Sau khi tốt nghiệp khoa y được vài tuần, trong một buổi tối liên hoan ở nhà một người bạn tôi đã làm quen với cô Aiten. Tôi lập tức chú ý đến cô. Và Aiten cũng không dửng dưng với tôi. Có thể nói cuộc làm quen ấy mở đầu cho sự dan díu giữa hai chúng tôi. Sau đó chúng tôi còn tiếp tục gặp nhau nữa, nhưng cả hai đều không thể xác định được mối quan hệ đối với nhau. Cũng thật khó mà nói cho rành rẽ được đó chỉ là trò trăng hoa hay tình yêu đích thực.

Sau đó chúng tôi lại gặp nhau ở nhà người bạn cũ. Đầu óc tôi hơi choáng váng bởi hơi men của rượu vang. Aiten tối hôm ấy tâm trạng rất vui. Chúng tôi cùng nhảy van với nhau:

- Aiten này em đồng ý lấy anh làm chồng nhé? – Tôi hỏi nàng một cách đột ngột.

Vào giây lát đó Aiten thôi cười, mặt đỏ rựng lên, nhìn chằm chằm vào mắt tôi.

- Anh nói điều gì quá làm em giận đâu, - tôi nói rề rà. – Em có thể từ chối lời đề nghị của anh...

Chúng tôi cùng nhau bước ra ngoài hiên, tựa tay vào lan can.

- Em giận anh điều gì thế? – Tôi hỏi Aiten.

- Anh có biết gia đình em không? – Nàng hỏi tôi.

- Không...

- Anh có biết ai là bố em không?

- Không...

Hình như nàng không tin tôi.

- Anh nói thật không? – Nàng hỏi lại với vẻ nghi ngờ.

- Tất nhiên, anh nói thật.

Tôi thật ngỡ ngàng không hiểu tại sao cho đến tận bây giờ tôi không hề biết hoàn cảnh gia đình Aiten.

Ngày hôm sau tôi bắt đầu tìm hiểu gia đình nàng. Khi người ta nói cho tôi biết ông bố Aiten thì tôi choáng váng, thất kinh rụng rời. Hoá ra Aiten là con gái một người nổi tiếng thế giới rất được kính trọng và đã đi vào lịch sử dân tộc. Nếu như tôi biết sớm hơn rằng, nàng là con gái của ông bố giàu có và vĩ đại này, thì có đến chết tôi cũng không dám cầu hôn với nàng. Đám con nhà dòng dõi lúc nào cũng bu quanh nàng. Nhưng Aiten không nhận lời cầu hôn của bất cứ ai, bởi nàng tin rằng những chàng trai ấy chỉ muốn lợi dụng địa vị gia đình nàng, núp dưới bóng vinh quang của cha nàng.

Tôi đã vô cùng thất vọng khi được biết điều này. Tôi hiểu rằng mình yêu Aiten, nhưng cần phải từ bỏ ý nghĩ là cưới được nàng. Giả như gia đình nàng đồng ý cho chúng tôi lấy nhau, thì thể nào họ cũng nghĩ rằng tôi cưới Aiten cốt để "chui" vào gia đình giàu có thanh thế này.

Tôi bắt đầu lẩn tránh nàng. Tôi không đến những nơi có thể gặp nàng. Nàng nhiều lần hẹn gặp, nhưng tôi đều tìm cớ thoái thác, không đến gặp. Tôi tìm mọi cách để quên nàng đi, nhưng không thể nào quên được. Tôi quyết định rời khỏi Stanbul, rời khỏi những nơi mà chúng tôi đã từng gặp nhau, rời bỏ giảng đường cao học để gia nhập quân đội. Hôm ấy tôi đang sắp xếp đồ đạc chuẩn bị lên đường thì mẹ tôi bước vào phòng, nói:

- Có một cô gái nào đó hỏi con...

Aiten đứng trước tôi... Tôi không tin vào mắt mình nữa.

Aiten không cầm được nước mắt... nàng khóc thút thít.

- Nếu anh thực sự yêu em, thì chúng ta hãy cưới nhau đi. Em sẽ đi cùng anh. Chúng ta sẽ đến sống ở một thị xã xa vắng nào đó, tách biệt hẳn khỏi những người thân của em, khỏi tên tuổi lừng lẫy của bố em. Tự chúng ta xây dựng lấy cuộc đời của mình...

Tôi hiểu đây chỉ là những lời nói của một cô gái được cưng chiều và ưa sống lãng mạn.

Tôi không thể đảm bảo cuộc sống nàng đã quen. Vì thế hạnh phúc của chúng tôi sẽ không bền lâu. Nhưng tôi yêu nàng một cách mãnh liệt... Cầm lấy đôi bàn tay nàng, tôi thì thầm:

- Anh yêu em...

Không nói với ai một lời, chúng tôi lặng lẽ kết hôn. Aiten chịu đựng, chia sẻ nỗi thiếu thốn trong cuộc sống chung của chúng tôi. Những nỗi sợ sệt, lo xa của tôi là không đúng, nhưng...

Những nỗi bất hạnh của tôi bắt đầu từ ngày đi đăng ký kết hôn. Theo đúng quy định, chúng tôi chỉ mời có hai người bạn cùng đi với chúng tôi để làm người làm chứng. Ngoài ra chúng tôi không cho ai biết. Ông nhạc của tôi hoá ra là một người thấu hiểu hơn nhiều so với tôi nghĩ. Khi biết chúng tôi không cần một sự giúp đỡ nào, ông coi đó như một lẽ đương nhiên, còn mẹ Aiten thì chỉ hơi giận một chút.

Khi chúng tôi cầm bút ký vào cuốn sổ đăng ký kết hôn, thì ánh đèn chụp ảnh bỗng chớp sáng. Cánh nhà báo đã kịp đánh hơi lễ cưới của chúng tôi, chờ sẵn để chụp ảnh. Chưa kịp bước ra ngoài phố, một đám người đông đảo đã vây quanh chúc mừng chúng tôi. Có một người nào đó, đầu đội chiếc mũ cát két hỏi đám đông:

- Ai là phu quân của quý cô Aiten nhỉ?

Chúng tôi rảo bước tới chiếc xe tắc xi đang chờ. Tôi nghe loáng thoáng thấy tiếng mấy người hỏi nhau gì đó một cách tò mò rồi chỉ chỏ về phía tôi.

Người đội mũ cát két rẽ đám đông đến gần tôi:

- Ngài Miumtaz phái tôi đánh xe tới để ông sử dụng. Tôi là lái xe.

- Cảm ơn, tôi không cần... - Tôi đột ngột cắt lời anh ta và bước tiếp tới chiếc tắc xi.

Tôi nghe tiếng thì thầm lan truyền phía sau lưng: "Chồng cô Aiten đấy", "Kia là chồng cô Aiten". Chữ Aiten được nhấn mạnh hẳn lên.

- Cái lão Miumtaz là một tay bợ đỡ đáng thương, - ngồi vào ghế xe, Aiten nói với tôi thế. – Thấy nét mặt ngơ ngác của tôi, nàng nói tiếp:

- Anh đừng để ý đến những chuyện ấy nữa, rồi chúng ta sẽ đi khỏi đây thật xa, để không ai biết chúng ta là ai.

Ngày hôm sau, trên các mặt báo xuất hiện tin và ảnh về đám cưới của chúng tôi. Mục "ngồi lê đôi mách" trong giới thượng lưu dễ gì mà bỏ qua được sự kiện động trời này. Nhưng không một tờ báo nào, dù là lớn hay nhỏ nêu tên tôi do bố mẹ đặt cho trong các bài báo. Đối với họ tôi chỉ là "chồng của quý cô Aiten". "Người chồng của bà Aiten là một bác sĩ trẻ rất đẹp trai", "chồng quý bà Aiten thật trang nhã và lịch sự, xứng đáng làm rể gia đình ấy", "Xin được chúc quý bà Aiten và chồng bà hạnh phúc trong cuộc sống chung của họ".

Vào một buổi sáng sau khi chúng tôi chuyển về nhà bố mẹ tôi được vài hôm, mẹ tôi nói:

- Con ơi, mẹ không bao giờ dám nghĩ rằng vợ con lại tốt đến thế. Phải nói thật rằng, vợ con đã hoà nhập rất nhanh với cuộc sống con nhà nghèo của chúng ta. Chỉ có...

- Chỉ có gì ạ?

- Gia đình chúng ta từ bao đời nay vẫn sống ở khu phố này. Cả phố ai cũng gọi chúng ta theo cái tên, thế mà sau khi con cưới vợ thì hàng xóm láng giềng không ai bảo ai đều gọi mẹ là mẹ chồng cô Aiten.

- Rồi mọi chuyện sẽ qua đi thôi, mẹ ạ, - tôi trả lời để kết thúc câu chuyện khó chịu này với mẹ tôi.

Còn về chuyện phục vụ trong quân đội thì coi như tôi được miễn. Đáng lý ra tôi được cử đi làm bác sĩ quân y ở một đồn biên phòng xa xôi. Tôi đã thu xếp xong, chuẩn bị lên đường nhận nhiệm vụ, thì bỗng có lệnh giữ tôi ở lại một bệnh viện quân y lớn. Tất cả là do tôi là "chồng của quý bà Aiten". Trong một bức thư gửi ông nhạc tôi viết rằng, tôi không thích làm việc ở quân y viện nọ, mong ông hãy cứ để tự các con quyết định lấy số phận của mình. Bố vợ tôi viết bức thư trả lời rất chân tình, ông ủng hộ hành động cao cả của tôi, ông tự hào về tôi. Ông nói thêm rằng, ông không hề vận động để cho tôi ở lại quân y viện nọ, nhưng nếu tôi muốn, thì ông sẽ nói để người ta chuyển tôi về một đơn vị quân đội ở vùng xa xôi hẻo lánh nào đó. Tôi không muốn ở lại quân y viện bởi ở đó tôi chỉ được biết đến như là "chồng của quý bà Aiten". Ở đó mọi người tìm cơ hội để làm quen với tôi. Các cô y tá, hộ lý, những người bệnh cứ thấy tôi là thì thầm với nhau: "Đây, chồng bà Aiten đấy!", họ cố ý một cách giả tạo để cho những lời này bay đến tai tôi.

Sau khi tôi giải ngũ, Aiten khuyên tôi đi học chuyên khoa ở châu Âu. Thực sự trong lòng tôi muốn đi học, nhưng lại nói với nàng thế này: "Nếu anh đi du học nước ngoài thì ai cũng nghĩ rằng đó là do bố em tác động. Anh sẽ không đi nước nào cả. Chúng ta hãy cùng nhau đi đến một vùng xa xôi nào đấy".

Thế là tôi trở thành viên chức nhà nước, một bác sĩ trong một thị xã nhỏ ở miền đông đất nước. Chúng tôi lên đường đi tới đó bằng tàu hoả.

Trong thời gian tàu đỗ ở gia tỉnh lỵ, chúng tôi thấy một số người tay cầm hoa và cái gói bọc chạy dọc theo sân ga, nhìn vào các cửa sổ toa đầu, dáng chừng đi tìm ai đó. Người đi đầu tiên hỏi trưởng tầu: "Chồng bà Aiten đi chuyến tàu này, ông có thầy ông ấy đâu không?" Trưởng tàu chỉ vào tôi, lúc đó chúng tôi đang đứng trên cửa sổ tàu. Họ tặng tôi hoa và các gói quà. Đích thân ngài tỉnh trưởng ra đón và chúc mừng tôi... "Xin nhiệt liệt chúc mừng. Đất nước đang rất cần những bác sĩ tận tụy như ông..." "Tất cả những bác sĩ khác đến đây theo điều động ông có đón tiếp như vậy không?" – Tôi hỏi. Vị tỉnh trưởng cau mặt khó chịu. Tôi cũng cảm thấy bối rối bởi vì nếu không phải là chồng Aiten thì tôi đâu dám nói năng như thế với ông tỉnh trưởng. "Tôi đã chỉ thị cho làm mọi việc cần thiết để ông được nghỉ ngơi yên tĩnh. Chúng tôi đã chuẩn bị... Nếu ông cần gì xin cứ gọi điện thoại trực tiếp cho tôi. Khi nào ông cho phép tôi sẽ đến thăm", - tỉnh trưởng thông báo cho tôi. Khi đoàn tàu rời ga, ông vẫy tay đưa tiễn chúng tôi và nói: "Khả năng của chúng tôi còn nhiều hạn chế, mong được ông lượng thứ". Đoàn người ra ga để được nhìn thấy "chồng bà Aiten" vẫy tay đưa tiễn chúng tôi.

Mặc dù chúng tôi đang còn ở trên tàu, nhưng ở cái huyện xa xôi ấy, người ta đã biết bác sĩ – "chồng bà Aiten" đang đến huyện. Tôi không thể làm gì được để trở lại là bác sĩ Metin. Về chuyện này vợ tôi cũng buồn phiền không kém gì tôi, nàng cố gắng tìm cách bảo vệ thanh danh cho chồng. Khi giao tiếp với mọi người, Aiten thường gọi tên tôi: "Anh Metin nhà tôi bảo rằng...", "Anh Metin làm thế này", "Anh Metin làm thế khác..." Aiten thật lòng muốn để mọi người khác cũng gọi tôi theo tên. Tôi hiểu rằng, chúng tôi đã trở thành những người lố bịch.

Vợ tôi luôn luôn sống trong tâm trạng trầm uất. Một hôm, giữa nửa đêm nàng bỗng thức giấc, khóc nức nở, nói: "Anh Metin này, chúng ta bỏ đi khỏi nơi này thôi. Chúng ta sẽ sang Mỹ sống..." Sau một thời gian suy nghĩ không lâu, chúng tôi thu xếp đồ đạc, lên đường sang châu lục bên kia Thái Bình Dương. Tôi quyết tâm giành bằng được vinh quang để người đời phải biết tiếng tôi, biết đến ngài Metin, quên bẵng đi rằng tôi là "chồng bà Aiten". Ý nghĩ này tràn ngập tâm hồn tôi. Và một lần khi Aiten nói với tôi về chuyện này, tôi bảo rằng:

- Aiten này, anh sinh ra vốn không phải để làm những việc to tát, vĩ đại.

Anh chỉ mong được hưởng một cuộc sống yên bình. Anh không biết sống xa hoa, phú quý, nhưng anh sẽ làm mọi việc cốt để chúng ta có hạnh phúc. Anh muốn rằng em sẽ là "phu nhân của ngài Metin". Rồi em sẽ thấy anh sẽ làm việc cật lực và sẽ đạt được nguyện vọng.

Không có ai hiểu rằng một người không có hiếu danh lắm và cũng không có tài năng gì đặc biệt như tôi đã phải vất vả như thế nào mới đạt được niềm vinh quang mơ ước. Tôi biến đêm thành ngày, ra sức làm việc không tiếc sức mình.

Thật quả là vô cùng cực nhọc, khó khăn tôi mới nhận được danh hiệu giáo sư y học ở Mỹ và trở thành giảng viên ở một trường đại học tổng hợp. Những công trình nghiên cứu khoa học của tôi đăng tải trên các sạp báo chí y học, nhưng dưới các bài báo đó, sau tên tôi bao giờ cũng kèm theo mấy từ trong ngoặc đơn "chồng bà Aiten"; nghĩa là bao giờ người ta cũng gọi tôi là "Iten's husband" hoặc là "Giáo sư Aiten". Nhân dịp tôi được nhận huy chương của hội khoa học, trên một tờ báo có bài viết "Thành công của chồng bà Aiten". Tôi bắt đầu bị suy nhược thần kinh.

Trong thời gian đó Chính phủ Cônggô chủ trương mời các bác sĩ từ các nước khác sang Cônggô làm việc. Vợ tôi bảo: "Anh ơi, nếu anh muốn, chúng ta cùng sang Cônggô. Hồi này trong anh rất mỏi mệt. Có thể sang châu Phi chung ta sẽ được nghỉ ngơi, lấy lại sức.

Vợ tôi một người tinh tế, thương chồng yêu con hết lòng nghĩ rằng ở Cônggô sẽ được sống yên lành giữa những người không biết chúng tôi là ai. Tôi bằng lòng đi cả Cực Bắc, đến với người Eskimô, đến với loài chim cánh cụt, miễn là để tôi với vợ và con trai được sống hạnh phúc.

Khi chiếc máy bay chở chúng tôi hạ cánh trên đất Cônggô và đích thân ông bộ trưởng y tế ra tận sân bay chào đón chúng tôi. Ông nói hồ hởi: "Xin được chúc mừng bà Aiten". Sau đó ông nói tiếp: "Xin được chúc mừng giáo sư Aiten" và ông bắt tay chúng tôi. Lời chào mừng ấy lập tức làm tôi choáng váng, gần như ngất xỉu. Phải khó khăn lắm vợ tôi mới dìu tôi tới ô tô được.

Sau đó chúng tôi rời khỏi Cônggô ngay trên chuyến máy bay đầu tiên.

Chúng tôi trở về Thổ Nhĩ Kỳ. Vài tuần sau đó trong một buổi vũ hội có một người nào đó chỉ vào tôi, hỏi người bên cạnh: "Người kia là ai vậy?" Tôi như điên lên khi người ngồi kế bên nói thật to để mọi người đều nghe thấy: "Chồng bà Aiten đấy, ông không biết à?" Người ta vẫn chưa quên tôi.

- Aiten ơi, - tôi nói, - anh chẳng còn chút hơi sức nào, chúng ta phải chia tay nhau thôi.

Aiten, vợ tôi, người phụ nữ xinh đẹp nhất trên đời này nghe thấy vậy liền lao bổ đến, ôm choàng vào cổ tôi, khóc nghẹn ngào. Nàng không hề bảo tôi: Không, không, chúng ta không hể xa nhau, mà lại nói:

- Anh yêu ơi, anh muốn thế nào thì cứ làm thế. Riêng em lúc nào cũng vẫn là vợ anh, chỉ là vợ anh thôi.

Cả hai chúng tôi đầm đìa nước mắt trong phiên toà xử ly hôn ấy. Trong mục ngồi lê đôi mách, báo chí đưa tin: "Chồng Aiten đã ly dị vợ".

Sáu năm trời tôi sống độc thân. Giờ thì người ta lại gọi tôi "người chồng cũ của bà Aiten". Nào có ai biết tôi phải chịu đựng đau khổ đến mức nào khi bị người đời gọi tôi như thế. Tôi đã phải trả một cái giá quá đắt như thế mà vẫn không lấy được tên mình. Nếu như ta cưới vợ khác thì sao? Biết đâu có thể giải thoát được cái tên "chồng cũ Aiten?".

Oái oăm thay, tôi chỉ yêu có một mình Aiten. Mặc dù vậy tôi vẫn quyết định lấy vợ lần nữa. Tôi từ chối tình yêu của hai cô vì cô thứ nhất tên là Aiperi, cô thứ hai là Gulten. Những cái tên này có vần đầu và vần đuôi rễ gây nhầm lẫn với cái tên Aiten. Tôi đã cưới cô gái nhà nghèo tên là Phatma.

Thế nhưng vẫn không có ai gọi tôi là "chồng Phatma" mà vẫn quen gọi "chồng cũ bà Aiten".

Bạn hãy thử nói xem, tôi biết làm gì bây giờ? Tôi không thể thay đổi gì được. Tôi vẫn cứ là "chồng Aiten" có thế thôi! Tôi bèn tìm đến Aiten cầu khẩn nàng hãy đi bước nữa.

Lúc ấy người chồng mới của nàng sẽ mang cái danh "chồng Aiten" thay tôi. Aiten nói trong nước mắt đầm đìa:

- Dù có phải chết em cũng không đi bước nữa. Nhưng em biết rằng vì sao anh lại muốn em đi lấy chồng. Thôi thì vì sự bình yên của anh, em sẵn sàng chịu đựng nỗi cực hình này.

Không bao lâu sau Aiten lấy chồng. Người chồng mới của nàng ngay lập tức được "phong" chức danh "chồng bà Aiten", nhưng thật trớ trêu, người đời vẫn chưa quên tôi. Chỉ có điều bây giờ người ta gọi tôi là "chồng đầu tiên của bà Aiten".

Cái chết bất ngờ của Aiten là một đòn đánh quá nặng đối với tôi. Ôi đau xót thay người vợ yêu quý bất hạnh của tôi! Tôi biết rằng cái chết của nàng không phải ngẫu nhiên xảy ra, nàng đã quyên sinh để giải thoát cho tôi. Giờ đây tôi có thể thú nhận rằng ở tận trong sâu thẳm tâm hồn, tôi như trút được một gánh nặng. Hãy tha thứ cho anh, em nhé, Aiten!

Nhưng than ôi, sao đời lại bất hạnh vậy. Lẽ ra đã chết là hết, thế mà cái tên nàng vẫn chẳng buông tha tôi. Nàng đã mất được ba năm mà người đời vẫn một mực gọi tôi là "người chồng tội nghiệp đầu tiên của bà Aiten"...

Tôi có thể mạnh dạn mà nói rằng, chính cái chết của nàng đã giúp cho tên gọi "người chồng bất hạnh đầu tiên của bà Aiten" trở nên nổi tiếng hơn.

Chắc bây giờ các bạn đã hiểu tại sao tôi phải tự vẫn? Các bạn đừng b-u-ộ-c, b-u-ộ-c tội tôi. Cha mẹ thân yêu ơi! Con xin vĩnh biệt! Cha mẹ hãy tha thứ cho con... Vĩnh biệt con trai yêu quý của cha! Vĩnh biệt thế giới tu-yệt, tu-yệt đẹp này....

... Khi viết bức thư vĩnh biệt, cứ sau mỗi câu tôi lại nuốt viên thuốc ngủ. Tôi hy vọng rằng viết xong chữ cuối cùng tôi sẽ đi vào giấc ngủ vĩnh hằng. Bàn tay tôi nặng trĩu, cử động một cách khó khăn, rờ rẫm mãi mới vạch ra được từng chữ cái. Căn phòng chìm trong màn sương mù, sau đó từ trong làn mây mờ ảo đó hiện ra một người phụ nữ: Aiten đứng trước mặt tôi, miệng tươi cười. Nàng lên tiếng:

- Anh thân yêu, dù anh có tự tử, vẫn không thoát khỏi...

- Thế là thế nào?

- Dù anh có chết vẫn không được đứng tên mình!

Ngày mai báo chí sẽ đưa tin: "Người chồng bất hạnh đầu tiên của bà Aiten" đã tự vẫn. Anh tự giết mình một cách uổng phí...

- Aiten ơi, mọi chuyện đã quá chậm rồi. Anh uống quá nhiều thuốc ngủ, giờ không thể nào hồi tỉnh lại được nữa...

- Người ta sẽ cứu anh! Anh yêu, hãy lại gần em đi!...

Tôi gắng gượng đứng dậy, lảo đảo bước đi được một bước, rồi ngã vật xuống nền nhà. Cô vợ Phatma của tôi, nghe tiếng động vội chạy vào, thấy tôi đang ngắc ngoải. Nàng lập tức đưa tôi vào bệnh viện cấp cứu. Tôi được thụt rửa dạ dày và qua cơn nguy kịch.

Thời gian cứ thế trôi qua. Giờ thì không còn ai gọi tôi là "người chồng bất hạnh đầu tiên của bà Aiten" nữa. Thật đáng tiếc "người chồng của bà Aiten" đã bị quên lãng hẳn! Tôi chỉ còn biết luyến tiếc và tự hào ký tên dưới những dòng này: Người chồng của bà Aiten.