“Đúng vậy,” Lưỡi Giun nói, “nhưng vẫn còn một loại thứ ba: những kẻ bới xương, những kẻ xía vào nỗi buồn của người khác, những con chim ăn xác thối béo lên nhờ chiến tranh. Ông đã từng đến cứu giúp lần nào, hả Chim Lợn? Và bây giờ ông đến cứu giúp gì vậy? Chính ông đã cần chúng tôi cứu giúp lần trước khi ông ở đây. Rồi chúa công tôi đã cho phép ông lựa chọn bất cứ con ngựa nào ông muốn rồi đi cho nhanh, và trước sự sửng sốt của tất cả mọi người, ông đã xấc xược chọn ngay Scadufax. Chúa công tôi đã đau đớn khôn cùng; song đối với vài người thì để ông mau chóng rời khỏi đất này xem ra đó cũng không phải là cái giá quá cao. Tôi đồ rằng có vẻ như mọi việc sẽ lại như vậy một lần nữa: ông sẽ lại cầu viện được cứu giúp thay vì đưa lại. Ông có đưa người đến không? Ông có đưa ngựa, hay kiếm, hay giáo đến không? Đó mới là những thứ tôi coi là cứu giúp; đó mới là những thứ chúng tôi đang cần. Thế nhưng những kẻ theo đuôi ông là ai vậy? Ba kẻ lang thang rách rưới vận đồ xám, và chính ông mới là kẻ giống ăn mày nhất trong cả bốn!”

“Lòng hiếu khách trong cung điện của ngài dường như gần đây đã kém đi rồi, Théoden con trai Thengel,” Gandalf đáp. “Chẳng lẽ người đưa tin trước cổng đã không thông báo tên những người bạn đường của tôi sao? Hiếm có vị chúa Rohan nào từng được tiếp đón những vị khách như vậy. Vũ khí họ để lại ngoài cửa kia có giá trị ngang rất nhiều người trần, kể cả người hùng mạnh nhất. Màu xám là màu y phục họ, bởi người Tiên đã mặc lên họ, và nhờ vậy họ đã vượt qua bóng tối của những hiểm họa khôn lường để đến được cung điện ngài.”

“Vậy ra đấy là sự thật, điều Éomer đã báo cáo, rằng các ông cùng bè đảng với mụ phù thủy khu Rừng Vàng?” Lưỡi Giun nói. “Chẳng có gì phải ngạc nhiên: những tấm lưới gian dối vẫn luôn được dệt ở Dwimordene.”

Gimli tiến lên phía trước một bước, nhưng đột nhiên cảm thấy bàn tay Gandalf nắm chặt vai gã, và gã dừng lại, đứng im như tảng đá.

Đất Dwimordene, Lórien

Xưa nay vốn hiếm dấu chân Con Người,

Thiều quang chói lọi muôn đời

Mắt phàm trần cũng hiếm người quan chiêm.

Galadriel! Galadriel!

Trắng thay là đốm sao trên tay người;

Trong thay là nước giếng thơi;

Xinh thay vô nhiễm tinh khôi lá cành

Đất Dwimordene, Lórien,

Đẹp thay mộng tưởng Phàm Nhân sao tày.

Gandalf nhẹ nhàng hát, và rồi ông đột nhiên thay đổi. Ném chiếc áo choàng rách sang một bên, ông vươn thẳng người không còn chống gậy nữa; rồi ông nói bằng một giọng rõ ràng lạnh băng.

“Biết thì thưa thốt là châm ngôn của những người thông thái, Gríma con trai Gálmód. Ngươi đã trở thành một con giun đần độn. Vậy nên hãy câm miệng, và giữ yên cái lưỡi chẻ đằng sau hàm răng ngươi. Ta không vượt qua lửa và cái chết để đến cò kè những lời quanh co với một tên đầy tớ tới tận khi sấm sét giáng xuống.”

Ông giơ cây trượng. Một tiếng sấm rền lên. Ánh mặt trời tắt ngấm khỏi những ô cửa sổ phía Đông; toàn bộ căn điện chợt tối sầm như buổi đêm. Ngọn lửa tàn lụi thành những tro than ủ rũ. Chỉ còn nhìn thấy mình Gandalf đang đứng, ngời sáng và cao lớn trước cái bếp tối đen.

Trong bóng tối ảm đạm họ nghe thấy tiếng rít của Lưỡi Giun: “Chẳng phải thần đã khuyên người sao, thưa chúa công, là phải cấm cây gậy của hắn? Đồ ngu Háma đã phản bội chúng ta!” Một ánh chớp lóe lên như thể sét bổ đôi mái nhà. Rồi tất cả lại im lặng. Lưỡi Giun nằm úp mặt sõng soài.

“Giờ thì hỡi Théoden con trai Thengel ngài sẽ lắng nghe tôi chứ?” Gandalf nói. “Ngài có yêu cầu giúp đỡ không?” Ông giơ cây trượng chỉ vào một ô cửa sổ trên cao. Nơi đó bóng tối dường như quang đi, và xuyên qua khoảng mở, cao và xa, có thể thấy một mảng trời tỏa sáng. “Không phải tất cả đều tăm tối. Hãy can đảm lên, hỡi Chúa đất Mark; bởi ngài sẽ không tìm được sự giúp đỡ nào tốt hơn đâu. Tôi chẳng thể chỉ bày kẻ nào đang tuyệt vọng. Song tôi có thể chỉ bày ngài, có thể nói cho ngài nghe nhiều điều. Ngài sẽ nghe tôi chứ? Những lời ấy không phải tai nào cũng được nghe đâu. Tôi yêu cầu ngài hãy ra ngoài cửa mà nhìn thế giới bên ngoài. Ngài đã ngồi trong bóng tối quá lâu, đã tin những câu chuvện thối nát và những lời xúi giục đê tiện quá lâu rồi.”

Théoden chậm rãi rời ngai. Ánh sáng mờ ảo lại hửng lên trong điện. Người con gái vội vã đến bên nhà vua, đỡ lấy tay ông, và bằng những bước đi loạng choạng ông già đi xuống bệ rồi nhẹ bước ngang qua điện. Lưỡi Giun vẫn nằm lại dưới sàn. Họ đến bên cửa rồi Gandalf gõ lên đó.

“Mở ra!” ông thét. “Chúa đất Mark tiến bước!”

Những cánh cửa được mở ra và không khí trong trẻo vi vút ùa vào. Một cơn gió đang thổi qua ngọn đồi.

“Hãy cử lính gác xuống chân cầu thang,” Gandalf nói. “Và nàng, thưa tiểu thư, hãy để ngài lại với tôi một lát. Tôi sẽ lo cho ngài.”

“Đi đi, Éowyn con gái em ta!” Vị vua già nói. “Quãng thời gian sợ hãi đã qua rồi.”

Người con gái quay đi và chậm rãi trở vào ngôi nhà. Lúc bước qua ngưỡng cửa nàng quay người nhìn lại. Ánh mắt nàng nghiêm trang và tư lự, khi nàng nhìn nhà vua với vẻ trắc ẩn điềm đạm trong mắt. Khuôn mặt nàng rất đẹp, mái tóc dài buông xuống như dòng sông vàng. Nàng thật mảnh mai và cao ráo trong chiếc áo choàng trắng thắt đai bạc; nhưng nàng có vẻ mạnh mẽ và cứng cỏi như sắt thép, đúng như một người con gái những vị vua chúa. Và đó là lần đầu tiên dưới ánh sáng ban ngày Aragorn chiêm ngưỡng Éowyn, Công Chúa Rohan, và thấy nàng rất đẹp, đẹp và lạnh lùng, như một buổi sáng chớm xuân vẫn chưa hẳn trở thành phụ nữ. Và giờ đây nàng bất chợt nhận thấy chàng: người kế vị vương quyền cao lớn, thông thái vì bao mùa đông đã qua, choàng áo xám, nhưng sức mạnh ẩn giấu bên trong nàng vẫn cảm nhận được. Nàng đứng ngây như đá trong phút chốc, rồi thoắt đã quay người bỏ đi.

“Giờ thì thưa đức vua,” Gandalf nói, “hãy nhìn khắp vùng đất của ngài! Hãy lại hít thở bầu không khí tự do!”

Từ cổng vòm trên đỉnh sân hiên cao họ nhìn thấy phía bên kia dòng nước những cánh đồng xanh biếc đất Rohan trải ngút tận phía xa mờ xám. Những tấm màn mưa cuốn theo gió rơi xiên xuống. Bầu trời trên đầu về phía Tây vẫn tối sầm vì sấm dông, và ánh chớp đằng xa lóe lên giữa những đỉnh đồi bị che phủ. Nhưng gió đã đổi chiều từ phía Bắc, còn cơn bão thổi tới từ miền Đông cũng đã bắt đầu lùi xa, cuốn về phía Nam ra biển. Đột nhiên xuyên qua vết rách trên tầng mây phía sau họ một cột nắng đâm xuống. Những giọt mưa rơi lóe lên như ánh bạc, và ở tít phía xa dòng sông tỏa sáng như mặt gương lấp lánh.

“Ở đây không tối lắm,” Théoden nói.

“Không,” Gandalf nói. “Cũng như tuổi tác không đè nặng lên vai ngài như có kẻ muốn ngài nghĩ vậy. Hãy vứt nạng đi!”

Từ tay nhà vua cây gậy đen đúa rơi xuống nền đá kêu lách cách. Ông vươn thẳng người lên, chậm rãi, như một người xương cốt cứng đờ vì phải gập người quá lâu làm một công việc mệt nhọc đờ đẫn. Giờ ông đứng thẳng và cao lớn, và cặp mắt ông xanh biếc nhìn lên bầu trời rộng mở.

“Gần đây những giấc mơ của tôi thật đen tối,” ông nói, “nhưng giờ tôi có cảm giác như người vừa thức tỉnh. Tôi ước như ông đã đến sớm hơn, Gandalf. Bởi tôi sợ rằng ông đến lần này quá muộn, chỉ để chứng kiến những ngày cuối cùng của nhà tôi. Giờ cung điện cao mà Brego con trai Eorl dựng lên chẳng còn trụ được lâu nữa. Lửa sẽ ngốn lấy chiếc ngai tôn quý. Phải làm gì đây?”

“Nhiều đấy,” Gandalf nói. “Nhưng trước tiên hay triệu Éomer tới. Tôi đoán có đúng không, rằng ngài đã cho bắt anh ấy, theo lời cố vấn của Gríma, kẻ mà tất cả trừ ngài đều đặt cho cái tên Lưỡi Giun?”

“Đúng vậy,” Théoden nói. “‘Nó đã chống lại mệnh lệnh của tôi, và dọa giết Gríma ngay trong điện.”

“Một người có thể yêu quý ngài mà vẫn không yêu quý Lưỡi Giun hay lời cố vấn của hắn,” Gandalf nói.

“Có lẽ vậy. Tôi sẽ làm như ông yêu cầu. Hãy gọi Háma cho ta. Vì anh ta đã tỏ ra không đáng tin trong vai giám môn, vậy hãy để anh ta làm người chạy việc. Hãy để kẻ có tội dẫn kẻ có tội tới xét xử,” Théoden nói, giọng ông đanh thép, song ông nhìn Gandalf mỉm cười và khi ông làm vậy bao nếp nhăn lo âu bỗng chốc mờ đi không hằn trở lại nữa.

Sau khi Háma đuợc triệu đến và phái đi, Gandalf dẫn Théoden đến một bên bệ đá, và ngồi trước mặt nhà vua trên bậc thang cao nhất. Aragorn và các bạn đồng hành đứng bên cạnh.

“Không có thời gian để kể tất cả những gì ngài nên nghe,” Gandalf nói. “Song nếu hi vọng của tôi không bị lừa gạt, chẳng mấy nữa sẽ đến lúc tôi có thể kể đầy đủ hơn. Hãy chú ý! Ngài đang đứng trước một hiểm họa thậm chí còn lớn hơn cả những gì Lưỡi Giun có thể len lỏi đưa vào những giấc mơ của ngài. Nhưng hãy xem! Ngài không còn nằm mơ nữa. Ngài đang sống. Gondor và Rohan không đứng một mình. Kẻ thù còn mạnh hơn cả ước đoán của chúng ta, song chúng ta có một hi vọng mà hắn vẫn chưa đoán được.”

Lúc này Gandalf bắt đầu nói thật nhanh. Giọng ông trầm và kín đáo, và chẳng một ai ngoại trừ nhà vua nghe thấy những gì ông nói. Thế nhưng càng nghe đôi mắt Théoden càng rực sáng, rồi cuối cùng ông vươn người khỏi ghế đứng dậy vươn thẳng người, Gandalf đứng bên ông, và cùng nhau họ dõi mắt từ đỉnh đồi nhìn về phương Đông.

“Quả vậy,” Gandalf nói, giờ bằng một giọng sang sảng thiết tha và trong trẻo, “hi vọng của chúng ta nằm về ngả đó, cũng là nơi nỗi sợ hãi lớn nhất của chúng ta ngự trị. Định mệnh vẫn còn treo lơ lửng trên dây. Song vẫn còn hi vọng, chỉ cần chúng ta đứng vững không bị khuất phục thêm ít lâu nữa.”

Những người khác giờ cũng hướng mắt về phía Đông. Qua những lí dài chia cắt đôi phương, họ nhìn đến tít xa nơi tận cùng tầm mắt, nhưng hi vọng lẫn sợ hãi đưa tâm trí họ vượt xa hơn nữa, qua dãy núi đen thẳm đến Vùng Đất Bóng Tối. Người Mang Nhẫn giờ nơi đâu? Sợi dây vẫn đang treo định mệnh mới mong manh làm sao! Đối với Legolas, khi chàng căng cặp mắt giỏi nhìn xa, dường như chàng nhận thấy một tia sáng trắng: ánh mặt trời có lẽ vừa lấp lánh trên đỉnh tòa Tháp Canh xa tít tắp. Và xa hơn nữa, nơi xa xôi bất tận song lại là hiểm họa cận kề, có một lưỡi lửa bé xíu.

Théoden lại chậm rãi ngồi xuống, như thể nỗi mệt mỏi vẫn đang cố chiếm lấy ông bất kể ý chí của Gandalf. Ông quay lại nhìn tòa nhà to lớn của mình. “Than ôi!” ông nói, “những ngày xấu xa nay lại đến với tôi, lại đến trong tuổi già của tôi thay vì sự bình yên mà tôi xứng đáng có được. Thương thay Boromir dũng cảm! Lá xanh rụng xuống còn lá vàng vẫn ở trên cây mà khô héo.” Đôi bàn tay nhăn nheo của ông nắm chặt đầu gối.

“Những ngón tay ngài sẽ nhớ lại sức mạnh của chúng khi xưa, nếu được nắm vào chuôi kiếm.” Gandalf nói.

Théoden dứng dậy đưa tay sang hông; nhưng chẳng có thanh kiếm nào gài vào thắt lưng. “Gríma để nó ở đâu rồi?” ông thì thầm rất khẽ.

“Hãy cầm thanh này, thưa chúa thượng thân yêu!” một giọng nói trong trẻo cất lên. “Nó luôn phục vụ người.” Hai người đàn ông vừa lặng lẽ đi lên cầu thang và chỉ còn cách đầu thang vài bậc. Éomer đứng đó. Không có mũ trụ trên đầu anh, không có áo giáp trên ngực anh, nhưng anh lại cầm trong tay một thanh kiếm trần; và vừa quỳ xuống anh vừa dâng chuôi kiếm cho chủ nhân mình.

“Tai sao lại thế này?” Théoden nghiêm mặt nói. Ông quay về phía Éomer, khiến cả hai người đều kinh ngạc nhìn ông, giờ đang đứng kiêu hãnh và rắn rỏi. Lão già họ từng thấy gù người trên ngai hoặc tì vào gậy chống đâu rồi?

“Đó là lỗi của thần, thưa chúa công,” Háma run sợ nói. “Thần hiểu rằng Éomer sắp được thả tự do. Nỗi hân hoan dâng trào trong tim nên có lẽ thần đã sai lầm. Song, vì ngài đã được tự do, và ngài là một Thống Chế đất Mark, vậy nên thần đã đưa kiếm theo mệnh mệnh của ngài.”

“Để đặt dưới chân người, thưa chúa thượng,” Éomer nói.

Trong phút chốc im lặng Théoden đứng nhìn xuống Éomer trong khi anh vẫn quỳ trước mặt. Cả hai đều không cử động.

“Ngài không định cầm lấy thanh kiếm ư?” Gandalf nói.

Chậm rãi Théoden đưa tay ra. Ngay khi những ngón tay ông chạm vào chuôi kiếm, dường như tất cả những người xung quanh đều nhận thấy sự rắn rỏi và sức mạnh đã trở về với cánh tay gầy guộc của ông. Đột nhiên ông giơ thanh kiếm lên múa một đường xé gió loang loáng trên không. Rồi ông thét lớn. Giọng ông ngân vang khi ca bài hội quân bằng tiếng Rohan.

Vùng lên đi, vùng lên, những Kị sĩ của Théoden!

Những sự hung tàn đang trở dậy, đằng Đông đang tối sầm.

Ngựa hãy thắng cương, tù và hãy ngân vang!

Tiến lên Eorlingas!

Toán cận vệ, ngỡ mình được hiệu triệu, lao lên cầu thang. Họ sửng sốt nhìn vị chúa của mình, rồi nhất tề như một họ rút kiếm đặt xuống chân ông. “Hãy ra lệnh cho chúng thần!” họ nói.

“Westu Théoden hál!” Éomer thét lớn. “Quả là một niềm hân hoan đối với chúng thần được thấy người trở lại là chính mình. Sẽ không bao giờ có ai còn nói, Gandalf, rằng ông chỉ mang đến buồn đau!”

“Hãy lấy lại kiếm của ngươi. Éomer con trai em gái ta!” nhà vua nói. “Đi đi, Háma, và hãy tìm thanh kiếm của ta! Gríma đang cất giữ nó. Mang cả hắn đến đây nữa. Giờ, Gandalf, ông nói ông có lời khuyên cho tôi, nếu tôi muốn nghe. Lời khuyên của ông là gì vậy?”

“Ngài đã tự tiếp nhận lời khuyên ấy rồi đấy,” Gandalf trả lời. “Là hãy đặt lòng tin vào Éomer, thay vì vào một kẻ tâm địa quanh co. Hãy quẳng sang một bên hối tiếc và sợ hãi. Và làm những việc phải làm ngay. Bất cứ ai cưỡi ngựa được cần cử sang phía Tây ngay lập tức, như Éomer đã khuyên ngài: trước tiên chúng ta phải đập tan sự đe dọa từ phía Saruman, trong lúc vẫn còn thời gian. Nếu thất bại, chúng ta sẽ sụp đổ. Nếu thành công - chúng ta sẽ phải đương đầu với nhiệm vụ tiếp theo. Trong lúc đó những người còn lại, phụ nữ, trẻ em và người già, cần phải di tán đến nơi trú ẩn của ngài trong dãy núi. Chẳng lẽ họ lại chưa chuẩn bị cho một ngày ác hại như thế này? Hãy khiến họ mang theo đồ dự trữ, nhưng đừng trì hoãn, và đừng làm nặng gánh bản thân bằng của cải châu báu, dù nhiều hay ít. Chính mạng sống của họ mới là thứ đang bị de dọa.”

“Lời khuyên này có vẻ hữu ích cho tôi,” Théoden nói. “Người của ta hãy chuẩn bị sẵn sàng! Nhưng còn những vị khách các ông - ông đã nói đúng, Gandalf, rằng lòng hiếu khách trong cung điện tôi đã kém đi. Các ông đã phi ngựa suốt đêm, con buổi sáng thì đang trôi qua. Các ông chưa được ngủ và cũng chưa được ăn. Một căn nhà cho khách sẽ được chuẩn bị: các ông sẽ ngủ ở đó sau khi đã dùng bữa.”

“Không, thưa bệ hạ,” Aragorn nói. “Những người mệt mỏi vẫn chưa thể nghỉ ngơi. Người Rohan phải lên đường ngay hôm nay, và chúng tôi sẽ đi cùng họ, cả rìu, kiếm, và cung tên. Chúng tôi không mang vũ khí đến chỉ để dựng lên tường nhà ngài, thưa Chúa đất Mark. Và tôi đã hứa với Éomer rằng kiếm của tôi và anh ấy sẽ được tuốt ra bên nhau.”

“Vậy là có hi vọng chiến thắng rồi!” Éomer nói.

“Hi vọng, đúng vậy,” Gandalf nói. “Thế nhưng Isengard rất mạnh. Và những mối họa khác đang tiến đến mỗi lúc một gần. Xin đừng trì hoãn, Théoden, sau khi chúng tôi đã đi khỏi. Hãy nhanh chóng dẫn người của ngài đến Cứ Điểm Dunharg trong vùng đồi!”

“Không đâu, Gandalf!” Nhà vua nói. “Ông còn không hiểu được chính kĩ năng chữa thương của mình. Không cần sắp xếp như vậy. Đích thân tôi sẽ tham chiến, sẽ ngã xuống trên đầu trận chiến, nếu buộc phải như vậy. Có vậy tôi mới có thể ngủ ngon được.”

“Vậy thì ngay cả cuộc thất bại của Rohan cũng sẽ vinh quang trong những bài ca,” Aragorn nói. Đội lính vũ trang đứng cạnh đó chạm vũ khí vào nhau, thét lớn: “Chúa đất Mark sẽ xuất trận! Tiến lên Eorlingas!”

“Nhưng không thể để người của ngài vừa không được vũ trang vừa không được bảo vệ,” Gandalf nói. “Ai sẽ dẫn dắt họ và cai quản họ thay ngài?”

“Tôi sẽ tính chuyện đó trước khi lên đường,” Théoden trả lời. “Cố vấn của tôi đến rồi đây.”

Ngay lúc đó Háma từ trong cung điện đã lại đi ra. Đằng sau anh, khúm núm giữa hai người khác nữa, là Gríma Lưỡi Giun. Mặt hắn trắng bệch, mắt hắn chớp chớp trong ánh mặt trời. Háma quỳ xuống dâng lên Théoden một thanh kiếm dài trong bao vàng đính ngọc xanh.

“Đây, thưa chúa công, là Herugrim, thanh kiếm cổ của người,” anh ta nói. “Nó được tìm thấy trong rương hắn. Hắn bất đắc dĩ lắm mới nộp lại chìa khóa. Ở đó còn có cả những thứ nhiều người đã đánh mất.”

“Ngươi nói láo,” Lưỡi Giun nói. “Và thanh kiếm này là do đích thân chủ nhân ngươi đưa cho ta cất giữ.”

“Và giờ chủ nhân yêu cầu lấy lại nó từ ngươi,” Théoden nói. “Điều đó khiến người không hài lòng ư?”

“Hoàn toàn không, thưa chúa công,” Lưỡi Giun nói. “Thần lo cho người và những gì thuộc về người chu đáo nhất có thể. Thế nhưng đừng tự làm nhọc thân người, hay chất quá nặng lên sức lực của người. Hãy để người khác đối phó với những tên khách khó chịu này. Thức ăn của người sắp được bày lên bàn rồi. Người sẽ đến ăn chứ?”

“Ta sẽ đến,” Théoden nói. “Và hãy bày thức ăn cho cả những vị khách ngồi bên ta nữa. Đạo quân sẽ lên đường ngay hôm nay. Hãy cử những người đưa tin đi trước! Để họ hiệu triệu tất cả những ai sinh sống gần đây! Mọi đàn ông và con trai khỏe mạnh biết cầm vũ khí, tất cả những ai có ngựa, hãy yêu cầu họ sẵn sàng trên yên ngựa trước cổng vào giờ thứ hai sau chính ngọ!”

“Chúa thượng kính yêu!” Lưỡi Giun hét lên. “Đúng như điều thần sợ hãi. Tay phù thủy này đã bỏ bùa người. Sẽ chẳng còn ai ở lại để bảo vệ Cung Điện Vàng của cha ông người, và toàn bộ của cải của người sao? Sẽ chẳng có ai bảo vệ Chúa đất Mark sao?”

“Nếu đây là bùa mê,” Théoden nói, “thì ta thấy nó còn lành mạnh hơn cả những lời thì thầm của ngươi. Chạy chữa kiểu lang băm nhà ngươi chẳng mấy chốc sẽ khiến ta bò tứ chi như con vật. Không, sẽ không một ai được ở lại hết, kể cả Gríma. Gríma cũng sẽ lên đường. Đi đi! Ngươi vẫn còn thời gian để đánh gỉ kiếm của ngươi đấy.”

“Hãy khoan dung, thưa chúa công!” Lưỡi Giun khóc lóc, lăn lộn dưới thềm. “Hãy thương xót kẻ đã kiệt sức vì phục vụ người. Xin đừng bắt thần xa cách người! Ít ra vẫn còn có thần đứng bên người khi tất cả những người khác đã bỏ di. Xin đừng bắt Gríma trung thành của người phải ra đi!”

“Ngươi đã khiến ta động lòng thương xót,” Théoden nói. “Và ta không bắt ngươi xa cách ta đâu. Đích thân ta sẽ tham chiến cùng quân lính. Ta lệnh cho ngươi phải đi cùng ta và chứng minh lòng trung thành của ngươi.”

Lưỡi Giun nhìn từng khuôn mặt. Ánh mắt hắn là ánh mắt con thú bị săn đang kiếm tìm quãng hở giữa vòng vây kẻ thù. Hắn liếm môi bằng cái lưỡi dài tái nhợt. “Lòng quyết tâm như vậy là rất xứng đáng ở vị chúa thuộc Gia Tộc Eorl, dù người đã già,” hắn nói. “Thế nhưng những ai thực sự yêu quý người hẳn sẽ chẳng nỡ ép uổng khi người tuổi cao sức yếu. Song thần thấy là thần đã đến quá muộn. Những kẻ khác, những kẻ chắc sẽ ít đau đớn hơn trước cái chết của chúa công thần, thuyết phục được người. Nếu thần không thể cản được việc làm của chúng, ít nhất hãy lắng nghe điều này, thưa chúa thượng! Hãy để kẻ nào hiểu được ý nghĩ của người và tôn kính mệnh lệnh của người ở lại Edoras. Hãy bổ nhiệm một người quốc quản trung thành. Hãy để cố vấn Gríma của người trông nom mọi thứ cho đến ngày người trở lại - và thần cầu mong chúng ta sẽ được chứng kiến ngày đó, cho dù chẳng ai thông thái lại thấy có nhiều hi vọng.”