Này bạn ơi, tôi xin được nói thế này: việc giáo dục thanh niên nông thôn ở nước ta là một công việc đòi hỏi phải hết sức tế nhị và khôn khéo.

Ví như một thằng con trai nói nghe lời, không biết tu tỉnh làm ăn thì phải mắng cho một trận ra trò, mắng không xong thì phải đánh đòn. Đánh vẫn không được thì phải tống cái giống lừa bất kham ấy vào lính. Mãn hạn trở về vẫn thế thì cưới quách cho cái đồ vô lại ấy một con vợ. Nếu có vợ rồi nó vẫn không khôn lên được một chút nào thì đành phải đá đít, dắt tay đuổi ra khỏi làng, cho dù đó là kế sách cuối cùng. Kẻ mặt dạn mày dày ấy khi bị đuổi ra khỏi nhà bố mẹ, rồi sang làng khác lập tức biến thành một con người hoàn toàn khác, tựa hồ như nó tái sinh vậy.

Tổ tiên chúng ta nói thật đúng: "Đi một ngày đàng học một sàng khôn". Lời nói mới thông minh làm sao. Thế còn bạn đã bao giờ nghe thấy người cùng làng với nhau mà lại ca ngợi nhau là thánh không? Chưa bao giờ và sẽ không bao giờ có chuyện này. Giờ chúng ta cùng nhau nhớ lại thánh Nôi thử xem. Người trong làng không thừa nhận Nôi là người ngoan đạo. Người ta nói đốp vào mặt ông: "Nôi thì vẫn cứ là Nôi thôi mà, không sao trở thành nhà tiên tri được đâu". Thế mà, bạn ơi, Nôi là một người ngoan đạo vĩ đại đấy.

Tôi xin nhắc lại điều này, nếu khuyên răn dạy bảo không được cái đồ mặt mẹt ấy vào khuôn phép thì phải dùng đến cây gậy. Gậy gộc không xong thì cho vào lính. Thầy cai thầy đội vả cho gẫy răng sưng mặt thì ắt loài sói ngông cuồng kia sẽ trở thành con chó nhà dễ bảo ngay. Nếu nắm đấm của thầy cai không có tác dụng thì kiếm cho thằng dở hơi ấy con vợ. Dạy ngựa bất kham bằng cách bỏ đói, trị con trai ương bướng bằng trái tim người vợ. Cả đến cách đó vẫn không ăn thua thì cho nó một trận đòn rồi đuổi đi tứ xứ!

Giờ tôi xin kể chuyện này. Đã lâu lắm rồi làng tôi có một thằng tên là Murát, biệt hiệu "Con heo", nó là thằng ngỗ ngược chưa từng có trên đời. Những cu cậu làng bên liệt vào dạng xấc láo so với nó thì vẫn là những thiên thần. Hồi chưa đến mười tuổi thằng ranh con đã vác gậy đuổi đánh chị gái và cả bà mẹ già, làm tán loạn gia đình, tan hoang nhà cửa. Người nhà và bà con làng xóm khuyên răn bảo ban, mong cho nó thành đứa trẻ ngoan, nhưng nó chẳng thèm nghe ai nói cả. Chứng nào vẫn tật ấy, nó vác dao đi chém đuổi chó, đập phá vườn cây ăn quả, vườn rau, nó trèo lên mái nhà đổ nước vào ống khói. Tóm lại là nó làm những việc bậy bạ mà cả quỷ Sa tăng cũng không nghĩ ra.

Một hôm vào thứ sáu chúng tôi đến nhà thờ. Cả làng đã tập trung đông đủ mà thầy cả vẫn chưa đến. Chúng tôi ngồi chờ mãi. Cuối cùng thì thầy cũng đến. Vừa nhìn thấy thầy bước vào ai cũng phải ôm bụng mà cười. Mặt nhà tu hành đầy các vệt màu xanh đỏ tím vàng trông như cầu vồng bắc ngang bắc dọc.

Vừa bước qua ngưỡng cửa, thầy Cả chào chúng tôi.

- Xêliam Alâycum!

Còn mọi người trong phòng thì bật cười rộ lên không nói gì được.

Tại sao có chuyện như vậy? Hoá ra thầy Cả nằm nghỉ ở ngoài suối lơ mơ ngủ, thằng heo Murát lẻn đến lặng lẽ bôi phẩm màu lên mặt thầy. Biết chuyện chúng tôi túm lấy nó đánh cho một trận nhừ tử rồi hỏi:

- Đồ heo kia, sao mày dám báng bổ thầy Cả.

- Tôi làm thế, - nó đáp, - là để mọi người biết thầy không rửa mặt. Nếu thầy là một tín đồ ngoan đạo thì ông ấy phải rửa mặt trước khi đến nhà thờ và sẽ biết mặt mình dính phẩm chứ.

Bấy giờ chúng tôi mới hiểu rằng thầy Cả chúng tôi là người bội giáo, phạm phải các lời răn của kinh Coran. Nhưng điều đó không cứu được Con heo Murát khỏi bị trừng trị.

Nó bị nọc ra sân đánh cho một trận nên thân.

Nhưng rồi đâu vẫn hoàn đấy!

Các bạn ơi, Con heo Murát làng tôi đã gây ra không còn thiếu chuyện nhố nhăng nào nữa, kể ra không bao giờ hết. Năm thằng đốn mạt mười bốn tuổi nó đã dỗ dành bà goá Phađích bảy mươi tuổi bỏ làng trốn đi với nó. Ba ngày liền cái thằng trơ tráo ấy nó giỡn đùa với già ở trong núi. Cả làng chúng tôi đổ xô đi tìm. Mãi sau mới thấy hai người trong hang giấu cạnh núi Hói. Lúc ấy con heo Murát đang ngồi trên đất, trước mặt nó là một chai rượu, nó vỗ tay giữ nhịp, còn bà Phađích thì đang múa may cạnh đấy, trên người không một mảnh vải che thân.

Cái thằng khốn kiếp ấy nó bêu giếu cả làng chúng tôi. Chúng tôi vớ lấy gậy gộc quật cho nó túi bụi. Mọi người thi nhau nhổ nước bọt vào mặt con heo Murát.

- Ấy là tôi muốn làm điều tốt, - thằng Murát thanh minh. – Cả làng có ai thăm hỏi bà Phađích tội nghiệp đâu. Còn tôi thì thương bà ấy, âu yếm bà ấy...

Ngay lúc ấy bà Phađích quỳ sụp xuống chân chúng tôi khẩn khoản van xin:

- Mong các ông thương lấy cậu ấy, - bà van nài, - tôi bỏ quá cho cậu con trai chỉ bằng tuổi cháu chắt tôi này rồi. Cậu ấy không làm gì để tôi phải giận. Mà một cậu con trai giỏi giang như thế thì hàng nghìn bà già cũng phải chết mê chết mệt chứ đâu phải mình tôi. Thôi, các ông buông tha cậu ấy đi!

Thế là cái thằng chó đẻ ấy thoát khỏi tay chúng tôi, biến liền. Chạy được một quãng nó mới quay đầu lại gào to:

- Ai khiến các ông bà nhúng mũi vào việc người khác, rõ thật già rồi mà còn dại. Bà Phađích không kêu, tôi ưng thuận, các người xía vô làm gì.

- Đấy, các bạn xem trên thế gian này tìm đâu ra thằng bất trị như con heo Murát làng tôi!

Hôm ấy nửa đêm cả làng thức dậy, lửa sáng rực trời, khói bay nghi ngút. Cháy to rồi làng nước ơi! Hỏi ra mới biết cháy kho rơm nhà Ixmain. Cả làng đổ xô đến. Anh Ixmain đang tại ngũ năm thứ hai, cô vợ trẻ ở nhà một mình. Ngọn lửa cháy rừng rực khắp cả bốn phía nhà kho.

Chúng tôi đoán ra ngay vụ cháy này có bàn tay của thằng Murát. Phải tóm cổ ngay thằng khốn kiếp này! Chúng tôi bắt nó và hỏi:

- Đồ con heo, khai ra, tại sao mày dám đốt kho hả?

- Các ông bà hãy cứ từ từ đã, - nó đáp, - rồi mọi người sẽ hiểu ra thôi.

Các bạn ơi, đúng lúc ấy từ trong nhà kho bỗng vọng ra tiếng kêu, một nam một nữ:

- Cứu với! Cứu chúng tôi với!

Một lát sau ông xã trưởng và cô vợ Ixmain từ cửa sổ thò đầu ra ngoài.

- Này ông xã trưởng, - chúng tôi kêu lên, - tại sao ông rúc vào kho với cô vợ lính thế?

- Tai hoạ, tai hoạ bà con ơi! - Ông xã trưởng kêu lên đáp. – Tôi phải xông vào cứu cô vợ lính tội nghiệp. Cháy to quá! Chúng tôi cháy đến nơi rồi. Mau mau cứu chúng tôi với.

Từ cửa sổ xuống đất chỉ với tay là đến.

- Nhảy xuống đi ông xã trưởng! – Chúng tôi kêu to.

- Không được, - ông ta đáp, - tôi không có quần áo. Các ông bà cho ai về nhà tôi lấy hộ tôi cái quần với.

- Ái chà chà, ông xã trưởng là ông xã trưởng ơi, ai đời đi chữa cháy mà cởi truồng bao giờ?

Cô vợ Ixmain ràn rụa nước mắt cầu xin:

- Xin các ông bà cứu giúp, cháu bị cháy đến nơi rồi! Có ông bà nào mang hộ khăn áo cho cháu với.

Thế là sao nhỉ? Chả lẽ biết cháy mà cô ta lại chạy ra khỏi nhà trần truồng như thế hay sao?

Đúng lúc ấy con heo Murát đe doạ:

- Này, mọi người chớ có lấy quần áo cho bọn mặt dày mày dạn này! Không nghe thằng này sẽ đốt cả nhà các người nữa đấy, cho cả cái làng này ra tro bụi luôn thể mà xem.

Ai cũng biết thằng Murát luôn nói là làm.

Đêm ấy thằng chó rình mò ông xã trưởng và cô vợ Ixmain, nó tóm được quần áo của họ rồi châm lửa đốt nhà kho.

Ông xã trưởng khóc dở mếu dở không dám nhảy ra ngoài trong bộ quần áo thuở lọt lòng trước mắt dân làng. Cô vợ lính cũng hồn lạc phách xiêu, ngoài sân túm đông túm đỏ những người là người. Cả trai tráng, cả đàn ông, đàn bà, cả già lẫn trẻ.

Trong nhà kho bắt đầu ẩu đả nhau. Đôi nhân tình tìm được chiếc yên lừa và tấm chăn lừa nhưng không thể chia nhau cho êm thấm được.

Ông xã trưởng kêu lên:

- Để tao khoác!

Cô kia không chịu:

- Không được, tôi khoác! Đường đường một đấng nam nhi như ông, có thế nào cứ nhảy đại ra ngoài thế ấy sợ gì?

Ông xã trưởng nổi khùng thực sự:

- Đồ đĩ thõa kia, mày không biết tao là người đứng đầu làng này à? Tao không thể phơi bầy thân thể như thế này trước dân làng. Đưa cho tao cái chăn.

Cô vợ lính tóc đã bén lửa, bốc khói gào to:

- Các ông tín đồ Hồi giáo ơi! Các ông đàn ông ơi! Hãy quay mặt đi! Nhìn vợ bạn trần truồng là phạm trọng tội đấy!

Cô vợ lính nhảy đại từ cửa sổ xuông, hai tay che trước che sau rồi chạy tọt vào trong nhà.

Theo sau bạn tình là vị xã trưởng. Cái chăn ông quấn quanh người còn cái yên lừa thì ông khoác trên vai. Từ sân kho ông chạy hộc tốc về nhà mình.

Dân làng quên cả đám cháy, bò lăn bò càng ra mà cười.

Bạn ơi, làm sao mà kể hết được những hành vi nhăng cuội của tên Murát đốn mạt này. Nó là đồ dịch hạch thối tha!

Cuối cùng chúng tôi phải tìm cách đút lót toà án cho nó đi tù hai năm, sau đó tống nó vào lính.

Cả làng thở phào nhẹ nhõm. Ai cũng biết rằng thầy cai thầy đội vả cho sưng mặt, gẫy răng thì đến quỷ Sa tăng cũng sẽ hiền lành như chú cừu non. Chúng tôi nghĩ rằng con heo Murát mà qua được trường học gian khổ của người lính thì sẽ nên người.

Nửa năm sau bỗng có tin báo về: Thằng Murát làng tôi được phong chức cai.

Ôi, thật lạ kỳ!

Bây giờ lấy ai mà dậy được nó? Mấy tháng sau lại có tin mới: Murát đã lên trung sĩ. Cả làng xôn xao kinh ngạc. Chúng tôi vò đầu bóp tránh bảo nhau: Nếu tình hình cứ tiếp diễn thế này, thì thằng vô lại có khi lên đến đại uý hay thiếu tá ấy chứ. Chuyện này có thể xảy ra, nếu thời hạn tại ngũ không phải là hai mà là năm năm chẳng hạn.

Hết hạn quân ngũ, Murát về làng. Hắn đi đứng dáng đường bệ, mặt vênh váo vẻ như bảo đừng có ai đến gần. Thế là khó cho chúng tôi rồi.

Hồi nó còn ở nhà, chúng tôi đã không trị được con heo Murát, huống hồ bây giờ nó đã là trung sĩ. Từ ngày về nhà nó hoành hành dữ dội hơn trước nhiều. Không có cách gì trừng trị được nó.

Dân làng chúng tôi tập trung tại quán cà phê và quyết định: "Cần phải cưới vợ cho thằng bất trị này. May ra đàn bà lại trị được nó, kìm bớt cái chứng ngựa non háu đã của nó".

Murát tuyên bố với chúng tôi:

- Giờ đã là trung sĩ Murát, tôi muốn gì là làm nấy. Tôi đồng ý lấy vợ, nhưng chỉ lấy cô nào mà tôi thích. Còn bố mẹ cô ấy đừng có mơ tưởng đến tiền dẫn cưới. Tôi xin công bố: tôi đồng ý lấy con gái ông chủ quán Sucơru!

Ông Sucơru là một nhân vật quan trọng trong huyện, con gái ông là con một và là cô gái có sắc đẹp hiếm có. Cả làng chúng tôi đến gặp ông, cúi rạp mà thưa rằng:

- Thưa ngài Xucơru! Xin ngài hãy thương lấy chúng tôi. Số phận tất cả chúng tôi nằm trong tay ngài. Nếu như chúng tôi không thể răn đe được thằng Murát thì dân làng đành bỏ quê quán đi đâu thì đi, chứ nó không để chúng tôi sống yên thân được đâu. Xin ngài cứ nói số tiền dẫn cưới là bao nhiêu, dân làng sẽ gom tiền đến nộp.

Thế là dân làng cưới được vợ cho cái thằng trời đánh, thánh vật ấy. Chỉ có điều sau khi cưới nó vẫn sống vô cùng buông thả. Dân làng suốt ngày lao động vất vả ngoài đồng ruộng, còn nó thì say xỉn từ sáng đến tối, lại còn doạ nạt nữa chứ:

- Các người sẽ phải chịu hậu quả về việc lừa tôi vào lính. Tôi sẽ trình báo chính quyền về việc làm của các người. Một ông nông dân độc thân hấp hối các người đem bán vụng trộm đất của ông ta để lấy tiền đút túi. Bà goá cô quả sắp chết các người sửa giấy giá thú giả vờ thành hôn với người quá cố để chiếm đoạt tài sản. Các người là một lũ bịp bợm! Thằng này sẽ lôi các người ra trước ánh sáng! Rồi các người sẽ còn phải cơm bưng, nước rót nuôi tôi lâu dài.

- Khe khẽ mồm chứ, anh trung sĩ Murát, chúng tôi van nài. – Chúng tôi sẽ cơm bưng nước rót nuôi nấng anh, nhưng mong anh im đi cho!

Thật uổng công! Thằng đê tiện ấy làm sao chịu im lặng? Nó gạt phắt chai rượu của chúng tôi xuống đất, rồi cứ thế mà chửi bới mắng nhiếc sa sả.

Một tối kia chúng tôi lại tập trung ở quán cà phê và hỏi nó:

- Murát con ơi! Ngài Trung sĩ Murát ơi! Xin ngài cho biết ngài muốn gì ạ?

- Các người phải đưa ta lên làm xã trưởng! –

Nó nói:

- Ôi, nó xấc xược đến thế là cùng! Đưa nó lên làm xã trưởng để cả làng bị ô nhục hay sao?

Nó phát khùng lên khi bị chúng tôi từ chối:

- Nếu các ngươi không muốn ta làm xã trưởng, thì phải bầu ta làm thầy Cả!

Lạy Đức Ala che chở cho chúng con, thế này thì thật quá thể! Làm sao chúng con có thể cầu nguyện được trong nhà thờ nếu ở đó có một thằng vô thần hành đạo.

Trong khi đó thằng Murát ngày càng ngỗ ngược hơn. Đêm đêm nó đi rình mò chiếm đoạt phụ nữ, trấn lột cướp bóc của cải, bắt trộm cừu, đốt phá kho tàng.

- Phải đưa ta ra làm thầy Cả! – Nó nhắc đi nhắc lại mãi yêu cầu này. – Nếu không, ta chẳng để cho các người yên ổn.

Nó không để cho chúng tôi yên thật.

Chúng tôi lại tụ họp nhau và quyết định: Tốt hơn hết là chúng tôi phải ra tay trừng trị nó, chứ không để nó chà đạp chúng tôi mãi thế.

Đêm ấy khi thằng Murát đang ngủ, chúng tôi phá cửa, ập vào, trói gô nó lại đem vào rừng, dùng gậy gộc phang cho nó một trận thừa sống thiếu chết.

Chúng tôi vừa đánh vừa la:

- Xã trưởng này, thầy Cả này!

Thế mà rồi nó vẫn xổng ra được, thoát khỏi tay chúng tôi và vẫn còn sống.

Nó vừa chạy vừa la, giọng khàn khàn:

- Lũ lừa ngựa già khọm kia, sớm muộn tao cũng làm thầy Cả, rồi chúng mày sẽ thấy! Nói rồi nó lảo đảo chạy biến đi.

Chúng tôi quát theo:

- Mày có làm thầy Cả hay làm đến Giáo chủ cũng mặc xác mày, miễn là không phải ở làng này.

Thế là, bạn ơi, chúng tôi thoát khỏi cái thằng khốn kiếp ấy.

Bẵng đi mấy tháng chúng tôi bắt đầu quên dần thằng con heo Murát.

Ngày hội Ramadan đã đến gần. Vào những ngày ăn chay này chúng tôi mời thầy Cả về làng. Ông quả là một con người thánh thiện. Ngay lập tức ông chiếm được lòng yêu mến và kính trọng của chúng tôi. Đây là người sùng đạo nhất trong số những người sùng đạo. Tài nhả ngọc phun châu của thầy Cả thể hiện trong mỗi lời ông nói ra.

Hết tháng ăn chay chúng tôi nài nỉ thầy:

- Xin thầy đừng bỏ chúng con, thầy muốn gì chúng con xin phụng sự. Xin thầy ở lại làm thầy Cả cho làng chúng con!

Thầy đồng ý.

Một tháng trôi qua. Hôm ấy có vị khách làng bên sang chơi. Từ làng ấy sang làng chúng tôi đi bộ mất một giờ. Đến trưa ông vào nhà thờ để cầu kinh. Bỗng từ trong nhà thờ vọng ra những tiếng kêu thất thanh. Chúng tôi liền xông đến và thấy vị khách đã quật ngã thầy Cả của chúng tôi xuống sàn nhà và dẫm chân lên. Thế là chúng tôi liền cho tên ngỗ ngược kia một trận đòn chí tử.

- Tại sao mày dám đụng vào một người thánh thiện như thế? – Chúng tôi hết sức phẫn nộ.

- Thánh thiện gì thằng ấy? – Vị khách giận dữ trả lời - Đã bao nhiêu năm rồi cái thằng vô đạo này nuôi râu dài, tự phong là thầy Cả để đi lừa dối mọi người. Tôi còn lạ gì nó? Mùa hè năm ngoái nó cuỗm vợ tôi mang vào rừng hành hạ suốt một tuần lễ. Các ông buông tôi ra để tôi giết thằng chó này!

Chúng tôi vụt ông khách vài gậy nữa rồi thả ra. Cả làng quay lại rối rít xin lỗi thầy Cả.

Ít lâu sau lại có một anh nông dân làng bên sang chơi chúng tôi. Vừa nhìn thấy thầy Cả trong quán cà phê, anh ta liền với lấy cái gậy có đinh đóng ở đầu, chuyên dùng để xua lừa, lao thẳng vào thầy. Cũng may là mọi người ở đấy can ngăn kịp, mới cứu thoát được ông thầy bất hạnh.

- Buông tôi ra! – Anh nông dân gào to. - Để tôi cho nó về chầu giời! Nó đuổi trộm cả đàn cừu của tôi ra thành phố bán mất. Thằng chó đẻ này sinh ra ở làng tôi, cả làng ai chả biết nó là quân súc sinh. Thế mà bây giờ nó lại áo nâu râu dài giả dạng thầy cả, rõ đồ khốn kiếp!

Bạn ơi, nông dân chúng ta vốn là những người u mê. Họ không cần biết rằng có những người giống nhau như hai giọt nước. Đó là do Đức Ala tạo ra con người thành từng cặp một. Cuối cùng chúng tôi phải giấu kín ông thầy thánh thiện bất hạnh kia, kẻo những người làng bên giết mất.

Ra thế, bạn ơi, tai hoạ thay một người đức hạnh mà bên ngoài lại giống hệt một người khác.

Buổi sớm hôm đó có những tiếng kêu thét man rợ làm cả làng thức giấc, choàng dậy. Nhìn ra đường thì thấy hàng đoàn người làng bên đang phóng ngựa, vung roi ào ào xông đến.

- Hoặc là các người phải nộp ngay cho chúng ta tên chó Mácmút, hoặc là chúng ta tuyên chiến với các người. - Đoàn người hét vang.

- Chó sói Macmút của các người là ai vậy? – Chúng tôi hỏi họ.

- Là tên khốn kiếp mà các người mời về làm thầy Cả, chứ còn ai nữa.

- Hãy khoan, chờ cho một lát, - chúng tôi đề nghị, - chúng ta cùng nhau đàm đạo hoà hiếu với nhau xem sao!

Nhưng các kỵ sĩ đã vây kín xung quanh làng. Rõ ràng là họ sợ thầy Cả của chúng tôi chuồn đi mất. Họ cử một đoàn sứ giả sang gặp chúng tôi. Làng tôi cùng cử các vị già làng đứng ra tiếp họ. Hai bên bắt đầu đàm đạo.

Chúng tôi nói với các sứ giả làng bên:

- Thưa các bạn! Các bạn có thể đốt trụi và san bằng làng xóm chúng tôi, và dù chỉ còn một người sống sót chúng tôi cũng quyết không bao giờ giao nộp thầy Cả. Chúng tôi cho rằng có sự nhẫm lẫn nào đó ở đây. Các bạn nhầm lẫn một vị thánh thiện với kẻ mang danh chó sói Macmút nào đó.

Trên đời này thiếu gì những người giống nhau! Vậy nên nếu chúng giao thầy Cả để các bạn trừng trị thì đó là phạm trọng tội! Xin Chúa trời hãy cứu vớt chúng con! Ngày nay dù có đốt đuốc ban ngày tìm kiếm cũng không thấy những người toàn tâm sùng đạo như thế. Cả thế giới tội lỗi của chúng tôi còn tồn tại được là nhờ vào những tấm lòng thiện tâm ấy.

Một trong những sứ giả làng bên trả lời.

- Chắc rằng các người chưa bao giờ được thấy những người ngoan đạo thực sự. Ví như thầy Cả Murát của chúng tôi, đó mới là một con người thánh thiện chân chính. Lời thầy nói ra là lời châu ngọc. Râu thầy dài ngang thắt lưng. Mỗi bước thầy đi, thầy đều nguyện cầu, kinh kệ. Nếu trên đời này chỉ có một vị thánh sống thì người đó chính là Murát.

- Hượm đã, hượm đã, - chúng tôi nói. – Các bạn đang nói về Murát nào vậy?

Có phải Murát con heo của chúng tôi không? Đôi mắt anh ta màu xanh chứ gì?

- Đúng rồi.

- Bàn tay trái không có ngón út.

- Đúng thế.

- Cuối sống mũi có hạt cơm?

- Đúng vậy.

Lúc này dân làng chúng tôi kêu lên:

- Chúng tôi còn đứng đây làm gì nữa, hỡi những tín đồ chính đạo. Không thể chờ đợi hơn nữa, mau mau lên đường tóm cổ tên bịp bợm. Thằng chó đẻ phải chết? Hoá ra hắn đã lẩn sang làng bên giả danh là thầy Cả!

Giờ lại đến lượt các bạn láng giềng khuyên nhủ chúng tôi:

- Chính các người nói ra là có những người giống nhau. Các người nhầm to rồi. Ngài Murát là thánh thực sự.

- Con heo Murát mà là thánh ư? Làm sao có chuyện ấy được.

Thế là cả hai làng đều hùng hổ chuẩn bị xông vào đâm chém nhau.

Đến lúc ông chủ quán Sucơru mới lên tiếng:

- Các ngươi hãy dừng lại! Thế là tôi rõ cả rồi. Thằng con heo Murát làng ta để râu sang làm thầy Cả bên đó, còn thằng chó sói Macmút bên ấy lại thành thầy Cả làng ta. Tại sao chúng ta lại phải cãi vã nhau nhỉ? Mọi việc đều tốt lành cả. Dân làng bên ấy hài lòng với con heo Murát còn chúng ta trọng vọng chó sói Macmút. Bây giờ nếu chúng ta đánh đuổi cả hai thầy Cả thì chúng ta lại đi lừa gạt làng khác. Mà ai biết được những thầy Cả về thay sau này là người thế nào. Vậy thì chúng ta nên ký kết hiệp ước hoà bình với nhau. Ta cứ coi như không có chuyện gì xảy ra. Làng nào có thánh thì làng ấy thờ phụng, không có điều chi mà phải mắc mớ.

Chúng tôi mang trà và cà phê ra thết đãi các sứ giả, món sữa chua Airan thết các kỵ sĩ, rồi ung dung tiễn các bạn hàng xóm ra về.

Khi chia tay, họ vẫn chưa hết ngạc nhiên. Vậy ra chúng tôi không hiểu hết được phẩm chất của chó sói Macmút?

Đến lượt mình chúng tôi cũng nuối tiếc:

- Tại sao chúng tôi lại đuổi khỏi làng một người sùng đạo như con heo Murát? Rõ ràng là chúng ta đều nhầm lẫn hết!

Cho đến tận ngày nay Murát vẫn là thầy Cả làng bên. Dân làng bên ấy hết lời khen ngợi chàng. Còn chúng tôi thì mừng vui khôn tả vì thầy Cả làng mình.

Thế đấy, bạn ơi. Nếu con trai bạn có chót lầm đường lạc lối thì chớ có vội đau khổ. Chưa phải là đã mất hết. Bởi nó còn tốt hơn chán thằng con heo Murát. Bạn cứ chửi, cứ đánh nó. Nếu không chuyển thì cho vào lính. Vẫn không được thì cho lấy vợ. Lấy vợ rồi, đâu vẫn hoàn đó thì dần cho một trận thừa sống thiếu chết rồi đuổi khỏi nhà. Sang làng khác mọi người sẽ dang rộng vòng tay đón lấy nó và lúc ấy, như bạn thấy đấy, nó sẽ trở thành ngoan đạo.