Ngày 29 tháng chạp, cùng với tiểu đoàn, tôi phải khẩn cấp tới Trung Lào, tới căn cứ không - lục quân Séno, ở phía đông Savannakhẹt vài kilômét... Vùng đồng bằng, vùng thượng du Bắc Kỳ, Lào... Các vùng đất tảo thanh rộng lớn nhưng ở trong tầm cỡ của tiểu đoàn dù số 6, tự tin đến hết mức. Lại một lần nữa, trèo lên những chiếc Dakota chung thuỷ của chúng tôi.

Tướng Franqui, trong tình thế này, nhận quyền chỉ huy binh đoàn tác chiến vùng Trung Lào. Ở bên ông ấy, lại là tướng quân Gilles của tôi, con mắt của Navarre. Gilles gặp riêng tôi trong văn phòng.

- Vui sướng được gặp anh, Bruno!

- Có chuyện gì vậy, thưa tướng quân?

Và ông giải thích cho tôi rõ tình hình.

Bẩy tiểu đoàn quân Việt thuộc các sư đoàn 304 và 325 vừa mới đẩy lùi binh đoàn cơ động số 2 của chúng ta trên con đường số 12 và chiếm được thành Thà-khẹt. Trước mối đe dọa bị tiêu diệt, các lực lượng của chúng ta đã phải rút lui. Tướng Navarre, trước thực tế đó đã quyết định: 1) Tăng cường cho căn cứ Séno bằng một binh đoàn không vận (đã vào vị trí). 2) Kiểm soát con đường thuộc địa số 13 trên con sông Sê-băng-phay bằng cách cắm ở đó một tiểu đoàn Bắc Phi ở giữa đoạn đường từ Savannakhẹt đến Thà-khẹt, con đường này nằm trong tay quân Việt (tiểu đoàn này cũng đã vào vị trí). 3) Tung ra về hướng đông bắc, khởi phát từ Séno, binh đoàn dù số 4 để tiếp cận với phiến quân, nắm được quân số và ý định của chúng.

- Về phần việc của anh, Bruno, chắc anh đoán được là thuộc nhiệm vụ thứ ba.

- Tôi hiểu thưa tướng quân. Nhiệm vụ dễ dàng trên giấy tờ!!!

- Chính vì vậy mà người ta đã chọn anh. Anh sẽ chỉ huy tiểu đoàn của anh và cả trung đoàn dù thuộc địa số 1 của Bréchignac đã tới đây từ hôm qua. Hai đơn vị của các anh sẽ họp thành binh đoàn không vận số 4.

- Rõ, thưa tướng quân, nhưng liệu Bréchignac (mật danh Brèche) có đồng ý tuân thủ quyền chỉ huy của tôi hay không? Tôi cũng không có thâm niên hơn anh ấy bao nhiêu.

- Bruno này, Brèche ở bên cạnh đây tôi cho gọi cậu ấy vào.

Brèche đứng trước mặt tôi. Chúng tôi vốn vẫn quí trọng nhau, nhưng anh ấy cũng thế, chỉ chấp nhận đứng ở vị trí số một.

- Thế nào, Brèche, đồng ý chứ?

- Không có vấn đề gì, Bruno, tôi sẽ ở dưới quyền chỉ huy của anh.

Hoan hô Brèche! Đúng đắn, trung thực thẳng thắn như một lưỡi dao găm sắc nhọn.

Cùng nhau, chúng tôi chuẩn bị cho nhiệm vụ phức tạp này. Martial Chevalier đánh máy các bản mệnh lệnh. Chúng tôi không có mảy may tin tức tình báo về đối phương. Đây sẽ là một cuộc xuất phát mò mẫm, duy nhất chỉ có cái mũi và sự nay mắn tham dự trò chơi. Tôi miễn cho các bạn phải nghe kể chi tiết. Trên những nét lớn, Brèche sẽ vận động theo hướng chính bắc cho tận tới con sông Sé Noi, cách xa tám mươi kilômét. Cá nhân tôi, tôi sẽ hành động ở phía đông của Brèche, giữa rừng núi, ruộng đồng. Có hệ thống liên lạc tốt, tôi sẽ có thể chỉ huy cả hai tiểu đoàn.

Ngày hôm sau, 13 giờ. Tôi triệu tập những thành phần chủ yếu: cơ quan tham mưu của tiểu đoàn. Brèche và các đại đội trưởng của anh, đại uý Giraud, cấp phó và các đại đội trưởng của tôi, các chỉ huy trưởng phi đội khu trục và máy bay B.26, quan sát viên trên không. Tôi nói rõ ý tưởng của tôi: hoạt động của tiểu đoàn theo kiểu du kích chiến, tổ chức trinh sát ở mọi nơi, mọi lúc, hành động thận trọng, mỗi chặng dừng đều phải đào hầm hào, tránh các tổn thất, tìm ra quân Việt, tìm cách xác định quân số, ý định của chúng bằng việc bắt sống tù binh, lấy được tài liệu và rút lui càng nhanh càng tốt v.v...

Đòn đánh đã khởi động. Lúc xuất phát tôi cảm thất rằng không có chuyện gì sẽ dễ dàng. Nhiệm vụ đẹp và khó khăn… Nhưng mà tôi sẽ thành công. Dưới quyền chỉ huy của tôi hai tiểu đoàn được chăm sóc: nuông chiều bởi các vị tướng lớn. Ngày 31 tháng chạp... Ngày thánh Sylvestre... Đối với chúng tôi có thể là cái chết ở một góc đường mòn. Một ngày 31 tháng chạp trong sos biết bao ngày 31 tháng chạp khác, trôi qua trên cái nẻo đường mòn này mà người ta căm ghét nhưng không thể nào bỏ qua.

Brèche, ngồi trên đoàn xe tải, hành quân về bản Nakhekan, ở phía nam con sông Sé Noi, sau khi đã bắt liên lạc với tiểu đoàn Bắc Phi, bố trí ở trên con đường thuộc địa số 13, cách Savannakhẹt bốn mươi kilômét về phía bắc.

Cùng với tiểu đoàn của tôi, chúng tôi hành quân bằng cơ giới ba mươi kilômét về hướng đông bắc. Sau đó tiếp tục đi bộ. Sau chặng hành quân bộ ba mươi kilômét nữa chúng tôi nghỉ qua đêm dưới một khu rừng cọ rộng mênh mông, ở cách ngôi làng Phakkada chừng vài trăm mét. Mệt nhoài, bơ phờ, cần phải đào công sự của mình, kiểm tra các kế hoạch hoả lực, thực tập báo động... Tôi tin chắc là ở phía bắc, Brèche cũng hành động một cách thận trọng tối đa.

Ngày 1 tháng giêng. Năm mới đến! Giờ đây Brèche và đơn vị ấy hành tiến đi bộ về hướng nam và dừng lại ở bản Nakhemay. Một đại đội của anh ấy chạm trán với quân Việt và đối phương có ba người chết. Đây là các phân đội của sư đoàn 304. Đêm đến, không có gì đáng chú ý.

Tiểu đoàn dù thuộc địa số 6 của tôi, vận động tới bản Pho Xay, cách bản Phakkada mười kilômét về phía đông. Điểm tựa mới. Chúng tôi bắt liên lạc với viên đại úy người Lào chỉ huy đồn bản Hin Siu, xa hơn mấy kilômét về phía đông. Tin tức trinh sát được tận dụng tới mức tối đa. Tôi cử nhiều đội phục kích đi ra tất cả các đường mòn. Một trong số các đơn vị của tôi chạm địch, hai tên bị giết, thu được một khẩu súng. Một trung đội khác: một lính chết, thu được một súng.

Ngày 2 tháng giêng. Brèche linh cảm thấy có quân Việt... Qua máy vô tuyến, anh ấy cho tôi biết sẽ bố trí một điểm phòng ngự trên điểm cao 261, từ đó có thể bao quát được vùng xung quanh, và có thể tỏa ra hoạt động. Về phía tôi, tôi duy trì căn cứ cũ, cử các đội phục kích ngày càng đi xa hơn. Một cuộc bám đánh không có kết quả... Một bốt nhỏ của vài người Lào bị tấn công ở phía bắc bản Hin Siu đã rút lui. Tôi báo cáo về sở chỉ huy: “Quân Việt có vẻ quan tâm đến khu lòng chảo của bản Hin Siu”

Ngày 3 và 4 tháng giêng. Brèche, từ điểm tựa của mình, tiếp tục có những trận đánh trinh sát một cách thận trọng, tránh rơi vào các ổ phục kích. Trong khu vực của tôi, yên ắng hoàn toàn. Toàn bộ “Cửa hàng” lại hành tiến, đi qua đồn bản Hin Siu do khoảng năm chục người Lào chiếm giữ. Chúng tôi ngược quá lên phía bắc mười kilômét và bố trí ở bản Som Hông... Ngôi làng nằm lọt thỏm giữa khu rừng già; như thói quen đã có, chúng tôi nhanh chóng tổ chức một điểm tựa vững chắc, xung quanh có lưới thép gai bao bọc.

Tin tức trinh sát lộ rõ. Viên đại úy người Lào của đồn Hin Siu, giờ đây được chúng tôi bảo vệ vòng ngoài, báo tin là hai ngàn rưởi quân Việt đã vượt qua sông trên đoạn phía bắc của chúng tôi và đang tiến xuống phía nam, về hướng chúng tôi... Chúng tôi tăng cường củng cố hầm hào. Tôi có chiếc công sự làm chỉ huy, nóc phía trên là những thận cây cọ, các ăngten vô tuyến của tôi thò ra qua các kẽ hở.

Ngày 5 tháng giêng. 7 giờ 15. Tôi cử Trapp đi trinh sát theo hướng bắc và Le Boudec theo hướng tây. 7 giờ 45. Le Boudec chạm trán với quân đối phương một cách dữ dội ở cách vị trí của chúng tôi một kilômét. Phân đội có năm người chết, khoảng mười lăm người bị thương. Hervé phải khẩn cấp tăng cường cho Le Boudec. Hai đại đội được các súng cối của trung úy Allaire chi viện cầm chân được quân đối phương nhưng không thể đánh bật được số đó, mặc dầu có máy bay yểm trợ... Chúng tôi thu được hai khẩu trung liên F.M, khoảng năm chục lính bị hạ gục. Các thương binh của tôi được một chiếc trực thăng hạ cánh dưới màn hoả lực chuyển về phía sau. Lepage, De Wilde trấn giữ ngôi làng, chỉ có Hervé và Le Boudec có thể rút lui trong trường hợp trận địa của họ bị thọc vào.

10 giờ. Bréchignac gặp địch ở trong khu vực kiểm soát của anh ấy. Anh ấy có hai mươi người bị loại khỏi vòng chiến đấu, nhiều quân Việt bị giết. Tôi cử máy bay đến chỗ anh ấy, mặc dầu ở chỗ tôi cũng cần đến... Anh ấy ở dưới quyền chỉ huy của tôi và đang gặp khó khăn, vì vậy tôi phải ưu tiên giúp đỡ anh ấy. Tôi hạ lệnh cho anh ấy, nếu có thể thì rút lui về Séno. Bréchignac đã làm tốt công việc, xác định được quân Việt, đã hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ. Trong ngày hôm đó, anh ấy đã rút lui đi được và thôi không ở dưới quyền chỉ huy của tôi nữa.

10 giờ 30. Đồn bản Hin Siu, ở phía nam chúng tôi, rơi vào tay quân đối phương. Một bộ phận quân đồn trú đã có thể tản mát vào trong rừng. Thật đáng buồn là một sự thật quá rõ ràng: quân Việt đã bao vây chúng tôi. Họ có mặt ở phía bắc, phía tây, phía đông và bây giờ là ở phía nam trên trục đường rút lui của chúng tôi.

Trong buổi chiều chúng tôi phản kích ở phía tây và thu gom được chừng hơn một chục tử sĩ của chúng tôi nằm lẫn lộn với các xác chết của quân Việt. Chúng tôi khẩn trương chôn cất số tử sĩ trong ngôi làng. Các đồn ngũ đáng thương vĩnh viễn nằm lại nơi đây vĩnh viễn nằm lại giữa khu rừng hẻo lánh này.

Đêm xuống... Đêm không ngủ... Có lẽ là một Tú Lệ mới chăng? – Bruno gọi Hervé, Le Boudec, Lepage, Francis, Allaire, trả lời theo trật tự. Êkíp của tôi vẫn ngồi trước máy vô tuyến. Chắc chắn chúng sắp xung phong. Giữ thật chặt các chàng trai của các anh. Phải giữ vững bằng bất cứ giá nào. Không thể nào rút lui trong đêm. Thời gian trôi qua dài vô tận. 5 giờ sáng, 7 giờ. Vẫn không có chuyện gì. Hôm nay là ngày 6 tháng giêng 1954... Ngày 6 tháng giêng 1942, tôi cưới vợ ở Nice. Gaby, Marie France, liệu tôi có gặp lại em và con hay không?

Mọi cố gắng của chúng tôi thọc ra để phá vây đều chạm phải đối phương. Quân Việt chuẩn bị công việc của mình một cách tỉ mỉ. Hẳn là họ đã tập hợp quân số ở mức tối đa, sẽ tấn công chúng tôi trong ngày hôm nay hoặc trong đêm sắp tới. Cứ mỗi tiếng đồng hồ trôi qua, tôi lại báo cáo một lần với tướng Franqui: Bị bao vây hoàn toàn, nhưng tinh thần chúng tôi vẫn giữ vững. Liệu ngài có gửi quân tăng viện cho chúng tôi và cho pháo binh yểm hộ chúng tôi hay không? Trả lời: Hãy đợi. Cứ giữ vững.

Nhiều tiếng đồng hồ trôi qua. Hai trinh sát viên của chúng tôi đã tìm ra được một con đường mòn nhỏ xíu xuyên qua rừng rậm đi về phía đông, hiện còn chưa bị quân Việt kiểm soát. Tôi xin phép tướng Franqui cho rút. Được chấp thuận. Lại một lần nữa!!! Và chúng tôi sắp thoát khỏi nơi đây. Quân Việt mở cuộc xung phong vào ngôi làng đúng lúc người lính cuối cùng của tôi rời khỏi bản Hin Siu và máy bay tới, bay trên đỉnh đầu chúng để giáng xuống một đòn nặng.

Tốt hơn hết là chúng ta hãy đọc vài dòng ghi chép vào thời kỳ đó của trung úy Bourgois tuyệt vời của tôi, người mà bốn tháng sau bị chết ở Điện Biên Phủ, giữa lúc chúng tôi đang vai kề vai, nhô đầu lên khỏi chiến hào quan sát quân Việt ở mỏm đồi phía trước mặt.