KHÔNG CÓ CÁNH BAY

ARTHUR PORGES

Tôi cho rằng trung úy Ader không có việc gì cần giải quyết. Đã sáu tháng nay ông ta không nhờ vả gì tôi cả. Vụ cuối cùng là vụ "chiếc vòng trong cát bụi".

Nhưng tôi đã hiểu: đó chỉ là thời gian nghỉ ngơi. Địa bàn hoạt động của ông, chủ yếu là thị trấn Arden, không thể yên tĩnh mãi. Đó là điều làm tôi phiền muộn, vì tôi thích công tác điều tra. Ai mà chẳng thích việc này?

Lần này người ta nhờ tôi một việc khá đặc biệt: thay vì giúp họ tìm ra một kẻ thủ phạm, một kẻ giết người thì người ta yêu cầu tôi cứu một người vô tội, có thể nói như vậy.

Tôi thường được Ader gọi đến. Là một chuyên gia trong ngành y tế, tôi nghiên cứu về bệnh lí học trong bệnh viện Pasteur và tôi thường đi khắp các huyện xã trong vùng. Các bạn biết không, người ta không mấy tín nhiệm các thầy thuốc pháp y trong vùng: hầu hết số họ là những người có mưu cầu chính trị, không chịu đi sâu vào nghề nghiệp. Mỗi khi có một cuộc khám nghiệm nghiêm chỉnh mà họ không muốn phụ trách (ví dụ như mổ một tử thi đã chôn cất trong nhiều tháng) thì họ lại gọi giáo sư Joel Hoffmann. Giáo sư Joel Hoffmann là tôi.

Hôm thứ ba tuần trước, tôi rất sung sướng khi giải phẫu một bắp thịt; ở đấy có một bộ sưu tập những con sâu nhỏ mà bạn đọc chưa hề nhìn thấy. Thật là lạ lùng cho cơ thể con người rất ghê tởm đối với nhà bệnh lí học, nhưng lại tạo nên không chỉ một bức vẽ rất đẹp mà còn chứng tỏ chúng không giết hại lẫn nhau do lòng tham và sự thù hận, chúng không tạo ra một quả bom khinh khí để phá hủy thế giới này.

Khi người ta nói đến con quỷ - trong trường hợp này đó là việc giết người - người ta thấy cái đuôi của nó. Trung úy Ader cùng một cô gái bước vào phòng thí nghiệm. Tôi thường gặp ông này nhưng chưa bao giờ thấy ông mang người đi theo. Là người đàn ông trước khi là nhà bệnh lí trước tiên tôi nhìn cô gái. Cô ta người tầm thước, tóc vàng, người hơi mập. Loại người mà cha tôi thường gọi là "con gà gô mũm mĩm". Cô đã khóc rất nhiều, không cần được học nhiều cũng nhận ra điều đó. Còn về Ader thì nửa tức giận, nửa e thẹn.

- Đây là người cháu gọi tôi bằng bác, tên là Dana - Ông nói bằng giọng cộc cằn. - Có thể đã có lần ông nghe thấy cái tên đó.

Tồi mỉm cười. Cô ta nhìn tôi bằng cặp mắt nâu đẫm lệ và nói:

- Chỉ có ông mới có thể giúp được chúng tôi. Mọi việc diễn ra rất xấu. Larry không thể làm việc này được nhưng tuy nhiên không ai đến chỗ đó cả.

- Ô - Tôi nói - Xin cô nói từ bắt đầu câu chuyện.

- Larry là chồng chưa cưới của nó - Ader giải thích - Tôi đã cho bắt giam anh ta về tội cố sát có dự mưu.

Có lẽ tôi tỏ vẻ ngạc nhiên nên ông ta hơi đỏ mặt nói với giọng đanh thép:

- Cần phải như vậy, nhưng nó thì tin thằng ấy vô tội. Vì sao thì tôi không rõ. Tôi thường nói với nó về công việc của ông và lúc này nó đang mong ông thực hiện phép màu theo mong muốn của nó. Nói cách khác, Dana muốn phá hủy kết quả công việc của tôi.

- Xin cảm ơn cả hai vị - Tôi nói bằng giọng châm chọc - Nhưng tôi chỉ làm phép vào thứ tư và thứ sáu; hôm nay là thứ ba, xin các vị nhớ cho.

- Tốt, ông có thể giải quyết việc này vào ngày mai - Ông trung úy nói làm cho cô cháu gái cười ngượng nghịu (Đó là một ý định can đảm nhằm lấy lại tinh thần cho người khác, nhưng thường thất bại trong những trường hợp như thế này, đúng thế). - Xin ông lưu ý cho: những chứng cứ là rất rõ ràng, không có cách nào chống lại được. Nhưng Dana không tin và nói một cách thành thực thì bản thân tôi cũng không thể hình dung nổi vì tiền Larry lại giết một ông già. Anh ta rất nóng nảy, nhưng không đến nỗi như thế. Tôi không tin rằng anh ta thích dùng bạo lực. Bây giờ...

Ông ngừng lời và tôi có thể đọc được ý nghĩ của ông. Khi bạn đã gặp khá nhiều kẻ giết người, thì mọi việc rõ ràng như nước tinh khiết nhưng không có cách dùng bạo lực nào để tìm ra một tên sát nhân khi nó chưa gây tội ác.

- Tại sao cô lại chắc chắn tin rằng không phải là anh ta? - Tôi hỏi Dana.

Với một vẻ bướng bỉnh, cô gái hếch cằm lên; tôi thích cái đó. Tôi không ưa những phụ nữ thụ động, tóc vàng xỉn, mặt đờ đẫn.

- Tôi biết anh ấy không thể giết ai được - Cô ta nói - Nhất là đối với một người đang nằm trên cát. Anh ấy có thể đánh nhau với người cùng lứa tuổi với điều kiện hai người cùng đứng nhìn mặt nhau. Tôi mà lại kết hôn với một kẻ giết người ư?

Tôi nhìn cả hai bộ mặt cứng rắn. Cô gái kêu lên một tiếng thất vọng.

- Ôi, đàn ông các người, các người chỉ cần chứng cứ là đủ. Còn tôi, tôi biết rõ Larry.

Ông trung úy đã có gia đình và như vậy ông ấy biết rõ phụ nữ. Tuy nhiên cách lập luận như vậy làm ông run lên. Nhưng câu trả lời gần đúng như tôi đang mong đợi khi tôi hỏi một cách đơn giản:

- Nếu các vị cho tôi biết những sự việc chính, chúng ta sẽ thảo luận xem ai có thể là thủ phạm.

- Đồng ý - Ader trả lời như được an ủi.

Ông thích những sự việc cụ thể có lí trí và tình cảm. Tôi dễ dàng nhận ra rằng Dana cùng với vợ của Ader thường xúm vào trêu chọc ông hàng giờ đồng hồ. Không phải là ông trung úy là người vô tình. Tôi biết những viên Cảnh sát thường chiều theo ý vợ con và người thân. Còn ông, ông làm việc chỉ vì một đứa cháu gái.

- Trước hết - Ader nói - Nạn nhân là đại tá McCabe, một cựu sĩ quan hiện dịch, bảy mươi hai tuổi. Sáng sớm hôm qua ông ấy ra bãi biển của gia đình có con chó đi theo như thường lệ. Sau khi bơi lội một chút ông tới chiếc chăn của mình để nằm; khi ấy một kẻ nào đó tiến lại gần ông và đánh vào đầu ông bằng đầu cây gậy chống. Không nghi ngờ gì nữa hung thủ là Larry Channing, cháu họ của đại tá, đang ở cùng nhà với ông.

- Động cơ là gì?

- Là tiền, ông McCabe rất giàu. Larry chỉ là một trong số người được thừa kế, nhưng năm ngàn đô-la là rất cần đối với người thuộc lứa tuổi anh ta.

- Larry chỉ muốn trở thành thầy thuốc - Dana cãi - Anh ấy muốn chữa bệnh cho mọi người. Hơn thế, anh ấy không cần tiền. Ông bác có thể nuôi cháu cho đến khi học xong.

- Đúng thế - Ader nói - Nhưng một tài sản có ngay là rất cần đối với một bác sĩ tương lai.

- Không phải chỉ đối với các thầy thuốc tương lai đâu - Tôi nói chen ngang - Như tôi, tôi cũng đang mơ tưởng mình có một chiếc du thuyền đấy. Nhưng tại sao ông lại kết luận Larry là kẻ giết người?

- Vì khi tức giận chàng trai điên khùng ấy có thể có những hành động như một kẻ ngu ngốc. Anh ta đã để lại những chứng cứ, không thể nói đây chỉ là những dấu vết. Để tôi nói rõ sự việc đã xảy ra như thế nào.

Ader lấy ở trong cặp ra một bản vẽ thể hiện tư thế nằm của tử thi và những dấu chân trên cát: dấu chân của ông đại tá và dấu chân của tên sát nhân trên hai chiều đến nơi và trở về.

- Trước khi ông đại tá đi bơi, cát bằng phẳng, không có dấu vết nào. Cát được thủy triều đêm hôm trước làm phẳng lì. Đây là những dấu chân ông đại tá từ chân cầu thang ra bờ nước; đây là những dấu chân của ông ấy khi trở về để nằm trên tấm chăn. Đây là những dấu chân của Larry từ chân cầu thang đến chỗ nằm của ông McCabe và quay trở lại. Ngoài ta không có dấu chân nào khác, trừ những dấu chân của con chó mà người ta thấy ở khắp nơi. Chỉ có từ trong nhà hoặc từ ngoài biển, không thể tới từ bờ vực sâu lởm chởm đá được. Đây là sự mong muốn có ngay hai trăm ngàn đô-la. Ai là người có thể làm việc này? Căn cứ vào những dấu vết, người tới bên ông McCabe chỉ có thể là Larry Channing.

- Tôi giả thiết rằng ông đã kiểm tra mọi dấu chân của mọi người trong gia đình ấy, đúng không?

- Chắc chắn là như vậy. Tuy rằng điều đó không mấy cần thiết. Larry đã thừa nhận mình tới thăm ông bác vào lúc bảy giờ rưỡi, trong khi những người khác còn đang ngủ. Anh ta còn nói mình và ông đại tá đã cãi nhau. Đây không phải là lần đầu. Ông nên hiểu McCabe không muốn người cháu kết hôn với một cô gái nghèo như Dana.

Có một nỗi đắng cay trong giọng nói của Ader. Đây là một người Cảnh sát thật thà. Ông ta bao giờ cũng bị thăng cấp chậm.

- Ông già nói chỉ có những thằng điên mới muốn lấy vợ mà không cần tiền, rằng tình yêu chỉ là một ảo tưởng của thời nay, chỉ tốt với những chàng trai không có đầu óc và những cô gái chuyện xem tiểu thuyết. Rất dễ dàng làm quen với một cô gái trong gia đình nghèo khổ hơn là một gia đình giàu có. Chính bản thân ông ta đã được thừa hưởng một gia sản kếch xù khi cưới một bà góa xấu xí nhưng có nhiều tiền. Rất vô ích nếu nói tiếp chuyện này. Cái kinh khủng trong vụ ông McCabe bị giết hại này đó là có thể giả thiết anh cháu trai có một động cơ cao hơn tiền bạc. - Ông đại tá đã điên rồ khi muốn cắt đứt mối quan hệ của cháu trai với Dana. - Trong trường hợp như vậy thì anh ta cũng chẳng cần tiếp tục học hành nữa.

- Tất cả những cái đó có vẻ xấu. Thế còn vũ khí giết người thì sao?

- Xương sọ của ông McCabe bị vỡ, chúng tôi đi tìm một cái gì đó giống như một chiếc gậy ngắn. Bên xác người không có gì cả, chúng tôi đã nghĩ rằng Larry đã thủ tiêu hung khí. Nhưng thật đáng ngạc nhiên, chúng tôi thấy nó ở trong nhà, trong tủ hốc tường của anh ta. Đó là chiếc gậy chống ưa thích của Larry, chiếc gậy được làm bằng gỗ mun đen nhánh với một tay nắm rất lớn ở một đầu. Nó đã được lau chùi qua quýt. Trên quả nắm có vương máu và một vài sợi tóc. Ông nói xem, đây có phải là một hành động ngu xuẩn không?

Nghe tới đây Dana bật người lên, mắt long lanh.

- Anh ấy không giết người, đó là tất cả! Điều tra như vậy có quá dễ dàng không?

Ader nhăn mặt.

- Tôi đã nghĩ đến điều đó, với một ý nghĩa nào đó thì tôi đồng ý. Chúng tôi đã xem xét để xác minh rằng đây có phải là một sự ngụy trang không. Như đã nói, Larry tính nết nóng nảy nhưng không ngu dốt. Không ai sơ xuất để lại nhiều dấu vết như vậy. Như đóng đinh vào quan tài của mình ấy. Những kẻ đó tuy có nhưng không nhiều.

Trong khi viên trung úy nói, tôi xem lại bản sơ đồ rồi kêu lên:

- Cái đó nhất định sẽ xảy ra. Tôi sẽ biết rõ.

- Gì vậy? - Ader hỏi.

- Tôi sẽ nói với ông sau. Nếu Larry vô tội thì đây đúng là một trường hợp cổ điển, một tội ác được khép kín. Những dấu chân trên cát chỉ rõ không ai ngoài anh ta đã tới bên nạn nhân. Ông có tin chắc chiếc gậy chống ấy là hung khí giết người không?

- Chưa đâu. Còn đợi kết quả khám nghiệm tử thi. Chiếc gậy cũng phải đợi pháp y kết luận. Cho đến lúc này chúng tôi mới nghiên cứu các dấu vân tay và các dấu chân. Các dấu chân đều là của ông đại tá và của Larry cả. Những cái khác là trách nhiệm của ông. Tử thi hiện đặt trong nhà xác, tôi sẽ cho mang nó tới đây. Ông có thể xem chiếc gậy chống nữa, nếu cần.

- Còn bác sĩ Kurzin? Ông ấy có cần làm việc gì đó không?

Kurzin là bác sĩ pháp y, một ông già trước đó đã thất bại trong việc kinh doanh lò mổ.

- Cần phải đạt được một kết quả nào đó. Ông là chuyên gia về bệnh lí trong vùng này, tôi cho ông được toàn quyền hành động.

- Tốt - Tôi ngập ngừng nói.

- Thật thà mà nói, hình như chàng trai ấy là thủ phạm. Dù sao thì những tên sát nhân là những người không mấy tinh tế, chúng để lại nhiều hớ hênh. Chúng không can đảm để có một kế hoạch cụ thể.

- Tôi sẽ mổ tử thi tại bệnh viện - Tôi nói - Sau đó ông chuyển cho tôi chiếc gậy chống, tôi sẽ xem máu và tóc ở đó có phải là của ông già không. Trong khi đó, như thường làm, ông lập cho tôi một danh sách những kẻ tình nghi. Ông biết tôi nói gì rồi đấy: nhân dạng, tính cách... Ông biết rõ về những điều này rồi.

- Có rất nhiều khả năng - Ader nói với giọng cau có - Còn bốn người thừa kế khác đang ở trong nhà và tôi không tin rằng ông đại tá chưa bao giờ gặp may, kể cả trong binh nghiệp nữa.

- Có bao nhiêu người bị tình nghi? Hãy tin ở tôi, thủ phạm phải có cánh hoặc dùng phương tiện bay trên không thì mới có thể không để lại vết chân trên cát.

- Do đó tại sao tôi cho rằng chính Larry là thủ phạm. Tôi không muốn tin như vậy, nhưng như ông nói đấy, phải là một người biết nhảy dù mới có thể làm như vậy được.

- Larry vô tội - Dana khẳng định - Nếu biết anh ấy thì ông sẽ có một lời giải thích, ông là hi vọng độc nhất của chúng tôi. Xin ông hãy cố gắng cho.

- Tôi cũng xin báo trước. Tôi không phải là luật sư nên không thể hứa hẹn gì được. Sẽ xảy ra chuyện gì, nếu kết quả phân tích của tôi... (tôi muốn nói tiếp "sẽ là một chiếc đinh nữa đóng sâu vào áo quan của chàng trai" nhưng tôi đã nói khác đi)... nếu kết quả phân tích của tôi là những chứng cứ chống lại anh ta một cách mạnh mẽ hơn? Có lẽ tốt hơn cả là các vị giao việc này cho ông Kurzin. Ông ta sẽ có biện pháp để quan tòa xử một cách có lợi cho Larry.

- Ông không nên bỏ qua những may mắn. Anh ấy không phải là thủ phạm và cuối cùng cái đó cần được chứng minh - Dana vẫn nói một cách kiên quyết.

Ader nhún vai nói phần nào có vẻ khôi hài:

- Chúng ta biết ý kiến của nhau rồi. Tôi ngả về ý kiến thực ra không có gì để mất cả. Trong trường hợp này, một quan tòa tồi cũng không thể không kết luận là có tội được. Tôi sẽ cho chuyển tử thi đến bệnh viện ngay. Sau đó tôi sẽ cho đưa chiếc gậy chống đến, mong sao ít nhất là nó còn giữ lại một dấu vết gì đó.

Ông trung úy thân mật quàng tay lên vai cô gái và họ đi ra.

Tôi thấy Dana ngẩng cao đầu đi theo người bác và tôi cho rằng Larry khá thông minh khi chọn cô gái ấy làm vợ. Rất ít khả năng anh ta phạm tội một cách vụng về như vậy. Tôi nghĩ lập luận của mình còn tồi hơn cô gái và tôi trở lại công việc của mình.

***