Thomas lại đi xe ngựa của cụ Kröger đến. Ngày chia tay đã tới.

Anh đến lúc mười giờ sáng, cùng ăn điểm tâm với những người trong gia đình chủ nhà. Họ vẫn ngồi quanh chiếc bàn như hôm mới tới, chỉ khác mà mùa hè đã qua, trời trở rét, gió thổi mạnh, không thể ngồi ngoài ban công được, mà Morten lúc này cũng không có mặt. Anh đã trở lại Göttingen rồi. Thậm chí, Tony cũng không nói được với anh vài lời thân thiết lúc chia tay. Lão chỉ huy hoa tiêu đứng cạnh anh nói: “Được rồi! Đến đây coi như là chấm dứt. Đi đi!”.

Mười một giờ, hai anh em bước lên xe ngựa, phía sau xe buộc chiếc vali lớn của Tony. Mặt cô tái nhợt. Tuy đã mặc áo vét mùa thu, mềm mại, nhưng vì rét và đi đường mệt mỏi, cô cứ run cầm cập. Lại còn có một thứ tình cảm chua xót thỉnh thoảng trào lên, khiến ngực cô đau nhói, thật là ngột ngạt. Cô hôn bé Meta, bắt tay bà chủ nhà, và gật đầu khi nghe lão Schwarzkopf dặn dò. Lão nói:

— Cô nhớ chúng tôi luôn nhé! Chúng tôi tiếp đãi không được chu đáo. Cô không trách chúng tôi đấy chứ?

— Thôi, chúc cô đi đường bình yên. Cho chúng tôi gửi lời hỏi thăm ông tham, bà tham...

Cửa xe đóng sầm lại, con ngựa nâu giật mạnh dây cương. Cả ba người trong gia đình lão Schwarzkopf đều vẫy vẫy mùi soa...

Tony chúi đầu vào một góc mui xe, nhìn ra ngoài qua cửa sổ. Mây trắng phủ kín bầu trời. Gió thổi mạnh làm cho những ngọn sóng nhỏ trên sông Trave cuộn lên. Thỉnh thoảng có mấy giọt nước mưa đập vào cửa kính. Cuối “Phố bờ biển”, người ta ngồi ngoài cửa vá lưới. Trẻ con đi chân đất chạy ngược về phía xe, nhìn con ngựa, vẻ tò mò.

Không bao giờ chúng được đi khỏi nơi này.

Khi xe ngựa đi qua mấy căn nhà cuối cùng, Tony nhoài người ra nhìn cây hải đăng một lần nữa, rồi tựa người ra đằng sau, nhắm mắt lại. Hai con mắt cô lúc này vừa mệt mỏi vừa nhức nhối. Vì quá xúc động, đêm qua cô không chợp mắt được, sáng nay lại phải dậy thật sớm để xếp dọn vali. Đến ăn sáng cô cũng không buồn ăn nữa. Môi và lưỡi khô khốc, mồm nhạt nhẽo. Cô thấy mình không cầm cự nổi nữa, để mặc cho những giọt nước mắt nóng bỏng cứ trào ra ngoài liên tiếp, có đến một phút đồng hồ.

Vừa nhắm mắt lại, cô có cảm tưởng như mình đang đứng trên ban công ở Travemünde, và hình như Morten đang đứng trước mặt nói chuyện với cô. Anh vẫn theo thói quen cúi người về phía trước, thỉnh thoảng nhìn người nào đó, ánh mắt dịu dàng như muốn dò hỏi. Anh cười, để lộ hàm răng rất đẹp, nhưng chính bản thân anh lại không hay biết gì cả. Càng hồi tưởng lại, dần dần cô càng cảm thấy êm ả, dễ chịu. Cô nhớ lại những điều nghe anh nói trong bao lần chuyện trò với anh. Cô thề với mình sẽ coi tất cả những cái đó là những gì thiêng liêng, không ai có thể xâm phạm đến và sẽ giữ mãi trong ký ức. Ý nghĩ ấy khiến cô vui sướng hả lòng. Nào là quốc vương nước Phổ đã làm một việc rất không công bằng, nào là tờ báo của thành phố này là một tờ lá cải không ai thèm đọc, nào là bốn năm về trước, Hiến pháp của Liên bang đã sửa đổi quy chế trường đại học. Sau này, những chuyện đó đối với cô mãi mãi sẽ là những vật báu, vô cùng bí mật, lúc nào vui vui, cô có thể ôn lại. Bất cứ đang đi giữa đường phố, ngồi với ai trong nhà, hay đang ăn, cô đều có thể nghĩ đến. Nào ai biết? Chưa chừng cô sẽ đi theo con đường người ta đã vạch sẵn cho cô, cô sẽ lấy Grünlich và cái đó có can hệ gì đâu nào? Những lúc anh nói chuyện với cô, bỗng cô nghĩ ra rằng: “Em có biết những cái anh không biết... Về nguyên tắc thì bọn quý tộc là những người không đáng đếm xỉa!”.

Cô cười một mình, vẻ hài lòng lắm! Nhưng, bỗng trong tiếng bánh xe lóc cóc, cô nghe thấy tiếng nói hệt tiếng nói của Morten, rõ ràng đến nỗi làm người ta nghe không thể tin được. Cô phân biệt từng âm thanh dịu dàng hơi kéo dài của anh. Cô chăm chú lắng nghe anh nói những câu như: “Hôm nay chúng ta lại ngồi trên tảng đá, cô Tony ạ...”. Nhớ lại điều nhỏ nhặt đó, lòng cô dạt dào, xao động. Tim cô thắt lại vì buồn rầu, đau khổ. Cô cứ mặc cho nước mắt chảy ròng ròng, không kìm lại... cô co rúm người trong góc, lấy mùi soa che mặt, khóc òa lên.

Thomas ngậm thuốc lá, không biết nên làm thế nào, đành cứ nhìn ra đường một lúc lâu.

— Tony này! - Anh sờ lên áo vét của cô, nói - Anh thương hại em, và rất lấy làm buồn. Anh hiểu em lắm. Nhưng biết làm thế nào? Những việc như vậy phải chịu đựng thôi! Em hãy nghe lời anh... Anh rất hiểu em...

— Chao ôi! Anh không sao hiểu được em đâu, anh Tom ạ! - Tony nức nở.

— Em đừng nói vậy. Như anh đây này, việc của anh bây giờ đã quyết định rồi. Đầu sang năm, anh sẽ phải đi Amsterdam. Ba đã thu xếp công ăn việc làm cho anh ở... công ty van der Kellen & Comp. Lúc ấy, anh sẽ phải xa nhà một thời gian khá lâu...

— Anh Tom ạ! Đấy chỉ là xa ba mẹ và các em mà thôi! Kể gì!

— Ừ...

Anh kéo dài giọng, thở dài một cái, như muốn nói điều gì, nhưng lại làm thinh. Anh vừa chuyển điếu thuốc lá từ khóe miệng này sang khóe miệng kia, vừa xếch lông mày lên rồi quay đầu lại. Một lát sau mới nói:

— Chỉ mấy ngày sau thôi, tự nhiên sẽ quên hết...

— Em không muốn quên! - Tony nói giọng đầy tuyệt vọng - Chả nhẽ quên lại là niềm an ủi hay sao?