CUỘC TRÒ CHUYỆN TRONG VƯỜN QUẢ

Ginger và tôi không thuộc nòi ngựa kéo xe thông thường dáng cao, chúng tôi mang dòng máu ngựa đua nhiều hơn. Chúng tôi đứng, cao khoảng một mét năm nhăm, vì vậy dùng làm ngựa cưỡi cũng tốt như kéo xe. Chủ chúng tôi hay nói rằng ông ghét cả ngựa lẫn người chỉ biết làm một việc. Ông không thích những con ngựa phô trương trong các công viên London, ông thích những con ngựa thông thường và hoạt động hơn.

Còn với chúng tôi, niềm vui lớn nhất là được thắng yên đi thành một đoàn: ông chủ cưỡi Ginger, bà chủ cưỡi tôi, các cô chủ cưỡi Oliver và Merrylegs. Thật vui sướng được chạy nước kiệu và nước kiệu nhỏ cùng nhau, việc đó luôn làm chúng tôi phấn chấn. Tôi chạy nước kiệu đẹp nhất, nên luôn được chở bà chủ. Bà nhẹ người, giọng nói ngọt ngào, bàn tay bà giật cương nhẹ nhàng đến mức tôi được dẫn dắt mà gần như chẳng cảm thấy gì.

Ôi! Nếu mọi người biết loài ngựa thoải mái thế nào khi có một bàn tay dịu dàng, biết giữ cho mõm ngựa lành lặn và tính tình thuần hậu, chắc họ sẽ không quăng, kéo và giật cương như họ thường làm. Mõm chúng tôi mềm, con người không nên làm hỏng hoặc làm chai cứng vì kiểu xử lí tồi tệ hoặc dốt nát. Chúng tôi cảm nhận được sự cử động tinh tế nhất của bàn tay người cưỡi, hiểu ngay lập tức bàn tay ấy đòi hỏi chúng tôi những gì. Mõm tôi không bao giờ bị làm hại, tôi tin bà chủ mến tôi hơn Ginger, dù nước kiệu của chị chắc chắn là duyên dáng. Chị hay tị với tôi, và nói đấy là lỗi của huấn luyện, ở London chị bị đóng hàm thiếc suốt và mõm chị không đẹp như tôi. Lúc đó, bác ngựa già Oliver nói:

- Thôi nào, đừng tự dằn vặt thế, cô đã vinh hạnh nhất rồi còn gì. Một con ngựa cái mà có thể mang nổi một người đàn ông cao lớn và nặng như ông chủ chúng ta. Cô lại có bước nhảy và hoạt động đầy sinh lực, đâu có cần lệ thuộc vào việc không được chở bà chủ. Là ngựa, chúng ta phải nhận bất cứ việc gì, và luôn hài lòng cũng như sẵn sàng, miễn là được sử dụng tốt.

Tôi hay băn khoăn sao đuôi bác ngựa Oliver lại ngắn cũn cỡn như thế, nó chỉ dài độ mười lăm hoặc hai mươi centimét. Trong một ngày nghỉ ở vườn quả, tôi đánh bạo hỏi bác bị tai nạn gì mà mất đuôi.

- Tai nạn ư! - Bác ngựa già khịt khịt mũi, nhìn dữ tợn - Đấy không phải là tai nạn! Đấy là một hành động tàn bạo, đáng xấu hổ, nhẫn tâm! Hồi còn trẻ, tôi bị dẫn đến một nơi để thực hiện nhiều việc tàn bạo. Tôi bị trói chặt đến nỗi không thể cựa quậy nổi, rồi họ đến và cắt bỏ cái đuôi dài, đẹp đẽ của tôi, cắt cả da thịt lẫn xương.

- Kinh khủng quá! - Tôi kêu lên.

- Kinh khủng thật! Ôi chao, thật khủng khiếp! Nhưng không chỉ đau đớn, dù rất đau và kéo dài một thời gian. Lấy đi vật trang sức đẹp đẽ ấy không chỉ làm nhục tôi, dù thế cũng tồi tệ lắm rồi, mà còn khiến tôi không cách nào xua được ruồi muỗi khỏi hai bên sườn và chân sau? Cậu có đuôi để đuổi ruồi nên cậu không nghĩ đến chuyện đó, và cậu không thể hiểu khi chúng đậu lên người khổ sở ra sao đâu. Chúng cứ đốt, đốt mãi mà không có gì trên đời này xua nổi chúng. Nói để cậu biết đây là sự hủy hoại và mất mát suốt đời. Nhưng, nhờ Trời! Bây giờ con người không làm thế nữa.

- Hồi đó họ làm thế để làm gì? - Ginger nói.

- Theo mốt! - Bác ngựa già nói và giậm chân - Theo mốt mà! Các cậu có hiểu thế là gì không? Vào thời tôi, không con ngựa non tốt giống nào không bị cắt khấu đuôi theo kiểu đáng xấu hổ ấy, và chỉ có Chúa mới làm chúng ta biết thứ chúng ta muốn và trông chúng ta ra sao là đẹp nhất mà thôi.

- Tôi cho cũng vì mốt mà họ buộc dây da vào đầu chúng ta với những cái hàm thiếc kinh khủng như hồi tôi bị hành hạ ở London, - chị ngựa Ginger nói.

- Đúng thế đấy, - bác ngựa Oliver nói - theo tôi, mốt là thứ gớm ghiếc nhất trên đời. Ví dụ nhìn cái kiểu họ chăm sóc chó mà xem, họ cắt đuôi chó để trông chúng có vẻ gan dạ, xén bớt đôi tai xinh xắn của chúng thành nhọn hoắt để trông có vẻ nhanh nhẹn.

Trước kia, tôi có cô bạn thân là một con chó sục[6] màu nâu, tên là Skye. Cô ấy mến tôi đến mức không chịu ngủ ở ngoài ô chuồng tôi. Cô ấy dọn ổ ngay bên dưới máng và đẻ một đàn năm chú chó con xinh xắn. Chúng không bị dìm chết, vì là loài có giá và Skye rất vui sướng có lũ nhóc ấy! Lúc chúng mở mắt và bò lúc nhúc quanh đó, thật là một cảnh tượng đẹp mắt!

Một hôm, có người đến mang chúng đi. Tôi tưởng người ta sợ tôi giẫm chết chúng, nhưng không phải thế. Đến tối, Skye khốn khổ tha từng con về. Những con vật bé bỏng không vui vẻ như trước, chúng chảy máu và rên rỉ rất thương tâm. Đuôi chúng bị cắt cụt còn một mẩu, vành những đôi tai xinh xắn cũng bị chặt phăng. Mẹ chúng liếm cho con, và trông Skye lo lắng mới tội nghiệp làm sao! Tôi không bao giờ quên cảnh ấy. Lúc vết thương đã lành, chúng quên đau, nhưng cái vành tai mềm mại, xinh xắn che chở cho những bộ phận tinh tế bên trong khỏi bụi và bị tổn thương đã mất vĩnh viễn.

Sao họ không cắt tai con mình cho nhọn để trông bọn trẻ có vẻ nhanh nhẹn? Sao họ không cắt phăng đầu mũi chúng, để chúng có vẻ can trường? Con người cũng nhạy cảm như các loài khác chứ. Họ có quyền gì mà hành hạ và làm biến dạng các tạo vật của Chúa?

Dù trông bác ngựa Oliver rất hòa nhã, nhưng bác là người sôi nổi. Những điều bác kể hoàn toàn mới mẻ và kinh khủng, chúng khơi lên trong tôi cảm giác gay gắt với con người, cái cảm giác trước kia chưa từng có. Tất nhiên là chị Ginger bị kích động nhiều. Mắt lóe sáng, lỗ mũi phập phồng, chị tuyên bố người là giống vừa tàn bạo vừa đần độn.

- Ai nói đần độn đấy? - Anh ngựa Merrylegs hỏi. Anh đang cọ người vào những cành thấp của cây táo già, chạy đến - Ai nói đần độn đấy? Tôi tin rằng đấy là một từ xấu.

- Những từ xấu dành cho những thứ xấu, - chị Ginger nói, rồi chị thuật lại chuyện bác Oliver kể cho anh Merrylegs nghe.

- Thật thế đấy! - Anh ngựa Merrylegs buồn bã nói - Tôi đã nhìn thấy những con chó như thế ở nơi tôi sống trước kia. Nhưng thôi, chúng ta đừng nói chuyện ấy ở đây nữa. Mọi người đều biết là ông chủ, anh John và James rất tốt với chúng ta. Nói những lời chống lại con người ở một nơi như thế này chẳng phải không đúng và vô ơn hay sao? Ngoài ra, còn có nhiều ông chủ và xà ích tốt nữa chứ, tuy người của chúng ta là tốt nhất.

Lời phát biểu thông minh của anh chàng Merrylegs bé nhỏ tốt bụng làm chúng tôi dịu lại, đặc biệt là bác Oliver - bác vốn rất kính yêu ông chủ. Tôi nói để thay đổi chủ đề:

- Ai có thể kể cho tôi biết ích lợi của cái che mắt không?

- Không! - Bác Oliver nói ngắn gọn. - Chúng hoàn toàn không có ích.

- Chắc là dùng để cho ngựa khỏi sợ và giật mình, vì hoảng sợ dễ gây ra tai nạn. - Cậu Justice nói bình tĩnh đúng kiểu của cậu.

- Đấy có phải là lí do mà họ không che mắt lúc cưỡi ngựa, nhất là ngựa cái? - Tôi hỏi.

- Chẳng phải thế đâu, - cậu Justice nói nhẹ nhàng - chỉ vì mốt thôi! Người ta bảo ngựa dễ hoảng sợ khi nhìn thấy bánh xe hoặc cỗ xe khác đi đằng sau, và nó sẽ lồng lên dù lúc bị cưỡi, vẫn nhìn thấy những thứ xung quanh, trên các đường phố đông đúc. Tôi thú nhận đôi khi chúng đến gần quá chẳng dễ chịu gì, nhưng chúng tôi không bỏ chạy. Chúng tôi đã quen và hiểu. Nếu chưa đeo miếng che mắt bao giờ, chúng ta sẽ không muốn đeo. Khi nhìn thấy mọi vật ở đó, và biết là thứ gì, chúng ta sẽ đỡ sợ hơn là chỉ nhìn thấy từng mẩu của các vật mà không thể hiểu đó là cái gì. Lẽ tất nhiên có một số con ngựa rất dễ bị kích động nếu chúng bị thương hoặc hoảng hốt lúc chúng còn non, thì dùng miếng da che mắt có lẽ là tốt hơn. Nhưng tôi chưa bao giờ dễ bị kích thích, nên cũng khó mà xét đoán.

- Tôi cho rằng miếng che mắt rất nguy hiểm vào ban đêm. - Bác Oliver nói - Bọn ngựa chúng ta nhìn tinh hơn người trong đêm tối, và nhiều tai nạn có thể không bao giờ xảy ra, nếu mắt ngựa không bị che lấp.

Tôi còn nhớ mấy năm trước, một chiếc xe tang song mã đang trên đường về trong đêm tối, lúc qua nhà chủ trại Sparrow, có một cái ao sát ngay bên đường, bánh xe lại ở quá gần mép nên xe lộn nhào xuống nước. Cả hai con ngựa bị chết đuối, may mà xà ích thoát chết. Sau tai nạn này, họ đã đặt một song sắt to màu trắng để dễ nhìn thấy. Nhưng nếu mấy chú ngựa kia không bị che mất một phần tầm nhìn, chúng sẽ tự tránh xa mép đường và tai nạn đã không xảy ra.

Hồi trước, xe của ông chủ chúng ta bị lật, từ trước khi các bạn đến đây, nghe nói nếu đèn bên trái không tắt, anh xà ích John đã nhìn thấy cái hố to mà những người làm đường để lại, và có thể tránh kịp. Nhưng than ôi! Chú ngựa Colin có đeo miếng che mắt đâu và phải nhìn thấy dù có đèn hay không. Vì đã là một con ngựa lão luyện cần phải biết rõ lúc gặp nguy hiểm. Vậy là chú ngựa Colin đã bị thương rất nặng, xe gãy nát, và không ai hiểu làm thế nào anh John thoát được.

- Tôi cho rằng, - chị Ginger nói, lỗ mũi hẹp lại - những con người ấy thông minh như thế, tốt hơn là nên ra lệnh rằng trong tương lai, tất cả ngựa chửa phải đẻ ra ngựa con có mắt ở giữa trán thay cho ở hai bên. Con người cứ tưởng họ có thể hoàn thiện hơn tạo hóa và sửa được những thứ Chúa đã tạo nên.

Tình hình lại trở nên gay cấn, thì anh Merrylegs ngẩng bộ mặt nhỏ nhắn, hiểu biết lên và nói:

- Tôi sẽ kể với mọi người một điều bí mật, tôi tin anh xà ích John không tán thành miếng che mắt. Có lần tôi đã nghe thấy anh nói điều này với ông chủ. Ông chủ nói nếu ngựa đã quen dùng miếng che mắt, trong một số trường hợp có thể nguy hiểm nếu bỏ chúng. Anh John nói sẽ là điều hay nếu tất cả ngựa non khi huấn luyện không dùng miếng che mắt, một vài nước ngoài đã làm như thế. Thôi, chúng ta hãy vui lên và chạy đến đầu kia của vườn quả đi! Tôi chắc là gió đã lay rụng một ít táo, và chúng ta có thể thưởng thức trước khi lũ sên chén mất đấy!

Lời gợi ý của anh Merrylegs không bị ai phản đối. Thế là chúng tôi ngừng câu chuyện dài lại và hào hứng nhai tóp tép mấy quả táo ngọt lịm nằm lăn lóc trên cỏ.