Một hôm, cách đây khoảng chừng bảy, tám tháng, có người bạn đã hỏi tôi:

- Tại sao anh không đeo kính?

- Vì sao tôi phải đeo?

- Tuổi anh bây giờ là phải đeo rồi chứ còn vì sao nữa! Không đeo, đến lúc mắt hỏng nặng, không nhìn thấy gì đâu!

Thế rồi, từ lúc người bạn đó về, mắt tôi tự dưng mờ hẳn. Nhìn gần nhìn xa đều không còn rõ nữa.

Lâu nay tôi vẫn thầm mong cho tóc chóng rụng, cho trán hói đi, rồi tôi sẽ đeo thêm chiếc kính vào cho ra dáng trí thức. Vì tôi cho như thế là dấu hiệu của một anh trí thức. Ngay như anh bán thịt nếu mà để trán hói và đeo kính vào, thì tôi thấy cũng không khác gì giáo sư đại học! Nhưng cái mơ ước ấy của tôi không thực hiện được, vì tóc tôi mỗi ngày lại mọc dày thêm. Thế thì ít ra tôi cũng nên mua kính mà đeo vậy, để ai nhìn thấy tôi, người ta cũng đều phải bảo: bác học đấy!

Vậy là tôi đi khám bác sĩ. Khám xong ông này bảo:

- Anh bị cận thị! Một phảy bảy nhăm đi-ốp!

Theo đơn ông ta ghi, tôi tậu một cái kính. Nhưng cứ hễ đeo vào là tôi thấy mắt mũi tối sầm, buồn nôn không chịu được. Thậm chí có lần, nói vô phép các bạn, tôi đã nôn thật! Nôn thốc nôn tháo, nôn ra cả mật xanh mật vàng. Không đeo thì không nhìn thấy gì, mà đeo thì tuy nhìn thấy, nhưng lại bị cảm giác buồn nôn. Thật rõ là khổ!

Một ông bạn khác thương hại bảo tôi:

- Tôi có thể giới thiệu cho anh nhưng một ông bác sĩ giỏi. Anh hãy đến ông ta khám xem!

Ông bác sĩ này xem mắt tôi, rồi xem chiếc kính.

- Thằng thầy thuốc nào cho anh đơn mua cái kính này thế? Anh đâu có bị cận thị!

- Thế thì tôi bị làm sao ạ?

- Viễn thị! Hai điốp!

Tôi lại mua kính mới. Đeo chiếc kính này tôi không còn thấy chóng mặt buồn nôn nữa, nhưng lúc nào cũng bị chảy nước mắt. Thành ra mắt tôi lúc nào cũng đỏ hoe, như đã khóc ai vậy. Tôi bị cái cảm giác thương xót rất lạ. Cặp kính này chỉ có thể đi đưa tang là hợp.

Một ông bạn thân nữa lại tỏ vẻ ái ngại cho tôi:

- Thế này thì anh sẽ mù mất! Anh phải đi khám bệnh viện nhà nước xem sao! Ở đấy họ khám cẩn thận. Lại có cả giáo sư nhãn khoa, chứ không như mấy ông bác sĩ tư!

Bệnh viện nhà nước quả là có khác thật: máy móc điều hoà, còn dụng cụ thì cái gì cũng sáng loáng.

Tôi được một giáo sư khám. Tôi kể cho giáo sư nghe nỗi bất hạnh của tôi:

- Người thì bảo tôi là cận thị, kẻ thì bảo tôi là viễn thị.

Giáo sư bực lắm:

- Bọn ngu! Anh không phải cận thị, cũng không phải viễn thị, mà là loạn thị.

Theo đơn của giáo sư, tôi liền đi mua đôi kính khác. Cặp kính này tôi đeo vừa lắm, trông cái gì cũng rõ. Chỉ mỗi tội cái gì bây giờ cũng lùi hẳn ra xa. Mấy bức tường trong căn phòng mà tôi đã sống hàng chục năm nay, dường như bị lùi xa đến hàng ba chục thước. Tôi giơ tay chực bắt tay người quen, nhưng không sao với tới được. Định viết, nhưng giấy đã chạy khỏi tay đến hai thước. Nhìn vật gì cũng thấy bé tí xíu. Người thì chẳng ăn uống gì được, vì vừa ngồi vào bàn là đĩa thức ăn đã chạy đi xa hai chục thước rồi. Mùi xúp nóng thì bốc ngay dưới mũi, nhưng cứ hễ cầm thìa chực múc, thì bát xúp đã ở xa cách xa hàng hai mét! Tôi không thể ăn uống hoặc làm gì được nữa. Một anh bạn đã phải dắt tay tôi dẫn đến một ông bác sĩ khác tốt nghiệp ở Mỹ về. Khám xét cẩn thận xong ông ta bảo tôi:

- Đứa nào bảo anh mua cái kính này đây? Đúng là đồ dốt nát! Anh cứ kiện lên phòng công tố cho nó chết!

- Thôi! Cứ để thánh Ala trừng phạt hắn! – Tôi nói.

Tôi lại thay kính mới. Bây giờ thì mắt tôi nhìn cái gì cũng hoá hai. Nhà tôi đang bảy người, bỗng nhiên hoá thành mười bốn. Mỗi người lại có một người giống hệt mình. Thật tôi chưa bao giờ thấy chuyện lạ như vậy. Chả lẽ lại có những người giống hệt nhau đến mức độ như thế hay sao? Vô lý quá! Nhìn xuống chân mình thì thấy bốn chiếc ủng, nhìn bàn tay mình thì thấy có mười ngón!

Tôi lại đến một ông bác sĩ khác. Ông này học ở Đức về.

- Ai bảo anh đeo kính này?

- Làm sao ạ?

- Sai chứ còn làm sao nữa!

Hoá ra một mắt tôi thì bị viễn, còn mắt kia thì lại cận. Vị danh y mới đã ghi cho tôi chiếc kính khác. Bây giờ tôi không còn phân biệt được tối sáng nữa.

Xung quanh tôi tối như đêm ba mươi.

- Đứa dốt nát nào đã ghi cho anh mua chiếc kính này vậy hả? Mắt anh hoàn toàn bình thường, có làm sao đây?

Nhưng tôi không nhìn thấy gì cả! Tôi cứ như bịt mắt ấy!

- Thế là anh chỉ bị quáng gà thôi, chứ chẳng bị làm sao hết!

Lại uống thuốc, lại tiêm, lại kính mới... Bây giờ các vật ở xa trông lại hoá gần. Chân đáng lẽ leo lên tàu thuỷ, thì lại bước ngay xuống biển... Vì tàu chưa cập bến, nhưng trông cứ như đã ngay sát bờ. Không còn vị bác sĩ nào trong tỉnh là tôi chưa mò đến! Ông này thì bảo mắt phải tôi cận, mắt trái viễn, ông khác thì nói ngược lại. Ông trước kêu loạn thị, ông sau phán là bị đục nhãn mắt. Đeo kính của cái ông bảo tôi bị đục nhãn mắt, nhìn cái gì cũng thành màu xanh cả. Có ông còn đoán tôi bị chứng mù màu. Nhìn phía trước nhìn sang bên, nhìn xa nhìn gần, cái gì cũng biến thành hai, màu sắc lẫn hết. Đi trên đường thẳng mà tôi có cảm giác như bước xuống cầu thang, mỗi bậc cách nhau đến bốn năm chục phân. Tôi cứ phải bước từng bước dài như lạc đà vậy.

Một lần, đang đi trên cầu, chẳng hiểu thế quái nào mà tôi lại bước hụt một cái, ngã lăn ngay xuống dưới, vì cứ tưởng những bậc cầu thấp hơn đến một mét. Cái kính bị văng ra làm tôi không nhìn thấy gì nữa. Cái gì cũng mờ mờ ảo ảo. Người ta đỡ tôi dậy.

- Cái kính của tôi đâu rồi? – Tôi hỏi.

Họ tìm thấy kính đưa cho tôi. Tôi đeo kính vào thì... Thánh Ala ơi!... Mọi vật bỗng trở nên rõ ràng quá! Vật nào đúng vật ấy, rõ rành rành! Rõ như chưa bao giờ tôi có thể nhìn rõ như vậy. Hay là kính của người khác chăng? Không! Đúng là cái kính của tôi đây mà! Đúng là gọng sừng to màu đen đây mà! Tôi sướng không sao tả được! Bây giờ thì đừng có hòng tôi bước chân đến một anh bác sĩ mắt nào nữa nhé! Tôi đã đọc được cả mấy dòng chữ nhỏ nhất trên báo và nhìn rõ cả tên chiếc tàu thuỷ đậu tít ngoài xa. Tôi đi về nhà, lòng vô cùng sung sướng.

- Kính của anh sao lại thế kia? – Vợ tôi hỏi.

- Sao cơ?

Tôi bỏ kính ra xem. Ngón tay thò qua được cả hai lỗ gọng! Té ra mắt kính đã bị vỡ rơi mất rồi mà tôi không hề biết.