Mưa như trút nước. Trời đất và biển hầu như hòa làm một. Gió thổi mạnh, hắt nước mưa vào cửa kính. Nước tụ lại thành từng dòng nhỏ, mờ cả mặt kính. Từ trong ống khói đưa ra những âm thanh thê lương, tuyệt vọng...

Morten vừa ăn trưa xong, ngậm tẩu thuốc đi ra ban công, định nhìn xem trời thế nào, bỗng một người đàn ông mặc măng tô ca-rô màu vàng, bó sát người, đội mũ phớt màu ghi, đứng trước mặt anh. Một cỗ xe ngựa chuyên dùng để cho thuê, cửa đóng kín, đỗ trước cổng. Mui xe ướt sũng, sáng lấp lánh, bùn dính đầy bánh xe. Morten đứng đờ ra, nhìn khuôn mặt đỏ ửng của người đó. Anh ta để bộ râu quai nón, trông giống như bôi bằng kim nhũ nhuộm hạt đào trong ngày lễ Noel.

Người mặc áo măng tô nhìn Morten chả khác nhìn một người đầy tớ, chớp chớp mắt, nhìn mà chẳng thấy gì, rồi hỏi khẽ:

— Ông chỉ huy hoa tiêu có nhà không!

— Có... - Morten trả lời ấp úng - Bố tôi...

Nghe nói vậy, người kia đảo mắt nhìn Morten một cái, mắt xanh như mắt ngỗng, hỏi:

— Anh là Morten Schwarzkopf à?

— Vâng - Morten nói và cố làm ra vẻ mình là người đứng đắn, biết điều.

— Ồ, thật à...! Người mặc áo măng tô buột miệng nói to, rồi tiếp tục - Anh vào nói với ông nhà, tôi muốn gặp được không? Tôi là Grünlich.

Morten dẫn Grünlich đi qua ban công, mở cánh cửa bên phải hành lang, vào phòng giấy, rồi đi vào phòng ngủ báo cho ông bố biết. Khi ông bố đi ra, anh ngồi xuống cạnh cái bàn tròn, chống cùi tay như đang chăm chú đọc báo. Anh đang đọc “tờ lá cải đáng thương hại” mà ngoài tin ông tham nọ kỷ niệm ngày cưới thì không có một tin tức nào khác. Mẹ anh ngồi trong bóng tối cạnh cửa sổ vá tất, nhưng anh vẫn không nhìn mẹ. Lúc này, Tony đang nằm nghỉ trong phòng riêng ở trên gác.

Lão chỉ huy hoa tiêu đi vào phòng giấy, trông dáng điệu có thể thấy lão rất hài lòng về bữa trưa vừa rồi. Cái áo vét tông lão mặc không cài khuy, để lộ cái áo gi-lê trắng, phồng phồng. Khuôn mặt ửng đỏ rất hợp với bộ râu hoa râm, kiểu thủy thủ. Lão lấy đầu lưỡi đưa đi đưa lại trên hàm răng, vẻ thỏa mãn, làm cho cái miệng vốn rất trung hậu của lão trở nên kỳ dị. Lão vội vã gật đầu chào khách, như có ý muốn bảo:

“Chúng ta chỉ có thể chào nhau thế thôi!” rồi nói:

— Chao ôi, vất vả quá, ông có điều gì dạy bảo thế ạ?

Grünlich cũng cúi người, vẻ chần chừ. Khóe miệng anh ta hơi xệ xuống, rồi khẽ ho một tiếng trong cổ họng: “a-hèm”.

Phòng giấy của lão không rộng lắm. Xung quanh bốn bức tường, nửa dưới ghép ván, nửa trên xây. Mưa liên tiếp hắt vào cửa sổ kính, trên cửa sổ treo cái rèm, khói hun vàng. Bên phải cửa ra vào, kê một cái bàn dài, mặt bàn trải giấy. Tường phía trên bàn treo tấm bản đồ biển Baltic, khổ hẹp. Giữa trần nhà treo mô hình một chiếc thuyền căng buồm rất tinh xảo.

Lão chỉ huy hoa tiêu mời khách ngồi xuống chiếc xô-pha vải, sơn đen, nhăn nheo, có những đường nứt, đặt đối diện với cửa ra vào, còn mình thì ngồi thoải mái trên chiếc ghế gỗ có lưng tựa, hai tay để trên bụng. Grünlich chỉ ngồi ngay ngắn ở mép ghế xô-pha, lưng không tựa vào ghế, vẫn mặc cái áo măng tô bó sát, mũ để trên đầu gối.

— Tôi xin nhắc lại - Anh ta nói - Tôi là Grünlich ở Hamburg. Để ông hiểu rõ tôi hơn nữa, tôi có thể nói thêm, tôi là người bạn hàng rất thân của ông tham Buddenbrook.

— Chà, thật là thất lễ quá! Tôi rất lấy làm vinh hạnh, ông Grünlich ạ! Nhưng đi đường xa như vậy, ông phải nghỉ cho lại sức chứ? Ông uống ly rượu ngọt nhé! Tôi bảo nhà bếp sửa soạn ngay.

— Xin cho phép tôi nói để ông rõ - Grünlich nói, giọng lạnh nhạt - Thì giờ của tôi có hạn, xe ngựa đang chờ, với lại tôi chỉ muốn nói với ông một vài lời thôi!

— Xin mời ông cứ nói!

Lão Schwarzkopf nói, giọng kém vui. Không khí trầm lặng một lúc.

— Ông chỉ huy hoa tiêu ạ! - Grünlich bắt đầu nói. Anh ta lắc đầu như tỏ quyết tâm, người hơi ngửa ra phía sau. Nhưng rồi anh ta thôi không nói nữa, như để tăng thêm hiệu quả của cách xưng hô đó. Môi anh ta mím chặt như túi tiền thắt dây lại.

— Ông chỉ huy hoa tiêu, - anh ta lại gọi lão rồi nói một thôi - Tôi đến tìm ông vì chuyện một cô gái - Cách đây mấy tuần, cô ta đến ở nhà ông.

— Có phải cô Buddenbrook không? - Lão Schwarzkopf hỏi.

— Phải! - Grünlich cúi đầu trả lời, thái độ rất lạnh lùng. Mấy nếp nhăn sâu hoắm hiện trên khóe miệng - Tôi... thấy cần phải nói với ông... - giọng anh ta như ngâm nga, đôi mắt hết nhìn cái này sang nhìn cái khác, cuối cùng nhìn về phía cửa sổ - cách đây ít lâu, tôi chính thức cầu hôn với cô ấy, và đã được hai gia đình hoàn toàn đồng ý. Về hình thức, tuy chúng tôi chưa cưới xin gì cả, nhưng chính bản thân cô ấy cũng đã nhận lời rồi.

— Thật vậy ư? - Lão Schwarzkopf vui vẻ nói. - Thế mà tôi chưa được hay biết gì cả! Xin chúc mừng ông, ông Grünlich ạ! Chúc mừng, chúc mừng! Quả thật ông đã chọn được một người con gái rất tốt, rất xinh đẹp.

— Ông quá khen! - Grünlich cố trả lời, giọng lạnh nhạt - Còn việc tôi đến đây lần này - Anh ta vẫn cất cao giọng nói như đang hát - Ông chỉ huy hoa tiêu ạ, gần đây trong chuyện hôn nhân của chúng tôi, bỗng gặp phải trở ngại, mà hình như lại từ... phía nhà ông ra hay sao ấy?

Mấy chữ cuối cùng, anh ta nói mà như hỏi, ý muốn nói: “Chả nhẽ những điều tôi nghe được lại là sự thật hay sao?”.

Lão Schwarzkopf chỉ dựng ngược hai hàng lông mày bạc trắng, đưa hai tay, hai cánh tay rám nắng mọc đầy lông tơ màu vàng của người thủy thủ, túm chặt lấy tay vịn của chiếc ghế, như để trả lời.

— Vâng! Sự thật là như vậy. Tôi nghe nói thế. - Grünlich nói dứt khoát, giọng bất đắc dĩ lắm - Tôi nghe nói con trai ông, anh sinh viên trường thuốc... nhưng... tất nhiên không phải là cố tình như vậy... đã xâm phạm đến quyền lợi của tôi. Tôi nghe nói nhân lúc cô ấy ở đây, anh ta đã dụ dỗ cô ấy, và cô ấy đã thề thốt này nọ...

— Cái gì? - Lão chỉ huy hoa tiêu gào to, chống tay vịn, nhảy dậy... - Thật là.. hừ, làm gì có chuyện ấy! - Lão bước hai bước đã đến trước cửa, vặn nắm đấm, gào to về phía hành lang. Giọng lão át cả tiếng sóng vỗ ngoài biển - Meta đâu? Morten đâu ra cả đây! Ra cả đây!

— Nếu tôi chỉ nghĩ đến quyền lợi đã có của tôi - trên mặt Grünlich thoáng hé nụ cười - mà làm đảo lộn ý định của người làm bố như ông, thì quả là có lỗi đấy, ông chỉ huy hoa tiêu ạ!..

Lão Diederich Schwarzkopf quay đầu lại, đảo đôi mắt xanh biếc có nhiều nếp nhăn nhỏ, nhìn chằm chằm vào mặt anh ta hình như không làm sao hiểu được những câu anh ta nói.

— Thưa ông, - một lát sau, lão mới nói ra lời, giọng như người uống rượu mạnh bị sặc... - Tôi là một người bình thường, tôi không hiểu được cái trò lăng nhăng quỷ quái đó... Nhưng nếu ông định nói là... thì tôi cũng xin nói ông rõ, ông đã đi vào ngõ hẻm rồi đấy! Ông nghĩ sai về cái đạo làm cha của tôi rồi! Tôi biết con tôi là người thế nào, tôi cũng biết cô Buddenbrook là người thế nào. Tôi rất biết tự trọng và cũng rất tự hào không bao giờ lo tính cho con như vậy đâu!... Bây giờ đến lượt con, con nói đi! Có chuyện gì vậy? Những điều bố nghe nói có đúng không hả?...

Bà Schwarzkopf và con trai đứng ở trước cửa. Bà còn đang ngơ ngác chưa biết đầu đuôi ra sao, cứ sửa lại cái tạp dề của mình cho ngay ngắn. Nét mặt Morten là nét mặt người phạm tội mà không hối cải... Lúc họ đi vào, Grünlich không đứng dậy, anh ta cứ ngồi thẳng người trên xô-pha không nhúc nhích, khuy áo măng tô vẫn cài chặt.

— Thế nào? Mày đã làm cái việc ngu xuẩn đó à? - Lão chỉ huy hoa tiêu đay nghiến Morten.

Morten để ngón tay cái vào giữ hai khuy áo, mắt rầu rĩ, má búng lên, trông có vẻ giận dữ và không thèm chấp.

— Thưa bố, vâng - Anh nói - Cô Buddenbrook và con...

— Được! Vậy thì tao nói với mày, mày là thằng không biết điều, là đồ ngu, đồ tồi! Ngày mai mày cút đi Göttingen cho tao, nghe rõ chưa? Sáng sớm mai đi ngay! Thật là chuyện vớ vẩn, trẻ con, không đáng đếm xỉa! Từ nay đừng để tai tao phải nghe những chuyện như thế này nữa!

— Ông Diederich! Trời ơi! - Bà Schwarzkopf chống tay nói - không thể thô bạo như vậy được! Cách ông giải quyết thật là đơn giản quá! Biết đâu... - Bà thôi không nói nữa, ánh mắt bà lóe lên những tia sáng đẹp đẽ, đầy hy vọng.

— Ông muốn nói chuyện với cô ấy không? - Lão chỉ huy hoa tiêu nói với Grünlich, giọng cộc lốc...

— Cô ấy đang ngủ trên phòng! - Bà Schwarzkopf nói giọng buồn buồn nhưng đầy tình cảm.

— Rất tiếc - Grünlich đứng dậy nói. Anh ta đã thở dài nhẹ nhõm - Tôi xin nói một lần nữa, thì giờ của tôi có hạn, xe ngựa đang chờ ngoài cửa. Tôi rất lấy làm mỹ mãn và xin cho phép tôi tỏ lòng khâm phục cử chỉ khảng khái, cương nghị của ông - Vừa nói, anh ta vừa giơ mũ ra, cúi chào lão Schwarzkopf - Đến quấy quả ông, giờ tôi xin cáo từ. Tạm biệt.

Lão Diederich Schwarzkopf không giơ tay ra cho anh ta bắt, chỉ hơi cúi thân hình vạm vỡ xuống, như muốn nói: “Chúng ta chỉ có thể chào nhau như vậy!”.

Grünlich đi qua giữa Morten và bà Schwarzkopf, bước ngay ngắn ra cổng.