Iatalia Mia

Tôi làm quen với nước Ý Từ năm lên bảy. Espana 82. Tiếng nhạc Tây Ban Nha cầm và điệu gõ gót chân Flameco. Những bàn thắng trên sân cỏ Tây Ban Nha. Và Những hình ảnh không bao giờ xóa mở cho đến lúc chết về đôi mắt sáng rực của Tardelli sau bàn thắng thứ hai vào lưới đội tuyển Đức trong trận chung kết. Đôi mắt Ý ấy cứ ám ảnh tôi mãi, vì sau ánh mắt hạnh phúc và xúc động tột cùng dường như không thể tin nổi vào chiến thắng ấy là rất nhiều những ánh mắt khác nữa, ánh mắt hân hoan tột độ, lóe lên rồi tắt ngấm của Schillaci ở Italia 90, ánh mắt buồn bã nhưng không đau khổ đến mức tuyệt vọng của Roberto Baggio sau những loạt penalty thất bại ở World Cup 94, và ánh mắt như say trong cơn mê của Grosso trong trận chung kết World Cup 2006.

Bóng đá Ý là vậy ư, tràn ngập những cảm xúc về cuộc sống, về con người, về những bon chen và thủ đoạn, là tấm gương phản ánh tất cả những nét đẹp dẽ và xấu xa của cuộc đời? Những đôi mắt Ý là vậy ư, sâu thẳm, đầy tình cảm, lãng mạn, nhưng cũng rất thực tế mà mỗi thành công trong cuộc sống phải trả nhưng cái giá rất đắt, để đến khi những niềm vui biểu lộ ra bao giờ cũng xúc động như chan chứa những giọt lệ rơi? Và cũng có một âm hưởng chung như thế với những bài dân ca Napoli trong tiếng đệm mandolin, những bài hát lãng mạn mà mỗi câu lại được viết bằng thứ tiếng Ý trong trẻo và mang lên trên đầu lưỡi mỗi người, bản thân nó khi không đệm nhạc cũng đã đầy chất nhạc và thơ? Phải, và có lẽ vì thế, những ai đã đến đất nước lãng mạn và xinh đẹp hình chiếc ủng bên bờ Địa Trung Hải và Adriatico ấy đều mong ngày trở lại. Chẳng cần phải đến cho bàn tay vào La Bocca della Verita(1) để kiểm tra xem tình cảm ấy có đúng không, chẳng cần phải ném những đồng xu may mắn xuống đài phun nước Trevi ở Roma, hay ngồi trên những Bậc thang Tây Ban Nha để mơ mộng một cách mê đắm như Audrey Hepburn trong Kì nghỉ ở Roma để thể hiện tình yêu ấy là thật. Chỉ cần bạn nói bạn yêu nước nước Ý, thế là đủ. Italia Mia!(2)

Nước Ý sẽ ở trong tim bạn ngay cái nhìn đầu tiên, như một tình yêu sét đánh mà người Ý, vốn hao tình và quá lãng mạn trong đời sống tình cảm, luôn vướng vào như mắc phải tơ nhện (có phải vì thế mà người ta đã nói từ thời Trung cổ: “Không hiệp sĩ Ý nào lại không dắt dao găm dưới áo giáp không phải có người phụ nữ Ý nào lại không có bồ”?). Tình yêu ấy với nước Ý đôi khi không chỉ bắt nguồn từ âm nhạc, ngôn ngữ, bóng đá, ẩm thực và đàn bà mà có thể qua cả mafia và cuộc chiến chống mafia nữa. Ai đã sống cùng tôi những năm 1980 hẳn sẽ chẳng bao giờ quên những thước phim Bạch tuộc, những thước phim về cuộc chiến của thanh tra Cattani, về cái chết bi thảm của ông như một bản sao từ cái chết của viên tướng Dalla Chiesa ở Palermo năm 1982, báo hiệu cho những cái chết tiếp theo của những thẩm phán Falcone và Borsellino. Trên đất nước của những điều kì diệu của con người, thiên nhiên, của các tác phẩm nghệ thuật, của lịch sử và văn minh có quá nhiều điều bất công, có biết bao tội ác và những điều nghịch lý. Nhưng những ai đã có nước Ý trong tim rồi sẽ chẳng bao giờ từ bỏ tình yêu ấy vì điều đó.

Tôi đã luôn mơ đến việc đắm mình trong cuộc sống ở đó, đi dạo trên quảng trường và ngắm những đài phun nước ở Roma, lái một chiếc xe du lịch dọc bờ biển gần Napoli để đến Positano và Sorrento, ra bờ biển Capri và nghe những bài dân ca bằng thổ ngữ Napoli, đọc những vần thơ của Dante và ngắm hoàng hôn trên sông Arno ở Firenze, thăm quảng trường San Marco, lướt nhè nhẹ trên dòng Kênh Lớn(3) ở Venezia bằng những chiếc gondola, thăm những bức tường cổ với những nét văn hóa từ thời Hy-La, Phoeniki và Byzantine ở Palermor, đi trên những cánh đồng hướng dương vàng đến tận chân trời xứ Toscana, uống rượu Chianti được làm bằng thứ nho hảo hạng nhất, đã nghĩ tới một ngày nắng đẹp đặt chân tới Roma, ngửa đầu nhìn bầu trời xanh Địa Trung Hải cao lồng lộng, hít một hơi của bầu không khí mới mẻ và nói tiếng Ý với những người Ý thực thụ… Tất cả như một giấc mơ lớn cần hoàn thành trong đời, rồi sau đó, chẳng cần biết ra sao nữa.

Giờ đây, khi đã trở về sau một hành trình dài trong lòng nước Ý, sống với những người Ý cả gần gũi lẫn xa lạ, được chia sẻ tất cả những gì có thể với những người có chữ cuối ở thường là “a”, “o” hay “i”, tôi cảm thấy mình như một phần của họ, và bản thân họ sống trong tôi. Cuốn sách này là câu chuyện tình của tôi với nước Ý. Tôi không có tham vọng đây sẽ là cuốn sách hướng dẫn du lịch cho các độc giả muốn hiểu biết thêm về nước Ý, mà đơn giản là một tập hớp những ghi chép từ trái tim của một nhà báo đã không chỉ sống ở đó hơn bao năm, mà còn thực sự yêu đất nước ấy từ trước khi đặt chân lên đó. Nước Ý ấy hiện ra một cách lãng mạn qua những tấm ảnh tôi chụp trong những năm sống tại Ý và lựa chọn riêng cho cuốn sách này. Nước Ý ấy cũng hiện lên đầy sinh động, bắt đầu từ những trang viết về thủ đô Roma, nơi tôi đã sống và làm việc phần lớn thời gian, về nước Ý tôn giáo và sùng đạo với hình ảnh nhà thờ Thánh Pietro, về nước Ý của tình yêu qua những ổ khóa trên cầu Milavio và ban công nhà nàng Juliet ở Verona; qua nước Ý của La dolce vita(4) với rượu vang Chianti; tới nước Ý đẹp đẽ như một thiên đường ở miền Nam. Nước Ý sẽ sống trong bóng đá một cách sinh động và thậm chí điên rồ ở phần hai và những trăn trở trong bộn bề cuộc sống ở phần cuối cuốn sách. Hãy đọc cuốn sách này với sự đam mê, và nếu có thể được. Hãy đọc trong tiếng nhạc này Andrea Bocelli, Claudio Barlioni hay Francesco de Gregori.

Italia Mia

TRƯƠNG ANH NGỌC

1.Cái Mồm Sự Thật là phiến đá có hình mặt sư tử ở nhà thờ Santa Maria in Crosmedin, Roma, nơi tương truyền rằng, những ai lừa dối trong tình yêu cho tay vào cái miệng ấy thì sẽ bị cắn (Các chú thích trong sách đề là của tác giả)

2.Nước Ý của tôi!

3.Canal Grande, con kênh lớn nhất và dài nhất Venezia (3.8km). Đi phà dọc Kênh Lớn để từ phía ngoài (điểm xuất phát thường là plazzale Roma), đến tỷung btaam thành phố, quảng trường San Marco, là hành trình gần như bắt buộc với tất cả những ai đến thăm Venezia.

4.Cuộc sống ngọt ngào, phim của đạo diễn Federico Fellini, với các diễn viên Marcello Mastroani và Anita Ekberg, một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của điện ảnh Ý.