Trong khi chờ đợi tên hầu đi vào báo cho bà bá tước biết danh tước các vị khách đến thăm, Eugène bước lại gần một cái cửa sổ mở trongphòng đợi, bỗng nhiên Eugène nghe thấy giọng nữ bá tước.

- Này? Maxime, anh đi à, bà ta nói với giọng trách móc phalẫn chút bực mình.

Bà bá tước không để ý đến chiếc xe ngựa trần hai chỗ ngồi. Rastignac quay lại và nhìn thấy bà bá tước khoác một chiếc áo choàng rất duyêndáng bằng vải catsơmia màu trắng, thắt nơ hồng, giống như những người phụ nữ Paris vẫn mặc vào buổi sáng vậy; người bà ta toả ra một hương thơm nồng nàn,chắc hẳn bà vừa mới tắm, một thân hình mềm mại, dịu dàng nhưng rất gợi cảm; đôimắt bà ươn ướt. Con mắt của bọn thanh niên hiểu thấy tất cả: tâm trí của họ tậptrung vào những nét toả sáng của người phụ nữ như là một cây xanh hấp thụ trongkhông khí những chất tinh khiết nhất cho mình. Bởi vậy, Eugène như đang thấm dần cảm giác mát mẻ dễ chịu toả ra từ đôi bàn tay của bà ta mà không cần chạm vào. Chàng nhìn thấy làn da hồng hào trên cổ, ngực mà đôi khi chiếc áo choàng lại để hở, lộ ra rất quyến rũ và chàng cắm mắt nhìn vào. Chiếc áo nịt cũng thậtlà vô ích với bộ ngực như đang cố tình căng tròn lên, cái cổ quyến rũ đến kỳlạ, khêu gợi những ái tình ngọt ngào và đôi bàn chân xinh xắn trong đôi giày păng túp. Maxime nắm bàn tay bà để hôn, và khi ấy bà bá tước thoáng thấy Eugène.

- Ồ, ông là Rastignac, tôi rất sung sướng khi gặp ông, bà nói với một vẻ mà khiến cho người khác khi tiếp xúc luôn luôn phải tuân theo.

Maxime nhìn Eugène rồi nhìn sang bà bá tước với ngụ ý muốnbảo kẻ không mời kia hãy cút đi. "Ôi, bà thân mến, tôi mong rằng bà để cho tôitống khứ cái thằng này đi?". Câu đó biểu lộ rõ ràng dễ hiểu ánh mắt của ngườiđàn ông xấc láo tự hào mà nữ bá tước Anastarie đã gọi tên là Maxime.

Đối với con người này, Rastignac cảm thấy căm ghét vô cùng.Trước tiên mái tóc màu nâu đẹp đẽ của Maxime báo cho chàng biết cái đầu mình thật đáng ghê sợ. Sau đó là Maxime có đôi ủng quá đỗi mịn màng sạch sẽ so vớiủng của chàng bị dính một lớp bùn mỏng, mặc dù chàng đã rất cẩn thận trong lúc đibộ. Cuối cùng, Maxime mặc một chiếc áo rơ- đăng- gót bó chặt một cách hoàn hảo cái thân hình của gã và làm cho gã giống như một người đàn bà xinh xắn trongkhi đó thì Eugène mặc một bộ đồ màu đen mà những người lịch sự chỉ mặc vào buổitối.

Chàng trai thông minh của xứ Charente cảm thấy cái vẻ trịch thượng qua cách ăn mặc của gã một công tử bột mảnh mai này, tô điểm cho ánh mắttrắng dã, cho nước da xanh xao, hắn như là một trong những kẻ có khả năng làm cho lũ trẻ mồ côi hư hỏng. Không đợi Eugène trả lời, bà Restaud vội đi nhanh vào phòng khách khiến cho những vạt áo choàng của bà bay phấp phới như một con bướm xinh đẹp đang bay vậy; và Maxime đuổi theo bà. Eugène điên tiết đi theo Maxime và bà bá tước.

Vậy là cả ba người đó chạm chán nhau ngang trước lò sưởi, ởgiữa phòng khách rộng lớn. Chàng sinh viên biết rằng mình sẽ làm phiền gã Maxime bỉ ổi này; và chắc chắn sẽ làm cho bà Restaud không hài lòng, nhưngchàng muốn quấy rầy tên công tử bột này. Bỗng nhiên, chàng nhớ rằng mình đã gặptên này trong buổi khiêu vũ tại nhà bà Beauséant, chàng đã đoán Maxime có quanhệ gì đối với bà Restaud, và với sự táo bạo của thanh niên hoặc là mắc phảinhững lời dại dột, hoặc là có được sự thành công to lớn, chàng tự nói: "Hắn làđối thủ của tôi, tôi muốn chiến thắng hắn". Thật dại dột?

Chàng sẽ không biết được rằng gã bá tước Maxime de Traillessẽ không để cho mắng chửi, như vậy gã sẽ đấu súng với chàng và giết một cáchkhông thương tiếc. Eugène là một thợ săn rất tài, nhưng trên trường bắn chàngchưa hạ được 20 trong số 22 bia. Ngài bá tước trẻ ngồi vào chiếc ghế bành tolớn bên cạnh bếp lửa, cầm những chiếc kẹp nhỏ và cời bếp lò bằng một động tácthô bạo làm cho vẻ mặt đẹp đẽ của bà Anastasie bỗng nhiên buồn rầu. Người đànbà trẻ trung quay về phía Eugène, và nhìn chàng một cách lạnh lùng như muốn nóilên rằng: "Tại sao ông không đi đi?" Và nếu là một người thông minh thì phảihiểu là cần rút lui ngay lập tức.

Eugène lấy vẻ hết sức nhã nhặn nói:

- Thưa bà, tôi nóng lòng muốn gặp bà để...

Chàng ngừng lại nửa chừng. Cửa đã mở. Người ngồi trên chiếcxe khi nãy bỗng nhiên xuất hiện, không chào hỏi bà bá tước, nhìn Eugène mộtcách lo lắng, và vừa đưa tay đón Maxime vừa nói: "Xin chào" với cách nói rấtthân thiện làm cho Eugène hơi ngạc nhiên. Những con người trẻ trung trong tỉnh lẻ không biết được cuộc sống tay ba êm dịu biết chừng nào.

- Đây là bá tước Restaud, - bà bá tước vừa nói với chàngsinh viên vừa chỉ cho chàng ông chồng của bà.

Eugène cúi người xuống chào.

- Anh ạ, bà tiếp tục nói và giới thiệu Eugène cho bá tướcRestaud, ngài đây là ông de Rastignac, bà con với bà tử tước Beauséant có họvới gia đình Marcillac, mà em rất vinh dự được gặp gỡ trong buổi khiêu vũ gầnđây ở nhà nữ tử tước.

Bà con với bà tử tước Beauséant, có họ với gia đìnhMarcillact! Những từ này được nữ bá tước đọc từng từ mà âm điệu của nóchứng tỏ lòng kiêu hãnh của một bà chủ nhà chỉ tiếp đón những con người danhgiá. Những từ này đã khiến ngài bá tước bỏ bộ mặt lạnh lùng rồi trịnh trọngchào chàng sinh viên.

- Rất hân hạnh được làm quen với cậu,- lão nói vậy. Và gã bátước Maxime de Trailles như tỏ ra lo lắng, dè dặt nhìn về phía Eugène và bỗngnhiên hết cái vẻ hỗn láo. Cú sốc này, có thể do sự tác động mạnh của một cáitên, đã mở ra 30 ô trong bộ não của con người miền nam này, và trả lại chochàng cái tài trí mà chàng đã sẵn có. Một tia sáng làm cho chàng thấy rõ hơntầng lớp thượng lưu trong xã hội ở Paris vốncòn tăm tối mù mịt đối với chàng.

- Tôi nghĩ gia đình Marcillac không còn ai?

Ngài bá tước Restaud nói với Eugène.

- Vâng, thưa ngài, chàng trả lời. - Ông bác của tôi, kỵ sĩRastignac, đã lấy cô con gái được hưởng một gia tài lớn của gia đình nhàMarcillac. Ông ấy chỉ có một người con gái, làm vợ thống soái Clarimbault, ôngbên ngoại của bà Beauséant. Chúng tôi thuộc thế hệ sau, nghèo hơn dòng họ củabác tôi rất nhiều, trước đây ông là phó đô đốc, đã phục vụ nhà vua nữa.

- Thưa ngài, bác của ngài đã chỉ huy đội quân TrảThù trước năm 1789 chứ?

- Đúng thế.

- Vậy thì, ông ấy biết ông nội tôi, chỉ huy đội quân Warwick.

Maxime vừa vươn vai nhẹ nhàng vừa nhìn bà Restaud, và như làmuốn nói với bà: "Nếu cậu ta bắt đầu nói chuyện thân mật với lão ta, thì chúngta bị thua". Anastasie đã hiểu cái nhìn của ngài Trailles. Với sức mạnh đángphục vốn có ở những người phụ nữ, bà vừa mỉm cười vừa nói: "Này, Maxime, tôi cóđiều cần hỏi anh. Vậy thưa các ngài, chúng tôi sẽ để cho các ngài đi lại cùngnhau theo đội quân Warwick vàtheo đội quân Trả thù."

Bà đứng dậy và ra hiệu cho Maxime đi cùng bà ra khỏi phòngkhách. Cặp chúa trời và dân thường này, chẳng có từ ngữ tiếng Đức xinh xắn nàotương đương từ trong tiếng Pháp, để nói như vậy. Ngài bá tước ngừng cuộc nóichuyện của mình với Eugène.

- Anastasie này thôi đi, hãy ở lại, nào em yêu, ông ta thốtlên rất hài hước, em biết rõ là...

- Em quay lại, em sẽ quay lại, nàng vừa nói vừa ngắt lời ôngta, em chỉ cần một lát để nói với Maxime cái điều mà em muốn ủy thác cho anh ấythôi.

Nàng nhanh chóng quay lại. Như mọi người phụ nữ, cố gắng đểý thái độ của chồng mình để có thể có cách cư xử riêng của mình, biết mức độ đểkhông làm mất lòng tin cao quý, vì vậy họ không bao giờ làm cho các ông chồngcủa mình phải suy tư trong mọi khó khăn nhỏ nhất của cuộc đời, sau sự chuyểngiọng nói của ngài bá tước, thì nữ bá tước đã biết rằng tốt nhất là ở lại trongphòng khách. Mọi việc không ổn có lẽ tại Eugène vì chàng nhận thấy ánh mắt đầyoán hờn mà nữ bá tước nhìn chàng. Maxime nói:

- Thôi mọi người đang bận, tôi không muốn làm phiền nữa. Xinchào.

- Nào, hãy ở lại, Maxime! Ngài bá tước kêu lên.

- Gặp nhau bữa tối nhé? Bà bá tước nói, để lại một mìnhEugène và ngài bá tước, đi theo Maxime vào phòng khách đầu tiên mà họ cùng nhauở lại rất lâu để tin rằng ông Restaud đuổi Eugène.

Rastignac nghe thấy hết người này đến người khác cười, nóichuyện và rồi im lặng, nhưng cậu sinh viên ranh mãnh đã vận dụng kỹ xảo cùngvới ông Restaud, nịnh hót ông ta hay tâng bốc ông ta trong lúc tranh cãi, cốtđể gặp lại bà bá tước và để biết mối quan hệ của bà ta với lão Goriot là gì.Người đàn bà đó, chắc chắn là người yêu của Maxime; người phụ nữ này đã dối tráđược chồng và còn quan hệ lén lút với ông già làm mì, chuyện này quả là mộtđiều bí mật. Chàng muốn khám phá tận đáy sâu của bí mật này, vì thế thì mới hyvọng có thể thống trị người đàn bà này như một ông hoàng.

- Anastasie, bá tước lại gọi vợ mình.

- Nào, Maxime đáng thương của em, - cô ta nói với anh chàngtrẻ trung, cần phải chịu nhẫn nhục. Vào tối nay...

- Tôi mong rằng em sẽ tống cổ thằng nhóc con đáng thương ấyđi. Đôi mắt của nó sáng lên như lửa mỗi khi chiếc áo choàng của em hé mở, hắnnói vào tai nữ bá tước Restaud. Nó sẽ tỏ tình với em, tôi cuộc với em như thế,và em sẽ ép buộc tôi giết nó đấy.

- Maxime, ông điên rồi? Nàng nói. Những cậu sinh viên khốnkhổ này, ngược lại, không phải là những người đỡ đạn tuyệt vời ư? Chắc chắn làtôi sẽ làm cho hắn và Restaud ghét nhau.

Maxime phá lên cười và đi khỏi, bà bá tước theo sau, đứng ởtrước cửa sổ để trông thấy gã lên xe. Bà chỉ trở lại khi chiếc xe khuất dạng vàcửa chính đóng lại.

- Nào, bà nói đi, - bá tước hỏi bà khi bà đi vào, - bà thânmến, khu đất mà ngài đây ở gần vùng Verteuil thuộc xứ Charente.Ông bác của ngài và ông nội tôi quen biết nhau.

- Rất là hãnh diện được ở nơi danh giá như vậy, nữ bá tướcvui vẻ nói.

- Hơn là bà nghĩ đấy, Eugène nhẹ nhàng nói.

- Như vậy là như thế nào? Bà vội nói.

- Chả là, - cậu sinh viên lại nói, - tôi vừa nhìn thấy một"quý ông" vừa từ trong nhà bà đi ra mà ông ta lại ở cùng trong khunhà trọ với tôi đấy, lão Goriot.

Nghe cái tên được tô điểm thêm từ "lão" này, bá tước đangcơi lò vụt ném chiếc kẹp than vào đống lửa, như thể là nó đã làm bỏng bàn taycủa ông, rồi ông ta đứng dậy.

- Thưa ngài, đáng lẽ ngài phải gọi là cụ Goriot?- Ông ta thốt lên.

Mới đầu bà bá tước xanh xao khi trông thấy sự thiếu kiênnhẫn của chồng bà, sau rồi đỏ bừng mặt, và tất nhiên là ngượng ngùng, bà trảlời bằng một giọng cố tỏ vẻ tự nhiên, và với nét mặt cố tình giả tạo: "Khôngthể hiểu được con người mà chúng tôi yêu quý nhất..." Nàng ngừng lại, ngắmnghía cây đàn piano, như thể làm nó trỗi dậy lại một vài sở thích riêng ở trongbà, và nói: - Thưa ngài, ngài thích nhạc lắm phải không?

- Rất thích, Eugène đỏ mặt và đần người ra sau một suy nghĩmơ hồ là mình đã phạm phải một sai lầm nặng nề rồi.

- Ngài hát chứ? Nàng vừa nói, vừa tiến lại chỗ cây đàn pianocủa nàng, nàng chạm rất nhanh vào tất cả các phím đàn và gây ra tiếng kêu từnút đô thứ đến nút pha trưởng. Rraah!

- Không, thưa phu nhân.

Bá tước Restaud đi lại trong phòng.

- Thật tiếc, ông thiếu phong cách diễn đạt. - Ca - a- ro, ca - a - ro, ca - a - a - a - ro, non dubita - re, bà bá tước hátvậy.

Khi nhắc tới tên cụ Goriot tức là Eugène đã gõ đôi đũa thần,nhưng hiệu quả lại trái với mong muốn. Chàng thấy mình đang ở trong một tìnhtrạng của một người được đặc ân được vào xem một gian phòng triển lãm nhưng vôý chạm phải một cái tủ đựng các bức tượng điêu khắc, làm rụng mấy cái đầu gắnkhông kỹ. Chàng chỉ còn cách độn thổ cho đỡ ngại. Vẻ mặt nữ bá tước lạnh khô vàđôi mắt thẫn thờ lảng tránh cái nhìn của chàng sinh viên.

- Thưa bà, cậu ta nói, - chắc bà cần nói chuyện cùng ôngRestaud, xin bà nhận tấm lòng tôn kính của tôi, và cho phép tôi...

- Vâng những lần ông đến sau, chắc chắn sẽ làm cho chúng tôicó được niềm hân hoan vui sướng nhất.

Eugène chào vợ chồng bá tước và đi ra. Ông De Restaud theotiễn chàng đến tận phòng đợi mặc dù Eugène khẩn khoản xin miễn.

- Bất cứ khi nào ông này tới đây, ông ta nói với người gianhân - thì nói là cả tôi và phu nhân đều đi vắng nhé.

Vừa bước chân tới bậc thềm thì Eugène mới biết trời đangmưa.

- Mình thật vô duyên, thật vụng về, chàng tự nhủ, mà còn làmhỏng cả bộ quần áo và cái mũ. Mình chắc chỉ xứng đáng làm một quan tòa nghiêmkhắc chúi mũi vào những quyển sách luật mà thôi. Mình có thể đi vào thế giớithượng lưu hay không? Biết bao thứ phải có, dây chuyền vàng, ủng bóng lộn, xengựa, cả những chiếc mũ nữa, buổi sáng đi găng tay trắng giá những sáu quan cònbuổi tối nhất thiết phải là găng tay màu vàng. Chà? Lão Goriot thật là kỳ quặc.

Khi Eugène bước tới lề đường thì gặp một chiếc xe ngựa chắchẳn vừa chở xong một chuyến, và người đánh xe cũng không mong gì hơn là xoáycủa chủ vài cuốc xe lậu. Người đánh xe nhận thấy Eugène đóng lễ phục gilêtrắng, đôi ủng đánh bóng và găng tay màu vàng nhưng không có ô bèn ra hiệu mờiđi xe. Eugène đang bị ảnh hưởng của cơn điên cuồng âm thầm chi phối, và nó đẩymãi chàng xuống cái vực thẳm mà chàng đang bước tới, những tưởng là ở đó hyvọng có một lối thoát may mắn. Eugène chấp nhận giá 20 xu và nhảy lên xe, chàngnhận thấy sàn xe có vài cánh hoa cam và mấy sợi dây kim tuyến.

- Thưa ngài, ngài đi đâu? Người đánh xe hỏi, tay không cònđeo găng trắng nữa.

- Đã vậy thì, Eugène tự nhủ, - chính vì mình đã thua ư, ítra điều đó phải mang lại cho mình điều gì chứ? Ông hãy chạy đến dinh thựBeauséant, chàng cao giọng nói.

- Dinh thự nào? Người đánh xe hỏi.

Câu hỏi tuyệt vời làm cho Eugène ngạc nhiên.

Chàng trai lịch sự này không biết rằng có hai dinh thựBeauséant.

- Ngài tử tước Beauséant, phố…

- De Grenelle, người đánh xe vừa nói vừa lắc đầu và ngắt lờichàng ta. - Ngài thấy không, còn có dinh thự của bá tước và của hầu tướcBeauséant nữa, phố Saint Dominique, ông ta vừa nói vừa lôi cái ghế đỡ chân ra.

- Tôi đã biết rõ nó, Eugène trả lời bằng nét mặt tỉnh khô.Té ra hôm nay mọi người đều chế nhạo mình. Chàng vừa nghĩ vừa ném chiếc mũ củamình lên đống gối phía trước. Thật là một buổi trốn học đi chơi tốn kém quánhiều. Nhưng ít ra gọi là mình đi thăm cô em họ theo cách quý phái ra trò. LãoGoriot ít nhất cũng đã làm mình thiệt mất 10 phơ- răng, lão già quái ác. Mìnhxin hứa, sẽ kể việc phiêu lưu của mình cho bà Beauséant, có thể mình sẽ làm chobà ta buồn cười. Tất nhiên là bà ta biết bí mật của mối tình duyên ác độc giữalão chuột già không đuôi này và người phụ nữ kia. Tốt hơn hết là làm cho cô emhọ tôi được vui lòng và cho tôi biết về người đàn bà kia, người đã gây cho tôicảm giác là phải trả giá rất đắt. Nếu cái tên của bà tử tước đẹp đẽ danh giá,vậy thì con người của bà phải cao sang biết chừng nào? Chúng ta phải trao đổivới nhau. Khi chúng ta tìm cách giải quyết cái gì đó trên bầu trời, thì cầnphải nhớ đến Chúa trời?

Những lời nói ấy là một công thức ngắn gọn của một nghìn lẻmột ý tưởng trong đầu chàng lúc này. Chàng lấy lại chút ít bình tĩnh và tự tinkhi nhìn ngoài trời mưa. Chàng tự nhủ là mình có nên phung phí hết hai tờ mộttrăm quý giá còn lại hay không, thật là may mắn nếu nó được chi tiêu vào việcbảo quản quần áo, đôi ủng, và chiếc mũ.

Chàng không khỏi phì cười khi người đánh xe ngựa kêu: - Mởcửa, xin làm ơn hãy mở cửa. Người gác cổng kéo cánh cửa tòa nhà kêu cọt kẹt, vàRastignac rất thoải mái khi nhìn thấy chiếc xe của mình đi qua cổng lớn, rẽ vàotrong sân, và dừng lại dưới mái che bậc thềm. Người đánh xe mặc chiếc áo choàngrộng màu lơ che kín khuôn mặt đỏ ửng rượu đặt cái ghế để chân xuống. Khi xuốngxe, Eugène đã nghe thấy tiếng cười nắc nẻ phát ra dưới hàng cột quanh nhà. Babốn người hầu đã nói đùa về chiếc xe tầm thường này. Tiếng cười của họ làm chocậu sinh viên hiểu rằng cậu đừng mơ mà so sánh chiếc xe này với một trong chiếcxe lịch sự nhất của thành phố Paris, được thắng hai con ngựa khỏe mạnh có nhữngbông hồng ở tai, đang cắn hàm thiếc của mình, và khi người đánh xe trang điểm,thắt ca vát ghì dây cương như là chúng đã muốn phi chạy. Những cỗ xe như vậychàng đã gặp trong nhà nữ bá tước Reustaud và bây giờ trong sân nhà cô em họ,tử tước phu nhân Beauséant cũng có một cỗ xe hào hoa đang đỗ, cỗ xe trị giá tớiba vạn phơ- răng.

- Ai đang ở trong đấy nhỉ! Eugène tự hỏi và muộn màng hiểura rằng ở Paris nàyrất ít phụ nữ không bận tiếp khách đồng thời cũng hiểu được rằng cái giá củaviệc chinh phục những nữ hoàng này thật là đắt đỏ. Quái lạ! Có lẽ cô em họ mìnhcũng có một gã Maxime chăng.

Với tâm trạng hụt hẫng chàng bước lên thềm.

Cánh cửa kính được mở ra và chàng trông thấy bọn gia nhânnghiêm trang như những con lừa đang được chải lông. Trong buổi lễ chàng đượctham dự lần trước được tổ chức ở tầng trệt của dinh thự Beauséant. Vì trongkhoảng thời gian nhận được lời mời và cuộc khiêu vũ chàng không tới thăm cô emhọ được nên chàng chưa có dịp chiêm ngưỡng những nét huyền diệu và thanh lịchcủa ngôi nhà mà nó phản ánh linh hồn và phong thái của những người đàn bà quítộc. Chàng thầm so sánh nơi này với phòng khách của nữ bá tước Restaud và nhậnthấy những điều thú vị. Chỉ có thể đến gặp nữ tử tước vào lúc 4 giờ 30 phút,nếu đến sớm dù là 5 phút cũng không được tiếp. Những lễ nghi của Paris thì Eugènechẳng biết một chút gì.

Chàng đi theo một chiếc cầu thang lớn trang trí đầy hoa, cótay vịn bóng loáng, nền trải thảm đỏ dẫn tới phòng của phu nhân Beauséant, mộtngười mà chàng không biết về cái tiểu sử mà mọi người luôn quan tâm, nhưng cólẽ nó cũng sẽ lắng dần xuống như bất cứ những câu chuyện không bình thường kháctrong xã hội thượng lưu Paris.

Từ ba năm nay, bà tử tước có quan hệ tình cảm với một trongnhững quý ông nổi tiếng và giàu có người Bồ Đào Nha, hầu tước Ajuda Pinto. Đólà một trong những mối tình trong trắng đầy sự quyến rũ của những con người gắnbó sâu sắc như vậy và họ không bao giờ chấp nhận người thứ ba.

Cho nên, dù muốn hay không, đích thân ngài tử tước công khaivà chấp nhận cuộc tình giữa chúa trời và thần dân này. Vào những ngày đầu củamối tình này, mọi người đến thăm bà tử tước vào lúc hai giờ ắt sẽ gặp ngài hầutước Ajuda Pinto. Bà Beauséant, nếu không đón tiếp thì điều đó vô cùng bất lịchsự, nên bà bắt buộc phải tiếp đón nhưng với thái độ lạnh nhạt và chăm chú ngắmnhìn đường ven nổi trên cánh tay mình. Bà ta đi xem hề hoặc là đi đến nhà hátkịch Opéra cùng với ông Beauséant và ông Ajuda Pinto: nhưng vì là người hãnhdiện nên ông Beauséant luôn bỏ mặc vợ mình và người đàn ông Bồ Đào Nha sau khiđã tìm chỗ ngồi cho họ. Ông Ajuda sắp lấy vợ, ông sẽ lấy cô Rochefide. Trong xãhội thượng lưu chỉ có một người duy nhất chưa biết cuộc hôn nhân này, người đólà bà Beauséant. Một vài người bạn của bà đã nói cho bà về cuộc hôn nhân đónhưng bà cho là mơ hồ; bà cười nhạo điều đó, tin rằng họ chỉ muốn đảo lộn cuộcsống hạnh phúc của bà vì ghen tuông. Và rồi cuộc hôn nhân cũng sắp được côngbố.

Mặc dù ông ta đến là để thông báo cho bà tử tước biết cuộchôn nhân này, nhưng ông người Bồ Đào Nha tao nhã chưa dám nói lời phản bội. Tạisao? Tất nhiên chẳng có gì khó khăn bằng phải thông báo cho một người đàn bàmột tin quan trọng như thế cả. Một số người đàn ông cảm thấy thoải mái hơn khiđứng trước một người đàn ông đe doạ con tim bằng một thanh kiếm hơn đứng trướcmột người đàn bà, sau khi đã ngâm nga những khúc bi thương trong suốt hai giờ,rồi giả bộ chết ngất và đòi được ngửi muối hồi sinh. Vì vậy trong lúc này ông Ajuda Pinto lúng túng quá, muốn ra ngoài, khi tự nhủ rằng bà Beauséant sẽ biếttin này, ông ta sẽ viết cho bà, dễ dàng hơn việc nói những lời nóng nảy. Khi màtên hầu của bà tử tước báo là ông Eugène de Rastignac đến, hắn đã làm cho ngàihầu tước Ajuda Pinto run lên vì vui mừng. Các bạn hãy nhớ rõ điều này, một phụnữ đang yêu rất tài tình khi tự tạo ra những sự nghi ngờ còn hơn là khéo léothay đổi niềm vui. Nữ tử tước cảm nhận được một điều bất hạnh khủng khiếp sắpxảy ra qua thái độ của gã hầu tước Ajuda Pinto. Một điều mà Eugène không biếtđược đó là khi đến nhà bất cứ một ai phải được bạn bè hoặc người thân kể chonghe những chuyện về người chồng, người vợ hoặc con cái nhà đó để tránh khỏimắc phải những sai lầm vụng về lố bịch, mà người ta quen gọi theo kiểu BaLan: Hãy thắng năm con bò vào cỗ xe của anh, chắc chắn để lôi anhra khỏi vũng bùn lầy mà anh sa vào. Nhưng ở Pháp thì những sai lầm như vậy chưacó tên gọi, có thể là vì ở đây những lời nói xấu xa đầy rẫy ngoài đường, trongnhà. Sau khi bị lầy trong vũng bùn ở nhà nữ bá tước Beauséant, mà bà này cũngchẳng để cho Eugène kịp đóng bò vào xe, thì ở đây chàng sẽ có cơ hội để làm cáiviệc đánh xe bò đó. Nhưng nếu chàng làm phiền cho phu nhân Restaud và ngài Trailles thì lại giải thoát cho ngài Ajuda.