thì có.

- Việc đó ta sẽ nói sau. Giờ con có thể nói cho ta biết về gia đình con được chưa? Tại sao con một mình vào tận trong núi cao này? Cha mẹ con là ai, ở đâu?

Lía nghe hỏi đến thân thế mình thì nét mặt trở nên buồn xo. Nó rầu rĩ kể lại cho ông lão nghe về cuộc đời của nó mà mẹ đã từng kể. Cuối cùng Lía rưng rưng nước mắt nói:

- Mẹ lúc nào cũng sợ con nổi hung làm bậy, dặn con ráng nhịn mọi việc, phải ráng sống trong sạch và anh hùng như cha, nhưng cuối cùng con đã làm sai lời mẹ dạy. Con thật bất hiếu, nổi hung giết người phải bỏ trốn để mẹ con chết tức tưởi một mình mà không dám về lạy trước quan tài. Con thật hối hận và hổ thẹn với linh hồn của cha mẹ mình.

- Làm lỗi mà biết nhận lỗi là điều rất đáng quí. Từ nay về sau, nếu con từ bỏ được hung tánh, biết thương yêu đùm bọc người nghèo khó tức là con đã trả hiếu được cho cha mẹ rồi. Còn lũ tham quan cũng có nhiều tên đáng chết lắm, con không cần phải ân hận quá. Có điều, tha được người thì nên tha. Giết người bao giờ cũng là việc xấu cả.

Lía quẹt nước mắt nói:

- Dạ, con biết rồi.

- Con đã từng học võ với ai chưa?

- Dạ chưa, à mà có. Thằng Nhạc dưới xóm đi học võ ở nhà họ Đinh bên thôn Bằng Châu về dạy lại cho con. Con học của nó được một số bài quyền.

- Con thử đánh hết mấy bài quyền đó cho ta xem.

Lía đứng lên bước ra sân, ông lão cũng theo nó. Nó xuống tấn, hướng về cụ Bạch ôm quyền bái tổ rồi đi hết các bài quyền đã học được. Vì học võ lại của một đứa nhỏ rồi tự tập lấy nên chiêu thức nhìn còn vụng về nhưng khí thế thì không kém ai. Cụ Bạch đứng xem, gật gù tán thưởng. Đi một lượt hết các bài quyền xong nó nở nụ cười bẽn lẽn:

- Con học lại của thằng Nhạc rồi tự tập lấy nên đánh bậy bạ không biết có đúng không. Cụ Bạch thấy chắc mắc cười lắm phải không?

Cụ Bạch nghiêm sắc mặt nói:

- Không bậy bạ chút nào cả. Đó là những bài quyền của họ Đinh truyền từ thời tướng quân thái bảo Đinh Liệt dưới trướng Lê Thái Tổ ta. Họ Đinh đã theo vua Lê Thánh Tông đánh dẹp Chiêm Thành, lấy được thành Đồ Bàn, sau đưa nhau vào đây lập nghiệp ở Bằng Châu. Những bài quyền đó thuộc loại quyền pháp thượng thừa. Tuy con chỉ học lóm nhưng đường quyền của con phát ra rất uy mãnh, để ta giúp con điều chỉnh lại thì sức công phá của những đòn này sẽ rất cao.

Lía cúi đầu thưa:

- Con xin cảm ơn cụ Bạch.

- Khỏi cảm ơn. Con có muốn ở lại đây học võ với ta không?

Lía nghe nói mừng rỡ vội quì xuống lạy cụ Bạch bốn lạy nói:

- Đệ tử Lía xin ra mắt thầy!

Cụ Bạch đỡ nó đứng lên nói:

- Được, bắt đầu ngày mai thầy sẽ truyền hết tuyệt kỹ dòng họ Bạch cho con.

- Cảm ơn thầy.

***

Hôm sau, trước khi bắt đầu buổi tập đầu tiên, cụ Bạch nói:

- Môn võ gia truyền của họ Bạch có từ lâu lắm rồi nhưng đến thời loạn mười hai sứ quân vào cuối đời nhà Ngô mới thực sự lừng danh toàn cõi Giao Châu. Thời đó, tổ Bạch Khai Thành là người có căn cơ tuyệt đỉnh, trí tuệ thâm cao nên đã phát huy quyền pháp và đao pháp họ Bạch đến mức tinh vi, huyền diệu. Bạch gia quyền gồm hai lộ cương quyền và nhu quyền, còn Bạch gia đao pháp gồm đơn đao và đại đao. Bạch gia quyền thời tổ Bạch Khai Thành vì quá sức huyền diệu nên người Giao Châu ta thời đó gọi là Quái quyền và tặng cho danh hiệu Giao Châu đệ nhất quyền pháp và đao pháp, vượt qua cả quyền pháp họ Đinh của vua Đinh Bộ Lĩnh, tức ông tổ của họ Đinh ở Bằng Châu bây giờ. Quái quyền gồm một trăm hai mươi thế cương quyền và sáu mươi thế nhu quyền. Con là người có sức mạnh, thầy sẽ dạy cương quyền trước, sau đó mới học đến nhu quyền. Cuối cùng sẽ là đao pháp và tiễn pháp.

Lía nghe thầy nói Bạch gia quyền đệ nhất thiên hạ, nó chợt nhớ tới giấc mơ trở thành đệ nhất cao thủ, đánh khắp thiên hạ vô địch thủ đã từng nói với thằng Nhạc lúc trước. Nó cúi đầu mừng rỡ:

- Con xin đội ơn thầy. Con sẽ ráng sức tập luyện để không phụ công ơn thầy dạy dỗ và quyết không làm cho Bạch gia quyền mai một danh tiếng vì con.

- Tốt lắm! Nhưng có mấy điều con cần phải ghi nhớ là Bạch gia quyền chỉ dùng để giúp đời, giúp nước. Người học Bạch gia quyền phải biết cứu khốn phò nguy, tuyệt đối không được phản dân hại nước, tác ác, cường đồ. Con có thể thực hiện được những điều đó hay không?

Lía quì xuống đưa tay lên thề:

- Con là Võ Văn Doan xin thề với trời đất, với tổ tiên Bạch gia, suốt đời giữ đúng môn qui, trái lời sẽ bị trời tru đất diệt.

Nó coi hát bội rồi bắt chước câu cú mà nói theo nhưng lời phát thệ quả đúng là xuất phát từ tấm lòng thành của mình. Cụ Bạch nhận thấy vẻ thành thật trong lời thề của nó nên rất mừng.

- Tốt! Đứng lên đi. Từ nay con sẽ là đệ tử của Bạch gia.

Từ đó, trên đỉnh của dãy Trưng Sơn, thôn Phú Lạc, Lía miệt mài ngày đêm luyện tập võ nghệ. Vùng đất địa linh đang nảy mầm sản sinh một nhân kiệt cho đời.

*****