TOÀN BỘ CỘNG ĐỒNG CHUỘT NHẮT, theo hướng dẫn của Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý, đã tụ tập lại phía sau bức tường phòng khiêu vũ của lâu đài. Các thành viên của Hội Đồng Chuột ngồi trên ba viên gạch xếp chồng lên, và trước mặt họ là tất cả chuột nhắt, già lẫn trẻ, ngốc nghếch lẫn thông thái, đang sống trong lâu đài này.

Họ đang đợi Despereaux.

“Dẹp đường,” Furlough nói. “Nó đây rồi. Tôi đã mang được nó về. Dẹp đường nào.”

Furlough len mình xuyên qua đám đông chuột nhắt. Despereaux bám chặt lấy đuôi anh.

“Nó kia kìa,” đám chuột thì thào. “Nó kia rồi.”

“Nó bé quá.”

“Người ta nói nó sinh ra hai mắt đã mở to đấy.”

Một vài con nhích ra xa khỏi Despereaux trong ghê sợ, còn những con khác háo hức chuyện ly kỳ thì cố vươn ra để chạm râu hay đụng chân vào người chú.

“Công chúa đã đặt một ngón tay lên người nó đấy.”

“Người ta nói nó đã ngồi dưới chân nhà vua.”

“Chuyện ấy không thể xảy ra được!” vọng lại cái giọng không lẫn vào đâu được của cô Florence của Despereaux.

“Dẹp đường, dẹp đường nào!” Furlough quát lên. “Tôi đã mang nó về đây. Tôi mang về Despereaux Tilling, kẻ bị Hội Đồng Chuột triệu tập đây.”

Nó dẫn Despereaux ra trước phòng. “Thưa các thành viên đáng kính của Hội Đồng Chuột,” Furlough kêu to. “Tôi đã đem Despereaux Tilling về đây, như các ngài yêu cầu, để nói chuyện với các ngài ạ.” Nó liếc nhìn Despereaux qua vai mình. “Bỏ tao ra,” Furlough nói.

Despereaux thả cái đuôi của Furlough ra. Chú ngẩng nhìn lên các thành viên của Hội Đồng Chuột. Cha của chú bắt gặp ánh mắt không hề sợ hãi ấy thì lắc đầu và quay nhìn nơi khác. Despereaux quay lại đối mặt với cả một biển chuột.

“Tống xuống ngục!” một giọng thét lên. “Tống thẳng nó xuống ngục.”

Đầu óc Despereaux, đang đầy ắp những câu chữ rạng rỡ như “hạnh phúc mãi mãi” rồi “đôi tai đáng yêu” và “tôi tôn kính nàng”, chợt bừng tỉnh.

“Tống thẳng xuống ngục!” một giọng khác kêu to.

“Đủ rồi,” Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý nói. “Phiên tòa này phải được diễn ra trong trật tự. Chúng ta sẽ cư xử một cách văn minh.” Ông ta hắng giọng. Ông nói với Despereaux. “Nào con trai, quay lại đây nhìn ta nào.”

Despereaux quay lại. Chú ngẩng lên nhìn thẳng vào mắt Chuột Đứng Đầu. Đó là đôi mắt tối, sâu và buồn và đáng sợ. Và, nhìn vào đôi mắt ấy, trái tim Despereaux đập bình bịch một lần, hai lần.

“Despereaux Tilling,” Chuột Đứng Đầu nói.

“Vâng, thưa ngài,” Despereaux nói.

“Chúng ta, mười bốn thành viên của Hội Đồng Chuột, đã bàn bạc về cách hành xử của ngươi. Đầu tiên, chúng ta sẽ cho ngươi một cơ hội để bảo vệ bản thân trước lời đồn đại về những hành động thái quá của mình. Ngươi có ngồi dưới chân nhà vua của loài người không?”

“Con có,” Despereaux nói, “nhưng con đang nghe nhạc lúc ấy, thưa ngài. Con ở đó để nghe bài hát nhà vua đang hát.”

“Để nghe cái gì?”

“Bài hát, thưa ngài. Ông ấy đang hát một bài về hoàng hôn rơi phủ trên những bức tường khu vườn thiu ngủ.”

Chuột Đứng Đầu lắc đầu. “Dù ngươi có đang nói về chuyện gì đi nữa, thì cũng đều nằm ngoài trọng tâm vấn đề. Câu hỏi là thế này và chỉ thế này mà thôi: Ngươi có ngồi dưới chân nhà vua của loài người không?”

“Con có, thưa ngài.”

Cả cộng đồng chuột ngoắt đuôi, quắp bàn chân và rung râu. Chúng im lìm chờ đợi.

“Và ngươi có để cho một cô gái, một công chúa của loài người chạm vào hay không?”

“Tên nàng là Hạt Đậu.”

“Không cần biết tên cô ta. Ngươi có để cô ta chạm vào mình hay không?”

“Có, thưa ngài,” Despereaux nói. “Con đã để nàng chạm vào con. Dễ chịu lắm.”

Tiếng hốt hoảng sợ hãi đồng thanh vang lên từ đám chuột đang run sợ.

Despereaux nghe thấy tiếng mẹ. “Mon Dieu, có phải là tận thế đâu cơ chứ. Chỉ là một cái đụng chạm, như thế thì có sao?”

“Chuyện này không thể được!” vọng lại giọng nói của cô Florence từ đám đông.

“Tống nó xuống ngục,” một con chuột đứng ngay hàng đầu lên tiếng.

“Im lặng!” Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý gầm lên. “Im lặng.” Ông ta nhìn xuống Despereaux.

“Ngươi, Despereaux Tilling, có hiểu được những luật lệ thiêng liêng không-bao-giờ-được-vi-phạm về hành xử của một con chuột nhắt hay không?”

“Có, thưa ngài,” Despereaux nói. “Con cho là vậy. Nhưng...”

“Ngươi có phá vỡ chúng không?”

“Có, thưa ngài,” Despereaux nói. Chú bắt đầu nói to hơn. “Nhưng... con vi phạm luật lệ vì những lý do tốt đẹp ạ. Vì âm nhạc. Và vì tình yêu nữa.”

“Tình yêu!” Chuột Đứng Đầu kêu lên.

“Ôi, giời ôi,” Furlough nói, “nào, xem kìa.”

“Con yêu nàng, thưa ngài,” Despereaux nói.

“Chúng ta không ngồi đây để nói chuyện tình yêu. Phiên tòa này không phải về tình yêu. Phiên tòa này là về việc ngươi là một con chuột nhắt,” Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý hét lên từ trên nóc những viên gạch, “mà không chịu hành xử như một con chuột nhắt!!!”

“Phải, thưa ngài,” Despereaux nói. “Con biết điều đó.”

“Không, ta không cho là ngươi biết. Và vì người không phủ nhận những lời buộc tôi, ngươi phải bị trừng phạt. Từ đây, ngươi, theo đúng luật pháp của loài chuột nhắt-lâu đài từ thời thượng cổ, bị tống xuống ngục tối. Ngươi bị tống xuống với lũ chuột cống.”

“Đúng thế!” một con chuột hét lên từ đám đông. “Chính xác là phải như thế.”

Ngục tối! Chuột cống! Trái tim bé nhỏ của Despereaux rơi tuột xuống tận đầu ngọn đuôi của chú. Sẽ chẳng có ánh sáng trong ngục tối. Chẳng có các khung cửa sổ kính màu. Chẳng có thư viện và chẳng có sách. Ở đó cũng sẽ chẳng có công chúa Hạt Đậu.

“Nhưng trước hết,” Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý nói, “chúng ta cho ngươi cơ hội từ bỏ những hành động của mình. Chúng ta sẽ cho phép ngươi được xuống ngục tối với một trái tim trong sạch.”

“Từ bỏ ư?”

“Ăn năn và hối lỗi. Hãy nói rằng ngươi có lỗi vì đã ngồi dưới chân nhà vua của loài người. Hãy nói rằng ngươi có lỗi vì đã để công chúa của loài người chạm vào. Hãy nói rằng ngươi hối tiếc những hành động ấy.”

Despereaux thấy người nóng rực rồi lạnh cóng rồi lại nóng rực. Từ bỏ nàng? Từ bỏ công chúa ư?

“Mon Dieu!” mẹ chú kêu toáng lên. “Con ơi, đừng hành động ngốc nghếch nữa. Từ bỏ đi! Hối lỗi đi!”

“Nói gì đây, hỡi Despereaux Tilling?”

“Con nói... nói... nói... không,” Despereaux thì thầm.

“Cái gì?” Chuột Đứng Đầu nói.

“Không,” Despereaux nói. Và lần này, chú không thì thầm cái từ ấy nữa. “Con không hối tiếc. Con sẽ không từ bỏ hành động của mình. Con yêu nàng. Con yêu công chúa.”

Một làn sóng giận dữ tập thể đang dồn lên. Cả cộng đồng chuột rùng rùng chuyển động về phía Despereaux. Chúng dường như đã biến thành một cơ thể hung hăng duy nhất với hàng trăm cái đuôi hàng ngàn cái râu và một cái mõm khổng lồ đói khát hết mở ra lại đóng vào rồi lại mở ra và đóng vào, cứ nói, nói, nói mãi, “Tống nó xuống ngục tối. Tống nó xuống ngục tối.”

Những lời ấy đấm xuyên qua cơ thể Despereaux cùng mỗi nhịp đập trái tim chú.

“Tốt thôi,” Chuột Đứng Đầu Vô Cùng Cao Quý nói. “Vậy ngươi sẽ phải chết, với một trái tim đen tối. Thầy chỉ,” ông ta gọi, “đem chỉ lại đây.”

Despereaux choáng ngợp trước sự dũng cảm của chính mình.

Chú khâm phục sự thách thức của chính mình.

Và rồi, thưa độc giả, chú ngất xỉu.