Biết bao nhiêu là việc lộn xộn rồi lại đến việc mới, việc đã cản trở tôi không đến dự lễ cưới của anh ấy được. Nên thật lòng mà nói bây giờ tôi thấy xấu hổ. Tôi vốn rất quý Iantrin, mà vợ anh cũng là một cô gái dịu dàng đoan trang. Họ cưới nhau đã gần trọn năm và đã nhiều lần mời tôi đến nhà, nhưng tôi thì cứ thoái thác mãi, lấy cớ là những việc nhà, việc nước. Tóm lại là rất bận rộn!... Thế nhưng thật ra là vì tôi không có tiền, mà người ta thì chẳng thể nào tay không đến chơi nhà một anh bạn mới lập gia đình. Ôi chao, những món tiền như thế cứ là lần lượt ra đi không trở lại! Tất nhiên tôi cũng có những thứ tạm được như đèn bàn, lọ hoa và những cái lặt vặt khác. Cái gì cũng có! Nhưng tiền thì chẳng hiểu sao lại không! Lần cuối cùng gặp Iantrin, tôi đã hiểu rằng anh đã giận tôi, "Chủ nhật này thế nào tôi cũng sẽ đến", - tôi đã thề sống thề chết. Nhưng dù cố công đến mấy tôi cũng không đào đâu ra một đồng tiền. Tôi lục lọi khắp nhà, cũng chẳng có gì cả! Toàn là những báo chí, giấy tờ và những thứ linh tinh khác...

Chẳng còn biết làm thế nào hơn, tôi đành phải tay trắng đi chơi.

Những loại người như tôi mà lấy vợ thì trong nhà lúc nào cũng có đủ chuyện để mà to tiếng. Tôi đã đến đúng lúc hai vợ chồng anh ấy đang cãi nhau to. Tôi dừng lại trước cửa và nghe thấy vợ anh nói lớn:

- Chúng mình cứ ngồi như cung cấm ấy! Thế mà anh chịu được sao? Đã bảy tháng nay em không được bước ra khỏi cửa.

Giọng Iantrin khàn khàn, nên khó khăn lắm tôi mới nghe rõ.

- Vợ yêu của anh ơi, em to tiếng với anh mà làm gì? Chẳng nhẽ em lại không hiểu hoàn cảnh...

- Hoàn cảnh thì nói bao giờ cho đủ? Mà hoàn cảnh thì cũng có gì đặc biệt? Chẳng nhẽ chúng ta lại không thể tự cho phép mình đến rạp xem phim mỗi tuần một buổi hay sao?

- Cục vàng của anh, em nghĩ rằng người ta cho vào rạp không hay sao? Chỉ có nước bọt thì không mua được vé. Mà đi bộ thì làm sao tới rạp được. Tàu điện thì người ta bóc đường đi mất rồi, xe buýt thì chật cứ như hộp, tuyến đường đến Beoglu không có, nên phải đổi những ba lần xe...

- Anh biết thế nào không, thôi im đi! Anh hút thuốc lá đã tốn hết bao nhiêu tiền rồi, anh thử tính lại xem. Mỗi ngày anh hút hai bao "Hêlingich", mỗi tháng mất ba bốn chục lia! Được rồi đấy, anh Iantrin, em không muốn ngồi tù nữa đâu! Sức chịu đựng của em đã hết rồi! Em thề có chúa trời...

Tôi không thể đợi cho cô vợ bạn thề hết, liền ấn nút chuông.

Thấy tôi, hai vợ chồng họ liền cố gắng tạo một nụ cười trên mặt. Tôi cũng tìm cách vui đùa. Nửa giờ sau tôi đề nghị:

- Ta thử đi chơi đi! Ngày chủ nhật các cậu ngồi nhà làm gì? Thôi, chuẩn bị mau lên!

Vợ Iantrin đồng ý ngay, còn anh ta thì rỉ tai tôi:

- Anh ơi, đừng có bắt tôi phải tiêu tiền nữa. Ta ngồi nhà nói chuyện cũng được mà.

- Đi đi, đi đi! Ta đi giải sầu đôi chút. Dù không có tiền cũng không được để chết vì buồn thế này.

Khi đã ra ngoài đường, Iantrin hỏi:

- Anh đưa chúng là đi, đi rồi anh sẽ thấy!

Chị vợ cũng thắc mắc:

- Ta đi xem phim hả, anh?

- Xem phim, xem hát gì thì chẳng có tôi các vị cũng đi được. Bây giờ ta phải đi đến một chỗ khác.

Chúng tôi đã đến Sisli từ lúc nào không rõ. Tôi ngắm nhìn nhà cửa, còn vợ chồng bạn tôi thì ruột gan như sôi lên vì tò mò:

- Chúng ta đi đâu thế này, anh bạn thân mến?

Ngoài cửa của một ngôi nhà khang trang có một tấm biển đề "Nhà cho thuê".

- Các vị có hiểu không, tôi không khoái cái nhà các vị ở. Tổ tiên của chúng ta đã có câu "Mặt trời vắng nơi đâu, thầy thuốc sẽ tới liền nơi đó". Làm sao có thể sống được ở cái nơi thấp liền mặt đất như vậy? Ở chỗ các bạn chẳng những thiếu vắng mà còn thiếu luôn cả khí trời nữa.

Hai vợ chồng họ nhìn tôi kinh ngạc.

- Ta thử vào đây xem có tìm được chỗ ở thích hợp hơn không nào.

Iantrin nắm tay áo tôi:

- Anh nói gì lạ quá, anh bạn! Anh phát điên rồi sao? Mới cái nhà ấy mà bọn tôi đã phải chật vật mới trả nổi tiền!

- Chúng em cũng bằng lòng cái nhà hiện nay lắm rồi, anh ạ. – Chị vợ sợ hãi thỏ thẻ.

- Được rồi, anh cứ bỏ áo tôi ra, ta cứ thử vào xem. – Tôi cố ép họ.

Rồi tôi kiên quyết bước lên bấm chuông.

- Lúc nói chuyện, tôi yêu cầu các vị đừng có chen vào, cứ để một mình tôi nói thôi.

Một anh bếp xuất hiện.

- Ông chủ đâu? – Tôi hỏi.

- Dạ ở đây ạ, ông bà chủ đang ở trên tầng ba.

- Lên nói với ông chủ là có khách đến nhé.

Lúc ấy là sáng sớm chủ nhật nên tôi tin chắc là chủ nhà chưa kịp đi đâu. Anh bếp gọi cô hầu gái:

- Lên nói với ông là có khách đến nhé.

Lát sau cô ta chạy xuống:

- Ông chủ bảo nói là để anh bếp đưa ngài đi xem. Nếu ngài đồng ý thì ông xin xuống hầu chuyện.

- Không, thế không được đâu. Có thể chúng tôi sẽ cần hỏi ông nhà đôi điều.

Mấy phút sau thì ông chủ xuất hiện. Các bạn hãy thử hình dung xem cái ông chủ ngôi nhà bảy tầng, mỗi tầng hai phòng ấy ra sao nhé! Đầu tiên ở cửa xuất hiện một cái bao tải to tướng, thắt một cái đai bản rộng, rồi sau lại thấy một cái bụng phệ trườn ra, rốt cuộc hoá ra thấy ông chủ thật sự trong chiếc rốpđơxa.

Thấy ông ấy vất vả lắm mới lách mình ra được khỏi phòng, tôi không nén được một nhận xét tinh quái:

- Nhà ta trông hiện đại thế này mà sao cửa lại hẹp thế nhỉ?

Ngài bụng phệ chỉ trả lời tôi bằng một tràng ho rũ rượi. Tôi nhìn vợ chồng Iantrin. Những căn phòng rộng lớn, cái bụng phệ và tràng ho kia đã làm cho họ bối rối thật sự. Để đáp lại, tôi cũng nổi một cơn ho không kém phần dữ dội.

Iantrin kéo áo tôi thì thầm:

- Xin hãy vì thánh Ala, anh...

Ngay lập tức tôi ho một tiếng to đến nỗi ông chủ béo ịch co rúm người lại mà ấp a ấp úng:

- Dạ, xin ngài thứ lỗi cho bộ quần áo trong nhà.

Tôi lại ho một tiếng nữa rồi lơ đãng trả lời:

- Đáng kể gì chuyện ấy thưa ngài. Chúng tôi chỉ muốn được xem những phòng mà ngài định cho thuê và muốn hỏi thêm một vài điều, chúng tôi muốn hỏi chính ngài chứ không phải anh bếp.

- Dạ được, dạ được, thưa ngài, tôi rất sẵn sàng đi xem cùng với các ngài. - Ông ta lại ho rồi sau đó làm ra vẻ là tự nhiên ông ho. – Ngài cần bao nhiêu phòng ạ?

Để trả lời, tôi lại lớn tiếng ho, tôi ho to đến nỗi cô hầu gái phải chạy bắn ra cửa.

- Ít nhất cũng là sáu phòng nếu như đó là những phòng tương đối rộng – Tôi trả lời và nhìn sang Iantrin đang đi giật lùi ra cửa. – Sáu phòng liệu có đủ không nhỉ?

- Đủ đấy, đủ đấy. – Anh bạn tôi rên rỉ trả lời, giọng thều thào như sắp phải đưa linh hồn về hậu hạ chúa.

Anh bếp vừa mở cửa vào một căn hộ ở tầng hai thì việc đầu tiên là tôi nhận xét ngay:

- Lối vào hẹp quá, anh thấy thế nào, Iantrin?

- Có lẽ thế... – Anh ta dài giọng.

Tôi cảm thấy bạn mình đã bắt đầu hình dung ra được một cái gì đó...

Thực ra cái lối vào mà chúng tôi chê bai còn rộng gấp đến hai lần phòng ngủ của Iantrin. Sàn bếp theo hình ô vuông làm chúng tôi phải tròn mắt vì thán phục.

- Trần thì hơi thấp, thưa ngài...

Iantrin tiếp lời:

- Không cẩn thận thì chạm đầu...

Ông chủ không nói được câu nào.

Chúng tôi đã đi khắp các phòng. Phòng nào cũng rộng rãi như sân đá bóng.

- Các phòng không được rộng lắm, không gian hơi thiếu.

Vợ Iantrin cũng thêm vào:

- Em thấy chúng ta mà mang đồ đạc đến thì đã không đủ chỗ kê đấy nhỉ?

Tôi nghĩ bụng: "Cô bạn này đã nói một câu tuyệt hay!".

- Lại còn cái này... cha... chà... nhà bếp tối quá...

Ông chủ ho lên đanh thép:

- Khô-ô-ô-ng! Các nhà bếp của chúng tôi đều sáng. Các ngài nhìn xem, có bao nhiêu là cửa sổ.

Tôi cũng ho và đảo mắt lãnh đạm nhìn cả nhà bếp, rồi sau lại ho một lần nữa và khẳng định:

- Vẫn tối! Con lừa nào đã nghĩ ra cái kiểu quay bếp sang hướng Đông thế này! Bếp là phải quay về hướng Tây.

- Việc bố trí các phòng là do tôi. - Ông chủ chống chế, nhưng không ho nữa.

- Cái đó tuỳ ngài, nhưng quả thật là không thể tưởng tượng nổi là chúng ta sẽ sống như thế nào trong căn nhà bếp ngoảnh sang đông! – Vợ Iantrin nói.

- Còn phòng này thì ngài gọi là phòng khách phải không ạ?

- Dạ phải.

- Ngài nên lấy làm hổ thẹn, vì đã đem nhà kho ra làm nhà khách!...

- Này anh bạn, - Iantrin xen ngay vào, - anh nhìn bộ lò sưởi này. Việc gì phải nghĩ ra những thứ quái đản thế.

Chủ nhà ho một tiếng nhỏ chống đỡ:

- Bây giờ vật liệu khó khăn, thưa ngài. Chúng tôi đã đặt loại tốt nhất hồi đó.

- Của hãng nào vậy?

- Hãng Joongke.

- À, vậy đây là loại xoàng nhất.

- Có mấy nhà vệ sinh? Một thôi à? – Tôi ho to như thế để đe doạ.

- Không, có hai đấy ạ. Một cái kiểu Tây, một cái kiểu Thổ. Lại còn một phòng tắm lớn nữa ạ.

- Chỉ có hai nhà vệ sinh sao! – Vợ Iantrin kêu lên. – Thế thì ít quá.

Chủ nhân đứng ngây ra:

- Gia đình ta chắc là đông người lắm?

- Kh-ô-ô-n-g...

Anh bếp cũng xen vào câu chuyện:

- Còn một nhà vệ sinh công cộng nữa đấy ạ...

Cửa sổ thì một phía quay ra biển Hoa Cương và quần đảo Hoàng Tử, một phía quay sang Bôxpho, một phía nữa sang Tramlưgia.

Iantrin nhìn ra cửa sổ nhận xét:

- Phải nói thật là phong cảnh chẳng ngoạn mục chút nào cả.

Chủ nhà ho giật lên một cơn giận dữ rồi kêu lên:

- Ngài nói thế là thế nào! Bên kia là biển Hoa Cương, bên này là Bôxpho, thế mà...

- Phải làm sao nhìn thấy được quảng trường Ôcmâyđan...

- Dạ, nhưng vì phía này người ta đã xây kín hết rồi.

Chúng tôi đã đi từ phòng này sang phòng khác, và đến đâu cũng tuôn ra vô số những lời nhận xét:

- Ẩm thấp quá...

- Hơi nhỏ...

- Chật quá...

- Lại tối nữa...

- Thưa ngài, ngài cho biết, làm sao nhà vệ sinh lại đặt hướng tây bắc, vì phía ấy lúc nào cũng có gió lạnh?

- Không hiểu sao tôi lại không thích màu trắng...

- Phải đấy, để trắng thế này chả ra làm sao...

- Trông thật ảm đạm và bẩn thỉu...

Vợ Iantrin tuôn ra một tràng những cách sắp xếp đồ gỗ...

- Ở đây chúng ta sẽ đặt phòng ngủ.

- Nhưng cái thảm của mình sẽ không vừa, - Iantrin nhận xét. – Vì sẽ phải gấp lên một góc.

- Chỗ này có thể là phòng khách. Chỗ này là nơi ăn, bên này là chỗ đầy tớ, bên này là đồ uống...

Tôi ho một tiếng rõ to rồi hỏi chủ nhà:

- Nhà ta thế này ông tính bao nhiêu?

- Tám trăm lia, thưa ngài!

- Cũng chả đắt.

Sau lưng tôi có tiếng Iantrin:

- Này, cũng rẻ đấy...

- Cầm bằng cũng như cho không! – Vợ anh lại thêm vào.

- Rẻ thế thì ta thuê luôn đi. Anh thấy sao?

- Thì thuê.

Chủ nhà rất mừng vì cuộc thoả thuận suôn sẻ liền ngỏ lời mời:

- Xin mời ngài vào phòng trao đổi, bàn bạc...

- Sẵn sàng, xin cám ơn ngài.

Chúng tôi lên phòng ông chủ.

- Cũng đã có những người đến đây trả chúng tôi hàng ngàn lia, nhưng các ngài có biết không, nhưng những người ấy tôi không tin cậy. Điều chủ yếu là khách thuê phải tử tế, còn hai trăm lia chỉ là chuyện vặt...

- Về chuyện tử tế thì ngài khỏi lo.

Lúc ấy có người bước vào phòng. Đó là một thiếu phụ xinh đẹp tuổi khoảng hăm lăm. Tôi vội vàng ra bắt tay nàng, vuốt má nàng. Và tôi còn định ôm hôn nàng nữa, nhưng lại tự kìm mình lại.

- Trời đất ơi, xin các thần linh phù hộ cho em! Cô em mới kiều diễm làm sao chứ. Thưa, đây có phải con gái ngài không?

Mặt ông chủ đỏ bừng lên;

- Vợ tôi đấy ạ!

Tôi lại vuốt má nàng lần nữa.

- Lạy Thánh Ala. Nàng xinh đẹp quá. Thật là...

Ông chủ béo tỏ ra lúng túng trước cung cách phóng túng của tôi đối với vợ của ông. Ông ta cất tiếng gọi người hầu sai mang rượu bạc hà cùng bánh kẹo tới mời khách. Tôi cầm hai chiếc kẹo. Nhìn sang Iantrin, tôi thấy anh bạn bốc đầy một tay.

- Chắc ngài muốn chúng tôi ứng trước cả năm chứ. – Tôi hỏi.

- Ba năm thưa ngài.

- Tổng số bao nhiêu nhỉ? Mỗi tháng tám trăm, một năm chín nghìn sáu, ba năm hai mươi tám, thôi để cho tròn ta tính ba mươi ngàn lia... Cũng vừa phải thôi.

- Vừa phải quá đi chứ, - Iantrin đồng tình.

- Chuyện nhỏ. – Vợ anh chêm vào.

Bây giờ đến lượt ông chủ hỏi lại:

- Các ngài có bao nhiêu người?

- Có hai thôi – một vợ một chồng. Còn tôi không tính.

- Thế... thế... còn các cháu nhỏ nữa chứ?

- Không có đâu.

- Thế à. Đầu tiên, thưa ngài, ai cũng bảo chưa có, rồi sau nhà chúng tôi cứ như lò ấp trứng ấy.

- Chuyện ấy hoàn toàn bị loại bỏ vì bà đây không sinh hạ được nữa.

- Dạ, thế đấy!

- Còn về ông đây, có một thời gian ông ấy đã ốm lên ốm xuống và thế là...

- Dạ, thế đấy! Biết nói thế nào được, càng hay chứ sao. Có nghĩa là cả hai ông bà...

- Đúng vậy, thưa ngài. Hồi ông đây mới lên một tuổi, chính tôi đã đưa ông ra khỏi nhà tế bần.

- Dạ, thế đấy! Tuyệt vời quá!

- Còn bà đây, hồi còn bé tí đã bị vứt vào nhà nguyện. Bây giờ bà ấy cũng chẳng có người thân.

- Dạ, thế đấy. Mang cà phê lên đây! - Ông chủ gọi đầy tớ.

- Xin đa tạ, thưa ngài, - tôi nhanh miệng nói, - nhưng chúng tôi không thích cà phê.

- Sao vậy, thưa ngài? Ta làm một ly con thôi...

- Méc-xi! Nhưng chúng tôi chưa kịp ăn lót dạ.

- À... à..., ra thế Pác-đông. Vậy tôi lấy làm vinh dự được mời các ngài cùng ăn với vợ chồng tôi.

- Ồ, thưa ngài, chúng tôi có thể tiếp nhận ngay lời mời ấy nếu được ngài mời.

- Ngài khách khí quá!... Tất nhiên... Xin mời các ngài cứ tự nhiên.

Sau bữa ăn sáng thịnh soạn chúng tôi uống cà phê, sau cà phê chủ nhà lại bắt đầu căn vặn.

- Tôi hỏi khí không phải, vậy hiện giờ ngài làm nghề gì?

- Tôi ấy à? Nghề ấy..., - anh bạn tôi đáp.

Lập tức tôi phải xen ngang vào:

- Nghề của ông đây là nghề tuyệt vời. Tất nhiên đôi khi ông đây cũng phải ngồi trong tù ít bữa...

Ông chủ béo nhíu mày.

- Ông hiểu không, ông đây là nhà báo.

- Ồ, hân hạnh quá...

- Thế đấy, chuyện gì cũng rắc rối lắm, chính trị mà...

- À... à... Tôi hiểu: chuyện thương mại, chuyện chợ đen chứng khoán...

- Đại khái là như vậy...

- Thật là... Hân hạnh quá... Thế nghĩa là... Chúng ta đã thoả thuận... Bây giờ ta viết hợp đồng, ngay bây giờ...

Nghe mấy tiếng đó vợ chồng Iantrin sợ quá đã toan đứng dậy, nhưng tôi ho ngay một tiếng to, kìm họ ngồi xuống.

Ông chủ béo lấy ra một tờ hợp đồng và bắt đầu điền vào. Đến đoạn "dùng nhà vào việc gì?" Ông ta đã định viết "để ở" thì tôi chặn lại.

- Vậy tôi phải viết thế nào? Văn phòng hay phòng thương mại?

- Không, thưa ngài, nhà chứa.

- Xin lỗi, tôi không hiểu ngài nói gì ạ? – Chủ nhà lúng túng hỏi lại.

- Nhà thổ ấy mà, - Tôi nói.

- Lại có thể thế được?

- Để trả cho ngài ba mươi ngàn lia thì chẳng có cách nào khác cả. Ngài xem làm gì mà kiếm ra bằng ấy tiền được? Còn về công việc thì...

- Tôi chịu thôi, thưa ngài! Không thể được! – Giọng chủ nhà run lên.

Tôi nghĩ: ông già đáng thương, ông rối ruột rồi, ăn sáng này, cà phê này, rượu này. Lại còn bị người ta sờ má vợ nữa chứ...

- Vậy xin ngài cho phép chúng tôi được tính toán lại!

- Xin vâng. – Chủ nhân tuôn ra một tràng ho nhọc nhằn.

Để đáp lễ tôi cũng ho lên một tiếng.

Lúc ra cửa, anh bếp hỏi:

- Thưa các ngài, xong rồi chứ ạ?

- Không xong, anh bạn ạ. Ông chủ nhà anh không đồng ý. Chúng tôi định mở nhà chứa mà ông ấy không chấp nhận.

- Ông ấy không chấp nhận là phải.

- Sao vậy? Ông nhà muốn giữ trọn nề nếp gia đình chứ gì?

- Không... Không phải thế. Trên tầng ba ông ấy cũng có cho thuê phòng kín. Chắc ông ấy không muốn phải cạnh tranh tại chỗ.

Suốt dọc đường về, chúng tôi cười đau cả bụng.

- Anh bạn ơi, cả đời tôi chưa bao giờ vui như thế này, - Iantrin nói.

- Đúng là một vở hài kịch, - vợ anh nhắc lại.

- Ai cũng có thể vui trong khả năng của mình, em ạ.

Bây giờ, cứ hễ vợ chồng Iantrin thấy buồn là họ lại rủ nhau đi "thuê nhà" cùng một anh bạn nào đó. Người đông thì bao giờ cũng vui vẻ hơn.